Nagość.pdf

Wstyd i bezwstyd Ļ wiata

Czy nago Ļę jest znakiem diabelskiej nieczysto Ļ ci? Dzisiaj jedyna prawidłowa odpowied Ņ na

tak postawione pytanie powinna brzmie ę : bzdura! A jednak... Stosunek do golizny jest

głównym frontem, na którym trwa wojna kultur.

Kiedy Ļ – jak twierdz Ģ antropolodzy – nasi przodkowie Ň yli w jednym wielkim obozie

nudystów. Grecy i Rzymianie bez skr ħ powania k Ģ pali si ħ i trenowali nago; bez ubrania

uczestniczono w misteriach; staro Ň ytni sportowcy startowali nago w igrzyskach olimpijskich,

a rze Ņ biarze wykuwali w marmurze nagie sylwetki bogi ı , bogów i bohaterów.

Potem jednak w podej Ļ ciu do ludzkiego ciała zwyci ħŇ yła koncepcja judeochrze Ļ cija ı ska (na

Bliskim Wschodzie – muzułma ı ska). Kaznodzieje i morali Ļ ci cytowali Ksi ħ g ħ Rodzaju: o

tym jak Adam i Ewa po zjedzeniu jabłka „poznali, Ň e s Ģ nadzy, spletli wi ħ c gał Ģ zki figowe i

zrobili sobie przepaski”.

Odt Ģ d nago Ļę przez całe stulecia stanowiła tabu, kojarzyła si ħ z nieczysto Ļ ci Ģ i grzechem,

była nie do pomy Ļ lenia bez uczucia wstydu. Mo Ň e wła Ļ nie dlatego stała si ħ ulubionym

tematem i rze Ņ biarzy, i malarzy, którzy ch ħ tnie przedstawiali histori ħ Adama i Ewy w raju.

Cz ħ stym motywem bywało te Ň przebite strzałami ciało Ļ w. Sebastiana czy m ħ czarnie nagich

grzeszników str Ģ canych do piekieł.

W dobie renesansu, wraz z powrotem do staro Ň ytnych wzorców, znów pojawiła si ħ moda na

pi ħ kne, muskularne ciała – wtedy jeszcze głównie m ħ skie. Nagie, marmurowe postacie

herosów mogły sta ę na miejskich rynkach przed ratuszem. Wkrótce jednak ciało przestało by ę

symbolem siły i m ħ stwa, zacz ħ ło si ħ raczej kojarzy ę z bezbronno Ļ ci Ģ . Mo Ň ni ówczesnego

Ļ wiata woleli wi ħ c pozowa ę artystom kompletnie ubrani, nieraz z broni Ģ u boku.

I w obyczajach, i w sztuce po okresach idealizacji nago Ļ ci nast ħ powała jej demonizacja, po

fascynacji ludzkim ciałem – fala pruderii. Nieraz zreszt Ģ zjawiska te istniały równolegle,

nap ħ dzaj Ģ c si ħ nawzajem. Obok sztuki oficjalnej istniała sztuka przeznaczona – tak jak „Maja

naga” Goi – tylko do prywatnych zbiorów. Gdy w Europie moda umiej ħ tnie dozowała nago Ļę ,

w Ameryce purytanie pot ħ piali nawet k Ģ piel jako potencjalne Ņ ródło grzesznych pokus.

Jeszcze na pocz Ģ tku XX wieku berli ı ska policja konfiskowała umieszczone na wystawach

sklepowych reprodukcje Rubensa i Tycjana jako Ņ ródło publicznego zgorszenia. W Stanach

Zjednoczonych nawet jeszcze w 1939 roku zmieniano tras ħ miejskiego autobusu, aby

niewinne dzieci nie były nara Ň one na widok kopii słynnej rze Ņ by nagiego Dawida dłuta

Michała Anioła. Ale w tym samym czasie zacz ħ to rzuca ę hasła powrotu do natury i

bezpruderyjnego podej Ļ cia do ludzkiego ciała.

Pionierzy nudyzmu prowokowali drobnomieszczan hasłem: „Nie b ħ dziesz chował ludzkiego

ciała pod odzieniem, lecz dasz mu bez osłonek cieszy ę si ħ Ļ wiatłem sło ı ca”. Dzisiaj nago Ļę

znów prze Ň ywa koniunktur ħ w kulturze i modzie. A zatem nale Ň y spodziewa ę si ħ nawrotu

pruderii i oskar Ň e ı o brak poczucia wstydu.

Ameryka: Frywolna pruderia

Na pocz Ģ tku lutego 2004 r., podczas wyst ħ pu u Ļ wietniaj Ģ cego finał rozgrywek

ameryka ı skiego futbolu (Super Bowl), Janet Jackson wywołała skandal niespodziewanie

obna Ň on Ģ piersi Ģ . Cho ę połowa Ļ wiata Ļ miała si ħ z całego „zaj Ļ cia”, to jednak w USA miało

ono powa Ň ne konsekwencje. Sie ę telewizyjna CBS, która transmitowała rozgrywki piłkarskie

oraz wyst ħ p Jackson w połowie meczu, nie tylko została ukarana grzywn Ģ przez Federal

Communications Commission (FCC), ale postanowiła równie Ň , Ň e nast ħ pna, du Ň a transmisja

na Ň ywo z wr ħ czenia nagród Grammy przebiega ę b ħ dzie z pi ħ ciominutowym opó Ņ nieniem.

Zaraz po tym zacz ħ ła si ħ szerzy ę autocenzura: stacja telewizyjna ABC nadawała transmisj ħ

uroczysto Ļ ci rozdania Oscarów z pi ħ ciosekundowym opó Ņ nieniem, a trzecia najwi ħ ksza sie ę

telewizyjna Ameryki NBC wyci ħ ła z serialu „Ostry dy Ň ur” scen ħ , w której przez krótk Ģ

chwil ħ mo Ň na było zobaczy ę pier Ļ 80-letniej pacjentki chorej na serce.

Cenzura obyczajowa

Mo Ň na si ħ domy Ļ li ę , Ň e oburzenie, jakie wywołała obna Ň ona pier Ļ Jackson, przynajmniej w

cz ħĻ ci miało podtekst polityczny. Kongresmani, którzy natychmiast zacz ħ li domaga ę si ħ

publicznych przesłucha ı , wykorzystali okazj ħ , by przed nadchodz Ģ cymi wyborami

wprowadzi ę swych konserwatywnych zwolenników w odpowiedni nastrój.

Ponadto FCC, skutecznie zastraszywszy stacje telewizyjne, mogła miesi Ģ c pó Ņ niej znacznie

podwy Ň szy ę wysoko Ļę grzywien. Skargi niektórych rodziców, Ň e ich spokojne popołudnie

zostało brutalnie przerwane ukazanymi scenami nago Ļ ci, które zakłóciły pokój domowego

ogniska, równie Ň nie brzmiały zbyt przekonuj Ģ co. Głosy takie nale Ň ałoby zaliczy ę do obozu

tych, którzy po publikacji zdj ħę z irackiego wi ħ zienia Abu Ghraib, odpowiedzialno Ļ ci Ģ za

przeprowadzane tam tortury obarczali muzyczn Ģ stacj ħ MTV...

Wstydliwy włos

ņ ycie pokazuje jednak, Ň e Amerykanie maj Ģ zupełnie inne podej Ļ cie do ciała i jego obna Ň ania

ni Ň Europejczycy. Podczas wizyty u lekarza pacjent przebiera si ħ w kimono ze sztucznego

tworzywa lub papieru, a lekarz odsłania tylko to miejsce, które zamierza zbada ę .

„Przepisowy strój” w miejscu pracy z jednej strony pozwala na utrzymanie atmosfery

formalno Ļ ci, ale mówi te Ň bardzo wiele o tym, jaki stosunek Amerykanie maj Ģ do własnego

ciała. Owłosienie przypomina o tym, co zwierz ħ ce w człowieku, nale Ň y si ħ wi ħ c go pozby ę

lub je zakry ę .

Kobiety gol Ģ sobie nogi i pachy, a do pracy zawsze nosz Ģ po ı czochy i ubrania z przynajmniej

krótkim r ħ kawem. M ħŇ czy Ņ ni do garnituru ubieraj Ģ długie skarpety, by ani skrawek m ħ skiej,

owłosionej nogi nie ujrzał Ļ wiatła dziennego, gdy zakładaj Ģ nog ħ na nog ħ . Wprawdzie po

pracy nosz Ģ szorty, ale wkładaj Ģ do nich koszulki z krótkim r ħ kawem, bezr ħ kawników nie

uznaj Ģ . W przypadku kobiet w ka Ň dej mo Ň liwej do wyobra Ň enia sytuacji Ň yciowej

obowi Ģ zkowy jest biustonosz, nawet w najmniej formalnych sytuacjach i nawet je Ļ li miałby

nieestetycznie odznacza ę si ħ pod letni Ģ sukienk Ģ .

Karmienie piersi Ģ w miejscach publicznych jest co prawda dozwolone, ale rzadko kiedy

swobodnie praktykowane. Wi ħ kszo Ļę kobiet karmi swoje dzieci z zakłopotaniem i wstydem,

zakrywaj Ģ c si ħ chusteczk Ģ .

– Amerykanie nie robi Ģ rozgranicze ı pomi ħ dzy piersi Ģ jako obiektem seksualnym a piersi Ģ

karmi Ģ cej matki – mówi Valerie Steele, historyk kultury i kierowniczka Fashion Institute of

Technology w Nowym Jorku, na temat obsesji Amerykanów dotycz Ģ cej piersi. Mimo i Ň

prawo w niektórych stanach rozró Ň nia nago Ļę seksualn Ģ i funkcjonaln Ģ i zezwala nawet na

opalanie si ħ toples, w praktyce nie jest to zbyt rozpowszechnione. – Przyjmuje si ħ , Ň e w

obecno Ļ ci nagiej piersi m ħŇ czy Ņ ni trac Ģ samokontrol ħ . Nawet je Ļ li dzieje si ħ to podczas

opalania lub karmienia – mówi Marylin Yalom, autorka ksi ĢŇ ki „A History of the Breast”

(Historia piersi).

Gorsz Ģ ce sutki

Dla europejskiego obserwatora uderzaj Ģ ce jest to, Ň e w zale Ň no Ļ ci od kontekstu znacznie

wi ħ kszy zachwyt lub oburzenie mo Ň e wzbudza ę brodawka piersiowa. W wielu stanach

wymaga si ħ , by nawet podczas striptizu brodawki były zakrywane. Taki sposób postrzegania

tego, co nieprzyzwoite, prowadzi do absurdalnych sytuacji: w niektórych programach

telewizyjnych piersi si ħ wprawdzie pokazuje, ale z wyretuszowanymi brodawkami, co

przydaje im pozaziemskiego charakteru. Nawet w programach informacyjnych o raku piersi

nara Ň one cz ħĻ ci ciała ukazywane s Ģ jedynie niewyra Ņ nie. Bardziej gorsz Ģ cy od obna Ň onej

brodawki jest w Stanach ju Ň tylko widok m ħ skich genitaliów.

T ħ ekstremaln Ģ , jak na europejskie kategorie, pruderi ħ Amerykanów mo Ň na zrozumie ę

poprzez histori ħ . Jak to przekonuj Ģ co wyja Ļ nił Jean Baudrillard w swojej ksi ĢŇ ce „Ameryka”,

utopijne i moralne warto Ļ ci XVIII w. oraz XVII-wiecznych puryta ı skich sekt znalazły w

Ameryce lepszy grunt ni Ň w Europie.

Wojny kulturowe

– Pod pewnymi wzgl ħ dami USA s Ģ bardziej podobne do konserwatywnego kraju Bliskiego

Wschodu, np. takiego jak Iran, ni Ň do krajów Europy Północnej – mówi Steele. – Ameryka to

bardzo religijny kraj. Wi ħ kszo Ļę Amerykanów wierzy w Boga i anioły, i jest bardzo

konserwatywna, je Ļ li chodzi o seksualno Ļę oraz obna Ň anie ciała . Jednocze Ļ nie na ekranach

roi si ħ od reklam filmów wideo w rodzaju „Girls gone wild” (Rozszalałe dziewczyny), w

których studentki college’u na pla Ň y, podczas wiosennych wakacji na Florydzie, zadzieraj Ģ t-

shirty, wystawiaj Ģ c piersi na widok publiczny.

W Ameryce istnieje bowiem szeroko rozumiane poj ħ cie wolno Ļ ci osobistej, co pozwala na

produkcj ħ i sprzeda Ň takich filmów. Ale to nie wszystko: USA s Ģ przecie Ň kolebk Ģ Elvisa

Presleya, bitników i hipisów, pigułki antykoncepcyjnej oraz ruchu homoseksualistów. Nie

tylko od lat 50. XX w., ale ju Ň w XIX w. istniały w Ameryce komuny, które propagowały

woln Ģ miło Ļę i zniesienie mał Ň e ı stwa.

Prawo do wolno Ļ ci słowa, które gwarantuje Pierwsza Poprawka do konstytucji Stanów

Zjednoczonych, jest dla Amerykanów równie Ļ wi ħ te jak ich puryta ı skie ideały. Stwarza

grupom takim jak geje mo Ň liwo Ļę walki o swoje prawa oraz oddziaływania na kultur ħ

masow Ģ , jak w przypadku homoerotycznych reklam Calvina Kleina z lat 80. lub kultury

klubowej tego samego okresu. – Takie zjawiska koegzystuj Ģ z szerzej poj ħ tym

społecze ı stwem, które ma jednak w stosunku do nich mieszane uczucia – mówi Steele.

St Ģ d wzi ħ ły si ħ tak zwane culture wars (wojny kulturowe), w których konserwatywne

ugrupowania, z lepszym lub gorszym skutkiem, pi ħ tnuj Ģ tym razem wyst ħ p Janet Jackson,

innym razem wystaw ħ fotografii autorstwa Roberta Mapplethorpe’a przedstawiaj Ģ cych nagich

m ħŇ czyzn lub Karen Finley, artystk ħ organizuj Ģ c Ģ performance, która wyst ħ puj Ģ c nago

smaruje si ħ czekolad Ģ .

Tak oto wystawa Mapplethorpe’a mo Ň e w jednym miejscu zosta ę zamkni ħ ta w atmosferze

skandalu – cz ħ sto pod pretekstem, Ň e przecie Ň wykorzystano na ni Ģ pieni Ģ dze podatników – a

potem bez Ň adnych problemów pokazuje si ħ j Ģ w prywatnej galerii lub muzeum,

finansowanym przez osob ħ prywatn Ģ .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: