Skąd my to wiemy?
No właśnie, skąd wiemy o wierzeniach ludzi, którzy żyli kilkanaście wieków temu? Legendy i mity były przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie. Potem według tych opowieści zostały spisane dwie księgi:
Edda starsza, tzw. Edda poetycka lub Edda Saemunda, to zbiór 29 pieśni o bogach i bohaterach, powstały w IX-XI w., zapisanych ok. 1200. We wcześniejszym okresie opowieści te były przekazywane ustnie w formie pieśni, hymnów lub gawęd. Edda starsza zawiera poematy proste w swojej stylistyce i znacznie różniące się od siebie. Poematy zawarte w Eddzie były podobne w swym przeznaczeniu do mitologii greckiej i rzymskiej, oznacza to, że nie służyły jako rodzaj modlitwy czy hymny pochwalne dla bogów, lecz bardziej jako opowieści o samych bogach, oddziałujące dodatnio na moralność i świat wartości Wikingów. Edda starsza jednak oprócz wierszy tego typu zawiera jeszcze wiele tzw. wierszy skaldycznych. Powstawały one najczęściej w IX wieku w Islandii i Norwegii. Ich twórcami byli nadworni poeci opiewający w nich zwycięstwa swoich władców, ich hojność i pozytywne przymioty. Służyły one jako rodzaj hymnu pochwalnego, czyli miały dokładnie odwrotny charakter niż inne wiersze zapisane w Eddzie. Posługiwano się w nich najczęściej krótkimi i dowcipnymi aluzjami o charakterze mitologicznym. Nie ma trudności z ustaleniem przynajmniej w pewnym przybliżeniu wieku poszczególnych wierszy skaldycznych, gdyż ich autorzy byli tak znani, że wiemy, w jakich latach żyli i tworzyli. Edda prawdopodobnie zawierała w swej pierwotnej formie również eposy. Nie dotrwał jednak do naszych czasów ani jeden.
Edda młodsza, praca Snorriego Sturlusona, Powstała ona około roku 1220. Przedstawia on w bardzo ciekawej i obfitej formie mity i legendy normańskie. Udało mu się spisać całą historię Norwegii, skupiając się na żywotach poszczególnych władców. Materiały do pracy zbierał właśnie z przekazów ustnych legend i poematów skaldycznych. Dzieło było już z założenia podręcznikiem mitologii skandynawskiej, a zarazem zasad stylistyki. Edda młodsza jest charakterystyczna przede wszystkim ze względu na zastosowanie tzw. kanningów. Jest to forma metafory odwołująca się do mitologii np. złoto - łoże Fafnira (smoka, który leżał na górze złota), ciężar Graniego (konia, który po zwycięstwie Sigurda nad smokiem musiał to złoto dźwigać do domu). Mity zawarte w Eddzie są posegregowane chronologicznie od tych o stworzeniu świata począwszy, przez opowieści o bogach i bohaterach, aż do tych opiewających koniec świata i zmierzch bogów.
* obie księgi w wersji angielskiej (fomat pdf) można znaleźć w dziale download
krz4lesz0