Ciepło, cieplej, gorąco wprowadzenie do zagadnień zmian klimatu.pdf

Zawarte w książce scenariusze są tylko naszą propozycją tego,

w jaki sposób można mówić młodzieży o zmianach klimatu,

zachęcamy do ich modykacji i dostosowania do możliwości

czasowych, poziomu wiedzy i zaangażowania uczniów.

Do większości scenariuszy powstały karty pracy, które znajdują

się na końcu publikacji. Ich numeracja jest zgodna z numeracją

samych scenariuszy.

Wszystkie scenariusze wraz z kartami pracy dostępne są

w Internecie na naszych stronach:

www.zrodla.org oraz www.klimat.edu.pl

Ciepło, cieplej, gorąco – wprowadzenie do zagadnień zmian klimatu

Cel zajęć: Wprowadzenie do zagadnień związanych

ze zmianami klimatu, wyjaśnienie podstawowych pojęć

i procesów.

Przebieg zajęć:

Wprowadzenie do tematu

Zajęcia rozpoczynamy od powitania i pytania uczniów

o ich samopoczucie. Po wysłuchaniu odpowiedzi zadajemy

pytanie od czego zależy samopoczucie, co uczniów na-

straja pozytywnie albo negatywnie gdy się rano obudzą.

Z pewnością jedną z odpowiedzi będzie pogoda. Prosimy

uczniów, aby każdy z nich zastanowił się, jaką porę roku

najbardziej lubi biorąc pod uwagę warunki pogodowe i stan

przyrody np. kwitnące drzewa wiosną, puszysty śnieg, ciepło

latem albo kolory jesiennych liści i grzyby w lesie. Ustalamy,

w którym roku sali lekcyjnej znajduje się dana pora roku

i prosimy uczniów aby stanęli w tym rogu sali, w który jest

przyporządkowany ulubionej porze roku. Po zajęciu miejsc

prosimy uczniów, aby w ciągu kilku minut przedyskutowali

co najbardziej lubią w danej porze roku. Uczniowie mogą

sporządzić notatki, tak aby łatwiej było później zreferować

obrady grupy. Następnie prosimy o krótkie prezentacje grup.

Po zakończeniu stawiamy pytanie czy faktycznie opisane

pory roku tak właśnie wyglądają? Odwołujemy się do do-

świadczeń i wspomnień uczniów i w razie potrzeby zadajemy

pytania pomocnicze (czy na Gwiazdkę był śnieg, czy w czasie

ferii zimowych można było jeździć na sankach, kiedy zaczęła

się wiosna, czy była „złota polska jesień” ubiegłej jesieni,

czy latem była piękna pogoda czy też ciągłe ulewy, trąby

powietrzne albo niemiłosierny upał, czy pamiętają opady

gradu w sierpniu?). Okazuje się, że wcale nie możemy być

pewni tego, że zimą ulepimy bałwana a latem wypoczniemy

przy sprzyjającej pogodzie, pogoda nie jest już tak przewi-

Cele operacyjne:

uczeń potra opisać własnymi słowami zjawisko efektu

cieplarnianego

rozumie pojęcia: atmosfera, klimat, zmiany klimatu, efekt

cieplarniany, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie

potra własnymi słowami wyjaśnić dlaczego klimat się

ociepla

wymienia sytuacje i działania, które niekorzystnie wpły-

wają na klimat

dostrzega i rozumie wpływ działalności człowieka na

środowisko

rozumie osobistą odpowiedzialność za zmiany klimatu

kształci myślenie przyczynowo-skutkowe

Środki: karty pracy nr 1 dla wszystkich uczniów, brystol

formatu A1, kolorowy papier lub pastele lub farby, małe

białe karteczki (np. A6), markery (albo w wersji uproszonej

5-6 dużych arkuszy papieru w zależności od ilości grup,

markery, kredki). Opcjonalnie do eksperymentu: dwa takie

same termometry, butelka typu PET lub szklana z białego

szkła.

Czas trwania: dwie godziny lekcyjne

Miejsce zajęć: sala lekcyjna

Grupa wiekowa: klasy IV-VI SP

dywalna jak kiedyś. Dla większego zaciekawienia uczniów

prowadzący może powiedzieć i jednocześnie pokazać, że

on na wszelki wypadek nosi ze sobą rękawiczki i szalik (jeśli

zajęcia obywają się w sezonie letnim) albo emulsję do opala-

nia (gdy zajęcia odbywają się w sezonie jesienno-zimowym).

Uczniowie zaintrygowani zachowaniem prowadzącego bar-

dziej zaangażują się w aktywny udział w zajęciach. Zadajmy

pytanie dlaczego właściwie z pogodą ostatnio dzieje się coś

dziwnego. Z pewnością pojawi się odpowiedź, że to wina

globalnego ocieplenia, zmian klimatu. Mówimy, że to właśnie

jest tematem naszych zajęć.

Nauczyciel informuje uczniów, że efekt cieplarniany jest

bardzo istotnym dla życia na Ziemi czynnikiem. Bez efektu

cieplarnianego temperatura na Ziemi wynosiłaby około -18

º C i życie nie mogłoby się rozwinąć. Problemem więc nie

jest samo istnienie efektu cieplarnianego lecz jego wzrost

poprzez nadmierne skumulowanie gazów cieplarnianych.

Pytamy uczniów czy znają jakieś gazy cieplarniane, ewen-

tualnie prowadzący sam wymienia najważniejsze z nich

(dwutlenek węgla, metan, para wodna).

Źródła gazów cieplarnianych oraz ilustracja efektu

cieplarnianego

Czas na najważniejsze pytanie tej lekcji – skąd się biorą

gazy cieplarniane? Tę część zajęć można przeprowadzić na

dwa sposoby.

Pierwszy z nich: dzielimy uczniów na 4-5 osobowe grupy,

dajemy każdej grupie jeden duży arkusz papieru, kredki

lub markery. Prosimy uczniów aby zilustrowali w formie

plakatu efekt cieplarniany, w ten sposób, aby warstwa gazów

cieplarnianych składała się z chmurek na których wypisane

będą źródła tych gazów (np. spaliny samochodowe, dym

z pożaru lasu, CO 2 z elektrowni, która produkuję prąd do

naszego telewizora, lamp, pralki, spaliny z samolotu, metan

z hodowli bydła lub z rozkładających się śmieci oraz natural-

ne źródła gazów cieplarnianych np. wulkany, bagna). Rolą

nauczyciela jest inspirowanie uczniów, zadawanie pytań

pomocniczych, tak aby odpowiedzi były jak najbardziej

różnorodne i wyczerpujące.

Do drugiej wersji potrzebne będą: brystol formatu A1,

kolorowy papier lub pastele lub farby, małe białe karteczki

(np. A6), markery. Uczniowie (pojedynczo lub w grupach)

na małych karteczkach wypisują źródła gazów cieplarnia-

nych, na każdej kartce powinna być napisana tylko jedna

informacja. Mogą to być bardzo szczegółowe informacje

np. CO 2 , który powstał przy produkcji prądu do mojego

komputera, do podgrzania wody na herbatę albo do mycia,

spaliny z autobusu itp. Następnie napisy na kartkach wy-

cinamy lub wydzieramy na kształt chmurek, które posłużą

do wykonania wspólnego posteru przedstawiającego efekt

cieplarniany. Wykonanie posteru może być również pracą

domową zespołów uczniów. Poster należy zachować do

kolejnych zajęć.

Wykreślanka i omówienie pojęć

Prowadzący rozdaje uczniom powieloną kartę pracy,

na której ukryte są pojęcia związane z tematem dzisiejszej

lekcji. Zadaniem uczniów jest odnalezienie tych słów, a na-

stępnie wpisanie ich w odpowiednie miejsca w tekście oraz

odczytanie hasła*. Po zakończeniu zadania prowadzący

prosi o omówienie własnymi słowami tych pojęć, tak aby

sprawdzić ich rozumienie, a następnie uzupełnia wypowiedzi

o dodatkowe informacje i omawia na przykładach zjawisko

efektu cieplarnianego oraz zmiany klimatu.

Prowadzący informuje uczniów, że w ostatnim stuleciu

średnia temperatura na Ziemi wzrosła o 0,7 º C i wzrasta coraz

szybciej. Naukowcy prognozują, temperatura nadal będzie

rosła do 1.5-7 º C w zależności od podejmowanych działań.

Dla scenariuszy najbardziej optymistycznych wzrost tempe-

ratury do 2050 będzie wynosił 2 º C, jeśli emisja utrzyma się na

obecnym poziomie. Podniesienie temperatury o ponad 2 º C

w stosunku do okresu przedindustrialnego może spowodo-

wać m.in. topnienie lodowców i lądolodów, podniesienie

poziomu oceanów, co spowoduje zatopienie wielu terenów

a nawet całych wyspiarskich krajów, znacznie częściej będą

występować klęski żywiołowe takie jak powodzie, susze,

huragany, pojawią się nowe choroby ludzi i zwierząt, a dzi-

siejsze choroby tropikalne staną się groźniejsze, pojawią

się szkodniki, zmiana temperatur i ilości opadów wpłynie

m.in. na rolnictwo. Zjawisko wzrostu średniej temperatury

na Ziemi nazywamy globalnym ociepleniem (globalnym,

bo dotyczy całej Ziemi czyli globu).

Aby lepiej zobrazować zjawisko efektu cieplarniane-

go (szklarniowego) możemy odwołać się do doświadczeń

uczniów. Pytamy skąd wzięła się nazwa efektu szklarniowego,

pytamy czy ktoś z uczniów był w szklarni. Jeśli nie, prosimy

uczniów by przypomnieli sobie jaka temperatura panuje

w samochodzie pozostawionym na upale, poddanym bezpo-

średniemu działaniu promieni słonecznych. O ile istnieje taka

możliwość warto zabrać uczniów na wycieczkę do szklarni,

albo przeprowadzić mały eksperyment. Wystarczy wziąć dwa

takie same termometry, butelkę typu PET lub duży szklany

słoik. Do pojemnika (butelki, słoika) należy włożyć termometr,

a następnie zamknąć go. Pojemnik wystawiamy na działanie

światła słonecznego a obok kładziemy drugi termometr.

Należy zwrócić uwagę, aby obydwa termometry znajdowały

się obok siebie w takich samych warunkach, by były tak samo

nasłonecznione. W razie niepogody doświadczenie można

przeprowadzić z wykorzystaniem lampy, która zastąpi słońce.

Po kilkunastu do kilkudziesięciu minutach zaobserwować

można wyraźną różnicę we wskazaniach termometrów.

Termometr znajdujący się w zakręconej butelce lub słoiku

będzie wskazywać znacznie wyższą temperaturę.

Podsumowanie – kto odpowiada za zmiany klimatu?

Siadamy w kole i omawiamy przygotowane prace (lub

same chmurki jeśli plakat uczniowie będą przygotowywać

w domu). Uczniowie odczytują na głos wypisane wcześniej

źródła gazów cieplarnianych. Po każdej odczytanej chmurce,

nauczyciel pyta wszystkich uczniów: a czy ty to robisz? czy

ty z tego korzystasz? (np. odczytujemy z chmurki: „spaliny

z autobusu”, nauczyciel pyta: „a czy ty jeździsz autobusem?”

albo „CO 2 , który powstał przy produkcji prądu do podgrzania

wody na herbatę” – „a czy ty pijesz herbatę?”). Jeśli odpo-

wiedź dla danego ucznia jest twierdząca powinien on na

chwilę wstać. Ćwiczenie to ma na celu wskazanie, że każdy

z nas jest odpowiedzialny za globalne ocieplenie. Z jednej

strony uświadamiamy sobie, że jesteśmy po części winni

zmianom klimatu, ale z drugiej jest to bardzo pozytywna

wiadomość, gdyż oznacza ona, że każdy z nas ma szansę

i możliwość ratować świat przed zmianami klimatu. Tą opty-

mistyczną myślą kończymy zajęcia.

Codziennie rano, zanim się ubierzemy, wyglądamy przez

okno, żeby zobaczyć jaka dziś jest pogoda . Kiedy ktoś wyjeż-

dża na wycieczkę do odległego kraju mówi, że tam panuje

inny klimat . Te dwa pojęcia znaczą zupełnie coś innego.

Pogoda to zmieniające się z godziny na godzinę zjawiska

takie jak wiatr czy opady, zaś klimat to ogół zjawisk pogo-

dowych na danym obszarze w okresie wieloletnim. Ziemię

otacza atmosfera czyli gazowa powłoka i to ona umożliwia

rozwój życia na Ziemi. W skład atmosfery wchodzą gazy

cieplarniane , które zatrzymują promieniowanie słoneczne

odbite od Ziemi. W ten sposób powstaje efekt cieplarniany,

na Ziemi robi się coraz cieplej, podnosi się średnia tempera-

tura . Z tego powodu zmienia się życie na ziemi, niedźwiedzie

polarne tracą miejsce do życia w wyniku topnienia lodowca ,

podnosi się poziom mórz i wielu terenom grozi zatopienie.

Gwałtowne opady deszczu powodują powodzie na terenach

nadrzecznych oraz niżej położonych.

Często opadom towarzyszy bardzo intensywny wiatr

czyli huragan albo trąba powietrzna zwana inaczej torna-

dem . Z drugiej strony coraz częściej będzie bardzo gorą-

co, dokuczać nam będzie długotrwały upał . Brak opadów

i gorąco spowoduje suszę na polach, łąkach i w lasach.

Często będą wybuchały pożary w lasach, a zmniejszenie

plonów rolnych w wielu regionach świata spowoduje głód

i niedożywienie.

Świat za 50 lat – Prognozowane skutki ocieplenia klimatu

Cel zajęć: Uświadomienie uczniom prognozowanych

skutków społeczno-polityczno-przyrodniczych zmian klimatu.

Przebieg zajęć:

Cele operacyjne:

uczeń rozumie, że działalność ludzi zamieszkujących

Wprowadzenie do tematu

Uczniowie wraz z prowadzącym siadają w dużym kole.

Zajęcia rozpoczynamy od przypomnienia dlaczego klimat się

ociepla. Przypominamy lub uświadamiamy uczniom, że od

czasów przedindustrialnych (rok wyjściowy do analiz wzrostu

emisji gazów cieplarnianych przyjmuje się rok 1750) średnia

temperatura na Ziemi podniosła się 0,7 º C i wzrasta coraz

szybciej. Naukowcy prognozują, że jeśli emisja gazów cie-

plarnianych utrzyma się na obecnym poziomie to najpóźniej

w 2050 roku temperatura wzrośnie o 2 ºC, ale biorąc pod

uwagę bardzo szybki rozwój przemysłowy krajów takich jak

Chiny, Indie, Indonezja czy Meksyk może to nastąpić nawet

w 2035 roku. Te 2 ºC uznano za wielkość graniczną, jeśli wzrost

temperatury nie zostanie powstrzymany przed osiągnięciem

tego pułapu skutki przyrodnicze a w konsekwencji społeczne

będą nagłe i nieodwracalne i dotkną całego globu.

bogate kraje północy ma wpływ na życie ludzi na ca-

łym świecie a w szczególności na mieszkańców krajów

ubogiego południa

wymienia przykładowe skutki zmian klimatu (ocie-

plenie klimatu, topnienie lodowców, wzrost poziomu

wód, wyginięcie zwierząt i roślin, anomalie pogodowe,

zmiany w ekosystemach, zmiana stref klimatycznych,

rozprzestrzenianie chorób zakaźnych, obumieranie raf

koralowych, konikty społeczne wynikające z klęski

głodu, barku dostępu do wody pitnej)

uświadamia sobie wpływ zmian klimatu na życie orga-

nizmów w różnych rejonach świata

wskazuje ekosystemy najbardziej narażone na skutki

zmian klimatu.

Środki: duży arkusz papieru (lub dwa połączone ra-

zem) na mapę myśli, markery co najmniej w 3 kolorach,

ok. 12 małych karteczek (np. 10x10 cm), plansza z mapą

konturową Polski lub stara mapa samochodowa Polski, karta

pracy nr 2.

Mapa myśli

Na podłodze albo na złączonych stołach rozkładamy

papier (dwa sklejone ze sobą arkusza A1), na środku w kole

zapisujemy hasło „skutki zmian klimatu” , na stole kła-

dziemy różnokolorowe pisaki. Wyjaśniamy, że opracujemy

wspólną mapę myśli. Omawiamy tę metodę i przedstawiamy

zasady pracy.

Mapa myśli to taki sposób notowania, który pozwala

odwzorować chaotyczny (nielinearny) sposób ludzkiego

myślenia. Do narysowania mapy potrzebujemy dużej po-

Czas trwania: dwie godziny lekcyjne

Miejsce zajęć: sala lekcyjna

Grupa wiekowa: klasy IV-VI SP

wierzchni i kolorowych pisaków, oprócz zapisanych słów

powinniśmy używać rysunków, symboli, kolorów. Zawsze

w centralnej części mapy w formie rysunku lub dużego

wyraźnego napisu umieszczamy problem, tytuł, coś nad

czym pracujemy. Od niego odchodzą najważniejsze skoja-

rzenia, które dalej rozgałęziają się na coraz bardziej drobne

i szczegółowe. Mapa powinna mieć promienistą strukturę

z licznymi rozgałęzieniami.

Nasza mapa myśli ma pokazać wszelkie skutki zmian

klimatu, nie tylko te bezpośrednie, ale także pośrednie np.

Po wyczerpaniu wszystkich pomysłów przestępujemy do

omówienia mapy, tak aby wszyscy uczniowie zapoznali się

z wynikami pracy. Praca pomimo, że powstawała grupowo,

składa się z wpisów i rysunków poszczególnych uczniów,

należy więc pracę omówić. Warto zapytać także jakie tereny

są najbardziej zagrożone skutkami zmian klimatu, jakie

społeczeństwa odczują najbardziej te zmiany.

Prosimy uczniów o przestawienie wniosków, które płyną

z mapy oraz o wyrażenie swoich wrażeń i reeksji nt. tego

co może się stać w nie tak przecież odległym czasie jeśli nie

powstrzymamy zmian klimatu.

przykład mapy myśli

Wpływ zmian klimatu na Polskę

Uczniowie podzieleni na 3-4 osobowe grupy otrzymują

karty pracy, małą kartkę oraz pisaki. Zadaniem uczniów jest

zapoznać się z otrzymanym tekstem, podkreślić w nim miej-

scowości, tereny objęte opisem. W czasie kiedy uczniowie

zapoznają się z tekstem, prowadzący przygotowuje dużą

konturową mapę Polski (może to być po prostu schematyczny

rysunek na dużym arkuszu papieru z zaznaczonymi miastami

wojewódzkimi i głównymi rzekami) albo mapę samochodową

Polski (należy wziąć jednak pod uwagę, że uczniowie będą po

niej rysować, dlatego warto wykorzystać starą nieaktualną już

mapę, albo kupioną w księgarni z „tanią książką”).

Kiedy uczniowie wykonają pierwsze zadanie, przypo-

minamy jak wyglądają typowe znaki topograczne (karto-

graczne) stosowane na mapach. Przypominamy, że znaki

mogą być punktowe (np. drzewo, miasto), liniowe (rzeka,

granica) i powierzchniowe (np. las), omawiamy je na przy-

kładach korzystając z map. Następnie prosimy uczniów

aby zaprojektowali prosty symbol dla opisanego zjawiska,

który będzie używany na mapie. Symbol należy narysować

na małej kartce i opisać, tak aby po naklejeniu karteczek na

mapę powstała legenda.

Po zakończeniu pracy grupy na podstawie tekstu kolejno

omawiają skutki zmian klimatu w Polsce i nanoszą na mapę

wszystkie opisane w tekście wydarzenia za pomocą wymyślo-

nego symbolu w miejscu (na terenie), w którym wydarzenie

miało miejsce (kolorem czerwonym), a także prognozowane

przyszłe klęski żywiołowe (kolorem czarnym).

W pierwszym etapie pracy uczniowie wpisują główne

skutki zmian klimatu (topnienie lodowców i lądolodów,

podniesienie poziomu oceanów, co spowoduje zatopienie

wielu terenów a nawet całych wyspiarskich krajów, klęski

żywiołowe: powodzie, susze, pożary, huragany, choroby

ludzi i zwierząt, rozwój chorób tropikalnych, szkodniki,

zmiana temperatur i ilości opadów co wpłynie m.in. na

rolnictwo).

Następnie prosimy o uzupełnienie mapy o wydarzenia

i skutki pośrednie, które wynikają ze skutków głównych. Rolą

nauczyciela jest zadawanie pytań naprowadzających, które

ułatwią uczniom uzupełnianie mapy. Nauczyciel także może

się włączyć w rysownie mapy, uzupełniając ją o treści, które

są uczniom nieznane.

Podsumowanie zajęć – dlaczego trzeba chronić

klimat?

Ostatnim zadaniem będzie wykonanie indywidualne

rysunków do hasła-pytania „dlaczego trzeba chronić klimat?”

rysunki mają ilustrować odpowiedź na to pytanie (np. żeby

uratować gdańską starówkę, żeby uratować niedźwiedzie

polarne, żeby dzieci w Bangladeszu mogły chodzić do szkoły,

żeby w Afryce nie było wojen o wodę itp.).

Klimatyczni - co każdy z nas może zrobić dla ochrony klimatu.

Cel zajęć: Uświadomienie uczniom ich wpływu na zmia-

ny klimatu oraz wskazanie działań na rzecz ochrony klimatu

i zmotywowanie do nich.

za ochronę klimatu. Pojawić się mogą takie odpowiedzi

jak rządy, rmy (fabryki, korporacje), Amerykanie (lub inne

narody), dorośli, wszyscy, my. W tym miejscu prowadzący

omawia w formie króciutkiego kilkuminutowego wykładu

inicjatywy międzynarodowe związane z ochroną klimatu

(należy zwrócić uwagę na wspólną ale zróżnicowaną od-

powiedzialność poszczególnych krajów w tym historycz-

ną, wpływ międzynarodowych ustaleń na prawo krajowe

i ograniczenia emisji).

Cele operacyjne:

uczeń zauważa związek pomiędzy swoimi zachowaniami

życia codziennego a zmianami klimatu

dostrzega i rozumie wpływ działalności człowieka na

środowisko

potra wyjaśnić i wymienić dziania mające na celu ogra-

niczenie emisji gazów cieplarnianych

zauważa daleko idące powiązania łączące różne elemen-

Przyczyny zmian klimatu

Przechodzimy do najważniejszej części zajęć poświeco-

nej osobistej odpowiedzialności uczniów za zmiany klimatu

i poznaniu działań życia codziennego mających na celu

ochronę klimatu.

Prosimy uczniów aby raz jeszcze przypomnieli jaka jest

przyczyna zmian klimatu (nadmierna emisja gazów cieplar-

nianych i ograniczanie powierzchni zielonych w tym lasów),

jakie są najważniejsze gazy cieplarniane (dwutlenek węgla

i metan) i skąd się biorą (spalanie paliw kopalnych węgla

i ropy na cele energetyczne i w transporcie, spalanie odpa-

dów, hodowle bydła, uprawa ryżu, wysypiska śmieci).

Jeśli realizowaliśmy wcześniej zajęcia pt. „Ciepło, cieplej,

gorąco” wieszamy stworzoną wówczas planszę przedstawia-

jącą schemat efektu cieplarnianego, gdzie warstwa gazów

cieplarnianych składa się z chmurek odnoszących się do róż-

nych codziennych zachowań uczniów (podróż samochodem,

gotowanie wody na herbatę itp.). Omawiamy raz jeszcze

rysunek kładąc nacisk na te działania każdego z nas, które mają

wpływ na zmiany klimatu. Przywołujemy kilka lub kilkanaście

przykładów z życia i omawiamy je szczegółowo (np. jaki wpływ

na efekt cieplarniany ma pranie odzieży, gra na komputerze

czy wypicie soku z pomarańczy). Każdą czynność dokładnie

analizujemy do momentu aż uczniowie uświadomią sobie, że

całym swoim życiem wpływają na zmiany klimatu.

ty środowiska z codziennymi zachowaniami ludzi

wyjaśnia co każdy z nas może zrobić, by chronić kli-

mat

pogłębia swoje postawy prośrodowiskowe

w codziennym życiu stara się podejmować decyzje

z uwzględnieniem wiedzy i postaw dot. zmian klimatu

kształci myślenie przyczynowo-skutkowe.

Środki: ok. 8 dużych arkuszy papieru (A1) lub schemat

efektu cieplarnianego z pierwszych zajęć, markery, ok. 50

małych karteczek (np. 10x10 cm), taśma klejąca lub klej

Czas trwania: jedna lub dwie godziny lekcyjne – w za-

leżności od wieku i aktywności grupy

Miejsce zajęć: sala lekcyjna

Grupa wiekowa: klasy IV-VI SP

Przebieg zajęć:

Wprowadzenie do tematu – skala problemu

Zajęcia rozpoczynamy od wspólnego przypomnienia

przyczyn i skutków zmian klimatu. Następnie prosimy uczniów,

aby każdy indywidualnie odpowiedział sobie na pytanie:

„Jak sądzisz, czy zmiany klimatu są ważnym problem dla

współczesnego świata?” Wyznaczamy w klasie skalę proble-

mu. W jednym końcu klasy (punkt A) wyznaczamy miejsce

w którym staną osoby które uważają zmiany klimatu za jeden

z najważniejszych problemów współczesnego świata, w dru-

gim końcu sali (punkt B) mogą stanąć osoby, które uważają ze

zmiany klimatu nie są problemem dla ludzkości. Każdy uczeń

staje w wybranym przez siebie miejscu pomiędzy punktami

A i B, zgodnie ze swoimi przekonaniami i przemyśleniami.

Kiedy wszyscy zajęli już miejsce, prosimy chętnych uczniów,

aby powiedzieli dlaczego stanęli w danym miejscu skali. Praw-

dopodobnie większość uczniów uzna globalne ocieplenie za

problem ważny bądź bardzo ważny (81% ankietowanych przez

ODE Źródła uczniów szkół podstawowych uważa że globalne

ocieplenie to poważny problem dla całej Ziemi).

Jak każdy z nas wpływa na zmiany klimatu

Jeśli nie realizowaliśmy wcześniej zajęcia pt. „Ciepło,

cieplej, gorąco” rysujemy na dużym arkuszu papieru Ziemię,

a na niej wymienione wcześniej źródła gazów cieplarnia-

nych: fabryki, elektrownie węglowe, samochody, samoloty,

wysypiska, hodowle (patrz wzór). Planszę można również

przygotować wcześniej, przed zajęciami. Prosimy uczniów,

żeby przypomnieli sobie wczorajszy dzień i powiedzieli co

po kolei się działo, co robili, jakich sprzętów używali, co

jedli itp. Rolą prowadzącego jest tak pokierować rozmo-

wą, aby w opowiadaniach uczniów pojawiły się działania

i rzeczy, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na

emisję gazów cieplarnianych i wynotowuje je na małych

karteczkach (np. wielkości wizytówki albo karteczki z bloczku

do notatek). Po zakończeniu prowadzący odczytuje treść

kolejnych karteczek, a uczniowie odpowiadają czy i jaki

wpływ na zmiany klimatu miało np. włączenie radia, wzięcie

prysznica (energia zużyta do pompowania i podgrzania

wody), wypicie herbaty (energia zużyta do zagotowania

wody, transport herbaty z Azji, energia zużyta do produkcji

Mini-wykład nt. międzynarodowych działań na rzecz

ochrony klimatu

Po takiej konkluzji prowadzący zadaje pytanie (uczniowie

już siadają na miejsca), kto powinien wziąć odpowiedzialność

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: