Zegrożenia.pdf

The Guardian: 10 najwi ħ kszych zagro Ň e ı dla Ziemi

2005-04-28 16:40

foto. Wynand van Niekerk

Gigantyczna erupcja wulkanu, bunt robotów czy terroryzm? Kate Ravilious,

dziennikarka „The Guardian” poprosiła dziesi ħ ciu naukowców o wymienienie

najwi ħ kszych zagro Ň e ı dla Ziemi i okre Ļ lenie prawdopodobie ı stwa ich wyst Ģ pienia.

dalej

Jak si ħ to wszystko sko ı czy? Niektórzy twierdz Ģ , Ň e prawdopodobnie odejdziemy z gło Ļ nym

„bum”, inni przewiduj Ģ powolne konanie, optymi Ļ ci za Ļ dowodz Ģ , Ň e pokonamy nasze

ograniczenia ewoluuj Ģ c w inne organizmy.

Według Martina Reesa, autora „Our final century” (nie ukazało si ħ w Polsce), królewskiego

astronoma oraz profesora kosmologii i astrofizyki na Uniwersytecie Cambridge, ludzko Ļę ma

jedynie 50% szans na przetrwanie XXI wieku bez powa Ň niejszych wstrz Ģ sów. - Niektóre

naturalne zagro Ň enia, takie jak trz ħ sienia ziemi lub kolizje z meteorytami pozostaj Ģ

niezmienne, podczas gdy inne pot ħ gowane s Ģ przez nasz współcze Ļ nie zglobalizowany Ļ wiat.

Musimy jeszcze rozwa Ň y ę niebezpiecze ı stwa spowodowane przez człowieka - dodaje

naukowiec.

Jakie s Ģ wi ħ c najwi ħ ksze zagro Ň enia dla ludzko Ļ ci i czy mo Ň emy w jakikolwiek sposób

im przeciwdziała ę ? Poni Ň ej, dziesi ħ ciu naukowców opowiada o ich najwi ħ kszych obawach i

wyja Ļ nia, jakie skutki miałyby one dla społecze ı stwa. Nast ħ pnie oceniamy ka Ň d Ģ gro Ņ b ħ w

dwóch kategoriach. Po pierwsze, prawdopodobie ı stwo jej wyst Ģ pienia w czasie naszego

Ň ycia (najbli Ň sze 70 lat) i, po drugie, konsekwencje jakie poniosłaby rasa ludzka, gdyby

zagro Ň enie si ħ zrealizowało (w skali 1 do 10, gdzie: 10 - to wygini ħ cie człowieka, 1–

niewielki wpływ na nasze Ň ycie).

1. Zmiana klimatu

Nick Brooks jest szefem zespołu badawczego w Centrum Badania Zmian Klimatu im.

Tyndalla przy University of East Anglia:

- Pod koniec tego stulecia emisja gazów cieplarnianych prawdopodobnie si ħ podwoi, a

Ļ rednia temperatura na Ļ wiecie wzro Ļ nie o przynajmniej 2°C. To wi ħ cej ni Ň Ziemia

do Ļ wiadczyła od półtora miliona lat. W najgorszym wypadku takie ocieplenie mogłoby

całkowicie zmieni ę klimat w wielu regionach Ļ wiata. Skutkiem byłby globalny brak Ň ywno Ļ ci i

powszechny upedk systemów społecznych, powoduj Ģ cy masowe migracje i konflikty o zasoby,

jako Ň e niektóre cz ħĻ ci Ļ wiata stałyby si ħ mniej zdatne do Ň ycia ni Ň do tej pory. Nie uwa Ň am,

Ň eby zmiany klimatyczne miały by ę podzwonnym dla ludzko Ļ ci, ale oczywi Ļ cie posiadaj Ģ swój

niszczycielski potencjał.

Prawdopodobie ı stwo wzrostu temperatury o wi ħ cej ni Ň 2°C (poziom uznany za gro Ņ ny przez

Uni ħ Europejsk Ģ ) w ci Ģ gu najbli Ň szych 70 lat: Wysokie

Stopie ı zagro Ň enia: 6

2. Erozja telomerów

Reinhard Stindl, doktor medycyny z Uniwersytetu Wiede ı skiego, twierdzi, Ň e wszystkie

gatunki posiadaj Ģ swój „zegar ewolucyjny” odliczaj Ģ cy czas pozostały do nieuniknionego

wygini ħ cia:

- Na ko ı cu chromosomu ka Ň dego organizmu Ň ywego s Ģ ochronne nakładki nazywane

telomerami. Bez nich chromosomy stałyby si ħ niestabilne. Za ka Ň dym razem, komórka dziel Ģ c

si ħ nie kopiuje telomerów w cało Ļ ci. Przez całe nasze Ň ycie telomery staj Ģ si ħ coraz krótsze w

miar ħ kolejnych podziałów komórek. Wreszcie, kiedy stan Ģ si ħ bardzo krótkie zaczynaj Ģ si ħ

choroby zwi Ģ zane z podeszłym wiekiem, takie jak rak, Alzheimer, ataki serca i udary.

- Telomery skracaj Ģ si ħ jednak nie tylko w ci Ģ gu naszego Ň ycia. Według mojej teorii niewielka

strata długo Ļ ci telomerów nast ħ puje z pokolenia na pokolenie, odzwierciedlaj Ģ c proces

starzenia si ħ jednostek. Przez tysi Ģ ce generacji telomer kurczy si ħ do krytycznego poziomu.

Mo Ň e to spowodowa ę pojawienie si ħ objawów chorób wieku starczego u coraz młodszych

ludzi, a w ko ı cu - katastrofy populacyjnej. Erozja telomerów pozwala wyja Ļ ni ę znikni ħ cie

pozornie dobrze radz Ģ cych sobie gatunków, takich jak neandertalczycy, bez uciekania si ħ do

zewn ħ trznych przyczyn w rodzaju zmian klimatycznych.

Prawdopodobie ı stwo katastrofy populacyjnej z powodu erozji telomerów w ci Ģ gu nast ħ pnych

70 lat: Niskie

Stopie ı zagro Ň enia: 8

3. Pandemia wirusów

Profesor Maria Ambon jest wirusologiem i szefem Laboratorium Grypy przy brytyjskiej

Agencji Ochrony Zdrowia:

- W ubiegłym wieku mieli Ļ my do czynienia z czterema wielkimi epidemiami grypy, a tak Ň e

pojawieniem si ħ wirusów HIV i SARS. Wielkie pandemie przetaczaj Ģ si ħ przez Ļ wiat w ka Ň dym

stuleciu i nie da si ħ unikn Ģę przynajmniej jednej w przyszło Ļ ci. W tej chwili najwi ħ kszym

zmartwieniem jest ptasia grypa, na któr Ģ choruj Ģ kurczaki w południowo-wschodniej Azji.

Gdyby ten wirus nauczył si ħ przenosi ę z człowieka na człowieka, mógłby si ħ gwałtownie

rozprzestrzeni ę po całym Ļ wiecie. Epidemia grypy w 1918 r. kosztowała Ň ycie 20 milionów

ludzi tylko w jednym roku. To wi ħ cej ni Ň liczba ofiar pierwszej wojny Ļ wiatowej. Dzi Ļ

podobna epidemia mogłaby mie ę jeszcze bardziej niszcz Ģ cy wpływ.

- Zabicie wszystkich swoich nosicieli nie jest w interesie wirusa, wobec tego zaraza raczej nie

zgładzi rasy ludzkiej, mo Ň e jednak spowodowa ę powa Ň ny kryzys na wiele lat. Nigdy nie

b ħ dziemy całkowicie przygotowani na to, czym natura zechce nas uraczy ę . Matka natura jest

najwi ħ kszym bioterroryst Ģ .

Prawdopodobie ı stwo pandemii w ci Ģ gu nast ħ pnych 70 lat: Bardzo wysokie

Stopie ı zagro Ň enia: 3

4. Terroryzm

Profesor Paul Wilkinson jest przewodnicz Ģ cym rady doradców Centrum Studiów nad

Terroryzmem i Przemoc Ģ Polityczn Ģ przy University of St. Andrews:

- Obecnie społecze ı stwo jest bardziej zagro Ň one terroryzmem, poniewa Ň ekstremistom łatwiej

jest o materiały, technologi ħ i wiedz ħ potrzebn Ģ do produkcji broni masowego ra Ň enia.

Najbardziej prawdopodobny jest zorganizowany na wielk Ģ skal ħ i obliczony na masowe

ofiary atak przy u Ň yciu broni chemicznej lub biologicznej. Bardzo efektywne byłoby u Ň ycie w

du Ň ej skali czego Ļ w rodzaju w Ģ glika, wirusa czarnej ospy lub d Ň umy. Nowoczesna

komunikacja szybko zrobiłaby z tego problem mi ħ dzynarodowy.

W otwartym społecze ı stwie nie mo Ň na zapewni ę , Ň e zamach zostanie powstrzymany. Jest

bardzo prawdopodobne, Ň e du Ň y atak b ħ dzie miał miejsce gdzie Ļ na Ļ wiecie jeszcze za

naszego Ň ycia.

Prawdopodobie ı stwo du Ň ego ataku terrorystycznego w ci Ģ gu najbli Ň szych 70 lat: Bardzo

wysokie

Stopie ı zagro Ň enia: 2

5. Wojna atomowa

Marszałek wojsk lotnicznych Lord Garden jest rzecznikiem ds. obrony w partii Liberalnych

Demokratów (ugrupowanie opozycyjne w Wielkiej Brytanii) i autorem ksi ĢŇ ki „Czy

odstraszanie wystarczy?”:

- Teoretycznie, wojna atomowa mogłaby zniszczy ę cywilizacj ħ , ale w praktyce uwa Ň am, Ň e

czas tego zagro Ň enia prawdopodobnie przemin Ģ ł. Obecnie s Ģ trzy potencjalne nuklearne

punkty zapalne: Bliski Wschód, Indie-Pakistan i Korea Płn. Przypadek tej ostatniej jest

najbardziej niepokoj Ģ cy. Z armi Ģ konwencjonaln Ģ pozostaj Ģ c Ģ w stanie gotowo Ļ ci bojowej

mogłaby rozpocz Ģę wojn ħ przez przypadek. Ale chciałbym wierzy ę , Ň e zabezpieczenia przed

u Ň yciem broni atomowej s Ģ wci ĢŇ mocne dzi ħ ki stworzonemu przez nas mi ħ dzynarodowemu

systemowi zapobiegania jej u Ň yciu.

Prawdopodobie ı stwo wojny atomowej na skal ħ globaln Ģ jest niskie, cho ę pozostaje

mo Ň liwo Ļę u Ň ycia broni j Ģ drowej przez pa ı stwa bandyckie lub fanatycznych ekstremistów.

Prawdopodobie ı stwo wojny atomowej w ci Ģ gu najbli Ň szych 70 lat: Niskie

Stopie ı zagro Ň enia: 8

6. Zderzenie z asteroid Ģ

Donald Yeoman jest dyrektorem Biura Programu Obiektów Bliskich Ziemi NASA w Jet

Propulsion Laboratory w Kalifornii:

- W bardzo długiej perspektywie ryzyko Ļ mierci w wyniku uderzenia obiektu przelatuj Ģ cego

blisko Ziemi jest mniej wi ħ cej równe ryzyku Ļ mierci w wyniku wypadku lotniczego. Aby

spowodowa ę powa Ň ny kryzys dla naszej cywilizacji, obiekt, który uderzyłby w nasz Ģ planet ħ

musiałby mie ę powy Ň ej 1,5 km Ļ rednicy. Szacujemy, Ň e takie zderzenie zdarza si ħ Ļ rednio raz

na milion lat. Upadek wielkiego meteorytu spowodowałby gigantyczn Ģ emisj ħ pyłu do

atmosfery, co znacz Ģ co ograniczyłoby dopływ Ļ wiatła do powierzchni planety na całe

tygodnie. Tym samym wpłyn ħ łoby na Ň ycie ro Ļ linne i zagroziłoby plonom. Wybuchłyby

Ļ wiatowe po Ň ary spowodowane przez powracaj Ģ ce na Ziemi ħ odłamki, spadłyby Ň r Ģ ce,

kwa Ļ ne deszcze. Wszystkie te skutki s Ģ raczej krótkookresowe, wi ħ c najbardziej

przystosowane gatunki (na przykład karaluchy i ludzie) najprawdopodobniej by przetrwały.

Prawdopodobie ı stwo, Ň e Ziemia zderzy si ħ z wielk Ģ asteroid Ģ w ci Ģ gu najbli Ň szych 70 lat:

ĺ rednie

Stopie ı zagro Ň enia: 5

7. Roboty przejmuj Ģ władz ħ

Hans Moravec jest naukowcem w Carnegie Mellon University's Robotics Institute w

Pittsbughu:

- Moc obliczeniowa układów steruj Ģ cych robotami podwaja si ħ w czasie od roku do dwóch

lat. W tej chwili s Ģ na poziomie ni Ň szych kr ħ gowców, ale powinny nas dogoni ę w przeci Ģ gu

półwiecza. Przewiduj ħ , Ň e do 2050 roku pojawi Ģ si ħ roboty z ludzkimi zdolno Ļ ciami

umysłowymi, zdolne do my Ļ lenia abstrakcyjnego i uogólniania.

Te inteligentne maszyny naucz Ģ si ħ naszych umiej ħ tno Ļ ci, b ħ d Ģ dzieli ę nasze cele i warto Ļ ci,

b ħ dziemy je postrzega ę jak własne dzieci. B ħ d Ģ nie tylko opiekowały si ħ nami w domu,

przejm Ģ tak Ň e skomplikowane zadania, którymi obecnie musz Ģ zajmowa ę si ħ ludzie, takie jak

diagnozowanie chorób i dobór terapii lub lekarstw. Naukowcy zaoferuj Ģ nam mo Ň liwo Ļę

osi Ģ gni ħ cia nie Ļ miertelno Ļ ci poprzez skopiowanie naszej osobowo Ļ ci do zaawansowanych

robotów.

Szansa na superinteligentne roboty w ci Ģ gu najbli Ň szych 70 lat: Wysoka

Stopie ı zagro Ň enia(?): 8

8. Kosmiczny promie ı z eksploduj Ģ cej gwiazdy

Nir Shaviv jest wykładowc Ģ fizyki na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie:

- Raz na kilkadziesi Ģ t lat du Ň a gwiazda w naszej galaktyce, Drodze Mlecznej, wyczerpuje

zapasy gwiezdnego paliwa i wybucha, co nazywamy supernow Ģ . Kosmiczne rozbłyski

(wysokoenergetyczne cz Ģ stki, takie jak promienie gamma) s Ģ miotane we wszystkich

kierunkach i je Ļ li Ziemia znajdzie si ħ na ich drodze, mog Ģ spowodowa ę epok ħ lodowcow Ģ .

Gdyby Ziemia miała ju Ň wtedy zimny klimat, dodatkowa porcja kosmicznych promieni

mogłaby mie ę naprawd ħ mro ŇĢ ce skutki. Przypuszczalnie wiele gatunków by wymarło. Ryzyko

jest najwi ħ ksze, gdy Ziemia przechodzi przez spiralne rami ħ Drogi Mlecznej, gdzie najcz ħĻ ciej

dochodzi do wybuchu supernowej. Taka sytuacja powtarza si ħ Ļ rednio co 150 milionów lat.

Wła Ļ nie wychodzimy z zasi ħ gu ramienia Strzelca i Kila, Ziemia powinna mie ę wi ħ c cieplejszy

klimat przez najbli Ň sze kilka milionów lat. Ale za około 60 milionów lat wejdziemy w rami ħ

Perseusza i przypuszczanie znowu zrobi si ħ zimno.

Prawdopodobie ı stwo napotkania supernowej w ci Ģ gu najbli Ň szych 70 lat: Niskie

Stopie ı zagro Ň enia: 4

9. Erupcja super wulkanu

Profesor Bill McGuire jest dyrektorem Benfield Hazard Research przy University College

London i członkiem grupy roboczej ds. Zagro Ň e ı Naturalnych przy gabinecie premiera

Wielkiej Brytanii:

- ĺ rednio co 50 tysi ħ cy lat na Ziemi wybucha super wulkan. Odłamki lawy niszcz Ģ ponad 100

km kwadratowych terenu, cały kontynent pokrywa si ħ popiołem, do atmosfery dostaj Ģ si ħ

zwi Ģ zki siarki, tworz Ģ c cienki welon kwasu siarkowego naokoło planety odbijaj Ģ cy słoneczne

Ļ wiatło przez lata. Na planecie zapada wtedy nieprzenikniona ciemno Ļę .

Globalne zniszczenia spowodowane przez super wulkan zale Ň ałyby od miejsca erupcji i od

tego, jak długo gazy pozostałyby w atmosferze. Ostatnim super wulkanem był Taupo w Nowej

Zelandii około 26,5 tysi Ģ ca lat temu. Jednak najbardziej niszczycielska w historii ludzko Ļ ci

była erupcja wulkanu Toba na Sumatrze w Indonezji 74 tysi Ģ ce lat temu. Poniewa Ň działo si ħ

to bardzo blisko równika, gazy trafiły od razu na obie półkule. Badania lodu lodowcowego

wykazały, Ň e temperatura gwałtownie obni Ň yła si ħ na pi ħę , sze Ļę lat. Mróz pojawił si ħ nawet

w tropikach.

Super wulkan jest dwunastokrotnie bardziej prawdopodobny ni Ň zderzenie z wielkim

meteorytem. Prawdopodobie ı stwo, Ň e wybuchnie za naszego Ň ycia wynosi 0,15%. Podejrzane

s Ģ miejsca, gdzie wybuchało ju Ň w przeszło Ļ ci, takie jak Yellowstone w USA i Toba. Ale, co

bardziej niepokoj Ģ ce, super-wulkan mo Ň e wybuchn Ģę tam, gdzie nigdy wcze Ļ niej nie było

takiego aktywno Ļ ci wulkanicznej, na przykład w lasach Amazonii.

Prawdopodobie ı stwo erupcji super-wulkanu w ci Ģ gu najbli Ň szych 70 lat: Bardzo wysokie

Stopie ı zagro Ň enia: 7

10. Ziemia połkni ħ ta przez czarn Ģ dziur ħ

Richard Wilson jest profesorem fizyki na Harvard University w USA:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: