ogrod_2005-05-10.pdf

Ogrd Ð

Ð sama radoæ

sama radoæ!

w¸asnymi æwieýymi nowalijkami prosto z grzdki. Ostroýnie, by nie zniszczy¸y ich majowe

przymrozki, prbujemy wysadza na miejsce sta¸e roæliny ciep¸olubne, ktrych zbir chcemy

przyspieszy. Jako zabezpieczenia przed ch¸odem uýywamy w¸kniny. Gdy nie zaleýy nam na

wczeæniejszym zbiorze, rozsad« jeszcze hartujemy, by posadzi j do gruntu w drugiej po¸owie miesica,

gdy spadki temperatury juý im nie zaszkodz. O wiosennych przymrozkach warto wiedzie wi«cej, by

umie przewidzie ich wystpienie oraz skutecznie ochroni przed nimi roæliny.

KoÄczymy przesadzanie bylin kwitncych latem i jesieni. Przy okazji oceniamy nasze wiosenne rabaty,

czy nie wymagaj czasem jakichæ zmian, przemeblowaÄ. Jeæli za ma¸o na nich bieli albo jeýeli

dysponujemy miejscem w naturalistycznej cz«æci ogrodu ozdobnego, pomyælmy o zawilcach, pe¸nych uroku

bylinach przedwioænia. Na pewno podczas wiosennych spacerw na skraju lasu spotkaliæmy ich dzikie

formy, znajdujce si« pod ochron.

Jeæli zachwyci¸y kogoæ powojniki, z przyjemnoæci przeczyta o najciekawszych odmianach uzyskanych przez

brata Stefana Franczaka, jezuit« z Warszawy. Oprcz odmian wielkokwiatowych warte uwagi s powojniki z

innych grup, np. Viticella. Co prawda wytwarzaj drobniejsze kwiaty, ale za to niezwykle obficie kwitn.

Porzeczkoagrest

nie odbiegaj istotnie od wymagaÄ

porzeczki. Przy sadzeniu tworzcego

duýe krzewy porzeczkoagrestu za-

chowujemy mi«dzy roælinami odle-

g¸oæci 2-2,5 metra. Zarwno nawo-

ýenie, jak i ci«cie wykonujemy jak

u porzeczki czarnej. Corocznie usu-

wamy najstarsze, 3-5-letnie p«dy,

by nie dopuæci do zag«szczenia

krzewu.

Plonowanie porzeczkoagrestu jest

coroczne i obfite. Owoce dojrzewaj

tuý po czarnej porzeczce. Ze wzgl«du

na ich sk¸onnoæ do opadania trzeba

dobrze wyczu termin zbioru, by nie

utraci cz«æci plonu. Owoce porzecz-

koagrestu nie nadaj si« raczej do

bezpoæredniego spoýycia, s kwa-

skowate i niezbyt smaczne. Niektre

smakiem bardziej przypominaj po-

rzeczk«, inne agrest. W porwnaniu

z porzeczk czarn maj kilkakrotnie

niýsz zawartoæ witaminy C. Znako-

micie nadaj si« natomiast na prze-

twory. Sporzdzamy z nich znakomity

sok o wytwornym smaku.

Ta roælina powinna zainteresowa

mi¸oænikw uýytecznych ciekawo-

stek w ogrodzie. Obok innych za-

let jej niewtpliwym walorem s

owoce, z ktrych moýemy przy-

rzdzi sok na zim« Ð zdaniem

niektrych wytworny i delikatniej-

szy w smaku niý sok z czarnej po-

rzeczki.

Juý nazwa sugeruje, ýe mamy do czy-

nienia z mieszaÄcem porzeczki i agre-

stu. Rzeczywiæcie, porzeczkoagrest po-

wsta¸ jako efekt trudnej i ýmudnej

pracy hodowcw. Jej celem by¸o uzy-

skanie nowego gatunku, ktry po

agreæcie odziedziczy¸by odpornoæ na

uciýliwego szkodnika porzeczki czar-

nej, jakim jest wielkopkowiec po-

rzeczkowy. Zabiegi te zakoÄczy¸y si«

powodzeniem, ponadto w ich wyniku

porzeczkoagrest nie jest atakowany

przez mczniaka i inne choroby.

W ogrodach przydomowych spoty-

kamy formy krzaczaste i pienne po-

rzeczkoagrestu. Krzewy s wyranie

wi«ksze od krzeww porzeczki czar-

nej. Liæcie przypominaj liæcie agre-

stu, a zebrane w gronach owoce s

zwykle duýe, cho zdarzaj si«

i mniejsze, przy czym u niektrych

przebijaj cechy porzeczki, u innych

agrestu. Gatunek nie odziedziczy¸ po

agreæcie kolcw.

Porzeczkoagrest w literaturze kla-

syfikowany bywa jako wraýliwy na

mrz i przymrozki Ð na niskie tem-

peratury wraýliwe s p«dy i kwiaty.

Moje ponaddziesi«cioletnie obser-

wacje jednak tego nie potwierdzaj:

roæliny posadzone wcale nie w naj-

korzystniejszych warunkach nigdy

Porzeczkoagrest jako mieszaniec ¸czy w sobie niektre cechy

zarwno porzeczki czarnej, jak i agrestu

nie zosta¸y uszkodzone przez mrz

ani nie ucierpia¸y wiosn od przy-

mrozkw. Mimo to na wszelki wypa-

dek wybierajmy dla porzeczkoagre-

stu stanowisko ciep¸e i os¸oni«te od

wiatru. Wymagania glebowe roæliny

Z myæl o przechowaniu

Juý teraz cieszymy si« æwieýymi,

aromatycznymi nowalijkami z

w¸asnej grzdki. Rwnoczeænie

myæl wybiegamy naprzd Ð a

ogrodnictwo jest tego dobr

szko¸ Ð gdyý wkrtce nadejdzie

pora wysiewu lub sadzenia roz-

sady warzyw, ktre przeznaczy-

my na przechowanie. Nie b«-

dzie wtedy czasu na ekspery-

menty, wi«c przemyælmy wszyst-

ko i przygotujmy si« wczeæniej.

Spoærd warzyw na d¸ugotrwa¸e

przechowanie nadaj si« te, ktre

posiadaj okreælone cechy. Przede

wszystkim zawartoæ w nich wody

powinna wynosi 80-95 procent.

Waýny jest takýe kszta¸t Ð kulisty lub

cylindryczny, budowa tkanek (æcis¸a,

zwarta, a w przypadku kapusty g¸o-

wiastej æcis¸e u¸oýenie liæci w g¸wce)

oraz skrki Ð skorkowacia¸a albo

z woskowym nalotem, ktra pe¸ni

funkcj« ochronn: przed zbyt szyb-

kim parowaniem i wnikaniem orga-

nizmw chorobotwrczych do we-

wn«trznych, mi«sistych tkanek. Wa-

rzywa takie ponadto powinny odzna-

cza si« nisk intensywnoæci oddy-

chania (co pociga za sob spowol-

nienie procesw chemicznych) i do-

brze znosi niskie temperatury prze-

chowywania, tj. ok. 0 st. C.

Spoærd warzyw warunki takie

spe¸niaj korzeniowe (marchew, pie-

truszka, burak, seler korzeniowy),

cebulowe (cebula, czosnek, por), ka-

pustne (kapusty g¸owiaste Ð bia¸a,

w¸oska i czerwona, kapusta bruksel-

ska) oraz chrzan i skorzonera.

Nie oznacza to jednak, ýe w ra-

mach tych gatunkw wszystkie od-

miany moýemy przeznaczy do d¸u-

gotrwa¸ego przechowywania. Wr«cz

przeciwnie, tylko niektre z nich do-

brze nadaj si« do tego, z regu¸y

pne, o d¸ugim okresie wegetacji.

Oto przyk¸ady odmian, ktre moýe-

my przeznaczy na przechowanie:

marchew Ð Amager, Koral i Berliku-

mer 2 Ð Perfekcja REW (Nantejska

tylko do stycznia), seler Ð Albin,

Edward i Gol, cebula Ð S¸awa Oýa-

rowa, Wolska, Sochaczewska, Wik-

toria Skierniewic, Supra, Karmen,

pietruszka Ð BerliÄska, Alba i O¸o-

muÄcka, kapusta bia¸a Ð Amager

POL, Langendijker, Aros F1 i Ka-

mienna G¸owa, kapusta czerwona

Ð Langendijker POL, kapusta w¸oska

Ð Langendijker Dauerwirsing. Wyjt-

kiem jest burak, ktrego wszystkie

odmiany, niezaleýnie od osigane-

go kszta¸tu korzenia, dobrze si«

przechowuj, a szczeglnie Okrg¸y

Ciemnoczerwony, Egipski oraz Po-

lglob F1. Informacje na temat zdol-

noæci przechowalniczych danej od-

miany znajdziemy ponadto na to-

rebce z zakupionymi nasionami.

Warzywa na przechowanie wysie-

wamy w odpowiednim terminie. Dla

marchwi jest to maj aý do poczt-

kw czerwca, zaleýnie od lokalnych

warunkw klimatyczno-glebowych.

Nie naleýy wysiewa jej wczeæniej,

gdyý na poraýenie chorobami oraz

gnicie w okresie przechowywania

bardziej odporne s m¸odsze jej ko-

rzenie, z siewu od po¸owy maja, niý

te wysiane wczeæniej. Rwnieý nie-

wskazane jest nadmierne opnia-

nie siewu, co skutkowa¸oby m.in.

s¸abszym wyrastaniem korzeni. Se-

lery korzeniowe na przechowywa-

nie wysiewamy w pierwszej po¸owie

kwietnia, cebul« od koÄca marca

do 20 kwietnia. Termin siewu kapu-

sty g¸owiastej uzaleýniony jest od

odmiany. Langendijker, ktra ma

bardzo d¸ugi okres wegetacji, sieje-

my juý od koÄca marca do po¸owy

kwietnia (rozsad« wysadzamy do

gruntu w koÄcu maja), natomiast

Amager na pocztku maja

Na dobre przechowywanie warzyw

wp¸ywaj rwnieý warunki i sposb

ich uprawy. Rozwaýnie wybieramy

typ gleby, przede wszystkim nie pla-

nujc uprawy warzyw na przechowa-

nie, a zw¸aszcza marchwi i selerw,

na wilgotnych, silnie nawoýonych

azotem glebach torfowych, ktre nie

s do tego celu odpowiednie. Znacz-

nie lepsze wyniki przechowalnicze niý

na ziemiach ci«ýkich i prchnicznych

uzyskamy u warzyw z uprawy na gle-

bach lýejszych.

Spoærd sk¸adnikw pokarmo-

wych potrzebnych roælinom azot

jest tym, ktry zapewnia im wzrost,

a wi«c wp¸ywa na wysokoæ plo-

nw. Nie przek¸ada si« to jednak

na ich jakoæ i dobre przechowywa-

nie. Okazuje si«, ýe niekorzystny,

szczeglnie w pniejszej fazie

wzrostu roælin, jest nadmiar azotu.

Dlatego z umiarem stosujemy na-

woýenie nim i tylko do po¸owy

czerwca. Rwnieý z tego powodu

na æwieýym oborniku nie uprawia-

my cebuli. Po roz¸oýeniu si« udo-

st«pnia on roælinie w¸aænie w dru-

giej po¸owie lata duýe iloæci azotu.

Szkodliwy wp¸yw nadmiaru tego

sk¸adnika pot«guje si« w lata o du-

ýej iloæci opadw, natomiast cebu-

la uprawiana w lata suche prze-

chowuje si« dobrze.

Na przechowywanie warzyw Ð

oprcz umiarkowanych dawek azotu

Ð korzystnie oddzia¸uje zasilanie ich

fosforem i potasem. Mimo to kapusty

nie powinno si« uprawia wy¸cznie

na nawozach mineralnych, lecz posi¸-

kowa si« organicznymi.

Uprawiane na d¸ugotrwa¸e prze-

chowywanie warzywa umiarkowa-

nie nawadniamy w okresach suszy.

Nie pos¸uýy im ani nadmiar wilgo-

ci w glebie w latach o duýej iloæci

opadw, ani d¸ugotrwa¸a susza,

zmniejszajca j«drnoæ np. korzeni

marchwi.

Nie bez znaczenia dla d¸ugoæci okresu przechowywania warzyw oraz

ich jakoæci jest wybrana przez nas odmiana, a takýe sposb piel«gnacji

Ogrd

N adszed¸ maj, a z nim nowe wyzwania dla nas, zami¸owanych ogrodnikw. Juý cieszymy si«

8 Nasz Dziennik Wtorek, 10 maja 2005

OGRîD Ð SAMA RADOå!

Powojniki brata Stefana Franczaka

Powojniki

wielkokwiatowe

Kwiaty Ba¸tyku s duýe, niemal okr-

g¸e, jasnoniebiesko-fioletowe z czer-

wonymi pylnikami. Obok Matki Urszuli

Ledchowskiej naleýy on do wczesnych

odmian Ð kwitnie w maju i czerwcu.

Dorasta do 3 metrw.

Fryderyk Chopin kwitnie ca¸e lato Ð od

czerwca do sierpnia. Jego ¸adne, duýe

kwiaty s bardzo charakterystyczne:

niebieskoszare, z pofa¸dowanymi brze-

gami i beýowymi pr«cikami. Maksy-

malna wysokoæ roæliny Ð 3 metry.

Powracamy dziæ do prezentacji od-

mian powojnikw hodowli brata

Stefana Franczaka, jezuity z War-

szawy. S one znane w æwiecie

przede wszystkim ze wzgl«du na

swoje niezwyk¸e pi«kno, ale takýe

inne nie mniej istotne cechy Ð od-

pornoæ i duý zdrowotnoæ. Warto

wiedzie, ýe trzy z nich: B¸«kitny

Anio¸, Polish Spirit oraz Warszawska

Nike, uhonorowane zosta¸y w Wiel-

kiej Brytanii najwyýszymi wyrýnie-

niami Krlewskiego Towarzystwa

Ogrodniczego (Royal Horticulture

Society), przyznawanymi najlep-

szym odmianom roælin ogrodowych.

Cz«æ z nich zaliczamy do wielko-

kwiatowych, a niektre do grupy Vi-

ticella. Najlepsza pora na kupowa-

nie powojnikw to pne lato i je-

sieÄ, poniewaý w¸aænie wtedy, po

zakoÄczeniu cyklu produkcyjnego,

znajdziemy w sprzedaýy najwi«kszy

wybr odmian.

Kacper wyrýnia si« wielkoæci kwia-

tw Ð ich ærednica si«ga aý 25 centy-

metrw. Kwitnie ciemnofioletowo-nie-

biesko, od czerwca do lipca (szczyt

kwitnienia przypada w czerwcu), a na-

st«pnie we wrzeæniu. Roænie ærednio sil-

nie, do 2-3 metrw.

Ba¸tyk

Monte Cassino

Matka Urszula Ledchowska

Fryderyk Chopin

Warszawska Nike

Kacper

Matka Siedliska

Westerplatte

REKLAMA

EM Ð EFEKTYWNE MIKROORGANIZMY

Rewolucyjna technologia

w rolnictwie

omunikaty

w ãNaszym DziennikuÓ

wydanie oglnopolskie 42,00 z¸

okr«g warszawski 25,00 z¸

Cena netto jednego modu¸u og¸oszeniowego

o wymiarach 47x14,8 mm.

tel./fax (33) 817 88 11,

603 339 165

www.ogro-gust.pl,

e-mail: ogrogust@ogro-gust.pl,

ogrogust@op.pl

Projektowanie, zak¸adanie i

utrzymywanie terenw zielonych

Szk¸ka bylin i krzewinek

Rolniku, ogrodniku, dzia¸kowcu, hodowco kwiatw,

zapoznaj si« tej wiosny z rewolucyjn technologi EM. Rewelacyjnie

dobrana kompozycja poýytecznych (niemodyfikowanych genetycznie) bakterii i grzybw

w symbiozie i harmonii uczyni tw gleb« ýyzn i przyjazn dla twych roælin.

Produkt jest ca¸kowicie nieszkodliwy dla ludzi i zwierzt. Posiada atest ekologiczny.

REKLAMA

ul. Moæcickiego 1, 24-110 Pu¸awy,

tel. (81) 888 53 25, faks (81) 888 53 26,

e-mail: info@emgreen.pl

www.emgreen.pl

Og¸oszenia

urz«dowe i k

urz«dowe i k omunikaty

OGRîD Ð SAMA RADOå!

Wtorek, 10 maja 2005 Nasz Dziennik 9

Powracamy dziæ do prezentacji odmian po-

wojnikw hodowli brata Stefana Franczaka,

jezuity z Warszawy. S one znane w æwiecie

przede wszystkim ze wzgl«du na swoje nie-

zwyk¸e pi«kno, ale takýe inne nie mniej

istotne cechy Ð odpornoæ i duý zdrowot-

noæ. Warto wiedzie, ýe trzy z nich: B¸«kit-

ny Anio¸, Polish Spirit oraz Warszawska Ni-

ke, uhonorowane zosta¸y w Wielkiej Bryta-

nii najwyýszymi wyrýnieniami Krlewskie-

go Towarzystwa Ogrodniczego (Royal Horti-

culture Society), przyznawanymi najlepszym

odmianom roælin ogrodowych.

Cz«æ z nich zaliczamy do wielkokwiato-

wych, a niektre do grupy Viticella. Najlep-

sza pora na kupowanie powojnikw to p-

ne lato i jesieÄ, poniewaý w¸aænie wtedy, po

zakoÄczeniu cyklu produkcyjnego, znajdzie-

my w sprzedaýy najwi«kszy wybr odmian.

Powojniki

wielkokwiatowe

Kwiaty Ba¸tyku s duýe, niemal okrg¸e, jasno-

niebiesko-fioletowe z czerwonymi pylnikami.

Obok Matki Urszuli Ledchowskiej naleýy on

do wczesnych odmian Ð kwitnie w maju

i czerwcu. Dorasta do 3 metrw.

cie. Zachwyca duýymi per¸owobia¸ymi kwiata-

mi, z ktrymi ¸adnie kontrastuj ciemnoczer-

wone pylniki. Zaleca si« dla niej wystaw« po¸u-

dniow, wschodni lub zachodni.

Urokliwe zawilce

Od kwietnia, a nawet marca, spod æwieýej i soczystej zieleni traw

oraz spod ubieg¸orocznych zasch¸ych liæci drzew wyzieraj bia¸e,

aýurowe plamy przypominajce w pierwszej chwili p¸aty æniegu. Na-

tykamy si« na nie na skraju lasu podczas wiosennych spacerw. To

zawilec gajowy (Anemone nemorosa), cenna bylina przedwioænia,

zwany dawniej takýe zawi¸kiem bia¸ym i zawilcem niestr«tkiem.

Matka Siedliska tworzy kwiaty æredniej wiel-

koæci, za to dwojakiego rodzaju i w dwch ter-

minach. Na p«dach ubieg¸orocznych kwitnie

od maja do czerwca, dajc kwiaty bia¸e p¸-

pe¸ne. Nast«pnie w lipcu i sierpniu powtarza

kwitnienie Ð tym razem na tegorocznych p«-

dach pojawiaj si« kwiaty pojedyncze bia¸e

z rýow pr«g i pr«cikami w kolorze bordo.

Roænie do 3-4 metrw. Najkorzystniejsza dla

tej odmiany jest wystawa po¸udniowa,

wschodnia lub zachodnia.

Emilia Plater

w duýych pojemnikach, ktre ustawiamy na ta-

rasie lub balkonie.

Monte Cassino kwitnie od czerwca do sierpnia.

Ma duýe aksamitne ciemnopurpurowe kwiaty

z ý¸tymi pr«cikami. Odznacza si« umiarkowa-

nym wzrostem (2-3 m). Jej wyraziste kolory-

stycznie kwiaty szczeglnie ¸adnie prezentuj

si« na jasnym tle i w otoczeniu iglakw.

U odmiany Westerplatte podziwiamy æredniej

wielkoæci aksamitne jaskrawoczerwone kwiaty

zaopatrzone w ciemniejsze pylniki. Pora jej

kwitnienia przypada od maja do sierpnia. Ro-

ænie ærednio silnie, do 2-3 metrw.

Powojniki z grupy Viticella

pochodz od powojnika w¸oskiego (Clematis vi-

ticella), wyst«pujcego w stanie naturalnym na

po¸udniu Europy. S na tyle atrakcyjne, ýe z po-

wodzeniem konkuruj z wielkokwiatowymi. Ich

kwiaty s drobniejsze, o ærednicy 4-13 cm, za to

wyst«puj w ogromnej masie. U wi«kszoæci od-

mian ich kszta¸t przypomina otwarte, lekko zwi-

sajce dzwonki. Kwitnienie trwa d¸ugo, d¸ugo

rwnieý (u niektrych odmian aý do mrozw)

i w dobrej kondycji utrzymuj si« ich liæcie, kt-

re podobnie jak kwiaty s mniejsze. Niestrasz-

ne im zarwno gorcy klimat Po¸udnia, jak

i ch¸ody P¸nocy. Nie maj specjalnych wyma-

gaÄ co do pod¸oýa, radz sobie na glebach

przeci«tnych i ubogich. Sadzimy je wy¸cznie na

stanowiskach dobrze nas¸onecznionych (nigdy

w cieniu lub przy p¸nocnych æcianach) przy rý-

norakich podporach (kraty, siatki, ¸uki), w du-

ýych pojemnikach na tarasie lub balkonie.

Kwitnienie powojnikw z grupy Viticella ma

Szczyt kwitnienia zawilca gajowego przypada

na kwiecieÄ...

Fryderyk Chopin kwitnie ca¸e lato Ð od czerw-

ca do sierpnia. Jego ¸adne, duýe kwiaty s

bardzo charakterystyczne: niebieskoszare,

z pofa¸dowanymi brzegami i beýowymi pr«ci-

kami. Maksymalna wysokoæ roæliny Ð 3 metry.

...cho jeszcze podczas majowych spacerw po

lesie moýemy natkn si« na jego kolonie. Ta

pi«kna bylina przedwioænia jest pod ochron

Kacper wyrýnia si« wielkoæci kwiatw Ð ich

ærednica si«ga aý 25 centymetrw. Kwitnie

ciemnofioletowo-niebiesko, od czerwca do lip-

ca (szczyt kwitnienia przypada w czerwcu),

a nast«pnie we wrzeæniu. Roænie ærednio silnie,

do 2-3 metrw.

Matka Urszula Ledchowska naleýy do odmian

najwczeæniejszych, o umiarkowanie silnym

wzroæcie (2-3 m). Kwitnie doæ krtko (od po¸o-

wy maja do czerwca), ale za to niezwykle obfi-

Polish Spirit

Warszawska Nike roænie ærednio silnie i ma

ærednio duýe kwiaty. Kwitnie natomiast bardzo

obficie i d¸ugo, od czerwca do wrzeænia, na sta-

nowisku nas¸onecznionym juý od po¸owy maja,

zaæ na bardziej ocienionym od koÄca miesica.

Ciemne, purpurowofioletowe kwiaty zaopa-

trzone s w z¸ociste pr«ciki. Odmiana jest zdro-

wa i odporna. Nadaje si« takýe do nasadzeÄ

Zawilec gajowy jest bylin dorastajc do 10-25 cm wyso-

koæci. Jego zwarte ¸any juý od wczesnej wiosny pojawiaj

si« w lasach liæciastych oraz zagajnikach, rzadziej na ¸-

kach. Upodoba¸ sobie gleb« stale wilgotn lub nawet lek-

ko podmok¸, przepuszczaln, æwieý, prchniczn i lekko

kwaæn, a stanowisko ocienione. Jego d¸oniastodzielne li-

æcie s typowe dla rodziny botanicznej jaskrowatych (Ra-

nunculaceae), do ktrej naleýy.

REKLAMA

DokoÄczenie na s. 10

10 Nasz Dziennik Wtorek, 10 maja 2005

OGRîD Ð SAMA RADOå!

DokoÄczenie z s. 9

Urokliwe zawilce

Jeýeli natomiast w przydomowym ogro-

dzie znajdziemy zaktek odpowiadajcy

wymaganiom zawilcw, na wiosennym

kiermaszu lub w centrum ogrodniczym

moýemy naby jego odmiany uprawne

albo inny krajowy gatunek Ð zawilec wiel-

kokwiatowy (Anemone silvestris).

Jak sama nazwa wskazuje, wyrýnia si«

on wi«kszymi kwiatami niý jego leæny ku-

zyn. Osigaj one do 6 cm ærednicy, pach-

n i s trwa¸e. Ukazuj si« na pocztku

kwietnia i kwitn bez przerwy do koÄca

czerwca. Zawilce wielkokwiatowe s takýe

bardziej okaza¸e, gdyý dorastaj do ok. 40

cm wysokoæci. Wærd odmian zawilca wiel-

kokwiatowego spotykamy kwitnce bia¸o,

czerwono i niebiesko.

Zawilce sadzimy w grupach na

skraju zaroæli, pod drzewami liæcia-

stymi, w miejscu p¸cienistym.

Interesujce s rwnieý zawilce greckie

(A. blanda) kwitnce w marcu i kwietniu,

o kwiatach rýnobarwnych. W odrýnie-

niu od wytwarzajcych k¸cza zawilcw

gajowego i wielkokwiatowego ten gatu-

nek rozmnaýamy, sadzc bulwy (we wrze-

æniu, na g¸«bokoæ 5 cm, w odst«pach 5-

-centymetrowych). Przedtem, w sierpniu,

bulwy wykopujemy i przechowujemy do

wrzeænia w temperaturze 15 st. C.

Od kwietnia, a nawet marca, spod æwieýej

i soczystej zieleni traw oraz spod ubieg¸orocz-

nych zasch¸ych liæci drzew wyzieraj bia¸e,

aýurowe plamy przypominajce w pierwszej

chwili p¸aty æniegu. Natykamy si« na nie na

skraju lasu podczas wiosennych spacerw. To

zawilec gajowy (Anemone nemorosa), cenna

bylina przedwioænia, zwany dawniej takýe za-

wi¸kiem bia¸ym i zawilcem niestr«tkiem.

Zawilec gajowy jest bylin dorastajc do

10-25 cm wysokoæci. Jego zwarte ¸any juý

od wczesnej wiosny pojawiaj si« w lasach

liæciastych oraz zagajnikach, rzadziej na ¸-

kach. Upodoba¸ sobie gleb« stale wilgotn

lub nawet lekko podmok¸, przepuszczal-

n, æwieý, prchniczn i lekko kwaæn,

a stanowisko ocienione. Jego d¸oniasto-

dzielne liæcie s typowe dla rodziny bota-

nicznej jaskrowatych (Ranunculaceae), do

ktrej naleýy. Ponad g«stw« liæci wyrastaj

d¸ugie, nierozga¸«zione szypu¸ki, na kt-

rych wierzcho¸kach osadzone s kwiaty

Ð bia¸e, o 6-8 listkach okwiatu (czyli p¸at-

kach) i o duýej liczbie s¸upkw oraz pr«ci-

kw, owadopylne. Ukazuj si« od marca

do maja, przy czym szczyt kwitnienia przy-

pada na kwiecieÄ. W dni deszczowe kwia-

ty s zamkni«te i zwieszone. Owocem za-

wilca jest jednonasienna nie¸upka, a jego

nasiona rozsiewaj mrwki.

T roælin moýemy si« tylko zachwyci

w czasie wiosennych spacerw, poniewaý

naleýy do gatunkw obj«tych æcis¸ ochro-

n. Nie wolno zrywa kwiatw zawilca

gajowego, niszczy ani wykopywa roælin.

Przymrozki wiosenne wyst«pujce po rozpocz«-

ciu si« okresu wegetacji to

nocne spadki temperatury

Te wiosenne przymrozki

Wiosenn sielank« barw, woni oraz wizji fantastycznych plonw potrafi

brutalnie przerwa i zniszczy spnione przymrozki. Mog uszkodzi

kwiaty, zawizki owocw, m¸ode warzywa w gruncie, mog takýe przemro-

zi p«dy. Czasem spadaj niespodziewanie, zwykle jednak o ich przewidy-

wanym nadejæciu jesteæmy ostrzegani przez meteorologw. Jak jednak

ochroni przed nimi uprawiane roæliny?

poniýej 0 st. C. Ich przyczyny mog by rýne.

Przymrozki adwekcyjne, spowodowane nap¸y-

wem mas zimnego powietrza polarnego, za-

lewaj jak powd okolic« (lub nawet po-

wierzchni« ca¸ego kraju), obejmujc warstw«

przyziemn atmosfery o gruboæci przekracza-

jcej niekiedy 2 metry. Ich nadejæcie sygnali-

zuj m.in.: wzrost ciænienia powietrza, sta¸y

spadek temperatury przy sta¸ych wiatrach

p¸nocnych, zmniejszenie si« zachmurzenia

i odchylenie si« chmur w lewo od kierunku

wiatru, dobra widzialnoæ powietrza i ý¸te

zabarwienie zorzy.

Nocne wypromieniowanie gruntu wskutek

ozi«bienia dolnych warstw powietrza to przy-

czyna pojawienia si« tzw. przymrozkw radia-

cyjnych. Maj one charakter lokalny, gdyý

zwizane s z miejscowymi warunkami tere-

nowymi. W leýcych w obniýeniu zamkni«tych

kotlinach, gdzie przep¸yw powietrza jest ogra-

niczony, sp¸ywa noc z miejsc wyýej po¸oýo-

nych i gromadzi si« zimne, ci«ýsze powietrze.

Ten rodzaj przymrozku najcz«æciej wyst«puje

poniýej 2 m nad powierzchni gruntu. Nato-

miast przymrozki adwekcyjno-radiacyjne wy-

wo¸ane s zarwno nap¸ywem ch¸odnego po-

wietrza, jak i wypromieniowaniem nocnym

gruntu. Poniewaý pojawiaj si« zazwyczaj po

d¸uýszym okresie ciep¸a, mog okaza si«

niezwykle grone dla roælin.

Wystpieniu przymrozkw sprzyjaj lub prze-

ciwdzia¸aj pewne

czynniki, o ktrych warto

wiedzie

Do tych pierwszych zaliczamy noce pogodne

i bezwietrzne. Wypromieniowanie gruntu

zmniejsza si« lub nawet zanika w miar« wzro-

stu wilgotnoæci powietrza. Jest on zwizany

z gromadzeniem si« chmur, zaleganiem mg¸y,

a zw¸aszcza z opadami deszczu. Mniejsze wy-

promieniowanie ziemi obserwuje si« rwnieý

na terenie otoczonym przez drzewa Ð tam

prawdopodobieÄstwo pojawienia si« przymroz-

kw jest tym mniejsze, im g«stsze skupisko

drzew. Podobnie na glebach ciep¸ych i dobrze

przewodzcych ciep¸o.

Roæliny, transpirujc noc Ð czyli wyparowu-

jc cz«æ wody ze swoich komrek, och¸adzaj

si«, i to nawet bardziej niý przedmioty martwe.

Im niýej nad ziemi po¸oýona jest ich wypro-

mieniowujca cz«æ, tym mniejsza moýli-

woæ wymieszania si« ozi«bionego po-

wietrza znajdujcego si« wyýej z powie-

trzem cieplejszym leýcym pod nim.

Zastoisko zimna nie utworzy si« w miej-

scu, gdzie jest silny ruch powietrza oraz ist-

nieje moýliwoæ odp¸ywu mas zimnego

powietrza.

Przymrozki wiosenne naleý do sta¸ych

zjawisk klimatu Polski, toteý nie pozosta-

je nam nic innego, jak tylko opracowa

na swoje potrzeby system zabezpieczeÄ, by

ochroni wraýliwsze

roæliny lub ich organy

W przypadku drzew i krzeww ozdobnych oraz

owocowych przede wszystkim staramy si« tak

dobra uprawiane gatunki i odmiany, aby

unikn niebezpieczeÄstwa ich uszkodzenia.

Chodzi o termin rozpocz«cia wegetacji i kwit-

nienia. Spoærd gatunkw i odmian wraýli-

wych wybieramy wi«c i sadzimy takie, ktre

zaczynaj wegetacj« i kwitn pno, juý po

przejæciu wiosennych przymrozkw. Gdy przy-

mrozek zagraýa niskopiennym drzewkom

owocowym w ogrodzie przydomowym, moýe-

my prbowa ratowa ich kwiaty poprzez

oprysk wod (sztuczny deszcz), pami«tajc, ýe

przy przejæciu wody w ld wydziela si« pewna

iloæ ciep¸a utajonego, dzi«ki czemu nieco

podnosi si« temperatura powietrza. Tak post«-

pujemy w przypadku groby wystpienia przy-

mrozku spowodowanego wypromieniowa-

niem gruntu, gdy zimna warstwa powietrza

rozk¸ada si« przy jego powierzchni. Gdyby nie

zwizane z tym duýe koszty, moýna by¸oby

spowodowa zmieszanie mas powietrza po-

przez zastosowanie maszyn wentylacyjnych.

Skuteczne bywa takýe wytworzenie nad okoli-

c zagroýon wystpieniem przymrozku za-

Za pomoc agrow¸kniny zabezpieczamy przed

przymrozkami wysadzon do gruntu rozsad«

warzyw dyniowatych

s¸on dymnych wskutek spalania materia¸w

wytwarzajcych duýe iloæci dymu, np. wilgot-

nych liæci lub s¸omy.

Niskie roæliny rosnce pojedynczo moýemy

os¸ania ko¸pakami z papieru, matami, ga¸«-

ziami lub agrow¸knin. Ta ostatnia pos¸uýy

moýe rwnieý w uprawach warzywnych do

ochrony m¸odych roælin w gruncie lub wscho-

dw wysianych gatunkw ciep¸olubnych, kt-

rych zbir chcemy przyspieszy. Oczywiæcie, za-

stosowanie agrow¸kniny do ochrony warzyw

nie zwalnia nas z obowizku zahartowania roz-

sady przed wysadzeniem jej do gruntu. Zabez-

pieczenia przed spodziewanymi przymrozkami

wymagaj rwnieý warzywa rosnce pod foli.

W tunelu nieogrzewanym moýemy posi¸kowa

si« agrow¸knin, ktr otulimy wszystkie po-

sadzone roæliny, lub kaýd z osobna okry np.

ko¸pakiem z papieru.

W¸knina zabezpiecza roæliny przed krtko-

trwa¸ymi przymrozkami. Temperatura pod ni

jest o par« stopni wyýsza niý nad gruntem nie-

os¸oni«tym, nieco wyýsza jest takýe temperatu-

ra gleby oraz wilgotnoæ powietrza. W¸knin«

pozostawiamy na roælinach nie d¸uýej niý do

rozpocz«cia kwitnienia. Jej usuni«cie jest ko-

nieczne takýe wwczas, gdy osign takie roz-

miary, przy ktrych obecnoæ tkaniny stanowi¸a-

by czynnik ograniczajcy ich dalszy wzrost.

Wiosenne przymrozki zagraýaj kwiatom

drzew owocowych, zw¸aszcza gatunkom

i odmianom kwitncym wczeænie. Jednak

bardziej niý one na przemarzni«cie wraýliwe

s zawizki owocw. Dlatego warto sadzi

odmiany o pnym terminie kwitnienia, dla

ktrych przymrozki nie b«d juý straszne

dla nich nie tylko starannie przygoto-

wujemy, lecz przede wszystkim dobie-

ramy jak najbardziej dla nich odpo-

wiednie. Bylin nie sadzimy w ssiedz-

twie duýych krzeww i drzew z p¸yt-

kim i silnie rozwini«tym systemem ko-

rzeniowym (lilaki, brzozy, jesiony, to-

pole, wierzby). W zasi«gu korony lu-

no rosncych bukw, d«bw lub klo-

nw moýemy umieæci roæliny pocho-

dzenia leænego, okrywowe, cebulo-

we, ale nie dzielýany, floksy, piwonie,

rudbekie. Najlepszym jednak stanowi-

skiem dla bylin jest miejsce otwarte,

s¸oneczne lub lekko ocienione, po¸o-

ýone poza zasi«giem korony drzew

i ekspansywnych krzeww.

Wymagana g¸«bokoæ dla grýeli to ok.

100 cm, a dla grzybieni 20-40 cm (od-

miany s¸abo rosnce) lub 50-150 cm

(odmiany rosnce silnie). Wybieramy

dla nich stanowisko s¸oneczne, cho

grýele mog rosn takýe w lekkim

p¸cieniu.

jemy takýe ogrki, pomidory, drzewka

owocowe, maliny.

Przed zawizaniem nasion przez

pokrzyw« zwyczajn lub ýegawk«

zbieramy skrz«tnie ich ziele i sporz-

dzamy z niego cenn dla zdrowia

uprawianych roælin gnojwk«. Obok

w¸asnego kompostu jest ona bardzo

wartoæciowym (i tanim!) nawozem

naturalnym, bogatym w azot, dzia¸a-

jcym na roæliny wzmacniajco i uod-

parniajco.

W maju moýemy jeszcze wysadza

na miejsce sta¸e niektre byliny, np.

dzielýany, marcinki, naw¸o i z¸ocienie.

Poniewaý na tym samym miejscu

przebywa b«d wiele lat, stanowisko

Na plantacjach malin, gdzie roæli-

ny rosn w zag«szczeniu i zacienie-

niu, spotykamy pryszczarka malino-

wego. Szkody wyrzdzaj larwy ýeru-

jce na p«dach, na ktrych tworz si«

wskutek tego galasowate naroæla.

Poraýone p«dy s¸abiej rosn, staj si«

teý w tych miejscach ¸amliwe. Lot

szkodnika (pryszczarek jest muchw-

k) trwa od koÄca kwietnia do po-

cztku czerwca. Przedtem naleýy po-

raýone p«dy wycina i pali.

REKLAMA

åWIAT OGRODîW ¨

Mieczys¸aw Burchert

ul. Godebskiego 58, 05-090 Raszyn

tel. (22) 720 02 37, fax. (22) 720 10 80

email:swiat.ogrodow@neostrada.pl

Oferujemy:

Ð byliny, roæliny rabatowe i balkonowe

Ð nasiona kwiatw, warzyw, zi¸, mieszanki

trawnikowe

Ð krzewy i drzewa iglaste

Ð wiele innych artyku¸w niezb«dnych

w wiosennym szczycie prac ogrodniczych

Ð fachowe doradztwo

godziny otwarcia:

poniedzia¸ek-pitek 9.00-18.00

sobota 9.00-16.00

Roæliny produkujemy we w¸asnym

gospodarstwie ogrodniczym.

SERDECZNIE ZAPRASZAMY

REKLAMA

Nowoæci cebulowe i roælinne

WIOSNA 2005

Zapraszamy

w godz. 8.00-18.00

sobota 8.00-15.00

Lublin

Galasowate naroæla na p«dach ma-

lin to objaw grasowania pryszczar-

ka malinowego, cz«stego szkodni-

ka na zag«szczonych i zacienionych

plantacjach

Lublin , al. Kraænicka 33

P.P.H.U. ã OGRODNIK

Od kwietnia do maja rozmnaýamy

przez podzia¸ rozroæni«te k«py grýe-

li i grzybieni, niezwykle ozdobnych

bylin wodnych. Dzielimy je na tyle

cz«æci, ile jest ukorzenionych frag-

mentw roælin z wyrastajcymi pka-

mi. Gatunki te wykorzystujemy do

obsadzenia duýych i g¸«bokich oczek

wodnych, zbiornikw wody stojcej.

Pocztek kwitnienia truskawek to

dla nas sygna¸ do rozpocz«cia serii

opryskw wycigiem ze skrzypu

Ð przeciwko szarej pleæni. Zabiegi po-

wtarzamy kilkakrotnie co 2-3 tygo-

dnie. Tym samym wycigiem oprysku-

OGRODNIK Ò

Bogata w azot gnojwka

pokrzywowa dzia¸a na roæliny

wzmacniajco i uodparniajco

rona

tel. (81) 444 62 82/3

Sklep internetowy

Krzysztof W rona

Sklep internetowy

www

www .ogrodnik.net.pl

.ogrodnik.net.pl

Dodatek przygotowa¸a Maria KaliÄska.

Krzysztof W

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: