jak sobie radzić z trudnymi zachowaniami.pdf

Spis treści.

Marcin Michalski

Rozdział 1 Wstęp.

Rozdział 2 Kryteria oceny trudnego zachowania.

Rozdział 3 Dlaczego zachowanie trudne sprawia trudność?

Rozdział 4 Podział zachowań trudnych.

Rozdział 5 Jak należy patrzeć na trudne zachowanie?

Rozdział 6 Gdy pojawi się trudne zachowanie.

Rozdział 7 Niebezpieczeństwa związane ze stosowaniem technicznych zabezpieczeń osoby

autoagresywnej z niepełnosprawnością umysłową.

Andrzej Golonka

Rozdział 8 Sens i cel prowadzenia rejestracji zachowania trudnego.

Rozdział 9 Różne rodzaje ewidencji.

Rozdział 10 Problemy występujące podczas rejestracji zachowań trudnych.

Rozdział 11 Interpretacja zapisu.

Rozdział 12 Model pracy „Trzy Trójkąty”.

Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami dzieci i młodzieży z autyzmem?

1. Wstęp.

„Nie jest prawdopodobne, aby rodzicom udało się w jakiś sposób stworzyć dla swych dzieci

środowisko, które byłoby całkowicie wolne od frustracji. Gdyby to było nawet możliwe, nie byłoby

to wcale pożądane, ponieważ świat zewnętrzny jest pełen frustrujących sytuacji, a dziecko

chronione od frustracji będzie odczuwać większą przykrość i wzburzenie, gdy w końcu zetknie się z

takimi frustrującymi zdarzeniami”. Aronson, E. (2005, s. 351)

Jednym z aspektów terapii osób z autyzmem jest modyfikacja zachowań, określanych jako trudne.

„Trudny” wg słownika Języka Polskiego (2005) oznacza tyle, co „wymagający, nastręczający wiele

trudu, nie dający się szybko osiągnąć, przyswoić, wykonać, mozolny, żmudny”. Zachowanie trudne

jest zatem tym rodzajem zachowania, które jest dla nas w jakiś sposób przykre czy uciążliwe, ale

również i takie, które uniemożliwia dziecku naukę, czy też utrudnia kontakt z otoczeniem lub

stanowi zagrożenie dla jego zdrowia lub życia.

Należy zdawać sobie sprawę z faktu, iż ten wycinek rzeczywistości, jeśli nie zostanie objęty

prawidłowym oddziaływaniem, może zniweczyć wszelkie wysiłki, jakie są wkładane w terapię

osoby z autyzmem.

Praca nad modyfikacją trudnych zachowań nie opiera się na wdrażaniu gotowych

schematów. Chcąc być skutecznym należy poddawać ciągłej weryfikacji swoją wiedzę i ciągle być

czujnym oraz poszukującym. „ Tam, gdzie wola, tam i sposób ”- to stare, angielskie przysłowie

powinno towarzyszyć naszym zmaganiom z tym niełatwym, lecz na pewno inspirującym tematem.

2. Kryteria oceny trudnego zachowania.

Od którego momentu zachowanie nabiera znamion „zachowania trudnego”? Słowo „trudny”

ma dla każdego z nas inny zakres znaczeniowy. Intuicyjnie można powiedzieć, że zachowanie

trudne to takie zachowanie, które punktu widzenia terapii wymaga zmiany – najczęściej zastąpienia

innym, społecznie akceptowanym zachowaniem. Aby uniknąć niejasności, zachodzi potrzeba

ogólnego sformułowania tych zachowań, które można zaliczyć do trudnych. Spośród

proponowanych w literaturze przedmiotu kryteriów, najlepiej oddającymi istotę problemu wydają

się być te, zaproponowane przez Zarkowską i Clements w: Randall, P., Parker, J. (2001, s.179).

Zachowanie jest niewłaściwe pod względem charakteru lub natężenia, biorąc pod uwagę

wiek lub poziom rozwoju danej jednostki.

Zachowanie jest niebezpieczne dla jednostki przejawiającej je.

Zachowanie jest niebezpieczne dla innych.

Zachowanie powoduje poważny stres osób mieszkających i pracujących z danym

osobnikiem.

Zachowanie w niedopuszczalny sposób zaburza jakość życia innych osób.

Zachowanie stanowi dodatkowe poważne niebezpieczeństwo dla danej jednostki, gdyż

blokuje jej możliwości zdobywania nowych umiejętności i doświadczeń.

Zachowanie jest sprzeczne z ogólnie przyjętymi normami społecznymi

Zaprezentowane kryteria oceny trudnego zachowania powinny zostać uszczegółowione

(przykład: zachowanie niebezpieczne dla innych – rzuca przedmiotami w osoby dorosłe). Jak

podaje Romanczyk, w: Maurice, C. (2002, s. 268), zawsze pamiętać należy o tym, że

indywidualne zachowanie charakterystyczne dla każdego dziecka ma swoje specyficzne

podłoże, dlatego też musimy być bardzo ostrożni w ocenie problemu i deficytów w zachowaniu

dziecka.

3. Dlaczego zachowanie trudne sprawia trudność?

Dokonując próby zminimalizowania, bądź zlikwidowania trudnego zachowania, pojawia

się szereg dylematów natury emocjonalnej, technicznej, intelektualnej. Każda nieudana

interwencja prowadzi zazwyczaj do utrwalenia problemu, a w efekcie do coraz trudniejszego

zniwelowania go. Jak uświadamia Wiktorowicz, R. (1999, s. 82) ważne jest, by oddziaływania

terapeutyczne przynosiły, zgodne z założeniami danego podejścia, zmiany w funkcjonowaniu

danej osoby. Analiza sytuacji towarzyszących trudnym zachowaniom, pozwolić powinna na

lepsze zaplanowanie skuteczniejszych oddziaływań.

Jakie czynniki zatem sprawiają, że zachowanie trudne sprawia trudność?

Zaskoczenie . Często pojawia się nieoczekiwanie.

Niemoc . Jego siła może przewyższyć nasze możliwości i umiejętności.

Irracjonalność . Zachowanie takie może zostać „aktywowane” przez niezauważalny

bodziec.

Niewiedza . Dysponujemy zbyt skromną wiedzą na temat praw rządzących

zachowaniami.

Lęk . Uczucie to towarzyszy nam często już przy pierwszych symptomach,

zapowiadających pojawienie się trudnego zachowania.

Cykliczność . Zachowania takie mają tendencję do powtarzania się.

Zagubienie . Oczekiwania środowisk, takich jak dom, szkoła, społeczeństwo nie zawsze

są zgodne.

Niekonsekwencja . Odchodzimy świadomie lub nieświadomie od przyjętych ustaleń.

Przyzwyczajenie . Wraz z upływem czasu przestajemy dostrzegać zachowania, które w

obiektywny sposób odbiegają od normy.

Inne czynniki ...

4. Podział zachowań trudnych.

W opinii Maurice, C. (2002, s. 25) nie musimy czekać na stwierdzenie niepoprawnego działania

mózgu, gdyż za pomocą obserwacji możemy zauważyć ekstremalne zachowanie ludzi chorych na

autyzm. Zachowanie to może przybierać rozmaite pod kątem ilościowym jak i jakościowym formy.

Z uwagi na fakt, że nie jest możliwe dokonanie jednego, syntetycznego podziału zachowań

trudnych Schopler, E. (1995, s.103) , można przyjąć następującą klasyfikację:

Zakłócające . Stanowią one zagrożenie dla nauki dziecka oraz dla jego dopasowania się do

warunków domowych. Mogą to być wybuchy złości, pochrząkiwanie, plucie, ucieczki od

pracy, autostymulacje i inne.

Autodestrukcyjne . Zagrażają one zdrowiu lub życiu dziecka. Przejawiają się w gryzieniu

własnego ciała, uderzaniu głową w twarde powierzchnie, nie respektowaniu zagrożeń i

wiele innych.

Agresywne . Wymierzone są one w zdrowie lub życie innych osób (rodzeństwa, rodziców,

nauczycieli, przypadkowych osób). Należą do nich takie formy działania jak: bicie,

gryzienie, duszenie, napieranie ciałem, tłuczenie okien i inne.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: