Finanse przedsiębiorstw 08.05.2010 r.
Strukturę kapitału rozpatruje się jako relacje pomiędzy kapitałem własnym czyli udziałem właścicieli w finansowanie przedsiębiorstwa a kapitałem pożyczkowym głównie o charakterze długoterminowym.
Przedsiębiorstwo kształtując strukturę kapitału powinno zapewnić optymalną strukturę kapitału.
Optymalna struktura kapitału jest to taka relacja pomiędzy kapitałem własnym a takim kapitałem początkowym, która zapewnia równowagę pomiędzy poziomem oczekiwanego dochodu (oczekiwaną stopa zwrotu) i akceptowanym ryzykiem rozpatrywanym przez właścicieli, wierzycieli i potencjalnych inwestorów. Oceniając strukturę kapitału uwzględnia się następujące kryteria tej oceny:
Ryzyko niewypłacalności kierunki alokacji kapitału
Pozycja na rynku płynność finansowa minimalna
finansowym efektywność
podejmowanych
przedsięwzięć
wiarygodność STRUKTURA KAPITAŁU poziom kosztu
przedsiębiorstwa kapitału (WACC)
bezpieczeństwo
kapitałodawców
ryzyko finansowe
oczekiwania kapitałodawców w zakresie
ich minimalnej stopy zwrotu
Wybór struktury kapitału można traktować jako wieloetapowy proces decyzyjny z wyróżnieniem głownie trzech podstawowych etapów:
Etap 1.
Ocena potrzeb kapitałowych przedsiębiorstwa i możliwości oraz zakres ich samofinansowania. Potrzeby kapitałowe mogą wiązać się z realizacją inwestycji rzeczowych, inwestycji finansowych, środkami trwałymi w budowie.
Etap 2.
Wybór metod i źródeł zewnętrznego finansowania z różnych segmentów rynku, czyli metody i źródła pozyskiwania kapitału. Ten etap wymaga oceny szans i zagrożeń pozyskiwania kapitału pożyczkowego i pozyskiwania kapitału własnego. Kluczowym problemem na tym etapie kształtowania struktury kapitału jest wyznaczenie granicy zadłużenia w przedsiębiorstwie i związanego z tym tzw. progu rentowności kapitału pożyczkowego.
Etap 3.
Wybór struktury kapitału z punktu widzenia równowagi powiązania pomiędzy kosztem kapitału (średnio ważonym kosztem kapitału a efektywnością jego wykorzystania). Na tym etapie ocenia się efektywność przedsięwzięć inwestycyjnych z uwzględnieniem podstawowych miar w tym zakresie jakimi są tzw. NPV i wewnętrzna stopa zwrotu. W tej ocenie koszt kapitału stanowi stopę dyskontującą przyszłe korzyści z tytułu realizacji inwestycji co pozwala na wybór optymalnych decyzji inwestycyjnych.
Istotnym elementem jest ocena szans i zagrożeń zadłużenia.
WZROST ZADŁUŻENIA
szanse
+ utrzymanie struktury własnościowej, czyli stała liczna współwłaścicieli
+ powiązania z kapitałodawcą na czas określony
+ pełne wykorzystanie efektów z prawidłowej alokacji kapitału i korzystnej koniunktury gospodarczej
+ możliwość wzrostu rentowności kapitału własnego i korzyści dla właścicieli poprzez pozytywny efekt dźwigni finansowej
+ możliwość skorzystania z efektu podatkowego (efekt tarczy podatkowej)
zagrożenia
- obligatoryjność zwrotu kapitału i kosztów obsługi długu niezależnie od efektywności przedsiębiorstwa
- ryzyko pogorszenia płynności finansowej i jego niewypłacalności
- ryzyko spadku wiarygodności na rynku finansowym
- pogorszenie rentowności kapitału własnego
- konieczność zabezpieczenia interesów wierzycieli
PODWYŻSZENIE KAPITAŁU WŁASNEGO
+ dostęp do kapitału na czas nieokreślony bez konieczności zwrotu
+ zachowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa
+ wzrost wiarygodności wobec potencjalnych wierzycieli
- ryzyko niekorzystnej zmiany struktury własnościowej i rozproszenia ośrodków decyzyjnych
- możliwość rezygnacji z efektu dźwigni finansowej pomimo sprzyjających warunków rynkowych
- wypłata dywidendy nie wpływa na obniżenie podstawy opodatkowania (brak efektu tarczy podatkowej)
- trudności w pozyskaniu kapitału własnego
- właściciel przejmuje ryzyko pogorszenia efektywności działalności
Każde przedsiębiorstwo powinno indywidualnie kształtować swoją strukturę kapitału uwzględniając dwa obszary ryzyka:
- operacyjne niezależne od przedsiębiorstwa
- specyficzne
- ryzyko finansowe – konsekwencja struktury kapitału w przedsiębiorstwie
Jest to ryzyko uzyskania poziomu zysku operacyjnego (ryzyko osiągnięcia przepływu pieniężnego). Wynika z nastepujących czynników:
- struktura aktywów przedsiębiorstwa
- struktura kosztów w przedsiębiorstwie z uwzględnieniem kosztów stałych i zmiennych
- różny próg rentowności w przedsiębiorstwie
- pozycja przedsiębiorstwa na rynku rzeczowym
Różne ryzyko operacyjne decyduje o różnym poziomie dźwigni finansowej w przedsiębiorstwie. Im wyższa dźwignia tym wyższe ryzyko operacyjne w przedsiębiorstwie.
EBIT równoznaczny z zyskiem operacyjnym (relacja zysku operacyjnego do całego kapitału).
Wynika ze struktury kapitału w przedsiębiorstwie, kształtuje zarząd. Istotnym elementem wyboru struktury kapitału i związanym z tym ryzykiem finansowym jest problem efektu dźwigni finansowej.
Efekt dźwigni finansowej polega na wykorzystaniu długu jako czynnika kształtującego rentowność kapitału własnego a tym samym korzyści dla właścicieli. Rentowność kapitału własnego – zysk netto do kapitału własnego.
W przedsiębiorstwie mogą wystąpić następujące trzy sytuacje:
1. dodatniego (pozytywnego) efektu dźwigni finansowej – wzrost udziału kapitału pożyczkowego wpływa na poprawę rentowności kapitału własnego, wzrost korzyści dla właścicieli. Warunkiem osiągnięcia dodatniego efektu dźwigni finansowej jest zachowanie relacji, w której stopa zysku całego zaangażowanego kapitału mierzonego zyskiem operacyjnym jest większa od kosztu kapitału obcego.
W tym przypadku korzyść dla właścicieli wynika z różnicy między wysokością oczekiwanej stopy zwrotu przez pożyczkodawców a stopą zwrotu z całego zaangażowanego kapitału mierzonego zyskiem operacyjnym. Strukturę kapitału można traktować jako optymalną a przedsiębiorstwo zachowało dopuszczalne zadłużenie w ramach swojej pojemności zadłużeniowej.
2. ujemnego (negatywnego) efektu dźwigni finansowej – wzrost zadłużenia wpływa na pogorszenie rentowności kapitału własnego. Jest to sytuacja, w której stopa zysku mierzona zyskiem operacyjnym jest niższa od kosztu kapitału obcego. Taka sytuacja wskazuje równocześnie że w przedsiębiorstwie struktura kapitału jest nieoptymalna, przekroczono dopuszczalny poziom zadłużenia z ryzykiem utraty równowagi finansowej i płynności finansowej.
3. Zerowy (neutralny) efekt dźwigni finansowej, w której stopa zysku mierzona zyskiem operacyjnym jest równa kosztowi kapitału obcego. Taka sytuacja wyznacza próg neutralności zainwestowanego kapitału stanowiący równocześnie krańcowy próg zadłużenia w przedsiębiorstwie.
lucmon2703