Pedagogika specjalna II wyklad.doc

6PEDAGOGIKA SPECJALNA

Wykład 2

                                      praktyczna PS

                                teoretyczna PS        nauki humanistyczne, empiryczne, teortyczne

                                                                         nauki specjalne ( z przedrostkiem pato) : dostarczają

                              nauki podstawowe               szczegółowych info. o sposobach prowadzenia terapii,

                                ukierunkowane                  tłumaczą przyczyny dysfunkcji i sposoby f-cjonowania                             

                                                                                               w różnych kręgach (socjologia społeczna, rodziny,

                                                                                                 pracy, pedagogika specjalna, etiologia, psych. itd.) 

                           nauki podstawowe                            wiedza ogólna: psychologia, socjologia,

                           nieukierunkowane                                  filozofia, ontologia, medycyna ogólna

                                                                                                                         pedagogika ogólna

Nauka interdyscyplinarna  jest to nauka, która ściśle współpracuje i korzysta z innych nauk, na bazie których tworzy swoje teorie, oddaje swój dorobek empiryczny i naukowy innym naukom.

Nauka praktyczna – weryfikuje swoja wiedzę na gruncie praktycznym.

Przez dziecko niepełnosprawne uważamy taką osobę, która na skutek ograniczeń pod względem fizycznym, somatycznym lub psychicznym ma znaczne trudności                                   w wywiązywaniu się z zadań, jakie stawiają przed nią życie codzienne, szkoła, praca zawodowa i czas wolny.

Przez specjalne potrzeby edukacyjne rozumie się potrzeby, które w procesie rozwoju dzieci i młodzieży wynikają z ich niepełnosprawności lub powstałe z innych przyczyn trudności               w uczeniu się.

Klasyfikacja dzieci (osób) o specjalnych potrzebach edukacyjnych:

1.      Uczniowie z uszkodzeniami sensorycznymi, do których należą:

a.      osoby niewidome i słabowidzące

b.      osoby niesłyszące i słabosłyszące

2.      Uczniowie z uszkodzeniami motorycznymi, do których należą:

      a. osoby z niepełnosprawnością motoryczną - z uszkodzeniem narządu ruchu
      b. osoby z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych

3.      Uczniowie z upośledzeniem umysłowym, z niesprawnością intelektualną,

4.      Uczniowie z zaburzeniami komunikacji językowej,

5.      Uczniowie ze złożonymi niepełnosprawnościami, do których należą:

a. dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi – niep. wzajemnie się warunkującymi,

        b. dzieci z niepełnosprawnościami dodatkowymi – nakładającymi się.

6.      Uczniowie z zaburzeniami emocjonalnymi i zachowania,

7.      Uczniowie z autyzmem dziecięcym i pokrewnymi zaburzeniami (zespól Aspergera, mutyzm)

8.      Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dyslalia, dysgrafia, dysleksja, itd.)

9.      Uczniowie z przewlekłymi schorzeniami somatycznymi - które cierpią na chorobę nieuleczalną albo nawracającą lub postępującą, trwającą jeden rok lub więcej.

Problem dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych był bardzo szeroko omawiany na Światowej Konferencji w Salamance (Hiszpania) w 1994 r.

Obecnie wprowadzono kodyfikację i symbolikę zaburzeń DSM IV:

01U – up. umysłowe

02P – choroby psychiczne

03L – wady, choroby, zaburzenia słuchu, głosu i mowy

04O - wady, choroby, zaburzenia narządu wzroku

05R - wady, choroby, zaburzenia narządu ruchu

06E – epilepsja

07S - wady, choroby, zaburzenia układu oddechowego

08P - wady, choroby, zaburzenia układu pokarmowego

09M - wady, choroby, zaburzenia układu moczowo-płciowego

10N - wady, choroby, zaburzenia układu neurologicznego

11I – inne w skład, których wchodzą choroby układu neurologicznego, enzymatycznego, endokrynologicznego, immunologicznego, odzwierzęce, zeszpecenia, AIDS, metaboliczne.

Zadania Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej:

1. Ustalenie diagnozy w aspekcie medycznym, psychologicznym, pedagogicznym                          i społecznym:

-          bad. medyczne – jaki jest aktualny stan zdrowia dziecka;

-          badanie psychologiczne – diagnozowanie zaburzeń oraz możliwości rozwojowych, typ osobowości, poziom inteligencji;

-          badanie pedagogiczne – diagnoza problemów szkolnych, luki szkolne, specyficzne trudności, rozmiar zaległości;

-          badanie społeczne – diagnoza f-cjonowania w różnych grupach społ.;

2.   Orzekanie o formie korekcyjno-wyrównawczej (stwierdzenie czy dziecko nadaje się do

      kształcenia masowego, integracyjnego czy specjalnego, czy też nauczania indywidualnego

      czy zindywidualizowanego)

3.  Korektura pierwotnych diagnoz (bad. Pedagogiczne powinno być powtarzane po roku,

      a psychologiczne po 2 latach).

4.      Działalność profilaktyczna na rzecz środowiska, organizowanie świetlic terapeutycznych,

itd., instruktaż, pomoc rodzinom, nauczycielom, wykłady, pogadanki).

Inteligencja:

I. logiczno-matematyczna Wechsler

I. emocjonalna Goleman

I. wieloraka Gardner (językowa, przestrzenna, logiczna, kinestetyczno-ruchowa, interpersonalna, intrapersonalna, muzyczna)

Obowiązek szkolny:

-     od września 2004 obowiązek uczęszczania do „0”;

-          do ukończenia 18 roku życia,

-          jeżeli dziecko urodziło się przed 1 września może rozpocząć edukację rok wcześniej jeżeli uzyskało opinię PP-P o dojrzałości szkolnej.

-          jeżeli zachodzi potrzeba PP-P może wydłużyć okres uczęszczania dziecka do przedszkola do 10 roku życia.

-          każdy etap nauczania można wydłużyć o jeden rok nauczania.

-          w nauczaniu zintegrowanym dziecko nie może powtarzać klasy jeżeli rodzic nie wyrazi zgody.

Nauczanie indywidualne:

-          etap”0” - tygodniowo od 4 do 6 godzin

-          etap 1-3 (n. zintegrowane) – tygodniowo od 6 do 8 godz.

-          etap 4-6 – od 8 do 10 godz.

-          etap gimnazjum – od 10 do 12 godz.

-          etap ponadgimnazjalny – od 12 do 16 godz.

Dla uczniów z etapu wstępnego „0” nauczanie indywidualne realizowane jest w ciągu 2 dni.

Dla wyższych etapów nauczania realizowane jest w przeciągu 3 dni.

Zasady pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych:

1.      zasada sukcesu realnego optymizmu jako różnicowanie wymagań programowych adekwatnych do aktualnych potrzeb i możliwości dziecka (myślenie pozytywne), najbardziej motywujące są sytuacje, w których dziecko ma możliwość podniesienia własnej samooceny.

2.      zasada ścisłej integracji doświadczeń percepcyjnych, ruchowych i językowych, treningu różnych funkcji praktycznych, ma zintegrować wszystkie sfery zmysłowe.

3.      zasada aktywnego, wielostronnego mobilizowania i wzmacniania osiągnięć dziecka (dorosłego), przy wykonywaniu zadań poprzez stosowanie różnorodnych działań, które są związane z zainteresowaniami, potrzebami dziecka.

4.      zasada doboru odpowiednich metod i technik oraz środków specjalistycznej terapii uwzględniając stopień i rodzaj upośledzenia, choroby, itd.

5.      zasada wyzwolenia otwartości, bezpośredniości i spontaniczności w komunikowaniu się z najbliższym otoczeniem rodzinnym, sąsiedzkim, rówieśniczym,

6.      zasada pełnej akceptacji i tolerancji,

7.      zasada przyjmowania różnych zakresów wolności i autonomii osób niepełnosprawnych – to znaczy możliwości wyboru i dobrowolności podjęcia oferty współpracy.

8.      zasada stopniowego, ewolucyjnego  i regularnego osiągnięcia zamierzonych celów,

9.      zasada uczenia się dla życia w środowisku, poprzez uczestnictwo, działanie                           i przeżywanie oraz dopasowywanie wymagań do poziomu rozwoju i jego następnych etapów,

10.  zasada całościowego, komplementarnego, wszechstronnego i zintegrowanego podejścia do dziecka niepełnosprawnego jako całości fizycznej, psychicznej                          i społecznej, żyjącego w konkretnym lokalnym środowisku.

11.  zasada niezbędnego optymalnego wykorzystania oprzyrządowania i oprotezowania,

REWALIDACJA

Rewalidacja (ponownie silny, mocny, sprawny) – są to działania skierowane na dzieci                  i młodzież. Przywrócenie dzieciom całkowitego zdrowia, więc całkowita rewalidacji jest dostępna tylko w stosunku do dzieci przewlekle chorych (nie we wszystkich przypadkach).      W stosunku do pozostałych dzieci specjalnych, pojęcie „rewalidacja” należy rozumieć                 w znaczeniu przenośnym. Celem wychowania specjalnego jest przywrócenie im „zdrowia”          w dostępnych dla nich zakresach, a w innych, znalezienie środków kompensacyjnych. Rewalidacja jest to, więc wychowanie specjalne jednostek upośledzonych, zmierzające do najpełniejszego ich rozwoju.

W latach 50-tych nastąpił rozłam, w wyniku, którego wyodrębniono z rehabilitacji (wrócić komuś godność), która jest skierowana na osoby dorosłe - rewalidację.

Twórcami polskiej szkoły rehabilitacji są Dega i Weiss, którzy wyróżnili 4 typy rehabilitacji:

-          medyczna;

-          pedagogiczna;

-          społeczna (psychologiczna);

-          zawodowa.

Cechy polskiego modelu rehabilitacji:

-          wczesność – rehabilitacja będzie przynosić pozytywne efekty kiedy będzie przeprowadzona najwcześniej

-          kompleksowość – komplementarne działania prowadzone przez odpowiedni sztab ludzi TEAM (lekarz – specjalista, terapeuta, psycholog, średni personel medyczny, inna osoba niepełnosprawna)

-          ciągłość – rehabilitacja powinna tak długo trwać, jak długo osoba niepełnosprawna wymaga usprawnienia psychicznego i wymaga pomocy w zaspokojeniu potrzeb (pierwotna i wtórna)

-          powszechność – ogólny dostęp, każdy ma prawo do korzystania z usług rehabilitacyjnych i medycznych

Kierunki działania rewalidacyjnego wg Lipkowskiego:

-          Maksymalne wzmacnianie czyli usprawnianie tych sił, cech i zadatków wrodzonych, które są najmniej uszkodzone. Więc zadaniem najważniejszym jest, aby nieuszkodzone siły biologiczne, wykazujące najbardziej podatne możliwości rozwojowe zaktywizować i ukształtować najpełniej.

-          Wzmacnianie (fortioryzacja) i usprawnianie uszkodzonych sfer psychicznych lub fizycznych. Jeżeli uszkodzenie organów poznawczych nie jest całkowite, należy dążyć do maksymalnego wykorzystania pozostałych możliwości rozwoju w każdej dziedzinie upośledzeń, np. resztki słuchu – przy prawidłowym zastosowaniu protez słuchowych i wcześnie podjętych ćwiczeniach audiologicznych i logopedycznych, mogą przyczynić się do usprawnienia lub poprawy komunikatywności jednostki niedosłyszącej ze środowiskiem, a przez to do lepszego rozumienia rzeczywistości i dostosowania się do niej.

-          Wyrównywanie (kompensacja) i zastępowanie (substytucja) deficytów biologicznych i rozwojowych. Kompensacja to zastąpienie jakiegoś braku innym czynnikiem lub funkcją:

a)     kompensacja wewnątrzpochodna: biologiczna, samorzutna, pozaświadoma;

b)     kompensacja zewnętrzna: techniczna, medyczna, farmakologiczna, społeczna, pedagogiczna

            psychologiczna i zawodowa.

c)      nadkompensacja (pozytywne) – wybicie się osoby niepełnosprawnej w dziedzinie dla siebie najstarszej

d)     hiperkompresacja (negatywne) – stawianie sobie celu z góry skazanego na porażkę, który z   

      racji ograniczeń fizycznych, psychicznych i społecznych nie jest w stanie zrealizować

Drogi rewalidacji Wg M. Grzegorzewskiej:

1.      kompensacja

2....