Przyczyny integracji
1. Zniszczenia wojenne i związane z nimi obniżenie poziomu życia narodów.
2. Plan Marshalla który przywidywał udzielenie pomocy finansowej i towarowej wszystkim państwom europejskim dotkniętym przez wojnę pod warunkiem ustalenia wspólnego programu odbudowy i rozwoju gospodarek narodowych i podziału pomocy między te państwa. Plan amerykański wymagał w zasadzie stworzenia organizacji ogólnoeuropejskiej. Wobec pojawiających się rozbieżności między ZSPP a państwami zachowu i odrzucenia pomocy amerykańskiej przez ZSRR i państwa demokracji ludowej zdecydowano się ograniczyć pamoc do państw zachodnioeuropejskich.
3. Narastające obawy przed imperializmem sowieckim i strach przed rozprzestrzenieniem się komunizmu.
1. Pojęcie, zakres i modele integracji europejskiej
Integracja – proces tworzenia całości z części lub włączania pewnych elementów w całość.
Koncepcja federalizmu – postępująca koncentracja władzy na płaszczyźnie ponadnarodowej prowadzi ostatecznie do powstania federalnego państwa związkowego.
Koncepcja konfederalizmu – zakłada zachowanie przez łączące się państwa ich zasadniczych uprawnień i wyposażenie wspólnych organów w wyraźnie określone kompetencje.
Koncepcja funkcjonalistyczna – działania integracyjne powinny obejmować przede wszystkim struktury i mechanizmy gospodacze, a za ich pomocą należy dążyć do praktycznego rozwiązywania problemów współpracy międzynarodowej. Uznaje się prymat gospodarki nad polityką.
1. Strefa wolnego handlu – zniesienie ceł i niekiedy ograniczeń pozataryfowych w stosunkach między państwami tworzącymi strefę oraz zachowanie ich własnych, narodowych taryf w odniesieniu do państw trzecich.
2. Unia celna – likwidacja ceł i ograniczeń w obrotach handlowych wewnątrz unii i sprawdzenie jednolitych, wspólnych taryf celnych w obrocie zewnętrznym.
3. Wspólny rynek – obejmuje unię celną i jest ustanawiany dla urzeczywistnienia swobodnego przepływu towarów, osób, usług i kapitału.
4. Unia gospodarcza i pieniężna – jej celem jest koordynacja polityki gospodarczej państw na rynku wewnętrznym oraz polityki budżetowej i fiskalnej, a także centralizacja polityki pieniężnej (aż do wprowadzenia wspólnej waluty), zgodnie z zasadami gospodarki wolnorynkowej i wolnej konkurencji.
5. Pełna integracja – połączenie gospodarek państwowych w jeden organizm gospodarczy, kierowany przez wspólny ośrodek władzy oraz powiązanie tego procesu z integracją w innych dziedzinach: polityki zagranicznej, obronnej. Sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Państwa europejskie w integracji upatrywały szanse na odbudowę własnych gospodarek i zmniejszenie dystansu do USA. USA w integracji widziały szansę na utrzymanie chłonnego rynku o dużych możliwościach importowych i stanowiła gwarancję spłaty zaciągniętych przez państwa europejskie zobowiązań finansowych. Dążenia zjednoczeniowe miały zapobiec rozprzestrzenianiu się komunizmu i odradzaniu tendencji nacjonalistycznych w Europie. Włączenie w struktury europejskie Niemiec zapewniałoby kontrolę nad gospodarką niemiecką i wpływ na przebieg demokratycznych reform na ich terytorium.
14 maja 1947r. – Belgia, Holandia, Luksemburg podpisały konwencję o unii celnej.
17 marca 1948r. - Złożenie podpisów przez B,H,L, Francję i WB pod traktatem brukselskim w sprawie gospodarczej, społecznej i kulturalnej współpracy oraz zbiorowej samoobrony.
16 kwietnia 1948r. – konwencja paryska. Utworzenie przez 16 państw zachodnioeuropejskich Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej w celu administrowania środkami pomocowymi przekazywanymi w ramach planu Marshalla.
8 – 10 maja 1948r. – Kongres Europejski w Hadze, zorganizowany z inicjatywy Międzynarodowego Komitetu Ruchów Jedności Europejskiej. Uchwalono na nim oOdezwe do Europejczyków, w której zapowiadano ustanowienie Zgormadzenia Europejskiego i opracowanie karty Praw Człowieka.
4 kwietnia 1949r. – sporządzono w Waszyngtownie traktat Północnoatlantycki powołujący do życia NATO.
5 maja 1949r. – podpisano status Rady Europy.
Za oficjalny początek procesu kształtowania się struktur wspólnotowych jest uznawany dzień 9 maja 1950r., w którym francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedłożył projekt utworzenia ponadnarodowego ugrupowania gospodarczego, kontrolującego produkcję węgla i stali w państwach członkowskich. Projekt przewidywał utworzenie Wysokiej Władzy, składającej się z niezależnych od państw funkcjonariuszy, która podejmowałaby decyzje w sprawach hutnictwa i górnictwa, podlegające wykonaniu w państwach należących do ugrupowania. Członkowie: Belgia, Holandia, Francja, Luksemburg, RFN i Włochy.
traktat ustanawiający EWWiS
podpisany 18 kwietnia 1951r., wszedł w życie 25 lipca 1952r. zawarty terminowo na 50 lat. Składał się ze wstępu i 100 artykułów ujętych w 4 częściach: podstawowe postanowienia dot. Wspólnoty, uregulowania odnoszące się do instytucji, postanowienia gospodarcze i społeczne oraz postanowienia ogólne.
1. Postanowienia instytucjonalne – przewidywał utworzenie 4 instytucji EWWiS: Wysokiej Władzy, Wspólnego Zgromadzenia, Specjlanej Rady Ministrów i Trybunaału Sprawiedliwości.
Wysoka Władza - 9 członków na 6 lat. Zadaniem było zapewnienie realizacji celów EWWiS poprzez uchwalanie decyzji, formuowanie zaleceń i wydawanie opinii. Komitet Doradczy wspomagał WW. wspólne Zgromadzenie składało się z 78 delegatów wyznaczanych przez parlamenty państw członkowskich lub pochodzących z bezpośredniego wyboru ( 18 – Francja, RFN, Włochy, 10 – Belgia i Holandia, 4 – Luksemburg). Funkcje kontrolne. Specjalna rada ministrów – 6 przedstawicieli z poszczególnych państw. Koordynowała działalność WW.
TS – 7 sedziów na 6 lat – stał na straży poszanowania prawa w wypadku stosowania i interpretowania TEWWiS oraz przepisów wykonawczych.
EWWiS nadano osobowość prawną a jej zdolność do czynności prawnych w państwach członkowski odpowiadała zdolności najbardziej uprzywilejowanych krajowych osób prawnych.
2. Postanowienia materialne – przyczynienie się do rozwoju materialnego, gospodarczego, wzrostu zatrudnienia i poziomu życia w p. członkowskich przez ustanowienie wspólnego rynku wegla i stali poprzez znoszenie: opłat przywozowych i wywozowych, podatków o podobnym znaczeniu oraz ograniczenie ilościowe obrotu węglem i stalą, subwencje. EWWiS miała ułatwić realizację planów inwestycyjnych, udzielając przedsiębiorcom pożyczek.
a) Europejska Wspólnota Obronna
Propozycje przedstawił francuski premier rene Pleven 24 października 1950r. obejmował utworzenie europejskiej armii, dowodzonej przez europejskiego ministra obrony. Traktat ustanawiający EWO został podpisany przez przedstawicieli B, F, H, L, RFN, W 27 maja 1952r. w Paryżu. Miał obowiązywać przez 50 lat. Celem Ewo było uchronienie państw zachodnioeuropejskich przez agresją i zapewnienie pokoju w Europie. Traktat ustanawiający Ewo został ratyfikowany przez 5 państw członkowskich EWWiS (francuskie ZN 30 sierpnia 1954r. odrzuciło wniosek o jego ratyfikację i tym samym projekt poniósł fiasko).
b) Europejska Wspólnota Polityczna
Ogłoszony przez Roberta Schumana 1 lipca 1952r. został przyjęty przez Wspólne Zgromadzenie EWWiS wstępnie 10 marca 1953 a ostatecznie 9 maja 1953r. działalność: ochorna praw człowieka, polityka obronna i zagraniczna oraz sprawy gospodarcze. Miała być nierozwiązywalna. Organy: Europejska Rada wykonawcza, dwuizbowy parlament (Izba Narodów i Senat), Rada ministrów, Rada Gospodarcza i Społeczna oraz TS. Odrzucenie koncepcji EWO stało się formalną przyczyną zaniechania dalszych działań w sprawie utworzenia EWP.
W 1954r. podjęto negocjacje w sprawie reaktywowania i przekształcenia Unii Zachodniej. Podpisano układy paryski 23 października 1954r. ratyfikowały je państwa członkowskie EWWiS i WB, a weszły w życie 5 maja 1955r. na podstawie układów rozpoczęła funkcjonowanie Unia Zachodnioeuropejska.
Plan Beyena – 20 maja 1955r. – plan utworzenia regionalnej wspólnoty gospodarczej.
Traktat ustanawiający EWG oraz EWEA zostały podpisane w Rzymie 25 marca 1957r. oba weszły w życie 1 stycznia 1958r. i zostały zawarte na czas nieograniczony.
4 instytucje: zgromadzenie, rada, komisja i TS.
Zgromadzenie: 142 deputowanych (po 36 – F,RFN,W. po 14 – B,H, 6- L). omawianie spraw i kontrolowanie działań Wspólnoty.
Rada – organ decyzyjny i koordynowała w EWG ogólną politykę gospodarczą państw członkowskich, a w EWEA działania panstw członkowskichi wspólnoty. Dysponowała 17 głosami ( po 4 F,W,RFN, po 2 B,H i 1 L).
Postanowiono też, że zgromadzenie będzie stanowiło wspólną instytucję EWG i EWEA a także zastąpi działające dotychczas Wspólne Zgromadzenie w EWWiS. TS też stał się wspólna instytucją trzech wspólnot. Tak samo komitet ekonomiczno- społeczny.
Zadanie EWG – popieranie harmonijnego rozwoju działalności gospodarczej w całej wspólnocie, stałej i zrównoważonej ekspansji, większej stabilizacji, przyspieszonego wzrostu poziomu życia i bliższych stosunków pomiędzy państwami tworzącymi EWG poprzez ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe zbliżanie polityk gospodarczych państw członkowskich. Cele te miały być osiągnięte dzięki zniesieniu ceł, ograniczeń ilościowych i środków o podobnych skutkach w obrocie między państwami członkowskimi, ustanowieniu wspólnej taryfy celnej i polityki handlowej w stosunkach z państwami trzecimi, zniesieniu przeszkód w swobodnym przepływie osób, usług i kapitału etc. Wspólny rynek powinien być ustanowiony stopniowo podczas 12 letniego okresu przejściowego.
Zadania EWEA – przyczynianie się do powstania i szybkiego rozwoju przemysłu jądrowego, podwyższenia poziomu życia w państwach członkowskich, rozwoju wymiany z innymi państwami poprzez rozwijanie działalności badawczej i upowszechnienie wiedzy technicznej, ustalenie jednolitych norm bezpieczeństwa dla ochrony sanitarnej ludności i pracowników oraz czuwanie nad stosowaniem tych norm, ułatwianie inwestycji i zapewnienie wykonania postawowych instalacji niezbędnych do rozwoju energetyki jądrowej.
a) 30 marca 1962r. – przemianowano Zgromadzenie na PE.
b) Traktat o fuzji – ustanawiał jednolitą Radę i jednolitą Komisję Wspólnot Europejskich, został podpisany w Brukseli 8 kwietnia 1965r. a wszedł w życie 1 lipca 1967r. komisja zastąpiła komisje w 2 wspólnotach i Wysoką Władzę EWWiS, rada zastąpiła odrębne rady w EWG i EWEA oraz Specjalną Radę Ministrów EWWiS. Wraz z traktatem o fuzji przyjęto Protokół o przywilejach i immunitetach WE oraz Decyzję przedstawicieli rządów państw członkowskich dotyczącą tymczasowego okreslenia siedziby niektórych instytucji i służb WE.
c) Powstanie Rady Europejskiej – geneze stanowią organizowane w latach 60tych spotania szefów państw i rządów państw członkowskich WE. Pierwsze z nich odbyło się w Paryżu w 1961r. a regularny charakter zyskały spotkania od 1969r. (od spotkania w Hadze w grudniu 1969). Podczas szczytu w paryżu w grudniu 1974 okreslono je mianem Rady Europejskiej i zdecydowano, że będą odbywać się 3 razy w ciągu roku a funkcję przewodniczącego będzie pełnił szef państwa w którym odbywa się spotaknie.
Dalsze ustalenia dot Rady Europejskiej zawarto w Deklaracji londyńskiej z 30 czerwca 1977 oraz w Uroczystej Deklaracji o Unii Europejskiej, przyjętej w Stuttgardzie 19 czerwca 1983. Rada Europejska była tworem o charakterze politycznym, a do jej zadań należało okreslanie kierunków rozwoju procesów integracyjnych i politycznych wytycznych dla działań WE. RE miała też rozważać możliwości poszerzania integracji na nowe dziedziny współpracy państw członkowskich i zajmować wspólne stanowisko w sprawach dotyczących stosunków zagranicznych.
20 września 1976 Rada uchwaliła Decyzję 76/787, do której załączono Akt dotyczący wyborów przestawicieli do PE przez bezpośrednie, powszechne głosowanie. 410 członków PE będzie wybieranych na 5letnią kadencje w drodze bezpośrednich wyborów powszechnych. Pierwsze takie wybory odbyły się 7 i 10 lipca 1979. Stosowano procedury przewidziane w przepisach krajowych państw członkowskich.
Traktat 22 stycznia 1972 – Dania, Irlandia I WB stały się członkami Wspólnot od 1 stycznia 1973. W Norwegii negatywny wynik referendum.
Traktat o przystąpieniu z 12 czerwca 1985 – Hiszpania i Portugalia od 1 stycznia 1986
Ustalono już na początku lat 70tych, że celem państw członkowskich Wspólnot jest utworzenie UE. W 1975 r. przygotowano tzw raport Tindemansa w sprawie UE. W 1981 powstał Projekt Aktu Europejskiego (tzw. Plan Genschera- Colombo), nap odstawie którego opracowano Uroczystą Deklarację o Unii Europejskiej, uchwaloną 19 czerwca 1983.
17 lutego 1986 podpisano w Luksemburgu przez przedstawicieli 9 państw oraz 28 lutego 1986 w Hadze przez przedstawicieli pozostałych 3 państw JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI, który wszedł w życie 1 lipca 1987.
Zmiany instytucjonalne – JAE tworzy prawno międzynarodowe postawy RE i EWP, nie określając jednak prawnych powiązań między nimi a WE. RE – skupia szefów państw i rządów państw członkowskich oraz przewodniczącego KE, wspomaganych przez minstrów spraw zagranicznych tych państw i członka KE. Powinna zbierać się co najmnie 2 razy w roku. EWp jest realizowana przez ministrów spraw agranicznych państ członkowskich z udziałem członka KE, zbierających się do najmniej 4 razy w roku. JAE poszerzył zakres kompetencji PE w procesie stanowienia prawa przez WE. Została wprowadzona procedura współpracy PE i Rady. PE wyrażał zgodę na przestępowanie nowch państw do WE i stowarzyszenia się z nimi. JAE wzmocnił pozycję KE, która powinna pełnić funkcję kontrolną w ramach procedury współpracy i urzeczywistnienia rynku wew, a także przyznał jej większe uprawnienia w sferze wykonawczej, zobowiązując Radę do przekazywania KE kompetencji wykonawczych, wynikających z uchwalonych przez Radę aktów. Zmniejszono liczbę przypadków w któ®ych rada musi podejmować decyzje jednogłośne (z 46 do 17).
JAE zawiera też postanowienia przewidujące utworzenie SPI przy ETS i określające ramy jest funkcjonowania. Sąd utworzono na podstawie decyzji Rady z 24 października 1988.
Najważniejsze postanowienie JAE o charakterze materialnym dotyczą ustanowienia rynku wewnętrznego - 31 grudnia 1992 – jako obszaru bez granic wewnętrznych, na którym zostaje zapewniony swobodny przepływ towarów, usług i kapitału.
W zakresie polityki socjalnej – upoważniono Radę do określania minimalnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.
JAE tworzył warunki ustanowienia rynku wewnętrznego, poszerzał zakres polityki wspólnotowych i zmierzał do zwiększenia efektywności procesu integracji.
UE miała być kolejnym etapem rozwoju integracji europejskiej. TUE został uzgodniony 11 grudnia 1991 w Maastricht, a jego podpisanie nastąpiło w Maastricht 7 lutego 1992r. Wszedł w życie 1 listoapda 1993r, 10 miesięcy później niż zakładano w związku z negatywnym wynikiem pierwszego referendum w Danii.
Na mocy traktatu ustanowiono UE i określono jej podstawowe cele. UE nie zastępowała WE, ukształtowano ją jako strukturę współpracy odmienną od tradycyjnych organizacji międzynarodowych i nie nadano jej podmiotowości w prawie międzynarodowym.
Celem Ue było zapewnienie trwałego i zrównoważonego postępu gospodarczego i społecznego oraz ustanowienie unii gospodarczej o pieniężnej. Miała też realizować wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, obejmującą ukształtowanie wspólnej polityki obronnej oraz rozwijać współpracę w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, a także wzmacniać ochronę praw i interesów obywateli państw członkowskich poprzez wprowadzenie obywatelstwa Unii. UE stanowiła konstrukcję oparta na 3 filarach:
I – trzy WE
II – wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
III – współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Traktat z Maastricht wzmocnił pozycję PE, który uzyskał większe kompetencje w procesie stanowienia prawa. Wprowadzona została procedura współdecydowania, w ramach której uchwalane są wspólne akty PE i Rady, w PE może zablokować przyjęcie aktu przez radę. Zwiększono liczbę przypadków wyrażania zgody przez PE na uchwalenie przez Radę aktu prawnego. Przyznano PE uprawnienia do zatwierdzania członków KE i jej przewodniczącego. Przedłużono kadencję KE i zmieniono tryb jej powoływania. W Radzie zwiększono liczbę spraw podejmowanych większością kwalifikowaną 0 w miejsce jednomyślności. Stworzył traktat prawne podstawy funkcjonowania SPI, ustalając jego kompetencje do orzekania w niektórych rodzajach spraw lub postępowaniach. Przewidziano utworzenie nowych organów: Rzecznika Praw Obywatelskich, Komitetu Regionów, Komitetu Ekonomiczno – Finansowego, EBC, Komitetu Koncyliacyjnego i komitetów śledczych. W TUE zawarto postanowienia dotyczące Rady Europejskiej. Nie przyznano jej jednak statusu instytucji. Postanowiono, że RE, składająca się z szefów państw lub rządów państ członkowskich i przewodniczącego KE, powinna stymulować rozwój UE i ustalać wytyczne jej polityki.
Zmiany w prawie materialnym - poszerzono obszar działania EWG, co znalazło też odzwierciedlenie w zmianie jej nazwy na Wspólnotę Europejską. Nowymi dziedzinami współpracy w ramach We stały się: infrastruktura transeuropejska, kultura, ochrona zdrowia, ochrona konsumenta, edukacja, szkolenie zawodowe. Uzupełniono postanowienia dotyczące polityki społecznej, badań i rozwoju technicznego oraz ochrony środowiska. TUE przewidywał możliwość przenoszenia pewnych materii objętych II i III filarem do I filaru, czyli ich uwspólnotowienia. Proces rozwoju integracji mógł być realizowany z wykorzystaniem klauzul rewizyjnych (ogólnej i szczególnych) w dziedzinie prawa pierwotnego oraz w ramach klauzuli dynamizującej (procedura kładki) na płaszczyźnie prawa pochodnego, stanowionego przez instytucje wspólnotowe.
USTANOWIENIE UNII GOSPODARCZEJ I PIENIĘŻNEJ
Etapy ustanowienia
1) 1 lipca 1990 do 31 grudnia 1993 – zniesienie ograniczeń w przepływie kapitału, wzmocnienie koordynacji polityki gospodarczej poszczególnych państw i zintensyfikowanie współpracy narodowych banków centralnych.
2) 1 stycznia 1994 – 31 grudnia 1998 – dążono do ograniczenia nadmiernych deficytnów budżetowych w państwach członkowskich, zmniejszania inflacji i zadłużenia praństw oraz wyrównywania poziomu gospodarczego UE. Powołano do życia EIW (rozpoczął działanie 1 stycznia 1994), którego głównym zadaniem było przygotowanie trzeciego etapu tworzenia UGiP. Ustalono też kryteria konwergencyjne, których spełnienie jest warunkiem zakwalifikowania państwa do UGiP.
3) 1 stycznia 199 – 1 stycznia 2002. Euro uzyskało status waluty obowiązującej obok walut narodowych państw uczestniczących w UGiP. Euro było wprowadzane zgodnie z harmonogramem, ustalonym podczas szczytu RE w Madrycie w grudniu 1995, przewidującym trzy fazy A,B,C (faza C zaczęła się 1 stycznia 2002 kiedy euro zastapiło waluty narodowe państw należących do UGiP). Powołano do życia EBC, który zastąpił EIW, oraz ESBC obejmujący EBC i centralne banki narodowe.
ROZWÓJ INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ W LATACH DZIEWIĘDZIESIĄTYCH
Na podstawie traktatu z 24 czerwca 1994 Austria, Finlandia i Szwecja stały się 1 stycznia 1995 członkami UE (kolejne negatywne referendum w Norwegii). Powołana została Konferencja Międzyrządowa.
Konferencja rozpoczęła się 27 marca 1996 a jej celem było osiągnięcie dalszego postępu w procesie integracji i dostosowanie instytucji do poszerzenia UE. Prace koncentrowały się wokół trzech grup problemów: zbliżenia UE do jej obywateli, przeprowadzenia zmian instytucjonalnych, zwiększenia efektywności zewnętrznych działań UE. Opracowano projekt traktatu, który zostało przyjęty przez RE w Amsterdamie w dniach 16-17 czerwca 1997. 2 października 1997 podpisano TA zmieniający TUE, traktaty ustanawiające WE i niektóre odnośne akty. Wszedł on w życie 1 maja 1999r.
Postanowienia TA
Zwiększono rolę PE w powoływaniu członków KE oraz ustalono maksymalna liczbe członków PE – nie powinna ona przekroczyć 700 deputowanych, niezależnie od liczby państw członkowskich. Uprosczono porcedury decyzyjne z udziałem PE, szczególnie współdecydowania. Ograniczono stosowanie procedury współpracy tylko do praw UGiP, zastępując ją w innych dziedzinach procedurą współdecydowania. Wzrosła rola PE w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spra wewnętrznych, zwłaszcza przeniesionych do filaru o charakterze ponadnarodowym.
Zmiany dotyczące Ke odnoszą się do sposobu jej powoływania – wzrosła w nowym trybie nie tylko rola PE, ale także przewodniczącego KE, który może wpływać na orientację polityczną KE.
Przyznano nowe kompetencje ETS, zmieniono też niektóre uregulowania dotyczące orzeczeń wstępnych oraz przyznano rzecznikom generalnym prawo do udziału w wyborze przewodniczącego ETS.
Na postawie TA poszerzono kompetencje KR, wprowadzając obowiązek konsultowania się z nimi w sprawach socjalnych, zatrudnienia, opieki zdrowotnej, ochrony środowiska, funduszy socjalnych, szkolenia zawodowego i transportu.
Zmiany w ramach Ii i II filaru UE.
WPZiB staje się w coraz większym stopniu domeną UE, a do jej celów włączono ochronę integralności UE. Nowym instrumentem stosowanym w II filarze uczyniono wspólne strategie. Ustanowiono też Wysokiego Przedstawiciela do spraw WPZiB. Niektóre sprawy należące dotychczas do III filaru uwspólnotowiono na mocy TA. W ramy WE został włączony dorobek Schengen.
Wiele miejsca poświęcono problematyce społecznej. W dziedzinie zatrudnienia zobowiązano państwa do przygotowania strategii i ustanowiono system sprawozdań dotyczących polityki zatrudnienia.
TA postanowił o ściślejszej współpracy. Państw gdy w inny sposób nie można osiągnąć celów traktatowów. TA zapoczątkował proces uproszczenia i konsolidacji podstaw traktatowych WE i UE.
TRAKTAT NICEJSKI
Ustanowiony wobec niewystarczalności TA wobec czekającego UE rozszerzenia. Zwołano więc Konferencję Międzyrządowa która miała się zająć sprawami nieuregulowanymi w TA.
Konferencja międzyrządowa 2000
Rozpoczęła się 14 lutego 2000 r. a zakończyła się przyjęciem tekstu traktatu podczas spotkania Rady Europejskiej w Nicei w grudniu 2000r. 11 grudnia przyjęto wstępną wersję TN. 30 stycznia 2001 opublikowano w Brukseli tekst TN zmieniający TUE, traktaty ustanawiające WE oraz niektóre związane zz nimi akty prawne. TN został podpisany w Nicei 26 lutego 2001 a wszedł w życie 1 lutego 2003.
Składa się z preambuły i 2 części. W 1 części zawarto poprawki wnoszone do TUE, TWE, TEWEA, TEWWiS a także Protokołu w sprawie Statutu ESBC i EBC oraz Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów WE. Część druga zawiera postanowienia przejściowe i końcowe.
Do Tn dołączono 4 protokoły:
1) W sprawie poszerzenia UE
2) W sprawie Statutu TS
3) O skutkach finansowych wygaśnięcia TEWWiS oraz o Funduszu Badawczym Węgla i Stali
4) W sprawie artykułu 67 Traktatu Ustanawiającego WE.
Postanowienia traktatu
Określono zasady dotyczące ustalania składu KE (ostateczne decyzje podejmie w tym zakresie działająca na zasadzie jednomyślności Rada UE), uzgodniono nowy system ważenia głosów w Radzie UE, rozszerzono zakres głosowania większością kwalifikowaną. Dokonano alokacji miejsc w PE, TO, KR i KES. Przeprowadzono istotną reformę organów sądowych, polegającą w szczególności na rozgraniczeniu jurysdykcji ETS i SPI oraz umożliwiono kontynuowanie tej reformy na drodze uproszczonej procedury.
Na podstawie TN ustanowiono też nowe organy: Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Europejski Wydział Współpracy Sądowej i Europejską Sieć Sądową oraz Komitet Ochrony Socjalnej.
Inne zmiany przewidziane w Tn dotyczą ściślejszej współpracy (która uzyskuje ujednoliconą nazwę – wzmocnionej współpracy), nowelizacji art. 7 TUE i WPZiB.
W wypadku wzmocnionej współpracy zwiększono rolę KE i PE w procedurze jej ustanawiania, a także znacznie ograniczono możliwość zablokowania decyzji o jej podjęciu przez jedno państwo członkowskie powołujące się na ważny interes narodowy.
Przewidywana w TN nowelizacja art. 7 TUE polega na wprowadzeniu i uregulowaniu procedury poprzedzającej podjęcie przez Radę decyzji w sprwie uznania państwa członkowskiego winnym poważnego i trwałego naruszenia zasad określonych w art. 6 ust. 1 TUE (zasad wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz państwa prawa). Procedura wdrażania w wypadku wyraźnego niebezpieczeństwa takiego naruszenia obejmuje: złożenie wniosku przez jedną trzecią państw członkowskich lub PE bądź KE, przesłuchanie danego państwa, podjęcie decyzji przez Radę większością 4/5 państw członkowskich za zgodą PE, skierowanie zalecenia do danego państwa.
W dziedzinie WPZiB zmiany dotyczą wyłączenia postanowień odnoszących się do UZE z art. 17 TUE, wprowadzenia procedury podejmowania decyzji większością kwalifikowaną głosów przy mianowaniu specjalnych przedstawicieli ds. WPZiB, ustalenia przypadków, w których możliwe będzie głosowanie większościowe w odniesieniu do zawierania porozumień międzynarodowych w sprawie WPZiB z państwami lub org.mnar.
TRAKTAT LIZBOŃSKI
13 GRUDNIA 2007 R. PRZYWÓDCY PAŃSTW UE PODPISALI TRAKTAT LIZBOŃSKI I TYM SAMYM ZAKOŃCZYLI kilkuletnie dyskusje na temat spraw instytucjonalnych.
Traktat lizboński zmienia aktualne traktaty UE i WE, ale ich nie zastępuje. Wyposaży on Unię w ramy prawne oraz instrumenty potrzebne do sprostania przyszłym wyzwaniom i spełnienia oczekiwań społeczeństwa.
1. Europa stanie się bardziej demokratyczna i przejrzysta: wzmocni się rola Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych, obywatele będą mieli większą możliwość uczestnictwa w procesie decyzyjnym, a podział zadań między władzami europejskimi i krajowymi zostanie wyraźniej określony.
o Większe znaczenie Parlamentu Europejskiego: Parlament Europejski, wybierany w wyborach bezpośrednich przez obywateli UE, zostanie wyposażony w istotne nowe kompetencje w dziedzinie prawodawstwa unijnego, budżetu i umów międzynarodowych. Rozszerzenie zakresu stosowania procedury współdecyzji zapewni Parlamentowi Europejskiemu pozycję równorzędną z Radą (reprezentującą państwa członkowskie) przy przyjmowaniu zdecydowanej większości unijnych aktów prawnych.
...
Arjun99