Zespół nadmiernej mobilizacji tłuszczu u krówZNMT
Zespól stłuszczenia wątroby, zespół tłustej krowy, fatty liver syndrome, hepatosteatosis.
Istota choroby.
ZNMT jest zaburzeniem żywieniowo-metabolicznym polegającym na nadmiernym otłuszczeniu krów w okresie przedporodowym i nadmiernej lipolizie tłuszczu zapasowego po porodzie co prowadzi do rozwoju stłuszczenia wątroby (hepatosteatosis), zaburzeń zdrowia i produkcyjności.
ZNMT w klinicznej postaci prowadzi do zejścia śmiertelnego natomiast w postaci subklinicznej do obniżenia produkcyjności i zaburzeń czynności rozrodczych.
Występowanie
Ø Bezpośrednio, najczęściej w 1-2 tyg. po porodzie
Ø Może występować u krów mięsnych w ostatnim okresie ciąży
Ø Najczęściej dotyczy krów w 2 – 4 laktacji ale również występuje u krów pierwiastek
Ø Rzadko występuje u krów zasuszonych w końcowym okresie ciąży
Patogeneza stłuszczenia wątroby
Przyczyny choroby.
Fizjologiczne – duża wydajność mleczna w 4 - 7 tyg. po porodzie, natomiast maksymalne spożycie karmy w 8 - 10 tyg. po porodzie.
Żywieniowe – niedobory energetyczne polegające na niedostosowaniu dawki pokarmowej do aktualnego zapotrzebowania produkcyjnego.
Środowiskowe – wszystkie czynniki stresogenne (zmniejszenie apetytu i zwiększenie wydzielania katecholamin): zmiany klimatyczne, zmiana stanowiska w oborze, transport,ciężki poród.
Chorobowe (osłabienie lub brak apetytu) –niestrawność, urazowe zapalenie czepca, przemieszczenie trawieńca, zapalenie macicy, zapalenie wymienia, choroby racic.
Niekorzystny wpływ nadmiaru WKT na organizm:
tłuszczowe zwyrodnienie mięśni
wzmożenie syntezy związków ketonowych w wątrobie i rozwój wtórnej ketozy
łączenie się z magnezem i wapniem w nierozpuszczalne kompleksy (chellaty) -hipomagnezemia i hipokalcemia
Wzrost lipolizy w adipocytach i nadmierne uwalnianie WKT z tłuszczu zapasowego do krwi i wątroby.
Spadek utleniania WKT w wątrobie w cyklu Krebsa.
Zwiększona reestryfikacja WKT do triglicerydów w wątrobie i ich akumulacja.
Upośledzony transport nadmiaru triglicerydów z wątroby do krwi (po części uwarunkowany fizjologicznie – u przeżuwaczy mniejsza zdolność do sekrecji triglicerydów do krwi)
Nadmierne gromadzenie triglicerydów w hepatocytach powodujące zwyrodnienie tłuszczowe i stłuszczenie, co prowadzi także do upośledzenia funkcji detoksykacyjnych wątroby.
Objawy
Powikłania ZNMT
v wtórna ketoza (w moczu i mleku związki ketonowe – brak reakcji na leczenie)
v zaleganie (tłuszczowe zwyrodnienie mięśni)
v obniżenie ogólnej odporności: zapalenia wymienia, macicy, czasami oskrzeli i płuc
v zaburzenia płodności i wzrost jałowości (przedłużenie okresu międzyciażowego i obniżenie skuteczności pierwszej inseminacji
v rozwój tężyczki hipomagnezemicznej i porażenia poporodowego.
Rozpoznawanie
v Wywiad z oceną stanu odżywienia
v Objawy kliniczne (mało charakterystyczne)
v Badania laboratoryjne (parametry przemiany węglowodanowo-tłuszczowej oraz wskaźniki uszkodzenia i stanu czynnościowego wątroby)
v Biopsja wątroby (zabieg inwazyjny, może dojść do śmierci zwierzęcia)
v Badanie USG (obecnie zalecane)
Rokowanie
v Niepomyślne - przy dużym stopniu stłuszczenia wątroby (>30%) i w sytuacji rozwoju ZNMT u krów wysokociężarnych,
v Wątpliwe – przy przebiegu chronicznym, dużym wychudzeniu,
v W pozostałych przypadkach ostrożne lub rzadziej pomyślne.
Zasady postępowania w subklinicznym i klinicznym ZNMT.
1. Leczenie chorób wtórnych przebiegających z utratą apetytu w celu ograniczenia niedoboru energii
2. Ograniczenie wzmożonej lipolizy – kwas nikotynowy, glukoza, insulina, glikokortykoidy
3. Usprawnienie usuwania triglicerydów z wątroby do krwi (chlorek choliny -p.o. 50g/zwierzę lub s.c. 10% roztwór 25g/zwierzę; metionina – p.o. 40 – 50 g/zwierzę lub i.v. 2,5 – 4,0g/100 kg mc), witaminy z grupy B
4. Pobudzenie glukoneogenezy – stymulacja apetytu, przeszczep treści żwacza, związki glukoplastyczne, glikokortykoidy
Zasady postępowania w subklinicznym i klinicznym ZNMT.cd.
5. Zmniejszenie katabolizmu glikogenu w wątrobie – glukoza + insulina
6. Pobudzenie czynności wydzielniczej wątroby – Clanohepar, Bykahepar, Vetahepar, Menbutone
7. Zapobieganie tłuszczowemu zwyrodnieniu mięśni – Evetsel 15 – 20 ml/zwierzę, Vitaminum AD3E +Se
Skuteczność leczenia łagodnego i umiarkowanego stłuszczenia wątroby
NAJLEPSZE EFEKTY
Ø Glukoza + glikokortykoidy
Ø Glyceryna
Ø Glikol propylenowy
ŚREDNIE EFEKTY
Ø Glikokortykoidy
Ø Chlorek potasu
Ø Propionian sodu
Ø Ksylitol
Skuteczność leczenia ciężkiego stłuszczenia wątroby
Ø Glukoza + insulina
Ø Glukagon (ciągła podaż)
Ø Glukoza (ciagła podaż)
SŁABE EFEKTY
Ø Glikol propylenowy + glikokortykoidy
patryczeek_94