70.pdf

E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e ń s t w a i Z d r o w i a w P r a c y

Młodzi pracownicy – Fakty i liczby

Nara enie na ryzyko i skutki zdrowotne

Niniejsza publikacja zawiera streszczenie sprawozdania 1 Europejskiego

Obserwatorium Ryzyka, które dotyczy bezpieczeństwa i higieny pracy

w odniesieniu do konkretnych zagrożeń, określonych branż lub grup

pracowników. Jest ono częścią większego projektu mającego na celu wczesną

identyfikację zagrożeń pojawiających w środowisku pracy i, w konsekwencji,

lepsze w ykor z ystanie zasobów oraz podejmowanie sz ybsz ych

i skuteczniejszych działań.

zwłaszcza dużej grupy pracowników zatrudnionych w centrach obsługi te-

lefonicznej.

Na wysokie temperatury są narażeni pracownicy wykonujący prace na

zewnątrz pomieszczeń (rolnictwo, budownictwo), a także zatrudnieni

w przemyśle, hotelach i restauracjach.

Niebezpieczne substancje występują na różnych stanowiskach pracy, na

których są zatrudnieni młodzi pracownicy. Są to między innymi substancje

chemiczne stosowane w rolnictwie i budownictwie, środki czyszczące,

benzyna, rozpuszczalniki czy produkty używane w zakładach fryzjerskich.

Z danych pochodzących ze źródeł unijnych i krajowych wynika, że

wykonywanie czynności wymagających wysiłku fizycznego (np. pracy

w niewygodnych pozycjach, przenoszenia i podnoszenia ciężkich ładunków

i wykonywania czynności powtarzalnych) częściej dotyczy młodych

pracowników niż ogółu zatrudnionych. Dlatego młodym pracownikom grozi

duże ryzyko wystąpienia dolegliwości mięśniowo-szkieletowych (w tym bólu

w dolnym odcinku kręgosłupa). Badania wskazują również, że młodzi

pracownicy nie są dostatecznie informowani o zagrożeniach zawodowych.

Obecne szybkie tempo życia sprawia, że młodzi ludzie coraz częściej muszą

dotrzymywać napiętych terminów i pracować w bardzo szybkim tempie.

Choć z badań wynika, że młodzi pracownicy pracują w krótszym niż przecięt-

ny wymiarze czasu, częściej jednak wykonują pracę w systemie zmianowym

oraz w ruchomym czasie pracy.

Obecnie badania poświęcone ryzyku zawodowemu, na które są narażeni młodzi

pracownicy, napotykają problemy metodologiczne 2 . Nieznajomość procedury

zgłaszania i wątpliwości pracowników w kwestii informowania o zagrożeniach

i ryzyku mogą ograniczać liczbę dostępnych danych. Trudno także uzyskać

dane statystyczne na poziomie UE w podziale na wiek, brakuje konkretnych

danych o warunkach narażenia młodych pracowników 3 , a zwłaszcza o branżach

i zawodach, w których najczęściej zatrudnia się osoby młode. Taka sytuacja

dotyczy szczególnie branży usługowej i hotelarsko-gastronomicznej oraz

handlu. Istnieje ponadto wiele czynników zakłócających. Na przykład najwyższy

wskaźnik narażenia pracowników na hałas występuje w budownictwie,

przemyśle, rolnictwie i transporcie, jednak w liczbach bezwzględnych najwięcej

ludzi narażonych na hałas pracuje w sektorze usługowym (sprzedaż, usługi

indywidualne, edukacja, opieka zdrowotna i pomoc społeczna).

W związku z tym w sprawozdaniu posłużono się nieporównywalnymi danymi,

przykładami pochodzącymi z jednego państwa członkowskiego, wynikami

jednorazowych badań oraz wynikami badań, w których wykorzystano dane

spoza krajowych oficjalnych źródeł – ma to na celu wypełnienie luki

i przedstawienie skomplikowanej sytuacji młodych pracowników w kontekście

zagrożeń w ich środowisku pracy.

Istnieje większe ryzyko niepożądanego zainteresowania seksualnego młodymi

pracownikami. Młode kobiety podejmujące dorywczą pracę w hotelach

i sektorze usługowym są częściej narażone na molestowanie seksualne.

Narażenie na ryzyko

Dane ze źródeł europejskich i nie-

których źródeł krajowych wskazu-

ją, że młodzi pracownicy są bar-

dziej narażeni na takie czynniki

fizyczne środowiska pracy, jak: ha-

łas, wibracje, wysoka i niska tem-

peratura oraz kontakt z niebez-

piecznymi substancjami.

Skutki zdrowotne

Wypadki inne niż śmiertelne

Dane z krajowych i europejskich źródeł wskazują, że młode osoby są bardziej

narażone na ryzyko wypadku przy pracy. Występują jednak znaczne różnice

pod względem wskaźników wypadków i ich przyczyn w poszczególnych

branżach i zawodach. Według najnowszych europejskich danych 4

częstotliwość występowania wypadków innych niż śmiertelne jest o ponad

40% większa wśród osób w wieku od 18 do 24 lat. Do grupy ryzyka

zawodowego należą przede wszystkim młodzi mężczyźni.

Wypadki śmiertelne

Młodzi ludzie zatrudnieni w hote-

lach i restauracjach oraz w budow-

nictwie są szczególnie narażeni na

wysoki poziom hałasu. Istotnym

problemem jest podatność mło-

dych pracowników na skutki zdro-

wotne szoku akust yc znego,

Gospodarki i Pracy, Austria

Według danych unijnych ogólne wskaźniki wypadków śmiertelnych są niższe

w grupie młodych pracowników. Wyniki te są zgodne z danymi światowymi.

Niemniej jednak w niektórych sektorach wskaźniki śmiertelnych wypadków

wśród młodych pracowników mogą być wysokie. Wypadki te najczęściej

1 http://osha.europa.eu/publications/reports/7606507

2 F. C. Breslin, D. Day, E. Tompa, E. Irvin, S. Bhattacharyya, J. Clarke, A. Wang, Systematic review of risk factors for work injury among youth , Toronto: Institute for Work and Health, 2005.

3 Młodzi pracownicy: wiek od 15 do 24 lat.

4 Europejskie statystyki wypadków przy pracy (ESAW).

5 Rolnictwo; przemysł wytwórczy; sektor dostaw elektryczności, gazu i wody; budownictwo; handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych,

motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego; hotelarstwo i gastronomia; transport, gospodarka magazynowa i łączność; pośrednictwo finansowe;

nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

http://osha.europa.eu

FAC T S 70

��

strzega się jako nieodłączny element ryzykow-

nych zachowań samych pracowników lub ich

tymczasowego zatrudnienia.

Należy przedsięwziąć odpowiednie środki

zarówno w zakresie edukacji i szkoleń, jak i

codziennej praktyki zawodowej.

��

Wyniki niektórych badań wskazują, że działania

rehabilitacyjne w mniejszym stopniu są

ukierunkowane na młodych pracowników.

Krótszy okres rekonwalescencji może natomiast świadczyć o nieznajomości

rodzajów ryzyka oraz skutków narażenia młodych osób w środowisku pracy.

Z wiedzy o tym, gdzie pracują młodzi ludzie, wynika, do których sektorów należy

skierować pomoc w zakresie szkoleń i działań profilaktycznych w dziedzinie

bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Zaś z wiedzy o głównych czynnikach

ryzyka na stanowiskach pracy należy wyciągnąć wniosek o konieczności

ciągłego uświadamiania pracodawcom i młodym pracownikom tego ryzyka.

��

Znormalizowane wskaźniki wstępowania w ypadków w latach 1996 –20 04

(ponadtrzydniowa niezdolność do pracy, na 100 tys. pracowników, w dziewięciu

głównych branżach 5 , ESAW).

zdarzają się w rolnictwie, a następnie w budownictwie, transporcie,

komunikacji i przemyśle wytwórczym. Najwięcej wypadków śmiertelnych,

których ofiarami są młodzi pracownicy, odnotowuje się w budownictwie.

W sektorze handlu detalicznego w niektórych państwach występuje

niepokojący wzrost liczby wypadków śmiertelnych na skutek przemocy

fizycznej; dużą część ofiar stanowią kobiety.

Niektóre zalecenia dotyczące badań i praktyki:

n wskazanie branż, w których ryzyko dla młodych pracowników jest

największe;

n określenie najczęściej występujących zagrożeń i uświadomienie ich

pracodawcom i samym młodym pracownikom;

n uświadomienie agencjom zatrudnienia, na jakie ryzyko są narażeni

młodzi pracownicy;

n uwzględnienie w programach szkoleń inspektorów pracy wiedzy na

temat miejsc, w których w większości pracują młodzi pracownicy, oraz

czynników ryzyka, z jakimi mają do czynienia;

n uwzględnienie konkretnych potrzeb wybranych grup młodych

pracowników (kobiet/mężczyzn, pracowników migrujących itp.);

n zwrócenie szczególnej uwagi na pracowników zatrudnionych

w niepełnym wymiarze godzin i na określony czas; w ramach doradztwa

− podkreślenie problemu młodych pracowników i opracowanie

specjalnych wytycznych dla pracodawców, inspektorów pracy i służb

prewencyjnych;

n uwzględnienie kwestii młodych pracowników w wytycznych

dotyczących pracy w systemie zmianowym;

n przegląd celów polityki dotyczącej rehabilitacji i zatrudnienia osób

poszkodowanych pod kątem uwzględnienia w niej młodych

pracowników;

n uwzględnienie problematyki BHP w edukacji − ta kwestia jest

szczególnie ważna dla osób podejmujących pracę dorywczą, które

przechodzą mniej szkoleń i do których trudniej dotrzeć.

Choroby i schorzenia zawodowe

Młodzi pracownicy są w mniejszym stopniu narażeni na ryzyko wystąpienia

chorób zawodowych niż starsi. Aby choroby zawodowe rozwinęły się, często

musi wystąpić skumulowane działanie różnych czynników i/lub minąć okres

utajenia. Umowy o pracę są zawierane na krótki okres, dlatego choroby nie

zawsze są wykrywane.

Według europejskich statystyk chorób zawodowych (EODS) pięć chorób tego

typu najczęściej występujących u pracowników w wieku od 15 do 35 lat to:

reakcje alergiczne, choroby skórne, płuc i zakaźne oraz dolegliwości mięśniowo-

-szkieletowe. W 1999 r. 86,5% wszystkich problemów zdrowotnych

spowodowanych chorobami płuc i związanych z ponaddwutygodniową

absencją zgłaszały osoby poniżej 25. roku życia. Osoby w tym wieku to także

prawie połowa (48,9%) wszystkich odnotowanych przez pracowników

problemów zdrowotnych spowodowanych stresem, depresją i lękiem,

związanych z ponaddwutygodniową nieobecnością w pracy.

Wprawdzie podane wyniki nie zawierają dokładnych danych liczbowych

o młodych pracownikach, są jednak wskazówką orientacyjną. Przykładowo

w handlu detalicznym najczęstszymi przyczynami chorób zawodowych są:

zapalenie skóry, dolegliwości kończyn górnych i stres.

Potrzeba działań profilaktycznych i badawczych

Wśród potencjalnych przyczyn wysokich wskaźników występowania wypadków

przy pracy i problemów zdrowotnych można wymienić: brak doświadczenia

młodych pracowników, ich fizyczną i emocjonalną niedojrzałość, nieznajo-

mość zasad bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia, a także nie-

zapewnienie przez pracodaw-

ców stosownych szkoleń,

nadzoru i procedur oraz od-

powiednich warunków pracy.

Zagrożenia zawodowe dla

młodych pracowników należy

traktować poważnie. Wiele

czynników ryzyka wciąż po-

Dodatkowe informacje

Sprawozdanie jest częścią kampanii organizowanych co roku przez Agencję.

Kampania w 2006 r. była poświęcona młodym pracownikom. Pod hasłem

„Bezpieczny start” ponad 30 państw aktywnie uczestniczyło w największej

kampanii BHP na rzecz ochrony młodych pracowników.

Podstawowe informacje o zatrudnieniu młodych pracowników i branżach,

w których są oni zatrudnieni, przedstawiono w numerze 69 biuletynu Facts:

Młodzi pracownicy – Fakty i liczby. Zatrudnienie młodzieży .

Więcej informacji o młodych pracownikach znajduje się na stronie:

http://ew2006.osha.europa.eu/.

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

Gran Vía, 33, E-48009 Bilbao

Tel. (+ 34) 94 479 43 60, faks (+ 34) 94 479 43 83

E-mail: information@osha.europa.eu

h t t p: //o s ha . eu r opa . eu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: