AKTYWNOŚĆ RUCHOWA W
PRZEWLEKŁEJ OBTURACYJNEJ CHOROBIE PŁUC
DEFINICJA
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) to utrwalone ograniczenie drożności oskrzeli powodowane przez przewlekłe zapalenia płuc wraz z objawami rozedmy płuc. Ograniczenie to ma charakter postępujący, może być częściowo odwracalne i może towarzyszyć mu nadreaktywność oskrzeli. Powyższą definicje podano w 1995 roku wg American Thoracic Society i obowiązuje ona do dziś.
Z definicji tej wynika że POCHP składa się z dwuch jednostek: przewlekłego zapalenia płuc oraz rozedmy. Niektórzy lekarze doszukują sie jeszcze w jej objawach występowania nieatopowej astmy ale na razie są to tylko przypuszczenia.
EPIDEMIOLOGIA
POCHP jest choroba bardzo częstą. Szacuje się, że w Polsce cierpi na nią 2 mln ludzi. Oznacza to, że POCHP stanowi drugą po nadciśnieniu tętniczym pod względem zapadalności chorobę przewlekłą w naszym kraju.
Zaczyna się ona zwykle po 25 roku życia u osób genetycznie obciążonych, a u palaczy nałogowych po kilku latach palenia. Przez 20-30 lat przebiega ona z nikłymi objawami . Przeważnie jest to kaszel, powszechnie przez palaczy lekceważony. Rozpoznanie zwykle jest stawiane gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium i wymaga intensywnego leczenia szpitalnego.
Statystyki podają, że w Polsce ok. 500tys. osób wymaga leczenia. Oznacza to, że 25% osób cierpi na zaawansowane stadium tej choroby.
ZMIANY KLINICZNE I OBJAWY MORFOLOGICZNE
Składają się z objawów komponentalnych jednostek tworzących czyli objawów przewlekłego zapalnie płuc i rozedmy.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli
Nadmierne wytwarzanie śluzu przez błonę śluzową oskrzeli oraz upośledzenie transportu wydzielin
co powoduje kaszel i odkrztuszanie
Może dochodzić również do nadkażenia wydzieliny poprzez bakteryjną kolonizację oskrzeli wtedy mamy do czynienia z żółtawą lub zielonkawą wydzieliną.
Aby stwierdzić że są to objawy dotyczące przewlekłego zapalenie oskrzeli musza one występować przez co najmniej 3 miesiące w ciągu roku przez ostatnie 2 lata.
Rozedma
Poszerzenie dróg oddechowych położonych dystalnie od oskrzelika końcowego, patologiczne napięcie mięśni gładkich oskrzeli połączone z uszkodzeniem przegród między pęcherzykowych co wiąże się z uszkodzeniem ciągłości nabłonka oddechowego, odsłonięciem zakończeń nerwowych nerwu błędnego skutkującego nadreaktywnościa oskrzeli czyli reakcją bronchospazmatyczna (nagłym zwężeniem oskrzeli) po wysiłku, kaszlu, wdychaniu zimnego powietrza oraz dymu tytoniowego jest to nagły ale odwracalny skurcz oskrzeli.
Typowymi zmianami istotnymi dla fizjoterapeuty w POCHP są:
-zaburzenie prawidłowych relacji między wdechem a wydechem. Wdech jest krótszy, natomiast wydech znacznie wydłużony, mało efektywny i płytki.
-ustawienie wdechowe klatki piersiowej
-upośledzenie rozszerzalności klatki piersiowej w czasie oddychania
-niskie ustawienie przepony oraz zmniejszenie jej udziału w mechanizmie oddechowym
-zanik mięśni brzucha
PROFILAKTYKA I ZAPOBIEGANIE POSTĘPOWI CHOROBY
ZAPRZESTANIE PALENIA
80-90% zachorowań na POCHP jest wywołana paleniem tytoniu, zwłaszcza papierosów. Zaś u osób na które zadziałały inne mechanizmy sprawcze, palenie tytoniu wzmaga postęp i zaostrza przebieg choroby. Dlatego zaprzestanie palenia jest pierwszym krokiem do polepszenie stanu pacjenta. Jest to jedyny sposób zaprzestania postępu choroby.
Badanie dotyczące osób we wczesnym stadium POCHP wykazują, że po całkowitym zaprzestaniu palenia obserwowano hamowanie spadku PEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa) do obserwowanego u ludzi niedotkniętych tą chorobą.
Wiadomo że palnie jest nałogiem silnie uzależniający dlatego każdy lekarz prowadzący chorego z POCHP jest zobligowany do wsparcia pacjenta w walce i wskazania mu właściwej drogi poprzez poradę antynikotynową. Porada ta polega na wspólnym z pacjentem określeniu celu motywacyjnego dla zaprzestania palenia. Wydaje sie być oczywistym, że w przypadku tej choroby jest to zatrzymanie postępu i przeżycie, ponieważ nieleczona POCHP prowadzi nieuchronnie do śmierci przez uduszenie, o czym lekarz powinien poinformować pacjenta.
Poza najbardziej przerażającą dla pacjent wizją śmierci dodatkowo należy zwrócić jego uwagą na utrudnianie jakie niesie ze sobą postęp POCHP czyli:
spadek adaptacji organizmu do wysiłku fizycznego,
spadek wydolności organizmu,
obniżenie skuteczności w pracy bądź całkowitej jest uniemożliwienie jeśli jest to praca fizyczna, a co za tym idzie utrata źródła zarobkowania.
konieczność oddychania wspomaganego tlenem,
zakup drogich urządzeni takich jak koncentrator tlenu (przenośny koncentrator to koszt około 16 tys. zł) lub niewygodnych butli z tlenem które stale należy napełniać, wiąże się więc to z zależnością od innych osób i znacznym ograniczenie swobody życia.
Dodatkowo paląc narażamy innych członków rodziny, znajomych na bierne palenie, a więc tym samym również na możliwość rozwinięcia sie u nich POCHP.
Ważnym czynnikiem wpływającym na chęć rzucenie palenia może być czynnik ekonomiczny zwłaszcza w sytuacji ciągłych podwyżek cen papierosów.
KWESTIONARIUSZ UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY (SKALA FAGERSTROMA)
Nikotynowa terapia zastępcza
W celu ustalenie sposobu walki z nikotynizmem można przeprowadzić powyższy kwestionariusz. Wynik na poziomie 7 lub większej liczby punktów stanowi o silnym uzależnieniu od nikotyny. Jeśli w tej sytuacji pacjent nie ma wystarczająco silnej woli i sam nie umie rzucić palenia należy wdrożyć nikotynową terapię zastępczą. Można ja również z powodzeniem stosować u pacjentów którzy uzyskali w teście mniejszą liczbę punktów, należy wtedy jednak zmniejszyć dawki.
Nikotynowa terapia zastępcza polega na stosowaniu na skórę specjalnych plastrów, doustnego przyjmowania tabletek, powszechnie znanych gum do żucia z zawartością nikotyny oraz mniej popularnych sprejów donosowych i inhalatorów (nicorette, niquitin, nicotinell itp.)
Należy je stosować stopniowo zmniejszając dawkę nikotyny, aż...
fizjoterapia_um