OSOBA FIZYCZNA A OSOBA PRAWNA.
Osobą fizyczną jest każdy człowiek. Jej byt rozpoczyna się z chwilą urodzenia (potwierdzoną Aktem Urodzenia) a kończy się śmiercią (potwierdzoną Aktem Zgonu).
Osoby prawne
· jednostka organizacyjna, której prawo przyznaje osobowość prawną.
· osobami prawnymi są: Spółki Akcyjne, Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Gmina, Okręgowa Izba Lekarska
· osoba prawna może być podmiotem stosunków cywilno prawnych
· osoba prawna (firma) ma nazwę i siedzibę (miasto)
· organizację osób prawnych – powstanie, ustrój i ustanie – określają właściwe przepisy
· jej sposób działania reguluje statut danej osoby prawnej
Powstanie osoby prawnej
1. tryb ustawowy – powołanie do życia bezpośrednio przez państwo za pomocą odpowiedniego aktu prawnego. Przykład: NFZ, PAN, NBP
2. tryb koncesyjny – powstanie z inicjatywy założycieli. Koniecznym warunkiem do jej utworzenia jest jednak zezwolenie (koncesja) właściwego organu państwa. Przykład: stowarzyszenie
3. tryb normatywny – polega na tym, że akt prawny określa warunki jakie mają być spełnione , aby powstała osoba prawna – nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia. Założyciele maja obowiązek powiadomienia właściwego organu państwowego o zamiarze powołania osoby prawnej, organ państwowy nie może zaś odmówić zarejestrowania takiej osoby prawnej, jeżeli zostały spełnione wymogi określone prawem. Tryb ten dominuje w Polsce. Przykład: Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Spółka handlowa.
Organizacja osoby prawnej
1. Nazwa (firma) – ustala się w akcie powołującym osobę prawną (ustawa, rozporządzenie, umowa, statut)
2. Siedziba – ustala się w akcie powołującym osobę prawną. Gdy nie ustalono, przyjmuje się, że siedzibą jest miejscowość, w której ma siedzibę organ zarządzający. (Siedziba to nazwa miejscowości, a nie konkretny adres)
3. Sposób działania – osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i oparciu o statut. Organ składa się z ludzi, gdy działa organ osoby prawnej, uważa się, że działa ta osoba prawna.
Ustanie osoby prawnej
1. poprzez decyzję kompetentnych organów danej osoby prawnej o jej rozwiązaniu
2. poprzez ogłoszenie upadłości
3. wraz z upływem czasu, w przypadku osób prawnych powołanych na określony czas
4. mocą zwierzchniego aktu wydanego przez organ państwowy, który nie zezwala na dalszą działalność osoby prawnej
Ze względu na uczestnictwo osób w strukturach osób prawnych wyróżniamy
· osoby prawne korporacyjne, np.: stowarzyszenie
· osoby prawne fundacyjne, np.: fundacje
Zdolność prawna przysługuje osobie fizycznej
· rozpoczyna się w chwili narodzin
· przysługuje każdemu w takim samym zakresie
· nie można się jej zrzec
· nie może być ograniczona przez czynności prawne
· ustaje w chwili śmierci danej osoby
§ wygasają prawa i obowiązki niemajątkowe (prawo do wolności)
§ prawa i obowiązki majątkowe (prawo do własności domu) przechodzą na spadkobierców osoby fizycznej
Nasciturus – dziecko nienarodzone, płód ludzki od chwili poczęcia do urodzenia – ma zdolność prawna w zakresie dziedziczenia, pod warunkiem, że urodzi się żywy.
Zdolność prawna osób prawnych
Z mocy prawa osoba prawna wyposażona jest w osobowość prawną, która wyraża się w zdolności prawnej. Osoba ;prawna posiada osobowość prawną od chwili jej powstania do momentu jej likwidacji.
Wykład #3: Podstawy prawa
1
elyaught