Na tropie nieznanych zwierząt.pdf

2010-02-01

Helena de Bertodano

Na tropie nieznanych zwierzĢt

ChociaŇ czasami wydaje siħ, Ňe przetrzĢĻniħto juŇ kaŇdy zakĢtek, zdumiewajĢcym faktem pozostaje to, Ňe

pomimo wszelkich badaı, niszczenia i eksploatacji Ňycia zwierzħcego na Ziemi do odkrycia pozostajĢ jeszcze

setki gatunkw. Zoologowie marzĢ, aby zdobyę niezbity dowd istnienia jakiegoĻ zwierzħcia znanego tylko z

legend.

Powietrze wypeþniþ donoĻny szczebiot, o ktrym sĢdzono, Ňe znikþ ze Ļwiata na zawsze. To byþ gþos áwymarþegoÑ rajskiego

ptaka, ktry ku zdziwieniu ornitologa Bruce'a Beehlera przyleciaþ pewnego dnia do jego obozowiska w okrytych mgþĢ grach

Foja na Papui Nowej Gwinei.

Î Z poczĢtku nie zorientowaþem siħ, Ňe jest to wþaĻnie ptak, ktrego szukaliĻmy Î mwi Beehler, ktry ponad 20 lat planowaþ

ekspedycjħ do tego niezbadanego zakĢtka Ļwiata, a obecnie odtwarza mi nagrania gþosu rajskiego ptaka w swoim gabinecie

Wirginii. Î Byþ deszczowy dzieı i jedliĻmy lunch przy prowizorycznym stole, kiedy nagle do naszego obozu przyleciaþy samiec i

samica. Samiec miaþ dziwne antenki wyrastajĢce z jego gþowy. To byþo dla mnie caþkowite zaskoczenie Î ptak Ļpiewaþ, taıczyþ

i popisywaþ siħ przed samicĢ. Powiedziaþem wtedy: áZobaczcie, czy to nie tego ptaka szukamy?Ñ.

Beehler przyciska kolejny klawisz na swoim komputerze i sþychaę skrzeczenie tego ptaka, tym razem zþowrogie. Î Typowy gþos

drapieŇnika Î mwi Beehler zachwycony. Ale brzmiaþo to raczej niepokojĢco Î nie byþ to dŅwiħk, ktry chciaþoby siħ sþyszeę w

raju.

O gatunku tym zaczħþo byę gþoĻno w latach 90. XIX wieku, kiedy transport wypchanych ptakw, ktrych pira miaþy zdobię

kobiece kapelusze, dotarþ do Europy z Nowej Gwinei. Byþ wĻrd nich tajemniczy ánowyÑ ptak z szeĻcioma pirami

wyrastajĢcymi z gþowy. Ale do wyprawy Beehlera w 2005 roku nikt nie potrafiþ nawet powiedzieę, czy ten gatunek wciĢŇ

istnieje.

Rajski ptak nie byþ jedynĢ niespodziankĢ, W tym samym rejonie odnaleziono nieznanego wczeĻniej gigantycznego szczura,

waŇĢcego niemal pþtora kilo, i maleıkiego oposa. Î Byþ maþy jak guziczek Î mwi Beehler, ktry pracuje dla Conservation

International. Najbardziej fascynujĢcym odkryciem dla Beehlera, ktry okreĻla siebie jako przede wszystkim áczþowieka od

ptakwÑ, byþo odkrycie nowego gatunku miodojada, ktry pŅniej zostaþ nazwany dziwoliczkiem Karoli (Melipotes carolae, na

czeĻę Ňony Beehlera, Carol).

O czymĻ takim wþaĻnie marzĢ zoologowie: o odkryciu nowego gatunku, zweryfikowanego przez

naukħ i oficjalnie nazwanego, lub o odnalezieniu gatunku, ktry uznany byþ za wymarþy; a chyba

najwiħkszym osiĢgniħciem byþoby uzyskanie niezbitego dowodu istnienia jakiegoĻ zwierzħcia

znanego tylko z legend. Ten ostatni przypadek to bardziej dziedzina kryptozoologii (jest to

poszukiwanie mitycznych zwierzĢt takich jak potwr z Loch Ness czy Wielka Stopa). Î Rajski ptak

to byþo coĻ z dziedziny kryptozoologii Î mwi Beehler. áKryptoÑ to dosþownie áukryteÑ. ChociaŇ

czasami wydaje siħ, Ňe przetrzĢĻniħto juŇ kaŇdy zakĢtek, zdumiewajĢcym faktem pozostaje to, Ňe

pomimo wszelkich badaı, niszczenia i eksploatacji Ňycia zwierzħcego na Ziemi do odkrycia

pozostajĢ jeszcze setki gatunkw. Î Na opisanie czeka, byę moŇe, jeszcze sto milionw gatunkw Î

mwi Beehler. Î A my opisaliĻmy do tej pory zaledwie pþtora miliona.

Wydaje siħ, Ňe ostatnio odkrycia takie dokonywane sĢ coraz czħĻciej i coraz szybciej. W listopadzie

2008 roku antropologowie spotkali w Indonezji wyraka karþowatego, stworzenie niewidziane od

1921 roku. W zeszþym roku w wodach Bangladeszu zobaczono blisko 6 tysiħcy delfinw Irrawaddy,

uwaŇanych za gatunek na skraju wyginiħcia. Delfiny te, spokrewnione z orkami, majĢ duŇe okrĢgþe

gþowy i robiĢ Ļmieszne grymasy. Niedawne odkrycia obejmujĢ takŇe laotaıskiego szczura skalnego,

gryzonia z gþowĢ w ksztaþcie piþki do futbolu amerykaıskiego i zwierzħ zwane saola, krzyŇwkħ

jelenia i krowy z Wietnamu.

Aby znaleŅę nowe gatunki, nie trzeba odbywaę egzotycznych podrŇy. Liz Johnson z nowojorskiego

American Museum of Natural History odkryþa nowy gatunek w Central Parku - maleıkiego zþotego

parecznika o dþugoĻci zaledwie centymetra. Î To byþo niesamowite, zwþaszcza, Ňe siħ tego zupeþnie

nie spodziewaþam Î mwi Johnson wskazujĢc na zagajnik, gdzie parecznik ten zostaþ znaleziony w

kupie liĻci. Î To maþe stworzonko jest symbolem miejskiej biorŇnorodnoĻci: a jest to nie tylko

nowy gatunek, ale takŇe nowy rodzaj [rodzaj jest kategoriĢ szerszĢ, ktra moŇe obejmowaę

dziesiĢtki gatunkw]. O przyrodzie moŇna ogromnie wiele dowiedzieę siħ takŇe tam, gdzie siħ

Ňyje.(È)

Î Jeden ze sposobw na znajdowanie nowych gatunkw Î mwi Jeff Meldrum, profesor anatomii i

antropologii z Idaho State University Î polega na tym, by po wejĻciu do jakiejĻ wioski w odlegþym

zakĢtku Ļwiata przyglĢdaę siħ, czym bawiĢ siħ dzieci, obejrzeę uwaŇnie skrħ zwierzħcia wiszĢcĢ na

chacie lub sprawdzię, co jedzĢ tubylcy. Wiele tzw. nowych gatunkw jest juŇ znanych miejscowym,

zwþaszcza na obszarach bardziej pierwotnych. Ale Ňadne zwierzħ oficjalnie nie istnieje, dopki jakiĻ

naukowiec nie stwierdzi, Ňe tak jest. Nie wystarczy wrcię ze spaceru po dŇungli i powiedzieę, Ňe

widziaþo siħ ogromnego czarnego jaguara, dwa razy wiħkszego niŇ inne Î jak zrobiþ pewien

misjonarz katolicki pracujĢcy w peruwiaıskiej Amazonii Î trzeba bowiem mieę konkretne,

namacalne dowody.

Meldrum jest wybitnym profesorem i kryptozoologiem. Jako specjalista w dziedzinie ewolucji

dwunoŇnych naczelnych kaŇdĢ swojĢ wolnĢ chwilħ poĻwiħca na poszukiwanie Wielkiej Stopy

(znanej w rŇnych miejscach jako Sasquatch, Yeren lub Yeti). Î Jedynym Ņrdþem wĢtpliwoĻci jest

dla mnie ciĢgþy brak rozstrzygajĢcego dowodu. Ale Meldrum ma w laboratorium 200 odleww

Ļladw stp pozostawionych przez duŇĢ, dwunoŇnĢ istotħ: Î Na podstawie gruntownej analizy tych

Ļladw jestem przekonany, Ňe pozostawiþy je nieznane naczelne. Meldrum jest pewien, Ňe ŇyjĢ one

przede wszystkim w lasach Pþnocnego Zachodu nad Pacyfikiem, i uwaŇa, Ňe powodem, dla ktrego

nie dochodzi do spotkaı z nimi, jest to, Ňe sĢ stworzeniami z natury odludnymi. Î Jane Goodall

musiaþa czekaę miesiĢce, zanim po raz pierwszy zobaczyþa szympansy, a szukaþa grupy

towarzyskich naczelnych po jednej stronie niewielkiej doliny. Dowodzi to zdolnoĻci tych zwierzĢt do

unikania ludzkiego oka Î mwi Meldrum.

Kiedy staraþ siħ on wytropię Sasquatcha, pewnej bezwietrznej nocy przeŇyþ coĻ tak dziwnego, Ňe

jest przekonany, iŇ musiaþ to byę jakiĻ duŇy przedstawiciel naczelnych. Î WybraliĻmy siħ do

miejsca dostħpnego tylko z hydroplanu i pewnego pŅnego wieczora, kiedy jeden z czþonkw

wyprawy staþ na werandzie, ten kamieı ĻmignĢþ obok niego i uderzyþ w metalowe obicie naszego

domku. Byþ rzucony z takĢ siþĢ, Ňe wgnitþ blachħ. KtoĻ powiedziaþ : áSprbujmy rzucię czymĻ w

zaroĻla i zobaczymy, co siħ stanieÑ. RzuciliĻmy zatem jakimĻ kamieniem i po mniej wiħcej piħciu

minutach przyleciaþ kolejny kamieı, jeszcze wiħkszy, ktry odbiþ siħ od blaszanego falistego dachu.

PoszliĻmy do lasu ze sprzħtem termowizyjnym i noktowizorami, ale tajemniczy stwr zniknĢþ.

Meldrum przytacza rwnieŇ relacjħ pewnego chiıskiego straŇnika leĻnego, ktry podobno widziaþ

Yerena. Î BħdĢc na patrolu w niewielkim kanionie, dostrzegþ on wygrzewajĢcĢ siħ w sþoıcu na

ogromnym gþazie duŇĢ rudobrĢzowĢ postaę. StraŇnik krzyknĢþ, Ňeby zwrcię na siebie uwagħ, a

wtedy stwr usiadþ, potem zeskoczyþ ze skaþy i odszedþ na dwch nogach. PŅniej straŇnik ten

natrafiþ na Ļlady przy wodopoju i zrobiþ odlew prawej i lewej stopy. Kiedy siħ z nim spotkaþem,

byþem zdumiony: Ļlady byþy identyczne z tymi, ktre przypisywano Sasquatchowi. Czþowiek ten nic

nie wiedziaþ o Wielkiej Stopie czy Sasquatchu, dlatego przypuszczenie, Ňe byþo to jakieĻ

naĻladownictwo jest bezzasadne.

Ostatnio odkryto Hobbita, karþowaty gatunek z rodzaju Homo, ktry Ňyþ przypuszczalnie jeszcze

niedawno (18 tysiħcy lat temu to dla nauki bardzo niedawno). Odnalezienie koĻci na wyspie Flores

w Indonezji, ktre potwierdziþo mit maleıkiego czþowieka, byþo tak zaskakujĢce, Ňe Henry Gee,

redaktor renomowanego czasopisma áNatureÑ napisaþ: áOdkrycie, Ňe Homo floresiensis przetrwaþ do

tak niedawna, w kategoriach geologicznych, czyni bardziej prawdopodobnym to, Ňe opowieĻci o

innych mitycznych czþekopodobnych stworach takich jak yeti zawierajĢ ziarno prawdyÑ. Sama

Goodall popiera teoriħ Meldruma dotyczĢcĢ Sasquatcha. áBħdziecie zaskoczeni, kiedy wam powiem,

Ňe jestem pewna, iŇ te stworzenia istniejĢÑ, stwierdziþa niedawno. (È)

Wiemy, Ňe jesteĻcie:

Kuprej

Ten zamieszkujĢcy las kambodŇaıski bawþ zostaþ odkryty w 1937 roku, ale w 1983 zniknĢþ.

Obecnie uznany jest za gatunek wymarþy, ale zoologowie nadal go poszukujĢ.

Mokele-mbembe

Podobno Ňyje w jeziorze Tele w Republice Konga. Ten legendarny, przypominajĢcy sþonia

roĻlinoŇerca poszukiwany jest przez ekspedycje badaczy od 1776 roku.

Wilk workowaty

W 2005 roku pewne czasopismo australijskie zaoferowaþo 1,25 miliona dolarw nagrody za

schwytanie tego miħsoŇernego torbacza, widzianego ponad 4 tysiĢce razy od czasu jego

áwyginiħciaÑ w 1936 roku.

Mongolski robak Ļmierci

Kryptozoologowie wciĢŇ przeczesujĢ pustyniħ Gobi w poszukiwaniu pþtorametrowego robaka, ktry

razi swe ofiary kwasem siarkowym i wstrzĢsami elektrycznymi.

ņaba għborodna

Znana z inkubowania potomstwa w ŇoþĢdku samicy, wyginħþa w latach 80. Ale badacze nie tracĢ

nadziei na znalezienie Ňywych okazw.

Orang-pendek

áNational GeographicÑ finansuje obecnie ekspedycjħ na Sumatrħ, aby podjĢę prbħ odnalezienia

tych niskich, dwunoŇnych naczelnych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: