HISTORIA POLS do roku 1'7 Wydanie pište pop WARSZA` WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOl Kalina Zarzycka Indeksy opracowały Barbara Konczerewicz Elżbieta Zarzycka Redaktor merytoryczny Barbara Konczerewicz Redaktor techniczny Krystyna Milewska Korektor Jolanta Syska ISBN 83-02-04285-4 0 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiezne Warszawa 1985 Warszawa 1990 Wydawnictwa Szkolne i Pedagoţczne Wydanie pište poprawione Nakład 99.870+ 130 egz. Arkuszy wydawniczych 35,43; dmkarskich 20+7 map Oddano do sktadania 31.07.1989 r. Podpisano do druku w padńemiku 1990 r. Druk ukończono w grudniu 1990 r. Papier offset. kl. III, 70 g, rola 70 cm. Zamówienie nr 5385/839-840 7aklady Graficme im. KEN w Bydgoszczy SPIS TRECI poczţtki Polski Najazd Mongołów.. . Ksajobraz naturalny ziem polskich... 7 Problem krzyżacki.... Ziemie polskie w czasach najdawniejszych.... g Rozwój gospodarczy ziem polskich. Najstarsţe osadnictwo słowiańskie.. 11 Kolonizacja wiejska.. Organizacja terytorialna...... 12 Lokacje miast.Mieszczaństwo. Podstawy gospodarcze państw słowiańskich.. 15 Znacz k i ki ro ł ój organiza ji k ci Najdawniejsze organizacje państwowe na zie- Poczšt i szta owania się s an ski.. miach polskich..... 15 Przesłanki zjednoczenia państwa polţ Organizacja państwa Mieszka I 16 Próby zjednoczenia Pols-ki w drugl Stosunki polityczne w Europie Wschodniej X w. 1g XIII w.. Chrzest Polski.. 19 Odnowienie Królestwa Polskiego... Polityka Mieszka I... 20 Walka Władysława Łokietka o jed Poczštki panowania Bolesława Chrobrego.... 22 stwa. Zjazd gnienieński... 22 Rozwój kultury polskiej Państwo polskie na poczštku XI w... 24 Wojny Bolesława Chrobrego.. 24 Kryzys monarchu piastowskiej 26 Zjţţoczone Królestwo Polskie Upadek i odbudowa państwa PiastóW. 27 Wojny Łokietka w końcowej fazie ; wania.... Sytuacja Polski w połowie XIV w. . Zmiauy ustroju państwa Działalnoć dyplomatyczna Kazimi Państwo polskie w czasach prawa ksišżęcego.. 29 kiego.Walka o lšsk i Pomorze : Monarchia Bolesława Szczodrego... 29 Opanowanie Rusi.... Walka o władzę i jednoć państwa. . 30 Rewindykacje terytorialne na zacho Wojna z Niemcami w 1109r. 32 nocy Podbój Pornorza.... 33 Terytorialne i gospodarcze podstaw Ekspansja Polski a nowa organizacja kociel- polskiego.. na. 34 polityka gospodarcza i skarbowa.. Osłabienie Polski W latach trzydziestych XII w. 34 Refornty administracyjne i sšdowe. Geneza rozbicia dzielnicowego 35 Ustawodawstwo Kazimierza Wielkie Testament Bolesława Krzywoustego. 36 Wojsko.Walka o umocnienie wład Wygnanie Władysława II.. . 37 nej. Organizacja monarchii wczesnopiastowskiej.. 39 Akademia Krakowska.Pojęcie Kor Przemiany gospodarcze i społeczne w XI- stwa Polskiego.Rozwój kultury -XII w. . 41 Rzšdy węgierskie i przywilej koszycl Rozwój kultury polskiej.... ţ Walka o tron po mierci Ludwika ' go. Rozbicie dzielnicowe Pogłębianie się rozbicia dzielnicowego. 4R Uţa pol5ko-litewska Walki o tron krakowski na przełomie XII i Kształtowanie się państwa litewskieţ XIII w.... 50 Przyczyny unii polsko-litewskiej.. 1ţ poa Unia horodelska Podstawy gospodarcze państw jagiellońskich. . Rozwój przywilejów szlacheckich Polityka wewnętrzna państwa polskiego i pro- blem husycki w pierwszej połowie XV w. . . Zwycięstwo oligarchii. Rozpad unu i jej pono- wienie Stosunki polsko-krzyżackie po Grunwaldzie Wojna trzynastoletnia i odzyskanie Pomorza. Przemiany społeczne w pierwszej połowie XV w. Miejsce Polski w Europie w XV w Kultura polska XV w. Kształtowanie się Rzeczypospolitej szlacheckiej Stosunki gospodarcze Polski na przełomie XV i XVI w. . . . onutni gvţţvuaini iviwaiţ.i.uv-ya i Handel, produkcja i pienišdz. . Stosunki społeczne w miastach. Kierunki polityki polskiej w drugiej połowie XV w. i na poczštku XVI w. Rozwój politycznych i gospodarczych przywile- jów szlacheckich. Walka z magnateriš. . Król, szlachta, magnateria w walce o władzę w pierwszej połowie XVI w. . . . Ruch egzekucyjny. . . Litwa i jej stosunek do Polski. Wojny z państwem moskiewskim i Tatarami. . Polska a Prusy. Intlanty i polityka bałtycka. . Polityka dynastyczna Jagiellonów. Wojny o Mołdawię, stosunki z Turcjš i Habs- burgami. . . lšsk, Pomorze i Mazowsze. . . Wielonarodowociowe państwo szlacheckie Unia lubelska. Obszar i ludnoć Rzeczypospolitej. . . Król, senat, izba poselska. . . . . Wojsko Skarbowoć. . Sšdownictwo Kociół Naród szlachecki. . . . . Odrodzenie w Polsce. . Owiata i nauka Przyczyny i kierunki reformacji Kontrreformacja w Polsce. . . . . l0l 102 102 105 107 108 110 111 114 115 121 125 127 128 130 133 135 137 13R 140 142 144 145 149 Pierwsza wolna elekcja. . Elekcja Batorego i wojna gdańska Wojna Batorego z Rosjš Wzrost znaczenia magnaterii. . . . Poczštki rzšdów Zygmunta III. Geneza konflik- tów ze Szwecjš i Rosjš Sprawy mołdawskie. . . Problem Ukrainy Wojny ze Szwecjš Ekspansja na ziemie rosyjskie. . . Stosunki z Turcjš. Powstanie kozackie. . . . . Wojna domowa i rozwój kontrreformacji Stosunki gospodarcze w pierwszej połowie XVII w Rozwój sarmatyzmu i kultura baroku. . . Kryzys Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w. Najazd szwedzki Kryzys w polityce wewnętrznej. . . Upadek gospodarczy po wojnach połowy XVII w Wojny z Turcjš. Walki stronnictw i upadek zna- czenia międzynarodowego Polski. . . . . . . . . Wzrost znaczenia oligarchu magnackiej. Upadek gospodarczy. . Kultura schyłku XVII w. Elekcja Augusta II. . . . . Ruchy chłopskie Wojna domowa na Litwie. Sprawa Prus. . Wojna północna Reformy sejmu "niemego Polska w czasach saskich Rolnictwo i handel w dobie saskiej. . . Manufaktury magnackie Miasta w czasach saskich Obozy polityczne Podwójna elekcja 1733 r. Stosunki polityczne za panowania Augusta III Sytuacja międzynarodowa Polski Reformy sejmu konwokacyjnego i elekcja Stani- sława Augusta Kultura czasów saskich. Starania o naprawę państwa rţci waay ivţuivi 17 173 Sejm 1773r.i jego reformy.. 75 Polityka stronnictwa królewskiego i układ sił w 176 Polsce przed Sejmem Wielkim. ... Poczštki przebudowy wsi polskiej... 177 Rozwój miast I 80 Rozwój manufaktur I 81 Władza wykonawcza w okresie rzšdów Rady 182 Nieustajšcej I 84 Reforma owiatowa 186 Ideologia owieceniowa..... 187 Kultura okresu Owiecenia. 189 195 203 ?07 209 211 217 219 220 221 22? 223 226 228 230 23I 234 236 237 239 240 241 Reformy pierwszych lat panowania Stanisława Augusta. . . . . . . 24H Interwencja rosyjska. . . . . . 250 254 255 256 259 261 262 263 265 266 Walka o niepodległoć. Upadek Rzeczypospolitej szlacheckiej Stosunki międzynarodowe w dobie Sejmu Wiel- kiego. . . . . 27 I Obozy polityczne i poczštki działalnoci sej- mu.. .27I 1'olska w roku działania konstytucji racja targowicka. . . Wojna polsko-rosyjska 1792 r. . . . . Drugi rozbiór Polski. . Przygotowania powstańcze. . . Wybuch Powstania Kociuszkowskiţ Polityka władz powstańczych Wojna z Prusami i walki pod Warsz Upadek powstania. . . Trzeci rozbiór Polski. Wskazówki bibliograficzne. Zestawienie najważniejszych dat. . Państwo polskie w liczbach. . . . . Indeks osób. . Indeks nazw geograficznych i etnicz Tablice genealogiczne. 4 I POCZĄTKI POLSKI Krajobraz naturalny ziem polskich Możliwoci życia i działania ludzi na ziemiach polskich w znacznej mierze okrela- ne były przez warunki geograficzne. Ogro- mny wpływ na uformowanie się krajobrazu wywarły zlodowacenia plejstoceńskie (epo- ki lodowcowe) trwajšce około miliona lat, do 8 tysišclecia p.n.e. W tym czasie miały miejsce zapewne cztery większe oziębienia powodujšce wzrost lodowców (okresy gla- cjalne) oraz kolejne ocieplenia klimatu (o- kresy interglacjalne). Najstarszy glacjał (tzw. podlaski, do około 600-500 tys. lat p.n.e.) prawdopodobnie dotarł od północ- nego wschodu do linii dolnego Bugu, Wisły w rejonie Zakroczymia i dzisiejszej Zatoki Gdańskiej. Glacjał tzw. krakowski (do o- koło 230 tys. lat p.n.e.) zajšł największy obszar - aż do Sudetów i Karpat. Następ- ny glacjał - tzw. rodkowopolski (od oko- ło 150 tys., do około 105 tys. lat p.n.e. tzw. Riss) - oparł się o Góry więtokrzyskie i o Sudety, wreszcie ostatnie zlodowacenie- tzw. bałtyckie (od około 28 tys. do około 15 tys. lat p.n.e. tzw. Wurm) - dotarło do linu przebiegajšcej mniej więcej od Augus- towa do Poznania i Głogowa. Lodowie...
choemik