PAŃSTWO POLSKIE WOBEC AMBER GOLD.pdf

RAPORT

Analiza działań organów i instytucji państwowych w odniesieniu

do Amber Gold sp. z o.o.

Analiza działań organów i instytucji państwowych w odniesieniu do Amber Gold sp. z o.o.

SPIS TREŚCI

WSTĘP........................................................................................................... 3

II. DZIAŁANIA ORGANÓW I INSTYTUCJI PAŃSTWOWYCH ............ 4

PROKURATURA ......................................................................................... 4

SĄDOWNICTWO ........................................................................................ 8

2.1

S ĄD R EJESTROWY ...................................................................................... 8

2.2

S ĄD REJONOWY G DAŃSK -P OŁUDNIE ......................................................... 9

URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO................................. 12

URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW .............. 14

NARODOWY BANK POLSKI ................................................................. 16

MINISTERSTWO FINANSÓW I ORGANY PODATKOWE............ 17

6.1

O RGANY PODATKOWE .............................................................................. 17

6.2

G ENERALNY I NSPEKTOR I NFORMACJI F INANSOWEJ ................................. 19

6.3

D ZIAŁANIA KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH M INISTERSTWA F INANSÓW .. 23

KOMITET STABILNOŚCI FINANSOWEJ........................................... 26

7.1

G RUPA ROBOCZA K OMITETU S TABILNOŚCI F INANSOWEJ ........................ 28

7.1.1 REKOMENDACJE WYMAGAJĄCE INTERWENCJI LEGISLACYJNEJ

7.1.2 DZIAŁANIA NIEWYMAGAJĄCE INTERWENCJI LEGISLACYJNEJ35

PODSUMOWANIE .................................................................................... 42

Analiza działań organów i instytucji państwowych w odniesieniu do Amber Gold sp. z o.o.

I. WSTĘP

Analiza funkcjonowania spółki Amber Gold oraz jej dynamicznego rozwoju, z niewielkiego

podmiotu o zasięgu lokalnym, do dużej firmy o ogólnopolskiej skali działalności, której

aktywność w obszarze usług finansowych spowodowała utratę środków pieniężnych

zainwestowanych przez blisko 11 tys. osób, wskazuje na istnienie szeregu zagadnień

o charakterze prawnym, instytucjonalnym, organizacyjnym, proceduralnym i personalnym, które

przyczyniły się do tej sytuacji. Działalność prowadzona przez spółkę Amber Gold mogła,

i powinna była, być monitorowana na różnych płaszczyznach – w zakresie jej zgodności

z przepisami regulującymi zasady gromadzenia środków pieniężnych innych osób, w zakresie

obrotu wartościami dewizowymi, w zakresie naruszania zbiorowych interesów klientów, w

zakresie prawidłowości realizowanych transakcji z przepisami dotyczącymi przeciwdziałania

praniu pieniędzy, w odniesieniu do wypełniania obowiązków podatkowych, czy też obowiązków

związanych z prowadzeniem ewidencji księgowej i realizowaniem wymogów sprawozdawczych.

Niektóre z instytucji i organów państwa odpowiedzialnych za kontrolę i egzekwowanie

wykonywania poszczególnych obowiązków wypełniały swoje zadania bez zarzutu, inne

podejmowały działania ze znacznym opóźnieniem lub nie podejmowały ich w ogóle albo

wskutek podjętych działań dokonywały kontrowersyjnych rozstrzygnięć.

Charakterystyka czynów zabronionych zarzucanych Marcinowi P. oraz Katarzynie P. przez

Prokuraturę wskazuje, że poza podejrzeniem prowadzenia działalności z zamiarem oszustwa

Spółka naruszała również przepisy dotyczące prowadzenia określonej działalności gospodarczej

oraz obowiązków nałożonych na przedsiębiorców.

W sprawie VI Ds. 64/12 Marcinowi P. postawiono zarzuty:

z art. 286 § 1 Kodeksu karnego (dalej kk) w związku z art. 294 § 1 kk w związku z art.

12 kk w związku z art. 65 § 1 kk, tj. zarzut popełnienia przestępstwa oszustwa w stosunku

do mienia o znacznej wartości, które zagrożone jest karą pozbawienia wolności od roku do

lat 10;

z art. 106d § 1 Kodeksu karnego skarbowego (dalej kks), tj. zarzut wykonywania

działalności gospodarczej polegającej na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz

pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży bez wpisu do rejestru działalności kantorowej, co

zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności do

roku, albo obu tym karom łącznie;

z art. 270 § 1 kk w związku z art. 272 kk w związku z art. 11 § 2 kk, tj. zarzut popełnienia

przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów (fałszowanie w zbiegu z wyłudzeniem

poświadczenia nieprawdy), które zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 5;

z art. 171 ust. 1 Prawa bankowego, tj. gromadzenia środków pieniężnych innych osób

fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej,

w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków

w inny sposób, co zagrożone jest karą grzywny do 5 mln złotych i karą pozbawienia

wolności do lat 3;

z art. 79 ust. 4 ustawy o rachunkowości, tj. nie składania sprawozdania finansowego lub

sprawozdania z działalności we właściwym sądzie rejestrowym, za co przewidziana jest

kara grzywny lub ograniczenia wolności.

Katarzynie P. postawiono zarzuty na podstawie następujących przepisów:

art. 79 ust. 4 ustawy o rachunkowości, tj. nie składania sprawozdania finansowego lub

sprawozdania z działalności we właściwym sądzie rejestrowym, za co przewidziana jest

kara grzywny lub ograniczenia wolności;

Analiza działań organów i instytucji państwowych w odniesieniu do Amber Gold sp. z o.o.

art.272 kk. w zbiegu z art. 587 Kodeksu spółek handlowych, tj. wyłudzenie poświadczenia

nieprawdy w związku z ogłaszaniem danych nieprawdziwych albo przedstawianiem ich

organom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji, co zagrożone jest

karą pozbawienia wolności do lat 3.

W kontekście przytoczonych powyżej zarzutów należy domniemywać że gdyby kompetentne

organy zareagowałyby odpowiednio wcześnie na szereg nieprawidłowości w działalności

prowadzonej przez Amber Gold sp. z o.o., uchroniłoby to wiele tysięcy obywateli przed utratą

oszczędności.

Niniejszy raport przedstawia opis działań prowadzonych przez poszczególne organy i instytucje

w odniesieniu do spółki Amber Gold, ze wskazaniem obszarów, w których, w zakresie

kompetencji poszczególnych instytucji i organów, doszło do uchybień lub zaniechań,

skutkujących brakiem lub znaczącym opóźnieniem w podjęciu działań zmierzających do

wyeliminowania z życia gospodarczego podmiotu prowadzącego na szeroką skalę działalność

noszącą znamiona oszustwa. W Raporcie zawarto ponadto opis działań podjętych przez organy

państwowe po upadku Amber Gold sp. z o.o. oraz zaprezentowano rekomendacje dalszych

działań, o charakterze proceduralnym oraz legislacyjnym, których wprowadzenie miałoby na

celu zapobieganie podobnym wydarzeniom w przyszłości. Mając na uwadze, że za zaistnienie

sytuacji związanej z działalnością spółki Amber Gold odpowiedzialne są częściowo

nieprecyzyjne przepisy prawa lub wręcz brak stosownych regulacji prawnych umożliwiających

instytucjom państwowym reagowanie w podobnych przypadkach, Raport wskazuje obszary

systemu prawa, w których pożądana jest interwencja legislacyjna.

II.

DZIAŁANIA ORGANÓW I INSTYTUCJI PAŃSTWOWYCH

1 PROKURATURA

Dokonane na podstawie przeprowadzonej w Prokuraturze Generalnej analizy akt ustalenia

wskazują, że do powstania szkód majątkowych po stronie znacznej liczby osób w wyniku

działalności prowadzonej przez Amber Gold sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku przyczyniły się w

istotny sposób błędy popełnione w toku prowadzonego w tej sprawie przez Prokuraturę

Rejonową Gdańsk – Wrzeszcz postępowania przygotowawczego. W dniu 30 grudnia 2009 roku

wpłynęło zawiadomienie Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 15 grudnia 2009 r.

L.dz.DPO/K/477/58/I/09/PJ o podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w art.171 ust.1

Prawa bankowego przez Marcina P. – Prezesa Amber Gold sp. z o.o. Po zarejestrowaniu tej

sprawy pod sygn.3 Ds. 237/09 Prokurator – referent przeprowadził postępowanie sprawdzające

w trybie art. 307 k.p.k., ograniczając je do uzyskania niektórych dokumentów związanych z

działalnością tej spółki, po czym w dniu 22 stycznia 2010 roku wydał postanowienie o odmowie

wszczęcia śledztwa stwierdzając, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego. Orzeczenie

to zaskarżyła Komisja Nadzoru Finansowego i w dniu 15 kwietnia 2010 r. Sąd Rejonowy

Gdańsk – Południe postanowieniem sygn.II 1 Kp 21/10 zażalenie to uwzględnił, uchylając w/w

postanowienie i wskazując w uzasadnieniu, że decyzja ta jest przedwczesna, zapadła bowiem na

podstawie niekompletnego materiału dowodowego. Sąd wskazał też czynności, jakie należy

wykonać w tej sprawie, niezbędne do podjęcia prawidłowej decyzji merytorycznej. W opinii

Sądu Prokurator winien był uzyskać informacje dotyczące m.in.: szczegółów oferowanych przez

spółkę produktów w postaci kontraktów terminowych na złoto; sposobu generowania stopy

zwrotu z inwestycji w kontrakt terminowy na złoto, gwarantowanej przez spółkę; źródeł

pochodzenia środków na wypłatę oprocentowania; towarzystwa ubezpieczeniowego, z którym

zawarte miało być ubezpieczenie gromadzonego złota; oddziałów BGŻ S.A., w których

przechowywane miało być sprzedawane przez spółkę złoto; źródeł środków finansowych

udzielanych przez spółkę w formie pożyczek; sposobu wydania klientowi złota w przypadku

zerwania kontraktu oraz źródeł pochodzenia nabywanego przez spółkę złota. W opinii sądu

Analiza działań organów i instytucji państwowych w odniesieniu do Amber Gold sp. z o.o.

oskarżyciel publiczny winien był dokonać czynności pozwalających na ustalenie źródeł

finansowania prowadzonej przez spółkę Amber Gold działalności polegającej na udzielaniu

pożyczek pieniężnych, w której znajdowały się produkty finansowe o długim terminie spłaty

i znacznej wartości udzielanej pożyczki, weryfikację zawartości skrzynek depozytowych BGŻ

S.A. oraz udzielenie odpowiedzi, czy pozyskiwane przez spółkę środki pochodzące ze sprzedaży

kontraktów terminowych mogły być przeznaczone do prowadzenia wymagającej zezwolenia

działalności, polegającej na udzielaniu pożyczek pieniężnych. Dopiero zebrany w ten sposób

materiał dowodowy pozwoliłby, zdaniem Sądu, wszechstronnie zbadać sprawę i poczynić

prawidłowe ustalenia faktyczne.

Po zwrocie akt sprawy do Prokuratury Rejonowej Gdańsk – Wrzeszcz w dniu 4 maja 2010 r.

sprawa została ponownie zarejestrowana pod sygn.3 Ds. 73/10, po czym akta zostały przekazane

do Komendy Miejskiej Policji w Gdańsku z poleceniem wszczęcia w tej sprawie dochodzenia.

W dniu 18 maja 2010 r. wszczęto dochodzenie, w toku którego zgromadzono dodatkowe

dokumenty związane z działalnością Spółki z o.o. Amber Gold, przesłuchano też w charakterze

świadka Prezesa tej Spółki – Marcina P., a następnie w dniu 18 sierpnia 2010 roku prowadzone

w tej sprawie dochodzenie umorzono wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu

zabronionego. Również to postanowienie zostało zaskarżone przez Komisję Nadzoru

Finansowego, a zażalenie zostało uwzględnione przez Sąd Rejonowy Gdańsk - Południe, który

postanowieniem z dnia 16 grudnia 2010 roku sygn.II Kp 95/10 uchylił orzeczenie Prokuratora

przekazując mu sprawę do dalszego prowadzenia. Zdaniem Sądu, Prokurator, podejmując

zaskarżoną decyzję, pominął treść art. 330 § 1 K.p.k., albowiem zalecenia Sądu zawarte w

poprzednim postanowieniu z 15 kwietnia 2010 r. zostały przez Prokuratora wykonane w sposób

wadliwy, co rzutowało na końcowe ustalenia faktyczne w tej sprawie. Prokurator przesłuchał

jedynie Marcina P. na poszczególne okoliczności wskazane w postanowieniu Sądu, nie dokonał

natomiast żadnej weryfikacji jego twierdzeń, chociażby poprzez ich skonfrontowanie

z dokumentami zgromadzonymi w sprawie, w tym zabezpieczonymi umowami. Sąd podkreślił,

że zeznania świadków w znacznej części pozostają w sprzeczności z dokumentami

zgromadzonymi w sprawie. Wskazał również, że wątpliwości budzą zeznania Marcina P.

odnośnie do sposobu wydania złota klientom z uwagi na fakt, iż formularz zawieranych

z klientami umów nie przewidywał takiej możliwości. Okoliczność ta również wymagała

wyjaśnienia. Wreszcie z zeznań Marcina P., zdaniem Sądu, wynikało, iż źródłem środków na

wypłatę pożyczek były tylko i wyłącznie wypracowane dochody firmy, jednakże Prokurator nie

zabezpieczył żadnych dokumentów, które obrazowałyby osiągane przez spółkę Amber Gold

dochody i uprawdopodabniałyby to twierdzenie. Sąd podkreślił, że nie można zgodzić się

z twierdzeniem Prokuratora, iż w przedmiotowej sprawie nie została uprawdopodobniona

możliwość zaistnienia przestępstwa. Z dokumentów zgromadzonych w sprawie wynikało

jednoznacznie, zdaniem Sądu, iż w działalności spółki Amber Gold występowały niejasności,

które mogły wskazywać na możliwość zaistnienia przestępstwa z art. 171 ust. 1 ustawy Prawo

bankowe, względnie nawet z art. 286 § 1 Kodeksu karnego, a więc przestępstwa oszustwa.

Po zwrocie sprawy do Prokuratury Gdańsk – Wrzeszcz zarejestrowano ją w tej jednostce pod

sygn.3 Ds. 5/11, zlecając Komendzie Miejskiej Policji w Gdańsku wykonanie licznych,

szczegółowo określonych czynności procesowych. W dniu 15 lutego 2011 roku wydano

postanowienie o zasięgnięciu opinii biegłego rewidenta, zlecając mu ocenę działalności Spółki

z punktu widzenia jej zgodności z obowiązującymi przepisami. W związku z przedłużającym się

terminem opracowania tej opinii – postanowieniem z dnia 31 maja 2011 roku Prokurator

zawiesił postępowanie w sprawie.

W dniu 28 listopada 2011 r. do Prokuratury Generalnej wpłynęło pismo Przewodniczącego

Komisji Nadzoru Finansowego, zawierające krytyczne uwagi odnoszące się do dochodzenia

Prokuratury Rejonowej Gdańsk - Wrzeszcz, w tym również do decyzji o zawieszeniu tego

postępowania. 7 grudnia 2011 r. Prokurator Departamentu Postępowania Przygotowawczego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: