{30}{147}Na pocz�tku lat czterdziestych,|wi�zienie to by�o znane... {148}{203}jako jedno z najci�szych|wi�zie� w USA. {204}{299}Wi�kszo�� wi�ni�w|sp�dza�a tu ca�e �ycie. {300}{388}Odsiadywa�o tu wyroki wielu gangster�w, {389}{456}od lat 20 tego wieku,|a� do 70. {457}{599}Wi�zienie zyska�o s�aw�|dzi�ki skaza�com, kt�rych wi�zi�o. {600}{750}Za wzgl�du na sw�j gotycki wygl�d|uwa�ane by�o za niebezpieczne. {751}{879}Gdybym mia� tu siedzie�|na pocz�tku XX wieku, {883}{986}uzna�bym, �e tak ko�czy si� moje �ycie. {990}{1048}/Gdyby �ciany mog�y m�wi�. {1049}{1173}Joliet zbudowano jako zast�pstwo|dla pierwszego wi�zienia w Illinois, {1174}{1229}wi�zienia Alton. {1230}{1314}Alton by�o przestarza�e|i przepe�nione. {1315}{1447}W 1853 roku w mowie inauguracyjnej|gubernator Joel Manson... {1448}{1516}og�osi�, �e b�dzie szuka�|miejsca pod nowe wi�zienie, {1517}{1585}gdzie� w p�nocnych rejonach stanu. {1586}{1688}A jako, �e gubernator Manson|pochodzi� z Joliet, {1689}{1815}to Joliet bez w�tpienia|by�o jego faworytem. {1819}{1963}Tak naprawd� wyb�r tego miejsca|by� doskona�ym pomys�em. {1985}{2091}Ten obszar 72 akr�w [29 hektar�w]|nosi� nazw� Stoneville [Kamieniec]. {2092}{2190}Stan pozyska� je za|oko�o 100 dolar�w za akr. {2191}{2346}Kamieniste pod�o�e sprawia�o,|�e materia� budowlany by� na miejscu, {2347}{2439}a dla wi�ni�w by�oby niemo�liwym|wykopa� jakikolwiek tunel. {2440}{2544}Na zewn�trz p�yn�� strumyk,|tak wi�c by� dost�p do �wie�ej wody. {2545}{2649}Tu� obok przechodzi�a linia|kolejki Chicago Alton. {2650}{2727}Na zachodzie zak�adu|przebiega� Illionois and Michigan Canal. {2728}{2878}A to, w po��czeniu z blisko�ci�|rosn�cej metropolii Chicago, {2958}{3069}sprawia�o Joliet idealnym wyborem. {3092}{3160}Architektami, kt�rzy zaprojektowali wi�zienie... {3161}{3259}byli William Boyington oraz Otis Whiltlock. {3260}{3371}Boyington zaprojektowa� r�wnie�... {3374}{3437}ratusz oraz chicagowsk� wie�� ci�nie�. {3438}{3543}Konstrukcja wi�zienia zajmuje 6 hektar�w. {3544}{3634}Ma cztery mury.|Trzy z nich s� wysokie na 7 i p� metra, {3635}{3743}grubo�ci 2 metr�w u spodu|i p� metra u g�ry. {3744}{3865}Przedni mur tworzy budynek administracyjny|z dwoma skrzyd�ami... {3866}{3913}��cz�cymi pozosta�e �ciany. {3914}{4004}Wed�ug oryginalnego projektu,|wi�zienie mia�o styl... {4005}{4048}gotycko-zamkowy. {4049}{4152}Tak wi�c mia�o bardzo|�redniowieczny wygl�d. {4153}{4260}Wie�e stra�nicze znajdowa�y si�|w ka�dym z czterech rog�w... {4261}{4299}i przypomina�y baszty. {4300}{4447}W po�owie dziewi�tnastego wieku,|budynek wi�zienia oparty by�... {4448}{4519}na podobnej zasadzie,|co inne wi�zienia w kraju. {4520}{4644}Mia� bardzo gotycki i przygn�biaj�cy|charakter. W kolejnych latach... {4645}{4731}jego wygl�d si� zmieni�. {4763}{4865}Budynki zmieniono i|dostosowano do wymog�w wi�zienia. {4866}{4968}Postarano si�, aby wi�niowie|czuli, cho� troch�, {4969}{5083}�e maj� przed sob� jak�� przysz�o��. {5096}{5199}Budow� rozpocz�to w 1857 roku. {5201}{5290}W 1858 roku,|przybyli pierwsi wi�niowie z Alton. {5291}{5429}Zostali tu rozlokowani pod nadzorem|lokalnych w�adz. {5450}{5574}By�o to oko�o dwustu wi�ni�w p�ci m�skiej,|oraz p� tuzina kobiet. {5575}{5712}Mieszkali w barakach.|W 1860 roku otwarto wi�zienie. {5713}{5850}Wtedy przys�ano tu|wi�ksz� liczb� wi�ni�w z Alton. {5890}{5963}Joliet by�o jednym z najwi�kszych|zak�ad�w w Illinois. {5964}{6046}Utrzyma�o t� reputacj�,|a� do lat 70. {6047}{6105}By�o wi�zieniem|o maksymalnym rygorze. {6106}{6220}Przebywali tu mordercy, gwa�ciciele. {6235}{6317}Jednym s�owem najpowa�niejsi przest�pcy. {6318}{6453}Zasad� by�o, �e byli oni|m�odsi ni� niekt�rzy z... {6480}{6551}Nie trzymano tu|starych zakapior�w. {6552}{6646}We wschodnich blokach|dokonywano klasyfikacji wi�ni�w. {6647}{6753}W bloku zachodnim przebywa�a|tzw. permanentna populacja, {6754}{6864}czyli trzy grupy:|g��wna wi�kszo�� skaza�c�w, {6880}{6971}skaza�cy pod specjalnym nadzorem,|oraz skaza�cy odizolowani. {6962}{7076}W celach odizolowanych,|l�dowali ci, {7082}{7204}kt�rzy pope�nili wykroczenia,|takie jak napa�� na stra�nika, {7205}{7253}zignorowanie rozkazu... {7254}{7294}lub posiadanie kontrabandy. {7295}{7400}G��wna wi�kszo�� skaza�c�w|mog�a uczestniczy� w specjalnych programach. {7401}{7468}Mogli kontynuowa� nauk�,|wykonywa� drobne prace. {7469}{7574}Byli takimi przeci�tnymi wi�niami. {7575}{7684}Wi�niowie pod nadzorem|wymagali takiego nadzoru, {7685}{7727}gdy� by�a obawa o ich �ycie. {7728}{7866}Wi�niowie ze wschodniego skrzyd�a,|byli wi�niami pochodz�cymi z... {7867}{7944}mniejszych wi�zie� na p�nocy stanu. {7945}{8044}Przebywali tu przez|trzy do czterech miesi�cy. {8045}{8144}Byli oceniani|i przewo�eni z Joliet... {8148}{8222}do innych z 27 wi�zie�|w ca�ym stanie, {8223}{8325}do kt�rych wed�ug oceny|pasowali najlepiej. {8326}{8483}Ka�dego roku przez ten proces|przechodzi�o oko�o 24.000 wi�ni�w. {8563}{8689}W dziewi�tnastym wieku,|gdy wi�zienie zosta�o otwarte... {8690}{8762}by�o bardzo du�o ogranicze�. {8763}{8894}Wi�niowie spacerowali pojedynczo.|Nie mo�na by�o rozmawia�. {8895}{8993}Chodzili trzymaj�c d�o�|na ramieniu wi�nia z przodu. {8994}{9099}Wi�kszo�� dnia pracowali,|a wieczorami... {9100}{9187}mogli czyta�.|Nie wolno by�o rozmawia�. {9188}{9287}Tak by�o przez jaki� czas,|a� przysz�y pewne zmiany. {9288}{9379}Rozpocz�to nowe programy edukacyjne. {9380}{9514}Mo�na by�o sko�czy� liceum.|By�o tu te� wiele program�w religijnych. {9515}{9629}By�y wi�c dwa rodzaje|zarz�dzania wi�zieniem. {9630}{9718}Jednym by�o bezpiecze�stwo,|a drugim przer�ne programy. {9719}{9871}W zale�no�ci od administracji,|zawsze jeden z nich przewa�a�. {9951}{10026}Joliet mia�o swoj� komor� �mierci. {10027}{10156}W stanie by�y trzy miejsca,|w kt�rych wykonywano egzekucje. {10157}{10234}Jednym z nich by�o Joliet.|Tu przywo�ono wi�ni�w... {10235}{10291}z zak�ad�w na p�noc od Springfield. {10292}{10328}Z wyj�tkiem tych z hrabstwa Cook. {10329}{10390}Tam by�o drugie miejsce egzekucji. {10391}{10475}Wykonywano tam egzekucje|na krze�le elektrycznym. {10476}{10584}Natomiast w Manard 'obs�ugiwano'|wi�ni�w z po�udnia stanu. {10585}{10689}W Illinois wykonano egzekucje|oko�o 98 wi�ni�w. {10690}{10766}W okresie czasu mi�dzy latami 20,|a latami 40... {10767}{10884}13 z tych egzekucji|wykonano w Joliet. {10900}{10955}Kar� �mierci przywr�cono w roku 1990. {10956}{11038}Obecnie wszystkie egzekucje|przy u�yciu zastrzyku... {11039}{11122}wykonywane s� w Stateville. {11151}{11233}Joliet przez lata|przesz�o wiele zmian. {11234}{11387}Po otwarciu w 1860 roku|wybudowano szpital w 1895 roku. {11393}{11476}Jadalni� zbudowano w 1903 roku. {11477}{11600}Cele ze wschodniego skrzyd�a|zosta�y ca�kowicie przebudowane. {11601}{11708}W latach 40 i 50|zmodernizowano je i skanalizowano. {11709}{11826}Dodano wiele nowych budynk�w.|Jednym z nich po drugiej stronie ulicy... {11827}{11899}by�o wi�zienie dla kobiet. {11900}{11967}Zosta�o otwarte w 1900 roku... {11968}{12045}i pozosta�o otwarte do czasu|wybudowania wi�zienia Dwight. {12046}{12088}Tam przeniesiono kobiety. {12089}{12172}Ci�g�e zmiany. Ci�g�e aktualizowania. {12173}{12299}W 1860 roku,|gdy wi�zienie by�o zbudowane... {12313}{12412}nie by�o tu ani kanalizacji,|ani elektryczno�ci. {12413}{12526}Przez te lata wiele tu pozmieniano. {12586}{12678}Zawsze wiele si� tu dzia�o. {12679}{12770}Zycie w Joliet toczy�o si�|w szybkim tempie. {12771}{12911}To bardzo dziwne wr�ci� tutaj|i zasta� wszystko puste i ciche. {12912}{13009}Wi�zienie Joliet zamkni�to|ze wzgl�du na problemy finansowe... {13010}{13083}w lutym 2002 roku. {13084}{13184}Obecnie zarz�dzane jest|przez kierownictwo w Springfield. {13185}{13294}Na chwil� obecn� wi�zienie|s�u�y jedynie ekipom filmowym. {13295}{13388}Przysz�o�� Joliet jest niepewna. {13389}{13454}By� mo�e zostanie|wystawione na sprzeda�.
Supryk