domoteka 5.2008.pdf

numer 5/jesień 2008

de s ign magazine

Maison & Objet Paris

– lata 50. zawładnęły

umysłami projektantów

Wizjoner

z apetytem

na k o l o r .

Rozmowa

z Karimem

Rashidem,

światowej sławy

DESIGNerem

Eco-design – tylko trend,

czy słuszna idea?

W zakamarkach domu

Anny Buczkowskiej

cena 8,50 zł

w tym 7% vat

EDYTORIAL

C o jest naszą piętą achillesową?

Słabość do pięknych rzeczy:

mebli, ubrań, samochodów, sty-

lowych dodatków. I nie jest istot-

ne, że piękno to pojęcie względne.

Ważne, byśmy otaczali się przedmiota-

mi, które wyrażają naszą osobowość.

Bo gdy zaprosimy gości do swojego

domu, kolory odzwierciedlą nasze inspi-

racje, emocje i marzenia. Ekologiczne

drewno lub nowoczesny high-tech

zamanifestuje nasz światopogląd.

Klasyczne upodobania zdradzi ele-

gancko nakryty stół. A prosta forma

kanapy ujawni zamiłowanie do minima-

lizmu. Zanim więc udamy się po nowe

łóżko, komodę lub wazon, zastanówmy

się, czego tak naprawdę szukamy i w jaki

sposób ta rzecz podkreśli nasz styl. Mamy

nadzieję, że „Domoteka Design

Magazine” stanie się dla Was prze-

wodnikiem po tym, co piękne. Podpowie Wam, jak

rozpoznawać rzeczy nowatorskie i dobrej jakości.

Znajdziecie w nim wywiad ze światowej sławy

designerem – Karimem Rashidem, którego

twórcze podejście do współczesnego wzor-

nictwa zaskakuje niezmienie od 20 lat.

Dowiecie się, czym – zdaniem architektki

wnętrz, projektanta i stylistki – jest

design oraz odkryjecie, jakie kolory

naprawdę do Was pasują. Przeczytajcie

ten magazyn koniecznie – stworzyliśmy

go dla wszystkich, którzy kochają piękno.

Kierownik Domoteki

Urszula Łatka

design magazine

SPIS TREŚCI

strona 6

Wizjoner z apetytem na kolor. Wywiad z Karimem

Rashidem, światowej sławy designerem

strona 40

Kierunek Orient. Inspiracje wschodem

strona 42

Na dobry sen. Kilka zasad, dzięki którym

zawsze obudzimy się wypoczęci

strona 12

W czystej formie. Dzieła designerów, kreatorów

mody i projektantów samochodów

strona 44

Rozwiń wątek.

Historia powstawania tkaniny

strona 16

Ciepło–zimno. Meble oraz dodatki

zainspirowane kolorami jesieni i zimy

strona 20

Pomaluj mój świat. Jaki wpływ na naszą

psychikę wywierają kolory?

strona 24

Powrót do korzeni. Eco-design

– najważniejszy nurt projektowania

strona 46

Światło – dzieło sztuki.

Eksperymenty we wnętrzu

strona 48

Podano do stołu.

Najnowsze trendy

strona 52

Willa „Marutka”. W zakamarkach

domu Anny Buczkowskiej

strona 26

Czym jest design? Polemizują: Anna

Wojczyńska – architekt wnętrz,

Artur Puszkarewicz – projektant

i Aleksandra Buczkowska – stylistka

strona 34

Maison&Objet Paris. Relacja

z targów designu w Paryżu

strona 38

Z akcentem. Moda zaskakuje

strona 56

Zbyt duży czy zbyt mały? Felieton

Agnieszki Jacobson-Cieleckiej

strona 58

Kulturalnie o sztuce

strona 62

Kulturalnie w Domotece

design magazine

OSOBOWOŚĆ

na kolor

Karim Rashid to mistrz designu, który stale zaskakuje świat

swoimi projektami. O jego kreatywne podejście do przedmiotu

zabiegają najwięksi: Umbra, Alessi, czy Issey Miyake. Odpowiedzi

na nasze pytania też potraktował w iście artystyczny sposób

i z wrodzoną sobie elokwencją.

apetytem

Zasłynąłeś z nietypowego podejścia do kultury

masowej i wzornictwa przemysłowego. Wszyst-

kie rzeczy, które stworzyłeś, są mocno kolorowe.

Czy uważasz, że świat jest zbyt szary i monoton-

ny? Skąd zamiłowanie do żywego koloru?

Moimi ulubionymi kolorami są biel, srebrny i róż, choć

ma on tak wiele różnych odmian i odcieni. Róż jest ko-

lorem pozytywnym i uniwersalnym, róż to nowa czerń!

Jest również kolorem czystym, czyli komunikuje ideę

niematerialności, entropii i narzucającej się optymistycz-

nej energii. Dobrze łączy się z czernią, bielą, srebrnym,

pomarańczem i limonkową żółcią. Mój ojciec był kreatyw-

nym „człowiekiem renesansu”, projektował meble, szył

suknie dla mojej mamy, malował na płótnie, tworzył

scenografię dla telewizji i filmu itp. Codziennie widziałem go

przy pracy, wzrastałem więc w niesamowicie inspirującej

atmosferze. Wszędzie pełno było flamastrów, pisaków,

kredek i papieru, więc rysowanie i tworzenie stało się dla

mnie procesem naturalnym. Nigdy się temu nie opierałem,

a rodzice nas nie przymuszali. Chcieli tylko, żebyśmy

doskonalili się i byli najlepsi w tym, czym się zajmujemy.

Dziecka nie należy przymuszać, tylko je inspirować.

twórczość odbierana jest na pograniczu

kiczu i najnowszych trendów. Czy ludzie źle

interpretują Twoje prace? A może kicz ma

dla Ciebie zupełnie inne znaczenie?

Jeśli człowiek stosuje w swojej pracy współczesne kryteria,

to jej wyniki muszą tworzyć teraźniejszość, która

z kolei stanowi podstawę dla przyszłości. Zagłębiając się

w meandry historii i od niej zapożyczając, stajemy się

jedynie autorami stylizacji. Innymi słowy – dokumentu-

jemy świat przez kategoryzowanie dawnych ruchów

artystycznych jako stylów: mamy styl ekspresjonistyczny,

mauretański, śródziemnomorski, manierystyczny, barokowy

itp. Gdy ruchy te przestają istnieć, używamy określenia

„styl”, by historię oznaczyć i powkładać do szufladek.

Jeżeli opieram swoją pracę na współczesnych tematach,

kryteriach, czyli na nowych zachowaniach, technologiach,

materiałach, metodach produkcji czy nowych rynkach, to

oznacza, że pracuję we współczesnym kontekście i rozwi-

jam design, a nie tylko go stylizuję. Chociaż pewnie można

robić obie rzeczy naraz, na przykład krzesła Ghost Chairs

Philippe’a Starcka pożyczają z historii, zatem są stylizacją,

lecz jednak zrobioną za pomocą współczesnych technologii

i materiałów. Ja wolę „nie przywłaszczać sobie” historii,

ale oczywiście jest to trudne wyzwanie.

Powiedziałeś, że Twoim prawdziwym prag-

nieniem jest ujrzenie ludzi uczestniczących

we współczesnym świecie i uwolnienie ich od

nostalgii, przestarzałych tradycji, rytuałów, kiczu

oraz bezznaczeniowości. A tymczasem Twoja

Kiedy tworzysz koncept kolejnego przedmiotu,

pierwszy pojawia się w Twojej głowie kolor,

czy kształt? Jak powstają Twoje prace?

design magazine

Wizjoner z

OSOBOWOŚĆ

Który z Twoich przedmiotów lub seria są

Ci najbardziej bliskie?

Jestem szczególnie dumny z krzesła OH i z puszki Garbo

zaprojektowanej dla Umbra, ponieważ w USA sprzedano

ich 7 milionów sztuk, co udowodniło mi, że Amerykanie

chcą dobrego designu, ale za rozsądną cenę. Popularność

projektów butelek do czyszczenia (cleaning bottles) oraz

mój sukces jako dyrektora artystycznego projektu Method

Home w San Francisco, który obecnie sprzedaje się

w USA w milionach sztuk, pokazuje, że firma może

rozpocząć działalność, nie mając prawie nic, by w ciągu

krótkich 4 lat zbudować ogromny biznes, stworzyć tysiące

miejsc pracy i znacząco napędzać krajową gospodarkę.

Jestem również dumny z hotelu Semiramis, projektu, który

trwał 4 lata i był moim pierwszym budynkiem. Wszyscy

mówią mi, że uwielbiają tam przebywać i najchętniej nigdy

by z niego nie wyjeżdżali! Jednak szczerze

mówiąc, jako artysta zazwyczaj

mam obsesję na temat swojej

ostatniej pracy. Trudno ją tu

wymieniać, bo na rynek

trafia przeważnie

jedna z 50 rzeczy, które

zaprojektuję. Tworzę

wiele przedmiotów,

które nigdy nie

trafiają do produkcji,

np. ostatnio

projektowałem dla

trzech producentów

telefonów komór-

kowych i żaden z moich

projektów nie został

zrealizowany, ponieważ

wszyscy chcieli powtórze-

nia jakiegoś istniejącego

archetypu, a ja zawsze dążę

do zmiany i ewolucji. Kieruję się

na coś kompletnie nowego, starając

się nie myśleć o przeszłości.

Tworzyłeś m.in. dla takich marek, jak: Alessi,

Prada, Georg Jensen. Czym się kierowałeś,

tworząc dla największych światowych firm?

Inspirację się gromadzi. Wszystko może nią zostać. Chodzi

o to, jak patrzysz na świat. Inspiruje mnie moje dzieciństwo,

okres edukacji, nauczyciele, każdy projekt, nad którym

pracowałem, każde miasto, które odwiedziłem, przeczyta-

na książka i odwiedzona wystawa sztuki, a także każda

usłyszana piosenka, zapach, smak, widok, dźwięk i odczucie.

w Nowym Jorku i w 1993 roku otworzyć własne biuro na

Manhattanie. Teraz mam dwa 4-gigowe iPody, a w nich 20

tysięcy piosenek, z których korzystam, gdy jeszcze zdarza

mi się grać na imprezach. Zazwyczaj grana przeze mnie

muzyka to eklektyczna mieszanka, w której znajdują się:

electro, house, ambient, flair, down tempo, punk, electroni-

ca i electro beat, a także nowojorski hip-hop – wczesny rap.

Nie sądzę, bym był wielkim DJ-em, ale czasem lubię stanąć

za konsoletą. Zdarza mi się dać występ dla Guggenheima

i innych muzeów, gram na różnych specjalnych imprezach,

w tym na moich własnych wernisażach itp. Muzyka inspiruje

mnie, pozwala się skoncentrować, śnić, marzyć i zanurzyć

się całkowicie w mojej pracy. Stanowi niezbędny element

procesu tworzenia. Najlepszą imprezą, którą zagrałem,

był występ dla ok. 3 tysięcy ludzi w Sztokholmie w Szwecji.

Co sądzisz o globalnych problemach ekologii?

Czy znajdzie się u Ciebie miejsce na ekologiczne

materiały, z których powstaną Twoje projekty?

Recykling stał się tematem obowiązkowym w Ameryce

Północnej i wielu innych krajach. Ale zachowanie zasobów

naturalnych wymaga zużywania mniejszej ilości surowców

i energii podczas całego cyklu życia produktu – od

tworzenia go i produkcji, poprzez użytkowanie, powtórne

użytkowanie i wykorzystanie materiału odzyskanego, po

składowanie odpadów. W porównaniu z innymi materiałami,

wiele tworzyw sztucznych ma fantastyczne właściwości,

które pomagają w zachowaniu zasobów naturalnych.

Są to: lekkość, wytrzymałość i łatwość formowania.

Czytałem ostatnio, że pomimo faktu, iż plastik odgrywa rolę

niemal w każdym aspekcie naszego życia codziennego, jego

produkcja pochłania jedynie 4 proc. konsumpcji energii

w Stanach Zjednoczonych. A co jeszcze bardziej

interesujące, wagowy udział tworzyw sztucznych

w wolumenie odpadów wytworzonych w USA wynosi tylko

9 proc. Jednak prawdziwa odpowiedź na pytanie o tworzy-

wa sztuczne brzmi: należy używać ich mniej i kupować

lepszej jakości. Natomiast zadaniem projektantów jest

umożliwienie ludziom tego poprzez piękno i elegancję formy.

Zaprojektowałem go dla ludzi zakochanych. Ludzi bawiących

się życiem.

Twoje projekty wystawiane są zarówno w naj-

większych muzeach świata, jak i w miejscach

czysto użytkowych, jak na przykład Deutsche

Bank w Kolonii. Jak się czujesz jako gwiazda

wielkiego formatu?

Utworzyłem słowo „designokracja”. Jest to coś, czym

się zajmuję od 12 lat. Odkryłem je 20 lat temu, gdy

projektowałem przedmioty dla Black and Decker, Toshiby,

Brity i innych producentów. Wszystkie otaczające nas

przedmioty powinny być dobrze zaprojektowane, niedrogie

i dostępne. To nie znaczy, że nie możemy mieć produktów

luksusowych. Nawet rzeczy użytku codziennego powinny

być piękne, dobrze działające, estetyczne, eksperymen-

talne, interesujące i przyjemne w użytkowaniu. Koncep-

cja ta leżała u podstaw masowej produkcji i rewolucji

przemysłowej, ale design oddalił się od tej drogi, ponieważ

projektanci tworzyli rzeczy zbyt poetyckie, niezrozumiałe.

Firmy produkujące na dużą skalę zaobserwowały spadek

sprzedaży i wykazywały potem mniej zainteresowania

propozycjami projektantów. Wiele ładnie zaprojektowa-

nych produktów nie działało dobrze, bo chodziło w nich

bardziej o styl i formę, niż o funkcjonalność. Tymczasem

funkcjonalność i estetyka powinny być nierozdzielne. Moje

pojęcie projektowania zawiera zawsze myśl o społecznym,

estetycznym, ekologicznym i behawioralnym wpływie

produktu na społeczeństwo i świat.

Dlaczego zdecydowałeś się na przyjazd do Polski

na zaproszenie Domoteki?

Uwielbiam odwiedzać nowe miejsca i czuć się obywatelem

świata.

Z czym kojarzy Ci się Polska? Czy znasz jakichś

przedstawicieli polskiego designu?

Lubię globalną wioskę, w której nie ma granic, uprzedzeń

klasowych i rasowych. Pojawiliśmy się na Ziemi jako jedna

rasa i któregoś dnia, już niedługo, znów się nią staniemy.

Jak pewnie wiesz, polski rynek designu jeszcze

raczkuje. Co Twoim zdaniem można byłoby

zrobić, żeby wyedukować społeczeństwo?

Przez 10 lat, na pełen etat, uczyłem projektowania na

trzech uniwersytetach. Nigdy nie lubiłem surowych,

zasadniczych pedagogów, jednak wolność też jest niebez-

pieczna. Nie należy jedynie „dawać wolności tworzenia”,

trzeba prowadzić, być mentorem, wzmacniać koncepcje,

pomysły i dogmaty, inspirować pasję. Nauczyć uczenia

się. Uświadomić młodemu artyście, że kiedy opuści

instytucję edukacyjną, nadal musi się uczyć, nigdy nie może

czuć się zadowolony ze swojego status quo i powinien

rozpowszechniać miłość dla designu.

Young twierdził, że „wszystkich wielkich odkryć

dokonano przez pomyłkę”. Czy uważasz, że

w jakiś sposób można to twierdzenie przenieść

na design? Czy rzeczy, które stworzyłeś,

wymyśliłeś, odkryłeś, były wynikiem jakiejś

pomyłki, a może przypadku?

Projektowanie metodyczne sugeruje stosowanie przepisów

i zasad, a z tym się nie zgadzam. Wierzę w zaszczepianie

w każdym człowieku twórczego, intelektualnego myślenia,

którego każdy uczy się w inny sposób.

Czy Twoje drugie zajęcie – bycie DJ-em

– traktujesz tylko jako hobby? Jak długo się

tym zajmujesz?

Muzykę, którą gram jako DJ, nazywam „elektropunkodis-

konnektywizmem”. Byłem kiedyś posiadaczem 12 tysięcy

płyt (pracowałem jako DJ w latach 70. i 80., co pozwalało

mi zarobić na studia). W końcu wszystkie je sprzedałem

(zajmowały cały pokój) za 4 tys. dolarów, aby wynająć loft

Znów różowy pojawia się w jednym z Twoich

ostatnich projektów – różowe Loveseat

powstały dla Veuve Clicquot, królewskiej marki

wśród szampanów. Z myślą o jakich ludziach

projektowałeś ten mebel?

Co mogłaby zrobić Domoteka i inne insty-

tucje, dla których stan świadomości polskiego

społeczeństwa w tym zakresie nie jest obojętny?

Uczeniu designu towarzyszy wiele fundamentalnych

problemów. Po pierwsze, design jest praktyczny, osiągalny

design magazine

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: