Curwood James - TAJEMNICA JOHNA KEITHA.doc

Curwood James Oliver

TAJEMNICA JOHNA KEITHA

ROZDZIAŁ I

JAK UMIERAŁ CONNISTON

Pomiędzy Connistonem z Królewskiej Konnej Policji a zbrodniarzem Keithem istniało uderzające podobieństwo postaci i rysów. Oczywiście obaj wiedzieli o tym. Zadzierzgnęło to nawet między nimi pewną nić ufności. Tworzyło nieuchwytną, a jednak silną duchową więź, narzucając nieraz Connistonowi chęć postępowania niezgodnie z obowiązkiem. Przez ostatni miesiąc wręcz dławił w sobie te porywy. Był przedstawicielem prawa. Był uosobieniem prawa nawet. Od dwudziestu siedmiu miesięcy ścigał Keitha i wciąż tkwił mu w mózgu jeden z paragrafów otrzymanej instrukcji. „Nie wracać, zanim się nie uda schwytać zbrodniarza żywym lub martwym!" Inaczej mówiąc...

Chrapliwy kaszel pogmatwał mu bieg myśli, a Keith, słysząc jęk bólu, który wraz z krwią wybiegł na wargi chorego, zbliżył się śpiesznie i silnym ramieniem podparł mu plecy. Obaj milczeli, lecz po chwili Conniston starł krew i roześmiał się cichutko, jakkolwiek w oczach miał jeszcze ślad cierpienia. Położył dłoń na przegubie ręki Keitha, w miejscu, gdzie dotąd czerwieniało wspomnienie kajdan. Ten widok uprzytomnił mu ponurą rzeczywistość. Prawdę mówiąc los dziwacznie splątał przędzę ich przeznaczeń.

— Dziękuję ci, stary druhu! — rzekł Conniston. — Dziękuję!

Ponad ich głowami szalał wściekle podbiegunowy huragan,

jak gdyby usiłując zmiażdżyć maleńką chatę zbudowaną wśród brunatnosiwej pustyni na samym końcu świata. W porywach wichru brzmiały rozdzierające łkania, dziwaczne zgrzyty i przeraźliwe wycia, a gdy wreszcie orkan zamarł i nastała niesamowita cisza, dwaj mężczyźni czuli, jak zmarzły grunt pod ich stopami drga wstrząsany dalekim łomotem kruszących się lodowych pól. Wraz z dygotem ziemi płynął zdławiony lecz uparty grzmot; niby odległy huk gromów z placu boju, przerywany czasem, gdy szklista góra pękała na dwoje, rykiem podobnym do głosu ciężkiego działa. W Zatoce Hudsona miliardy ton lodu rwały naprzód, krusząc i miażdżąc wszystko po drodze niby dzikie zastępy Hunów.

— Połóż się lepiej! — doradził Keith.

Zamiast usłuchać Conniston wstał i z wolna podszedł do stołu, na którym płonęła lampa napełniona foczym tłuszczem. Idąc zataczał się trochę. Siadł. Keith siadł naprzeciwko. Pomiędzy nimi leżała wyświechtana talia kart. Conniston machinalnie począł ją rozrzucać palcami, a jednocześnie spojrzał na Keitha i uśmiechnął się blado.

— To wszystko jest diablo dziwaczne! — rzekł. — Prawda, Keith? Dziwaczne i zabawne?

Conniston był Anglikiem i jego błękitne oczy lśniły chłodną ironią.

— Dziwaczne, lecz wcale nie zabawne! — odparł Keith.

— Owszem, zabawne! — upierał się Conniston. — Właśnie dwadzieścia siedem miesięcy temu, do terminu brakuje zaledwie trzech dni, byłem wysłany, żeby ciebie schwytać, Keith! Kazano mi dostać cię żywego lub martwego i po upływie dwudziestu sześciu miesięcy schwytałem cię żywcem. Prawdę mówiąc zasłużyłeś raczej na sto lat szczęścia niż na stryczek, za wytrwałość, z jaką wymykałeś mi się z rąk. Nim cię dostałem, przeszedłem siedem kręgów piekielnych. Marzłem, głodowałem, tonąłem! W ciągu półtora roku ni razu nie oglądałem twarzy białej kobiety. To było straszne! Ale zwyciężyłem wreszcie! W tym właśnie jest cały komizm sytuacji. Zwyciężyłem ciebie, schwytałem ciebie i na przegubach twoich rąk po dziś dzień widnieje świadectwo tej prawdy. Wygrałem! Zgadzasz się z tym,

prawda? Musisz być szczery, stary druhu, przecież to było moje ostatnie zadanie...

Końcowe zdanie wypowiedział głosem złamanym i pełnym żalu.

Keith skinął głową.

— Wygrałeś! — rzekł. — Wygrałeś tak dalece, że odmroziłeś sobie płuca!

— Nie skorzystałeś z tego! — przerwał Conniston. — Keith, tu właśnie zaczyna się zabawa! Tu wchodzi do gry komizm! Byłeś w kajdanach i nieodwołalnie przeznaczony na szubienicę, gdy trzask! fala mrozu nadgryzła mi płuca i karty się zmieniają. A ty, zamiast postąpić ze mną tak, jak ja miałem zamiar postąpić z tobą, zamiast zabić mnie lub uciec, gdy byłem bezsilny, Keith, stary druhu, ty starałeś się mnie wyleczyć! Czyż to nie jest zabawne? Czyż cokolwiek mogłoby być śmieszniejsze?

Wyciągnął rękę poprzez stół i chwycił dłoń Keitha. Potem skulił się znów, schylił głowę i dygotał, wstrząsany nowym atakiem chrapliwego kaszlu. Keith wyczuwał mękę towarzysza w ostrym uścisku jego palców. Gdy wreszcie Conniston uniósł głowę, na jego wargach widniała znów smuga krwi.

— Widzisz, ustaliłem swój termin niemal co do dnia! — ciągnął Anglik wytarłszy uprzednio krew szmatą już pełną czerwonych plam. — Dziś mamy czwartek. Nie zobaczę już niedzieli. Skonam w piątek nocą, albo najdalej w sobotę rano. Obserwowałem niejednokrotnie, jak postępuje choroba przy odmrożeniu płuc. Rozumiesz, mam przed sobą dwa pewne dni i jeden wątpliwy. Potem musisz wykopać jamę i pochować mnie. Wtenczas przestanie cię obowiązywać słowo honoru, które mi dałeś, gdy zdjąłem ci kajdany. Więc pytam cię, co zamierzasz wówczas uczynić?

Na twarzy Keitha widniały głębokie bruzdy, żłobione rylcem bólu i tragicznych przeżyć. Wczoraj porównywali swój wzajemny wiek. Keith miał trzydzieści osiem lat i był mało co młodszy od człowieka, który ścigał go ongiś, a teraz umierał w godzinie wątpliwego triumfu. Poprzednio nigdy nie omawiali jasno sytuacji. Dla Keitha była to kłopotliwa rzecz, gdyż

jakkolwiek mógłby w swoim czasie zamordować prześladowcę, dziś nie ośmielał się powiedzieć mu, że śmierć jest blisko..Teraz, gdy Conniston samorzutnie określił czas trwania własnej męki — a uczynił to z zadziwiającym spokojem — z ramion Keitha spadł straszny ciężar. Poprzez szerokość stołu patrzyli sobie w oczy i tym razem palce Keitha zwarły się na przegubie dłoni Connistona. W słabym świetle wyglądali jak dwaj bracia. . — Co zamierzasz uczynić? — powtórzył Conniston. Twarz Keitha jakby nagle się postarzała.

— Sądzę, że powrócę tam! — rzekł ciężko.

— Myślisz wracać nad zatokę Coronation? Do tej śmierdzącej eskimoskiej wsi? Jeśli to uczynisz, zwariujesz.

— Mam nadzieję, że tak! — rzekł tępo Keith. — Zresztą brak mi wyboru! Wiesz o tym dobrze. Tak, ty przede wszystkim wiesz, jak mnie tropią. Gdybym poszedł na południe...

Conniston w zadumie skinął głową.

— Tak, oczywiście! — przyznał. — Ścigają cię zaciekle, a ty wodzisz ich za nos. Jednak schwytają cię w końcu nawet tam. Doprawdy, szkoda!...

Dłonie ich się rozdzieliły. Conniston nabił fajkę i zapalił ją. Keith dostrzegł, że ręce policjanta nie drżą ani trochę. Zaiste, Conniston miał stalowe nerwy.

— Przykro mi... — zaczął znowu Anglik. — Lubię ciebie! Wiesz, Keith, chciałbym, żebyśmy się urodzili braćmi i żebyś nie zamordował człowieka! Tej nocy, gdy założyłem ci kajdanki, czułem się doprawdy wcielonym diabłem. Nie mówiłbym ci tego, gdyby nie moje płuca. Lecz teraz nie ma sensu czegokolwiek taić. To podła rzecz kazać komuś żyć w takim kraju i w ciągu trzech lat zmuszać go do ukrywania się po dziurach niby szczur, by wreszcie zaprowadzić go na szubienicę. Wiem, że w twoim wypadku jest to bezwzględnie źle! Czuję to. Nie chcę cię bynajmniej zmuszać do wyjawiania twych tajemnic, stary, ale przyznam, nie wierzę w wyniki śledztwa. Poszedłbym o zakład, że nie jesteś takim, jakim cię odmalowało prawo. I rad bym wiedzieć, dlaczego zabiłeś sędziego Kirkstone'a?

Pięści Keitha zwarły się pośrodku stołu. Conniston dostrzegł, że błękitne oczy zbiega poczerniały raptem i że zapłonął

w nich dziki ogień. W chacie zapadła niezwykła cisza, a nieustanne, denerwujące naszczekiwanie białych lisów rozbrzmiało głośniej na tle oddalonego huku pękających lodów.

ROZDZIAŁ II

DLACZEGO KEITH ZABIŁ

— Dlaczego zabiłem sędziego Kirkstone'a? — powtórzył Keith ogromnie wolno. Zaciśnięte mięśnie zwiotczały, ale w oczach płonął wciąż dziki błysk. — Jakie były wyniki śledztwa?

— Żeś go zamordował z zimną krwią i że honor policji będzie wystawiony na szwank, jeżeli nie uda się ciebie powiesić!

— Są różne punkty widzenia! A gdybym ci powiedział, że nie zabiłem sędziego Kirkstone'a?!

Conniston pochylił się naprzód nieco zbyt gwałtownie. Straszny kaszel porwał go znowu, a gdy minął, jego oddech wydzierał się z piersi chrapliwie i świszcząco, jakby wydobywał się spod mocnego knebla.

— Mój Boże, Keith! — westchnął. — Nie umrę ani w sobotę, ani w niedzielę, tylko jutro...

— Nie. Mylisz się! — zaprzeczył Keith czując, jak mu coś twardego staje w gardle. — Musisz się położyć!

Conniston na nowo zebrał siły.

— I umrzeć w legowisku jak królik! Dziękuję ci, stary druhu! Idzie mi teraz o wydobycie prawdy, a wszak nieładnie kłamać umierającemu... Czy zabiłeś sędziego Kirkstone'a?

— Nie wiem! — odpowiedział z wolna Keith, patrząc uparcie w oczy tamtego. — Myślę, że nie, ale pewności nie mam. Poszedłem tej nocy z zamiarem otrzymania odeń zadośćuczynienia lub też zabicia go. Chciałbym, Conniston, żebyś mógł spojrzeć na tę kwestię z mego punktu widzenia. Mógłbyś to uczynić, gdybyś znał mojego ojca. Widzisz, matka mi umarła,

gdy byłem maleńki, więc rośliśmy wraz z ojcem jak dwaj koledzy. Zdaje mi się, że nawet nie myślałem o nim nigdy jak tylko o ojcu. Ojciec to rzecz zwykła. On był czymś więcej. Od dnia, gdy skończyłem dziesięć lat, staliśmy się wprost nierozłączni. Miałem coś około dwudziestki, gdy wyznał mi, że między nim a sędzią Kirkstone'em panuje śmiertelna nienawiść. To mi zresztą nigdy nie zakłóciło snu, gdyż nie przypisywałem temu większego znaczenia. Lecz pewnego dnia Kirkstone począł działać. Upewniłem się wtenczas, że stary grzechotnik już od lat wyglądał okazji. Zastawił pułapkę i ojciec dał się schwytać. Nawet wówczas sądził, że to polityczni wrogowie tak go załatwili; Kirkstone'a nie podejrzewał wcale. Wkrótce jednak pojęliśmy prawdę. Ojciec dostał dziesięć lat więzienia. Był niewinny. A jedynym człowiekiem, który mógł dowieść jego niewinności — był Kirkstone. Słuchaj, gdybyś wiedział o tym wszystkim i był na moim miejscu, jak byś postąpił?

Conniston zapalał właśnie nową fajkę nad płomieniem kaganka. Odpowiedział wymijająco:

— Nie wiem jeszcze, stary! A co ty zrobiłeś?

— Poszedłem niemal na kolanach do tego łotra! — ciągnął Keith. — Błagałem, jak tylko człowiek błagać może o łaskę dla mego ojca, o te parę słów, które mogły go wydostać z więzienia. Ofiarowałem w zamian wszystko, co tylko posiadałem na ziemi, nawet moje ciało i duszę. O Boże, nigdy nie zapomnę tej nocy! Sędzia siedział tłusty, opasły, z dwoma pierścieniami na grubych palcach, potworna ropucha w ludzkiej postaci, a chichotał i śmiał się pełen radości, jak gdybym był klaunem. A tu przecie dusza krwawiła we mnie przed jego oczyma! Potem wszedł jego syn, równie opasły jak ojciec. Klął i drwił również... Doprawdy nie przypuszczałem, że na świecie istnieje podobna nienawiść ani że zemsta może zrodzić tak piekielną radość. Gdy — zataczając się — wyszedłem, słyszałem wciąż ich chrypliwy śmiech. Prześladował mnie. Powtarzały go drzewa. Powtarzał go wiatr. Miałem pełen mózg tych drwin. Zawróciłem nagle, wszedłem bez stukania i w tym samym pokoju spojrzałem im obu w twarze. Tym razem musiałem otrzymać sprawiedliwość lub zabić. Jednakże nie przyniosłem ze sobą żadnej broni. We

drzwiach był klucz; przekręciłem go w zamku. Potem wyłuszczyłem sprawę. Nie traciłem słów na próżno!

Keith wstał od stołu i począł przemierzać pokój tam i z powrotem. Wiatr ponownie ucichł. Obaj słyszeli ujadanie lisów i niski grzmot pękających lodowców.

— Syn zaczął pierwszy! — mówił dalej Keith. — Skoczył na mnie! Zwaliłem go z nóg. Potem wzięliśmy się za bary, a ojciec przyszedł mu z pomocą, wymachując czymś w rodzaju oręża. Nie wiedziałem, co to takiego, lecz czułem, że jest ciężkie. Pierwszy cios omal nie zdruzgotał mi ramienia. W zamieszaniu wydarłem mu broń z ręki i wtenczas spostrzegłem, że jest to długa miedziana sztaba używana jako przycisk do papierów. W tej chwili syn porwał ze stołu podobny przedmiot, jednocześnie wywracając lampę. Walczyliśmy dalej w ciemności. Nie miałem wcale wrażenia, że walczę z ludźmi. To były potwory i doznawałem okropnego uczucia, że wokół mnie pełzają gady. Tak, nie żałowałem ciosów! Lecz oni bili także, a nikt z nas nie mógł nic dojrzeć. Raptem uczułem, że moja broń dosięgła celu i właśnie w tej chwili sędzia Kirkstone runął głucho, charcząc. Wiesz, co się stało potem. W tym pokoju znaleziono tylko jeden miedziany przycisk; syn ukrył drugi. Ten, co został, miał na sobie krew sędziego Kirkstone'a oraz jego włosy. Nie pozostała mi najmniejsza szansa ratunku. Uciekłem więc. W sześć miesięcy później mój ojciec zmarł w więzieniu, a mnie tropiono przez trzy lata, jakbym był lisem gonionym przez sforę. Oto wszystko! Czy zabiłem sędziego Kirkstone'a? Nie wiem! Ale jeśli tak, i choćbym miał przez to wisieć, czy sądzisz, że żałuję?

— Siadaj!

Głos Anglika brzmiał jak komenda. Keith opadł na krzesło ciężko dysząc. Zauważył, że w oczach Connistona zapaliło się dziwne światełko.

— Słuchaj, Keith, gdy człowiek wie, że ma życie przed sobą, nie dostrzega wielu rzeczy. Ale gdy wie, że umrze, sprawa przedstawia się inaczej. Gdybyś mi opowiedział tę samą historię przed miesiącem, oddałbym cię w ręce kata. To stanowi moją powinność; tłumaczyłbym się sam przed sobą, że może kłamiesz. Ale teraz nie masz powodu mnie zwodzić. Kirkstone

zasłużył na śmierć. Więc obmyśliłem już, co masz dalej czynić. Nie wrócisz nad zatokę Coronation. Pójdziesz na południe, ku krainie Bożej. Ale nie jako John Keith, morderca, lecz jako Derwent Conniston z Królewskiej PółnocnoZachodniej Konnej Policji! Czy pojmujesz, co mam na myśli? Czy mnie rozumiesz?

Keith patrzał bez słowa. Anglik podkręcił wąsa, a w jego oczach lśnił półironiczny uśmiech. Ułożył sobie ten plan już wcześniej i z góry przewidywał, że wywoła piorunujące wrażenie.

— Dziwaczny pomysł, prawda, stary przyjacielu? Lubię ciebie, wiesz? Mówię bez żenady, że mam o tobie jak najlepsze pojęcie, więc nie widzę przyczyn, dla których nie miałbyś chodzić po ziemi w mojej skórze. Nie ma żadnych moralnych obiekcji. Nikt nie będzie mnie żałował. Tam, w Anglii, byłem wśród swoich czarną owcą, jako młodszy brat i w ogóle... Gdy w swoim czasie miałem wybierać pomiędzy Afryką i Kanadą, wybrałem Kanadę. Duma Anglika jest najdzikszą rzeczą na świecie. Pewien jestem, że w kraju sądzą, iż umarłem. Od sześciu czy siedmiu lat nie pisałem do nich ani słowa. Zapomniano

o mnie. A najlepsze ze wszystkiego, że jesteśmy do siebie tak niezwykle podobni. Skróć trochę brodę i wąsy, zrób sobie bliznę nad prawym okiem, a możesz śmiało stanąć przed samym MacDowellem. Idę o zakład, że stary skoczy na twój widok

i powie: Na Boga, ależ to Conniston we własnej osobie! Wszystko, co ci mogę pozostawić w spadku, Keith, to przyodziewek zmarłego człowieka i jego imię. Proszę, weź jedno i drugie. Pojutrze nic mi już nie będzie potrzebne!

— To niemożliwe! — wybuchnął wreszcie Keith. — Conniston, czy ty rozumiesz, co mówisz?

— Najzupełniej, stary druhu! Liczę się ponadto z każdym słowem, bo boli mnie, gdy mówię. Zatem proszę, nie zmuszaj mnie do przekonywania ciebie. Nadchodzi najważniejsza chwila w moim życiu. Wkrótce umrę. Pochowaj mnie, proszę, pod podłogą, żeby lisy nie mogły wygrzebać mego ciała. Ale moje imię będzie jeszcze żyło! Wdziejesz moje ubranie, wrócisz do Prince Albert i opowiesz MacDowellowi, jak schwytałeś zbiega

i jak on tu umarł, mając odmrożone płuca. Jako dowód upakujesz swój własny przyodziewek, wraz z paroma innymi osobistymi rzeczami i — zostaniesz sierżantem! MacDowell ci to obiecał, jeśli schwytasz zbiega. Zrozumiano? A MacDowell nie widział mnie już od dwu lat i trzech miesięcy, toteż nawet jeśli spostrzeże pewną zmianę, uzna ją za rzecz naturalną. Obaj włóczyliśmy się przecie cały ten czas po samej krawędzi świata. Zresztą jesteśmy do siebie tak niezwykle podobni. Doprawdy, co za wspaniały pomysł!

W zapale Conniston zapomniał nawet o bliskości śmierci. A Keith, któremu serce waliło jak młotem, objął błyskawicznie myślą niezwykłą śmiałość tego planu oraz widoki jego pomyślnej realizacji. Po czteroletniej nieobecności nikt nie rozpozna w nim Johna Keitha. Ongiś miał świeże policzki, ramiona lekko zgarbione i wiotkie mięśnie. Dziś był istnym atletą. Tyloletnie zmagania z rozkiełznanymi siłami przyrody wycisnęły na nim swoje piętno. Porównywał swój wygląd z wyglądem Connistona. Robili wrażenie bliźniąt.

Policjant zdawał się czytać w myślach Keitha. Jego oczy były pełne wesołych iskierek.

— Zdaje mi się, że to głównie z powodu zarostu! — rzekł. — Wiesz, stary, że broda i wąsy mogą pokryć wiele fizycznych skaz i różnic. Zapuściłem zarost na dwa lata przed początkiem tej wyprawy. Ścinałem zawsze brodę w klin. Radzę ci szczerze, nie używaj lepiej brzytwy. Z wyglądu nikt cię nie pozna. Chodzi więc o co innego. W ciągu najbliższych dwudziestu czterech godzin musisz się wyuczyć na pamięć historii życia Derwenta Connistona od dnia, gdy wstąpił do Królewskiej Konnej. Nie sięgniemy dalej, gdyż nie ma tam nic ciekawego; zresztą moje wcześniejsze dzieje nie będą ci nigdy potrzebne. Najcięższe przejście czeka cię z MacDowellem, dowódcą dywizji F. w Prince Albert. Jest to lis kuty na cztery nogi, nosi sumiasty wąs i przejrzy człowieka na wylot. Ale ma złote serce. Był mi dobrym przyjacielem, toteż dzieje Derwenta Connistona wiążą się ściśle z historią MacDowella. Jest wiele rzeczy... O Boże!...

Przycisnął dłonią pierś. Podczas gdy straszliwy kaszel przy

prawiał go niemal o konwulsję, w chacie czaiła się niesamowita groza. Wiatr zawodził ponownie, tłumiąc ujadanie lisów i grzmoty pękających lodów.

Tej nocy, w mdłym blasku lampy napełnionej foczym tłuszczem, rozpoczęły się tytaniczne zapasy. Z wyrazem skupienia na twarzach, jeden — czując bliskość śmierci i walcząc z jej zwycięskim pochodem, drugi — błagając los o zwłokę, Conniston i Keith dokonywali przemiany osobowości. Conniston zmagał się bohatersko, a Keith patrząc nań wiedział, że ten szalony wysiłek skraca jeszcze niewielką ilość darowanych mu godzin. Keith kochał dotąd jedną tylko istotę: swego ojca. W tej chwili pokochał Connistona. Raz nie wytrzymał i rozpłakał się jak dziecko, mówiąc, że on sam powinien raczej umrzeć, byle Conniston żył. Konający Anglik położył mu rękę na dłoni i zbieg uczuł, że ręka ta jest lepka od chłodnego potu.

W ciągu straszliwych godzin, jakie nastąpiły potem, Keith doznawał wrażenia, że hart umierającego Connistona udziela się z wolna jemu samemu. Był to istny epos. Conniston zachowywał się bohatersko, a Keith czuł, jak jego zrozpaczony i zdemoralizowany duch nabiera z wolna nowej mocy. Był podniecony myślą, że musi ogromnie wiele nad sobą pracować, by dorównać temu Anglikowi.

Na pierwszy ogień poszły przeżycia Connistona. Zaczął je opowiadać od czasu, gdy poznał MacDowella. Pomiędzy paroksyzmami kaszlu, które napełniały mu usta krwią, snuł nić błahych wydarzeń i uśmiechał się blado, wzmiankując, jak MacDowell kazał mu raz przysiąc, że utrzyma w tajemnicy pewną eskapadę zwierzchnika. Po upływie godziny Keith stał pośrodku izby, a Conniston, wsparty łokciami na stole, zgarbiony i dygocący, przerabiał z nim musztrę. Potem wręczył zbiegowi zniszczoną książeczkę zawierającą przepisy służbowe i kazał mu ją przestudiować, podczas gdy on sam będzie wypoczywał. Keith pomógł choremu dowlec się do tapczana i spróbował czytać. Ale ćmiło mu się w oczach, a mózg odmawiał posłuszeństwa. Męczący świst oddechu Anglika sprawiał mu niemal fizyczny ból. Wreszcie, czując dławienie w gardle, wstał i wyszedł z chaty w objęcia szarej, upiornej nocy.

Wciągnął w płuca lodowaty powiew. Nie było zbyt chłodno. Nadeszła już Kweskihu, czyli Wielka Zmiana. Powietrze było przesycone odgłosem walki zimowej ariergardy z forpocztami wiosny i zima przegrywała na całej linii. Grunt pod stopami Keitha dygotał wstrząsany zmaganiem dwu potęg. Słyszał teraz wyraźniej huk i łoskot miażdżonych lodowców, które prąd piętrzył w Zatoce Hudsona. Ponad nim rozpostarła skrzydła niesamowita noc. Niebo nie było czarne, lecz miało widmowo siny odcień, a z chaosu chmurnych wyżyn płynęły dziwaczne dźwięki splątane z zawodzeniem wichru. Keith pomyślał, że dłuższy samotny pobyt w tym otoczeniu bezwzględnie doprowadziłby go do obłędu. I teraz jeszcze wydawało mu się chwilami, że spod niewidzialnych gwiazd płynie lament ludzkich głosów. W ciągu minionych miesięcy niejednokrotnie dosłuchiwał się w pustce łkania dzieci, płaczu kobiet lub też demonicznego chichotu; widział nieraz jak Eskimosi, urodzeni w tym piekle, lecz doprowadzeni do szału torturą nieskończonej nocy, darli na sobie szaty i nadzy gnali w objęcia bezlitosnego mroku, na pewną śmierć. Conniston nie miał się nigdy dowiedzieć, jak bliski obłędu był Keith w chwili, gdy został wreszcie ujęty. Zbieg nie przyznał mu się, że jego umysł stał już na krawędzi szaleństwa. Policjant uratował go od obłąkania, lecz Keith zachował to dla siebie.

Skulił się mimo woli, gdyż poryw wiatru wstrząsnął chatą i zawył przejmująco. Lecz wnet wzruszył ramionami i parsknął śmiechem; ujadanie lisów nie wywołało już w nim nerwowego dygotu. Oczyma duszy oglądał już ojczyste strony — Boży kraj! Zielone bory i wody złocone słońcem, wszystko to, o czym już prawie zapomniał. Widział znów twarze białych kobiet. Słyszał znajomą mowę i pieśni ptaszę; czuł pod stopami aksamitny kobierzec traw przetykanych kwieciem. Tak, wszystko prawie poszło w niepamięć. Wczoraj majaczyło tylko coś na kształt fantasmagorii. Ogarniał go obłęd. Dziś widział wyraźnie słoneczny kraj na południu i wracał doń.

Rozpostarł ramiona i krzyknął przejmująco. Wzbierał w nim triumf; szalona egzaltacja poszerzała pierś. Trzy lata takiego życia — i on wytrzymał! Trzy lata pomykania z nory

do nory; trzy lata głodu, chłodu i samotności tak okropnej, że niemal przyprawiała go o obłęd. A teraz — wraca!

Odetchnął głęboko i wszedł do chaty. Już stojąc w progu, ujrzał bladą twarz Anglika, słabo majaczącą w mdłym świetle lampy. Conniston przyciskał dłonią pierś, a po jego wargach błądził pół ironiczny, pół żałosny uśmiech.

Zegarek na stole wskazywał północ, gdy lekcja rozpoczęła się na nowo.

Nieco później Conniston rozgrzał lufę rewolweru, trzymając ją dobrą chwilę nad płomykiem lampy.

— Trzeba ci zrobić tę bliznę nad okiem, stary! Będzie boleć, ale trudno! Za to — co za pyszny kawał!

Conniston zamilkł, nie spuszczając jednak oczu z twarzy Keitha. Potem uśmiechnął się dziwnie i powtórzył w zadumie:

— Tak, doprawdy, pyszny kawał!

ROZDZIAŁ III

NA POŁUDNIE

Świt, zmierzch, znowu noc — i Keith uniósł wykrzywioną twarz znad tapczana Connistona. Z warg wydarło mu się kobiece łkanie. Anglik umarł, trzymając się mężnie do ostatniego tchnienia. Nim zamknął oczy, po raz ostatni wyszeptał jeszcze zdanie, powtarzane przedtem dziesięciokrotnie: „Pamiętaj, stary druhu, wygrasz lub przegrasz w chwili, gdy MacDowell ujrzy cię po raz pierwszy!" — Potem zgrzytnęło mu coś w piersi, niby tłumiony płacz, i skonał. A oczy Keitha zalała fala łez. Uczuł się dumny, że od tej chwili wolno mu nosić imię Derwenta Connistona.

Tak, to było teraz jego imię. John Keith umarł! Derwent Conniston żył! Patrząc w dół na chłodne nieruchome oblicze bohaterskiego Anglika Keith myślał, że zdobył już jego postać, a trudność leży w przyswojeniu sobie jego nieugiętego ducha.

Tej nocy łoskot lodowych pól brzmiał wyraźniej, gdyż nie tłumił go jęk wiatru. Niebo było pozbawione chmur, a gwiazdy robiły wrażenie żółtych ślepi poglądających przez dziurawą czarną zasłonę. Keith, wyszedłszy z chaty dla zaczerpnięcia świeżego powietrza, objął wzrokiem nocny krajobraz i wzdrygnął się. Gwiazdy śledziły go niby żywe istoty. Pod ich upiornym lśnieniem białe lisy odprawiały szalone harce. Keith doznał uczucia, że sprytne zwierzęta otoczyły chatę gęstym pierścieniem i że w ich ujadaniu brzmi nowy ton, bardziej uporczywy i krwiożerczy. Conniston przewidział zakusy białych grabarzy i Keith, wróciwszy do chaty, zabrał się do spełnienia obietnicy danej zmarłemu. Gdy upiorny świt zajrzał przez okno, praca była już ukończona.

W pół godziny później Keith stał na skraju splątanych chaszczy opasujących równinę i po raz ostatni spoglądał na chatę, pod podłogą której spoczywał Anglik. Powolnym ruchem obnażając głowę wyszeptał: „Niech cię Bóg ma w swej opiece, Conniston!" I bez pośpiechu zawrócił na południe.

Przed sobą miał osiemset mil dziczy. Osiemset mil leżało pomiędzy nim a małą mieściną nad rzeką Saskatchewan, w której MacDowell dowodził dywizją F. Królewskiej Konnej. Nie trwożyła go myśl o tej odległości. Czteroletni pobyt na krańcu świata przyzwyczaił go do bezkresnych przestrzeni oraz do wszelkiego rodzaju wyrzeczeń. Tej zimy Conniston tropił go z uporem łasicy, zmuszając do tysiącmilowej włóczęgi wzdłuż polarnego kręgu. Cudem jakimś Keith nie zgładził policjanta w czasie tej pogoni. By uniknąć pościgu, nie potrzebowa...