zmiennocieplne.doc

(29 KB) Pobierz

Zwierzęta wodne:

Z powodu nadmiernego przewodnictwa cieplnego i znacznej pojemności cieplnej wody zwierzę szybko traci ciepło. Do jego utrzymania potrzebny jest tlen. Szybkie pobieranie tlenu wymaga dużej powierzchni skrzeli i krwi do jego transportu. Krew podczas przepływu przez skrzela ulega ochłodzeniu do temperatury wody. Dlatego pomiędzy skrzelami a tkankami musi zostać umieszczony wymiennik ciepła. Rozwiązanie to zostało wykorzystane przez tuńczyka. Naczynia krwionośne zaopatrujące mięśnie służące do pływania biegną tuż pod skórą wzdłuż boków ciała. Od tych głównych naczyń odchodzi wiele równoległych drobnych naczyń, tworzących zwarty blok, w którym tętnice gęsto poprzedzielane są żyłami biegnącymi w przeciwnym kierunku. Dzięki temu zimna strona wymiennika ciepła leży przy powierzchni ciała ryby, natomiast ciepła głęboko w mięśniach. Krew tętnicza opuszczająca skrzela ma temperaturę wody, a gdy przepływa przez tętnice biegnące między żyłami pobiera ciepło od krwi żylnej, opuszczającej mięśnie. Wysoka temperatura mięśni wymaga dostarczenia dużych ilości substancji odżywczych, dlatego tuńczyk podwyższył swoją temperaturę układu pokarmowego.

Zwierzęta lądowe:

Aby podwyższyć temperaturę ciała, konieczne jest zmniejszenie szybkości parowania i utraty ciepła przez przewodzenie, a także zwiększenie zysku cieplnego przez promieniowanie (słońce) i metaboliczne wytwarzanie ciepła. Aby zwiększyć absorpcję promieniowania zwierzęta wykorzystują barwę ciała oraz jego ustawienie. Wiele gadów potrafi zmieniać barwę przez rozpraszanie lub skupianie czarnego barwnika zawartego w komórkach skóry. Kolejnym sposobem jest zwiększenie powierzchni wystawionej na działanie promieniowania – rozłożenie nóg i rozpłaszczenie ciała. Po osiągnięciu określonej temperatury jaszczurka ją utrzymuje, a nadwyżkę pozbywa się dzięki redukcji ilości pochłanianej energii słonecznej spowodowanej zmianami orientacji ciała. Wykorzystywane są również różnice szybkości rozgrzewania i stygnięcia – zmiany krążeniowe skóry. Podczas rozgrzewania skóry szybkość skurczów serca wzrasta – i odwrotnie.

Zgłoś jeśli naruszono regulamin