biuletyn IPN nr 8-9 (43-44) - VIII-IX 2004.pdf
(
1387 KB
)
Pobierz
9662122 UNPDF
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Powstanie
w eterze
Kalkstein i Kaczorowska
w świetle akt UB
1939
– zbrodnie Wehrmachtu
ISSN 1641-9561
9771641 956001
numer indeksu 374431
nakład 3000 egz.
cena 7,50 zł
(w tym 0% VAT)
NR 8–9 (43–44)
sierpień–wrzesień
2004
– niemiecka dywersja
ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE
BIAŁYSTOK
ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok
tel. (0-85) 664 57 03
GDYNIA
ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia
tel. (0-58) 660 67 00
fax (0-58) 660 67 01
KATOWICE
ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice
tel. (0-32) 609 98 40
KRAKÓW
ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków
tel. (0-12) 421 11 00
LUBLIN
ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin
tel. (0-81) 534 59 11
ŁÓDŹ
ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź
tel. (0-42) 616 27 45
POZNAŃ
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
tel. (0-61) 835 69 00
RZESZÓW
ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów
tel. (0-17) 860 60 18
WARSZAWA
pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa
tel. (0-22) 530 86 25
WROCŁAW
ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław
tel. (0-71) 326 76 00
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN
Zespół redakcyjny: Władysław Bułhak (redaktor naczelny),
Janusz Kotański, Paweł Machcewicz, Krzysztof Madej,
Bartłomiej Noszczak, Barbara Polak, Jan M. Ruman
Projekt graficzny: Krzysztof Findziński
Skład i łamanie: Wojciech Czaplicki
Korekta: Anna Kaniewska
Adres: ul Towarowa 28, 00-839 Warszawa
Tel. (0-22) 581 89 24, fax (0-22) 581 89 26
e-mail: Barbara.Polak@ipn.gov.pl
http://www.ipn.gov.pl
Druk: Instytut Technologii Eksploatacji
ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom
BIULETYN
NR 8–9 (43–44)
SIERPIEŃ–WRZESIEŃ
2004
SPIS TREŚCI
ROZMOWY BIULETYNU
Powstanie w eterze –
–– dyskusja
dyskusja ....................................................................... 4
Witold Kulesza – Zbrodnie Wehrmachtu w Polsce – wrzesień 1939 ........ 19
Tomasz Chinciński
– Niemiecka dywersja we wrześniu 1939 r.
w londyńskich meldunkach ........................................................................... 31
–
ARCHIWALNE FOTOGRAFIE
Inwigilacja na cmentarzu .............................................................................. 41
–– Przed Warszawą było Wilno ................................................. 45
Piotr M. Majewski –
–
–
Piotr M. Majewski – Największa bitwa miejska II wojny światowej ................ 50
Marek Getter –
Marek Getter – Straty ludzkie i materialne w Powstaniu Warszawskim .62
Ryszard Bzinkowski
– Prasa Powstania Warszawskiego ............................... 75
Waldemar Grabowski
–
Waldemar Grabowski
–
– Kalkstein i Kaczorowska w świetle akt UB ........ 87
– Mauzer za wiersz .............................................................. 101
Katarzyna Zimowska-Grabarczyk
–
–
Katarzyna Zimowska-Grabarczyk
–
– Wizytacja ..................................................... 104
Tadeusz Ruman – Z pomocą Walczącej Warszawie ........................................ 109
DOKUMENTY
Wojciech Polak
– Z Kuroniem o gospodarce .................................................. 119
Antoni Dudek –
– Scenariusz Kuronia ................................................................. 123
Kazimierz Krajewski – Dni Powstania – Warszawa 1944 .............................. 127
Paweł Kosiński, Piotr Łysakowski
Paweł Kosiński, Piotr Łysakowski – Z największą brutalnością.
Zbrodnie Wehrmachtu w Polsce w 1939 r. .............................................. 128
Winfried Lipscher – Niemiecki sprawiedliwy i Powstanie Warszawskie ... 131
Piotr Chojnacki
Piotr Chojnacki –
– Powstańcze wspomnienia ................................................... 134
Zdjęcia na okładce i wszystkie zdjęcia powstańcze w numerze pochodzą z archiwum IPN i z wystawy
„Dni Powstania – Warszawa 1944”, zorganizowanej przez OBEP IPN w Warszawie.
1
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
■
––
dyskusja
■
Witold Kulesza –
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Witold Kulesza –
Tomasz Chinciński
Tomasz Chinciński –
–
–
■
■
Piotr Niwiński
–
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Piotr Niwiński
Piotr Niwiński
Piotr M. Majewski –
Marek Getter –
Ryszard Bzinkowski
–
–
Ryszard Bzinkowski
–
Waldemar Grabowski
–
Aneta Nisiobęcka
–
Aneta Nisiobęcka
–
Katarzyna Zimowska-Grabarczyk
–
■
Tadeusz Ruman –
RELACJE I WSPOMNIENIA
Tadeusz Ruman –
■
Wojciech Polak
Wojciech Polak –
–
–
–
Antoni Dudek
–
–
–
■
Kazimierz Krajewski –
WYSTAWY
Kazimierz Krajewski –
Paweł Kosiński, Piotr Łysakowski
■
Winfried Lipscher –
RECENZJE
Winfried Lipscher –
Piotr Chojnacki
–
Czerwiec 2004
3 czerwca
Pułkownik Kukliński 1930–2004 – tak zatytułowano spotkanie w Muzeum Kolekcji im. Jana
Pawła II w Warszawie, zorganizowane przez ŚZŻAK oraz Klub Historyczny im. Gen. Stefana
Roweckiego „Grota”, poświęcone pamięci i drodze życiowej zmarłego niedawno bohatera.
– Wystawa „Sybiracy. Deportacje obywateli polskich w głąb ZSRR (1939–1941)”
Wystawa „Sybiracy. Deportacje obywateli polskich w głąb ZSRR (1939–1941)” została
otwarta w Muzeum Twierdzy Boyen w Giżycku. Podczas inauguracji dyrektor Oddziału IPN
w Białymstoku prof. Cezary Kuklo wygłosił wykład „Sowiecki terror na polskich Kresach
Wschodnich 1939–1941.
4 czerwca
Uroczystość wręczania nagród laureatom konkursu historycznego „Zagłada żydow-
skich miasteczek. Losy polskich Żydów w latach II wojny światowej”
skich miasteczek. Losy polskich Żydów w latach II wojny światowej” odbyła się w Od-
dziale IPN w Łodzi.
– Kilkaset oryginalnych negatywów zdjęć robionych w okresie Powstania Warszawskie-
Kilkaset oryginalnych negatywów zdjęć robionych w okresie Powstania Warszawskie-
go
go przekazały do zasobu BUiAD IPN spadkobierczynie dwóch żołnierzy Kompanii Specjalnej
Armii Krajowej, Anna Kacprzak i Elżbieta Starościk – córki ś.p. Eugeniusza Widlickiego oraz
Dorota Fatima Woloniarska-Witek – córka ś.p. Lecha Stanisława Gąszewskiego,. Przekaza-
nie materiałów odbyło się w obecności żołnierzy Kompanii AK dowodzonej przez por. Tade-
usza Gaworskiego ps. „Law”, „Cichociemny”: Barbary Bukowskiej ps. ” Niusia”, „Wisła”,
Marii Dmochowskiej ps. „Maja”, Mieczysława Groblewskiego ps. „Karaś”, Stanisława Susz-
czyńskiego ps. „Staszek”, Zdzisława Zaborskiego ps. „Błyskawica”.
– Rajd dla młodzieży „Szlakami miejsc pamięci. Śląsk Cieszyński w walce o niepodległość
Rajd dla młodzieży „Szlakami miejsc pamięci. Śląsk Cieszyński w walce o niepodległość
1939
1947” zorganizował OBEP Katowice we współpracy ze Starostwem Cieszyńskim i Urzę-
dem Gminy Brenna pod patronatem Prezesa IPN prof. Leona Kieresa, starosty cieszyńskiego
Witolda Dzierżawskiego i wójta gminy Brenna Tadeusza Mędrka. Pieszą wędrówkę poprzedził
konkurs wiedzy historycznej o działalności podziemia na Podbeskidziu.
1947”
8 czerwca
Pokaz filmu „Czarni baronowie” w reż. Wandy Różyckiej-Zborowskiej oraz spotkanie z jed-
nym z jego bohaterów – Waldemarem Plutą – prezesem białostockiego Oddziału Związku
Byłych Żołnierzy Górników Represjonowanych w PRL odbył się w OBEP Białymstoku.
–
Wystawa „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku”
Wystawa „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku” została otwarta w Mu-
zeum Śląskim w Katowicach. Na wystawie zgromadzono wiele unikalnych fotografii, doku-
mentów oraz pamiątek ze zbiorów prywatnych. Zaprezentowano dokumentację z zasobów
polskich i rosyjskich archiwów. Integralną część wystawy stanowił model wagonu kolejowego
w jakim transportowano tysiące Górnoślązaków na Wschód oraz obozowy barak. Podczas
inauguracji pokazano dwa filmy dokumentalne „Szychty niewolników” Andrzeja Soroczyń-
skiego oraz „Końca wojny nie było” Wojciecha Sarnowicza.
14 czerwca
Posiedzenie Komisji Edukacji Nauki i Kultury Sejmiku Województwa Śląskiego z udzia-
łem dyrektora Oddziału IPN w Katowicach, Andrzeja Sikory oraz naczelnika OBEP dr Ada-
ma Dziuroka odbyło się w sali konferencyjnej katowickiego IPN. W posiedzeniu wzięli udział
dziennikarze oraz autorzy filmu „Przemilczana tragedia”, ukazującego losy Górnoślązaków
wywiezionych do Związku Sowieckiego w pierwszych miesiącach 1945 roku.
15 czerwca
Wystawę „Sprawiedliwi wśród Narodów świata”, przygotowaną przez OBEP Rzeszów,
otwarto w Galerii Miejskiej w rzeszowskim Ratuszu. Uroczystości towarzyszyły wykłady otwar-
te na temat pomocy udzielanej przez ludność polską Żydom na terenie Generalnego Gu-
bernatorstwa w czasie okupacji niemieckiej wygłoszone przez: prof. Władysława Bartoszew-
skiego, dr hab. Jana Żaryna oraz siostrę Maria Enę ze Zgromadzenia Sióstr Niepokolanego
Poczęcia NMP.
19 czerwca
Wystawa „Propaganda komunistyczna w plakacie” została zorganizowana na wrocław-
skim Brochowie. Ekspozycja została przygotowana na podstawie materiałów OBEP IPN w Rze-
szowie, we współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Brochowa.
21 czerwca
Uroczystość wręczenia nagrody im. Grzegorza Jakubowskiego oraz nadania honoro-
wego tytułu Kustosza Pamięci Narodowej
wego tytułu Kustosza Pamięci Narodowej odbyła się w Auli Polskiej Akademii Umiejęt-
ności w Krakowie. W roku 2004 przyznano trzy tytuły Kustosza Pamięci Narodowej. Otrzyma-
2
Pułkownik Kukliński 1930–2004
Wystawa „Sybiracy. Deportacje obywateli polskich w głąb ZSRR (1939–1941)”
Uroczystość wręczania nagród laureatom konkursu historycznego „Zagłada żydow-
skich miasteczek. Losy polskich Żydów w latach II wojny światowej”
Kilkaset oryginalnych negatywów zdjęć robionych w okresie Powstania Warszawskie-
go
g
go
Rajd dla młodzieży „Szlakami miejsc pamięci. Śląsk Cieszyński w walce o niepodległość
1939
1939–
1947”
1939
1947”
Pokaz filmu „Czarni baronowie”
Wystawa „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku”
Wystawa „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku”
Posiedzenie Komisji Edukacji Nauki i Kultury Sejmiku Województwa Śląskiego
Posiedzenie Komisji Edukacji Nauki i Kultury Sejmiku Województwa Śląskiego
Wystawę „Sprawiedliwi wśród Narodów świata”
Wystawa „Propaganda komunistyczna w plakacie”
Wystawa „Propaganda komunistyczna w plakacie”
Uroczystość wręczenia nagrody im. Grzegorza Jakubowskiego oraz nadania honoro-
wego tytułu Kustosza Pamięci Narodowej
li je prof. Władysław Bartoszewski, Zofia Leszczyńska i Zespół redakcyjny edycji „Zrzeszenie
Wolność i Niezawisłość w dokumentach”. Prezes IPN Prof. Leon Kieres wręczając nagrody
podkreślił, że wyróżnieni „przyczynili się do ocalenia pamięci historycznej, bez której żaden
naród, także Polacy, nie może się czuć wspólnotą”.
23 czerwca
Informację o działalności Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni prze-
ciwko Narodowi Polskiemu w okresie 1 lipca 2002 r. – 30 czerwca 2003 r.
ciwko Narodowi Polskiemu w okresie 1 lipca 2002 r. – 30 czerwca 2003 r. przedsta-
wił w Senacie RP prezes IPN. Informacja zawiera dane dotyczące wykonania budżetu w okresie
sprawozdawczym oraz informacje na temat działalności trzech pionów Instytutu: Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Biura Udostępniania i Archiwizacji Doku-
mentów oraz Biura Edukacji Publicznej.
– Umowę o współpracy Akademii Bydgoskiej i IPN
ciwko Narodowi Polskiemu w okresie 1 lipca 2002 r. – 30 czerwca 2003 r.
Umowę o współpracy Akademii Bydgoskiej i IPN podpisali rektor prof. Adam Marcin-
kowski oraz prezes prof. Leon Kieres. Umowa m.in. umożliwi pracownikom naukowym i stu-
dentom Akademii Bydgoskiej dostęp do materiałów archiwalnych IPN, w celu prowadzenia
badań naukowych.
– Dotarcie do meldunków Armii „Pomorze” do Naczelnego Wodza z 3 września 1939 r.
Umowę o współpracy Akademii Bydgoskiej i IPN
Dotarcie do meldunków Armii „Pomorze” do Naczelnego Wodza z 3 września 1939 r.
przechowywanych w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Lon-
dynie jest najważniejszym wynikiem półrocznej kwerendy w polskich i zagranicznych archi-
wach, dotyczącej wydarzeń bydgoskich z 3 i 4 września 1939 roku. Trzecie spotkanie zespołu
badającego te wydarzenia odbyło się w Delegaturze IPN w Bydgoszczy.
24 czerwca
Promocja Biuletynu IPN poświęconego tematyce śląskiej oraz książki dr. Wacława Du-
biańskiego „Obóz Pracy w Mysłowicach w latach 1945–1946”, wydanej przez IPN odbyła się
w Bibliotece Śląskiej w Katowicach. Podczas spotkania wystąpiła m.in. Joanna Grajewska-
Wróbel, doradca metodyczny historii i wiedzy o społeczeństwie, która ukazała możliwości
wykorzystania treści Biuletynu na lekcjach w gimnazjum i liceum.
30 czerwca
Porozumienie o współpracy IPN i TVP w przygotowywaniu programów telewizyjnych pod-
pisali w siedzibie Telewizji Polskiej S.A. w Warszawie prezesi obu instytucji prof. Leon Kieres
i Jan Dworak. Porozumienie przewiduje współpracę w przygotowywaniu programów histo-
rycznych na podstawie materiałów badawczych IPN.
Opracowali: Elżbieta Duda, Michał Durakiewicz i Artur Gut
STATYSTYKA PRZYJMOWANIA WNIOSKÓW O UDOSTĘPNIENIE DOKUMENTÓW/ZAPYTANIE
O STATUS POKRZYWDZONEGO
czerwiec 2004 r.
od początku wydawania
BIAŁYSTOK
15
1106
GDAŃSK
55 (19* + 2**)
2333 (733* + 289**)
KATOWICE
28
1601
KRAKÓW
23
1679
LUBLIN
16
766
ŁÓDŹ
20
833
POZNAŃ
8
1566
RZESZÓW
22
1017
WARSZAWA
25
1678
WROCŁAW
14
1094
BUiAD
36 (1***)
1567 (109***)
KONSULATY
11
250
RAZEM
262
15499
WNIOSKI ZREALIZOWANE
12274
wnioski przyjmowane w delegaturach: *Bydgoszcz, **Koszalin, ***Radom
3
Informację o działalności Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni prze-
Informację o działalności Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni prze-
Dotarcie do meldunków Armii „Pomorze” do Naczelnego Wodza z 3 września 1939 r.
Dotarcie do meldunków Armii „Pomorze” do Naczelnego Wodza z 3 września 1939 r.
Promocja Biuletynu IPN poświęconego tematyce śląskiej
Porozumienie o współpracy IPN i TVP
12274
12274
Plik z chomika:
balduregates
Inne pliki z tego folderu:
IPN - Maciej Korkuć – Zgrupowanie 'Ognia'.pdf
(543 KB)
IPN-Ostatnie_pokolenie_niepokornych.pdf
(5251 KB)
IPN-Zbuntowane_miasto_-_Poznań 56_1956.pdf
(6235 KB)
IPN-Zbrodnie_i_terror_komunizmu.pdf
(3407 KB)
IPN-Robotnicza_rewolta_Czerwiec_1976.pdf
(773 KB)
Inne foldery tego chomika:
02. (1984) Ride The Lightning
Bez autora
Dokumenty
Fasolki
Galeria
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin