NAUKA POLSKA - RAPORT.pdf

(755 KB) Pobierz
153039222 UNPDF
NAUKA POLSKA
AUTODIAGNOZA POLSKIEGO
ŚRODOWISKANAUKOWEGO
JacekBieliński,Katarzyna Bujas, Xymena, Bukowska, Agata Gruszecka,
KatarzynaIwińska,IwonaKamińska,AnnaKolczyńska,SzymonPluciak,
EdytaSańko,PaulinaSzafranek
Warszawa listopad 2007
153039222.001.png 153039222.002.png
Spistreści
WSTĘP (Jacek Bieliński)............................................................................................................................................ - 3 -
GŁÓWNE SŁABOŚCI NAUKI POLSKIEJ (Anna Kolczyńska)......................................................................... - 6 -
ŚRODOWISKO NAUKOWE (Katarzyna Bujas, Paulina Szafranek) ........................................................... - 9 -
SYSTEM OCEN PRACOWNIKÓW I INSTYTUCJI NAUKOWYCH W OPINII NAUKOWCÓW (Xymena
Diagnoza systemu oceniania pracowników i instytucji naukowych ...............................................- 14 -
Postulaty ogólne i proponowane zmiany szczegółowe w systemie ocen ......................................- 16 -
POLSKIE BADANIA W OCZACH NAUKOWCÓW (Katarzyna Iwińska)..................................................- 23 -
INSTYTUCJE (Iwona Kamińska, Szymon Pluciak) ........................................................................................- 28 -
Placówki badawcze ..............................................................................................................................................- 32 -
WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ (Agata Gruszecka) ........................................................................................- 34 -
Finansowanie współpracy ...........................................................................................................................- 34 -
Kwestie organizacyjne współpracy zagranicznej ..............................................................................- 35 -
Bariery językowe i znajomości obsługi komputera, Internetu ....................................................- 35 -
Brak chęci i inicjatywy nawiązywania lub podtrzymywania współpracy ...............................- 36 -
Brak promocji polskiej nauki, polskich placówek naukowych poza granicami kraju ........- 38 -
Polskie środowisko naukowe za mało „atrakcyjne”? ........................................................................- 39 -
Kto w takim razie podejmuje współpracę zagraniczną? I z kim? .................................................- 39 -
Inne bariery w podejmowaniu współpracy zagranicznej ...............................................................- 40 -
Skutki wynikające z obecnej sytuacji .......................................................................................................- 41 -
INSPIRACJE Z ZAGRANICY (Edyta Sańko ) ......................................................................................................- 43 -
Ocena pracowników.............................................................................................................................................- 43 -
Zmiany w zarządzaniu i administracji..........................................................................................................- 44 -
Środowisko studenckie.......................................................................................................................................- 46 -
PODSUMOWANIE (Jacek Bieliński) ....................................................................................................................- 48 -
- 2 -
WSTĘP (J ACEK B IELIŃSKI )
Niniejszy raport stanowi opracowanie danych zebranych za pośrednictwem ankiety
zamieszczonej na stronie internetowej Komitetu Ratowania Nauki Polskiej (KRNP) 1 . Komitet
Ratowania Nauki Polskiej (obecnie: Komitet na Rzecz Rozwoju Nauk w Polsce) powołany został 8
października 1998 roku przez sygnatariuszy apelu "Apel do społeczeństwa". Komitet jest
inicjatywą obywatelską, działa w formule otwartej, zaprasza wszystkich zainteresowanych do
współpracy. Dane zebrane zostały w okresie wzmożonej debaty publicznej skupionej wokół
propozycji rządowej zmian elementów systemu podatkowego. Dotyczyły one zniesienia przywileju
podatkowego 50% kosztów uzyskania przychodu dla twórców. Celem analizy było dokonanie
rekonstrukcji opinii osób związanych z nauką w Polsce. Należy zwrócić uwagę, iż kontekst
społeczny oraz instytucja, która zainicjowała oraz nadzorowała proces zbierania danych sprzyjały
wypowiedziom krytycznym. W istocie stanowią one zdecydowaną większość wśród uzyskanych
danych empirycznych. Z tego względu wyniki niniejszej analizy traktować należy jako
rekonstrukcję niepełną, uwzględniającą głównie głosy krytyczne. Naszym zdaniem nie umniejsza
to jednak znaczenia prezentowanych w raporcie wyników. Uważamy, że stanowią one niezwykle
ważny element w dyskusji o stanie nauki polskiej. Ponadto wykorzystane mogą być jako
inspiracja dla pogłębionych badań nad stanem świadomości środowiska naukowców w Polsce, w
tym problematyki tożsamości i etosu inteligencji w Polsce. Autorzy niniejszego opracowania nie
brali udziału w projektowaniu narzędzia badawczego. W badaniu proszono respondentów o
wypowiedzi dotyczące diagnozy stanu nauki oraz szkolnictwa wyższego w Polsce, postulowanych
zmian organizacyjnych, czynników hamujących rozwój nauki oraz rozwiązań instytucjonalnych i
organizacyjnych stosowanych zagranicą, które warte byłyby implementacji w Polsce. Ankieta,
realizowana techniką web survey , skonstruowana została w taki sposób, aby dać respondentom
możliwość swobodnego formułowania opinii. W zdecydowanej większości składał się ona z pytań
otwartych. Ten nietypowy sposób zbierania danych pozwolił na uzyskanie dużej ilości
pogłębionych opinii. Próba w badaniu miała charakter dostępnościowy i opierała się na zasadzie
samorekrutacji badanych. Taki sposób doboru respondentów nie zapewnia reprezentatywności,
nie odwzorowuje też zróżnicowania badanej populacji. Nie stanowiło to jednak zamierzenia
autorów badania, a z punktu widzenia celów niniejszego opracowania nie stanowiło istotnego
ograniczenia zbioru danych. Jednocześnie ten sposób doboru pozwolił na uzyskanie licznych i
zróżnicowanych wypowiedzi badanych. Wśród osób, które zechciały udzielić odpowiedzi na zadane
1 Komitet Ratowania Nauki Polskiej, URL: http://krnp.ipipan.waw.pl/
- 3 -
w ankiecie pytania liczniejsza kategorię stanowią mężczyźni (279 osób z 391). Zdecydowaną
większość badanych stanowią pełnoetatowi pracownicy dużych uczelni państwowych (285 osób).
W mniejszych placówkach edukacyjnych zatrudnionych było 28 respondentów, a w PAN 35 osób.
Jedynie kilkoro badanych wskazało jako główne miejsce zatrudnienia uczelnie prywatną lub inną
jednostkę naukowo badawczą.
Dużo większe zróżnicowanie próby zaobserwować można w kategoriach zajmowanej
pozycji zawodowej badanych. Największą grupę stanowią adiunkci (178 osób), kolejną
profesorowie (94 osoby). Szczegółowy rozkład liczebności prezentuje tabela 1. Należy zwrócić
uwagę, iż zastosowany przez autorów kwestionariusza podział nie jest rozłączny. Znacząco
ogranicza to możliwości analizy w podkategoriach wyznaczonych przez pozycję zawodową
pracowników nauki.
Tabela 1. Zróżnicowanie próby badania – pozycje zawodowe.
Pozycja: adiunkt
178
Pozycja: profesor
94
Pozyja: asystent
46
Pozycja: doktorant
25
Pozycja: inne
20
Pozycja: docent
12
Pozycja: emeryt
4
Pozycja: student
2
Najliczniejszą grupą wiekową wśród badanych stanowią osoby między 31 a 40 rokiem
życia (123 osoby), niewiele mniej liczną kategorię stanowią respondenci między 51 a 60 rokiem
życia. Trzecią pod względem liczebności grupą badanych są osoby młode, do 30 roku życia, niemal
równoliczni są respondenci mający od 41 do 50 lat. Najmniej liczni są najstarsi respondenci, osób
powyżej siedemdziesiątego roku życia jest w próbie tylko 8. Nie może to dziwić z uwagi na fakt, iż
zastosowano metodę zbierania danych opartą o nowoczesne techniki komunikacji, z których osoby
starsze korzystają stosunkowo rzadko.
Tabela 2. Zróżnicowanie próby badania – kategorie wiekowe
Wiek: <30 66
Wiek: 31-40 123
Wiek: 41-50 60
Wiek: 51-60 103
Wiek: 61-70
33
Wiek: >70
8
Analizowany materiał obejmował łącznie 391 wypowiedzi ludzi nauki. Tak obszerny, jakościowy,
materiał empiryczny wymagał zastosowania nowoczesnych technik analizy. Wykorzystano
- 4 -
153039222.003.png
oprogramowanie komputerowe ATLAS.TI zaprojektowane specjalnie na potrzeby analizy treści.
Dzięki temu proces systematyzacji i analizy dużej ilości danych jakościowych przebiegł sprawnie,
ułatwiło to również na współpracę licznego zespołu badawczego. Tak duża ilość analizowanego
tekstu wymagała organizacji pracy na etapie kodowania opartej na pracy kilku zespołów
koderskich. Proces kodowania zebranych materiałów nadzorowany był przez koordynatorów-
członków zespołu badawczego.
- 5 -
Zgłoś jeśli naruszono regulamin