dzwignie.pdf

(63 KB) Pobierz
Microsoft Word - dzwignie.doc
www.pandm.org
RODZAJE D ń WIGNI
D ń WIGNIA – jest prost Ģ maszyna, urz Ģ dzeniem do przenoszenia energii (siły). Działa
na zasadzie sztywnego dr ĢŇ ka, na który oddziałuj Ģ siły obracaj Ģ ce go wokół jego punktu
podparcia.
W ciele ludzkim szkielet kostny stanowi dla mm system d Ņ wigni. Siła mi ħĻ ni jest
przenoszona przez ko Ļ ci , aby porusza ę segmentami ciała. Energia ta (siła mm) z kolei mo Ň e
by ę transmitowana na obiekty zewn ħ trzne np. narz ħ dzia
W KA ņ DEJ D ń WIGNI MO ņ EMY WYRÓ ņ NIC NAST Ħ PUJ ġ CE ELEMENTY:
1) punkt podparcia (o Ļ obrotu) , wokół którego sztywny dr ĢŇħ k obraca si ħ . W ciele
ludzkim odpowiednikiem punktu podparcia jest staw, w którym wyst ħ puje ruch.
2) rami ħ siły (wysiłku) , czyli odległo Ļę pomi ħ dzy punktem podparcia i punktem
przyło Ň enia siły wewn ħ trznej (pokonuj Ģ cej ,siły mm).Punktem tym jest przyczep mi ħĻ nia.
3) rami ħ oporu ( ci ħŇ aru), czyli odległo Ļę pomi ħ dzy punktem podparcia i punktem, w
którym działa opór czy ci ħŇ ar (siła zew ), jaki ma by ę przezwyci ħŇ ony czy podniesiony przez
to rami ħ .
D ń WIGNIE :
A)
Dwustronne - siła wewn ħ trzna mm oraz opór- ci ħŇ ar znajduj Ģ si ħ po przeciwnych
stronach osi obrotu.
B)
Jednostronna –siła wewn ħ trzna oraz opór znajduj Ģ si ħ po tej samej stronie osi obrotu.
D Ņ wignia dwustronna to d Ņ wignia I typu ( I klasy)
D Ņ wignie jednostronne dziel Ģ si ħ na II typu i III typu (I klasy i II klasy)
D Ņ wignia DWUSTRONNA
*W układach biomechanicznych stawowy punkt podparcia d Ņ wigni znajduje si ħ mi ħ dzy
miejscami przyło Ň enia siły mi ħĻ niowej i siły obci ĢŇ enia. Je Ļ li suma momentów działaj Ģ cych
sił wynosi zero, to d Ņ wignia pozostaje w stanie równowagi. Oznacza to, Ň e w stanie
równowagi stosunek sił działaj Ģ cych na d Ņ wignie jest równy odwrotno Ļ ci stosunku długo Ļ ci
ramion działania tych sił.
*Ten typ d Ņ wigni najcz ħĻ ciej reprezentowany jest w układach biomechanicznych
odpowiedzialnych za utrzymanie postawy stoj Ģ cej. Zasada d Ņ wigni dwustronnej
wykorzystywana jest do stabilizacji r ħ gosłupa. Tutaj w systemie d Ņ wigni dwustronnych
pracuj Ģ poszczególne kr ħ gi. W postawie stoj Ģ cej ci ħŇ ar tułowia, stanowi Ģ cy główne
obci ĢŇ enie kr ħ gów, jest równowa Ň ony napi ħ ciem mi ħĻ ni prostowników grzbietu. O ile jednak
rami ħ działania siły mi ħĻ ni prostowników jest stałe i wynosi ok. 5cm (licz Ģ c od Ļ rodka kr ĢŇ ka
miedzykr ħ gowego), o tyle rami ħ obci ĢŇ enia ł Ģ cz Ģ ce Ļ rodek kr ĢŇ ka ze Ļ rodkiem ci ħŇ ko Ļ ci
tułowia mo Ň e si ħ zmienia ę , np. w zale Ň no Ļ ci od poło Ň enia kkg czy głowy. Z tego wynika im
dłu Ň sze rami ħ działania siły obci ĢŇ enia tym wi ħ ksz Ģ prac ħ mi ħ snie prostowniki musza
wykona ę
W układzie d Ņ wigni dwustronnej pracuje równie Ň system stabilizuj Ģ cy STAW SKOKOWY.
W pozycji wyprostowanej pionowe poło Ň enie ciała wzgl ħ dem powierzchni podparcia
zapewniaj Ģ mi ħĻ nie:
1
www.pandm.org
1)
m. TRÓJGŁOWY ŁYDKI – przyczepiony Ļ ci ħ gnem Achillesa do guza, ma do Ļę
krótkie rami ħ działania siły
m. PISZCZELOWY PRZEDNI – jego Ļ ci ħ gno ko ı czy si ħ na powierzchni dolnej
ko Ļ ci klinowatej przy Ļ rodkowej i na podstawie pierwszej ko Ļ ci Ļ rodstopia.
*O ĺ OBROTU D ń WIGNI: staw SKOKOWO – GOLENIOWY
*Rzut Ļ rodka ci ħŇ ko Ļ ci znajduje si ħ kilka cm. do przodu od osi stawu skokowo-goleniowego
= długo Ļ ci ramienia siły obci ĢŇ enia.
*Moment działania siły obci ĢŇ enia jest równowa Ň ony przez napi ħ cie mi ħĻ ni trójgłowych
łydki. Wraz z pochyleniem ciała do przodu moment obci ĢŇ enia gwałtownie ro Ļ nie i aby
utrzyma ę równowag ħ musimy odpowiednio zwi ħ kszy ę napi ħ cie m. trójgłowego.
*Odchylenie ciała do tyłu mo Ň e spowodowa ę , Ň e rzut Ļ rodka ci ħŇ ko Ļ ci przekroczy o Ļ
podparcia d Ņ wigni i wówczas rol ħ stabilizuj Ģ c Ģ staw skokowo-goleniowy przyjmie m.
piszczelowy przedni.
*Jednak dopuszczony zakres przemieszczenia rzutu Ļ rodka ci ħŇ ko Ļ ci do tyłu jest niewielki
(ograniczony jest odl. guza pi ħ towego od osi stawu skokowego) i dlatego stosunkowo
niewielki jest maksymalny moment oraz siła skurczu mi ħĻ nia piszczelowego.
D Ņ wignie kostne II typu
D Ņ wignie tej klasy s Ģ najliczniej reprezentowane w układzie ruchu człowieka. W tym
przypadku rami ħ działania siły mi ħĻ niowej jest zawsze krótsze od ramienia obci ĢŇ enia.
Działanie takiej d Ņ wigni mo Ň na zilustrowa ę , posługuj Ģ c si ħ przykładem systemu
przedramienia i stawu łokciowego, na który działa m. dwugłowy ramienia.
O ĺ OBROTU: staw łokciowy
Siła obci ĢŇ enia: siła ci ħŇ ko Ļ ci przedramienia, przyło Ň ona mniej wiecej w połowie jego
długo Ļ ci
Siła mi ħĻ niowa: m. dwugłowy ramienia, jego przyczep ko ı cowy na guzowato Ļ ci ko Ļ ci
promieniowej
D Ņ wignie kostne III-go typu
Do tej klasy zaliczamy d Ņ wignie jednostronne, w których ramie przyło Ň enia siły mi ħĻ niowej
jest dłu Ň sze od ramienia siły obci ĢŇ enia. Taka konfiguracja dzwigni powoduje, ze siła skurczu
mi ħĻ ni niezb ħ dna do zrównowa Ň enia siły obci ĢŇ enia jest odpowiednio od niej mniejsza, a
dokładnie tyle razy, ile razy dłu Ň sze jest ramie działania siły mi ħĻ niowej w stosunku do
ramienia siły obci ĢŇ enia. Niewiele tego typu dzwigni wyst ħ puje w układzie ruchu człowieka.
Taki wyj Ģ tek pojawia si ħ w dzwigni przedramienia, w przypadku niedowładu (pora Ň enia)
mi ħĻ nia dwugłowego i ramiennego. Wtedy zgi ħ cie w stawie łokciowym mo Ň na osi Ģ gn Ģę
poprzez skurcz mm synergistycznych: ramienno-promieniowego i prostowników nadgarstka.
Mamy wówczas do czynienia z dzwignia III klasy, poniewa Ň przyczepy dalsze tych mi ħĻ ni
znajduj Ģ si ħ odpowiednio na wyrostku rylcowatym ko Ļ ci promieniowej dla m ramienno-
promieniowego oraz na II i III ko Ļ ci Ļ ródr ħ cza dla prostowników nadgarstka. SA one
poło Ň one dalej w stosunku do ramienia siły obci ĢŇ enia , która jest przyło Ň ona w połowie
długo Ļ ci przedramienia. Zysk mechaniczny dzwigni zaliczany do III klasy d Ņ wigni jest
zawsze wi ħ kszy od 1. Oznacza to, ze przemieszczenia przedramienia wymagane jest znacznie
wi ħ ksze skrócenie mi ħĻ ni. Ze wzgl ħ du na poło Ň enie dalszego przyczepu mi ħĻ nia k Ģ t działania
siły mi ħĻ niowej jest niewielki i dlatego mimo długiego ramienia siły mi ħĻ niowej, dzwignie tej
klasy mog Ģ wytwarzac bardzo niewielkie momenty nap ħ dowe.
2
2)
www.pandm.org
PODSUMOWANIE:
Najcz ħĻ ciej w ciele ludzkim znajduj Ģ si ħ d Ņ wignie drugiej klasy
(jednostronne)poniewa Ň przyczepy s Ģ blisko stawu a opór dalej od stawu
Podział dzwigni jest umowny, jest pewnym uproszczeniem poniewa Ň
ruch to działanie synergistów a nie działanie jednego mi ħĻ nia.
Wykorzystanie d Ņ wigni w pracy fizjoterapeuty
W czasie pracy fizjoterapeuty praca na krótkiej d Ņ wigni.
Np.:
UGUL, pas stabilizuj Ģ cy, d Ņ wiganie pacjenta, przenoszenie ci ħŇ arów, rozci Ģ ganie mi ħĻ ni
(PIR).
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin