polskiodp MATURA 2005 MAJ ROZ.pdf

MODELE ODPOWIEDZI I SCHEMATY OCENIANIA ARKUSZA II

Temat 1 . Analizując i interpretując wiersze Tadeusza Różewicza Ocalony i Józefa

Barana Mam dwadzieścia pięć lat, porównaj poetyckie kreacje doświadczeń

pokoleniowych i egzystencjalnych.

I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 22 punkty)

1. Kreacja podmiotu lirycznego

Punktacja

0-5

np.:

a. podmiotokreślony (osobowy, cechy podmiotu autorskiego),

b. bohater – młody człowiek, (24 / 25 lat), podobny wiek,

c. podmiot jako reprezentant swojego czasu, głos pokolenia,

d. różne doświadczenia: wojna (Różewicz) – zwyczajne życie (Baran),

e. doświadczenia krańcowe bohatera Różewicza (np. wojna, masowość śmierci),

f. typowedoświadczenia egzystencjalne bohatera Barana (miłość, inicjacja, śmierć),

g. postawa refleksyjna (samoświadomość, próba spojrzenia wstecz i w przyszłość).

2. Ukształtowanie wypowiedzi

0-4

np.:

a. w obu wierszach forma monologu, wyznania,

b. zrygoryzowana kompozycja Ocalonego (np. klamra kompozycyjna, paralelność

poszczególnych całostek),

c. obrazowanie konkretne, lapidarność, oszczędność słowa ( Ocalony ),

d. emocjonalizm i patos wypowiedzi ( Ocalony ),

e. wyraźne nawiązania intertekstualne u Barana: dedykacja, cytat,

f. dwudzielna kompozycja wiersza J. Barana (symetryczność cząstek 1-2 i 4-5,

wyeksponowanie cząstki trzeciej),

g. słowo poetyckie u Barana (metaforyczność, peryfrazy) – przywołanie przykładu,

h. dystans, gorzka ocena własnego życia ( Mam dwadzieścia pięć lat ),

i. funkcje czasowników w obu tekstach.

np.:

a. intensywność i drastyczność doświadczeń u Różewicza,

b. kluczowe sformułowania, np. furgony porąbanych ludzi, prowadzony na rzeź,.

c. beznadziejna monotonia u Barana – powtarzalność, rutyna, stagnacja, marazm, izolacja,

d. kluczowe sformułowania, np. siedem nianiek tygodnia , dyskretny sen , siedem dni, pozory

życia .

0-4

4. Poszukiwanie sensu życia

0-4

Ocalony

np.:

a. kryzyswartości, dramatyczne poszukiwania sensu życia,

b. niezgoda na zaistniały porządek świata,

c. poszukiwanieładu świata, motyw kreatora, stwarzania świata ( Biblia ).

Mam dwadzieścia pięć lat

np.:

d. topos „życia – snu” w wierszu Barana (dyskretny sen),

3. Doświadczanie (obraz) świata

e. fałsz życia – dyskretnego snu, prawdziwość „przebudzeń”,

f. bierne trwanie, niechęć do zmian, wygoda i samooszukiwanie.

5. Znajomość i umiejętne stosowanie terminologii teoretycznoliterackiej.

0-1

6. nioski

Pełne : powinny dotyczyć np. uniwersalnej wymowy obu wierszy (refleksje nad własnym

życiem), odmienności postaw (bunt i poszukiwanie u Różewicza, bierna zgoda u Barana);

polemiczny charakter wiersza Barana; uzasadnienie prezentowanej postawy życiowej

(kontekst).

Częściowe : np. odmienność postaw bohaterów, inne doświadczenia życiowe.

(2)

Próba podsumowania : np. związki obu utworów lub różnice.

(1)

Temat 2. Dokonaj analizy i interpretacji opowiadania Zabawa w klucz Idy Fink,

zwracając uwagę na sposób podjęcia tematu zagłady Żydów w czasie II wojny

światowej.

ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 22 punkty)

Punktacja

np.:

a. fabuła – silnie udramatyzowana,

b. opowiadanie z wyraźnie zarysowaną kompozycją zamkniętą (wstęp, zawiązanie akcji i jej

rozwinięcie, punkt kulminacyjny i puenta),

c. narrator – autorski (3.os., wszechwiedzący, poza światem przedstawionym), skupiony

na opisie zachowań, nie „wnętrza postaci”,

d. problematyka – holocaust.

0-3

Analiza elementów świata przedstawionego i ich interpretacja

2. Czas akcji:

0-2

np.:

a. konstrukcja czasu akcji – godz. 22.00, wieczór, „skrawek czasu” okupacji niemieckiej

podczas II wojny światowej; brak bliższych ustaleń,

b. funkcja takiej konstrukcji czasu - to chwila o znamionach powszechności, nacechowana

tragizmem holokaustu, wojny, okrucieństwa.

3. Przestrzeń:

0-3

np.:

a. kreacja przestrzeni – „trzecie wojenne mieszkanie” z kuchnią, pokojem, łazienką i

skrawkiem wąskiego korytarza; ciemne, żółte światło, liszaje wilgoci,

b. dwie przestrzenie – przestrzeń mieszkania i przestrzeń za drzwiami wejściowymi (chłód,

zapach wilgoci),

c. opis mieszkania i jego interpretacja: np.: – nieprzyjazne, złudna kryjówka, więzienie,

potęguje poczucie zagrożenia i osaczenia,

d. interpretacja klatki schodowej – wroga; z niej nadejdzie zagrożenie,

e. przestrzeń śmierci.

1. Wstępne rozpoznanie całości

4. Bohatero ie:

0-4

np.:

a. rodzina ukrywająca się w czasie okupacji: ojciec – Żyd, matka – najprawdopodobniej

Polka i dziecko,

b. kreacja ojca: np. blady, zabawnie mruga oczami (symptom nerwicy), wymuszający

„zabawę” i skoncentrowany na niej, pełen niepokoju i lęku, zdenerwowany

niepowodzeniami „zabaw”, już umarły dla dzwoniących,

c. kreacja matki: np. ukrywa emocje, reżyseruje „zabawę”, chwali dziecko pomimo

niepowodzenia, wymusza na nim dorosłość,

d. kreacja dziecka: np. trzyletnie, „doskonałe” (wygląd i zachowanie), uważne i skupione

pomimo zmęczenia, żądne pochwały ojca, uznanie żyjącego ojca za zmarłego przerasta

jego możliwości,

e. sytuacja tragiczna rodziny, której przetrwanie uzależnione jest od postawy i zachowania

dziecka.

5. Trafna analiza słowa-klucza „zabawa”:

0-2

a. znaczenie dosłowne,

b. znaczenie metaforyczne, np. gra o życie, ćwiczenie/tresura, zabawa na opak,

c. sens przeciwstawienia słowa „zabawa” (w tytule) i „naprawdę” (w puencie opowiadania).

6. Język opowiadania

słownictwo o funkcji opisowej a słownictwo nacechowane emocjonalnie,

0-3

pozór suchej relacji,

metaforyczność,

sfunkcjonalizowane powtórzenia.

7. Konteksty interpretacyjne

0-1

8. Wnioski: (powinny wynikać z analizy i mieć ścisły związek z tematem) 4

pełne: dostrzeżenie odmiennego sposobu ujęcia tematu nie poprzez ukazanie

tradycyjnych obrazów zagłady Żydów (getto, obóz), ale losów prywatnych, realiów

domowych, dostrzeżenie przewartościowania topiki domu (dom nie jest przestrzenią

bezpieczną), dostrzeżenie odwróconej relacji między ojcem i dzieckiem (to od syna zależy

życie rodziny),

częściowe: np. dostrzeżenie odmiennego sposobu ujęcia tematu nie poprzez ukazanie

tradycyjnych obrazów zagłady,

(2)

próba podsumowania: np. – zagłada Żydów ukazana została poprzez losy rodziny (1)

II.

KOMPOZYCJA (maksymalnie 3 punkty)

Punktacja

Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu

− podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,

przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym,

− uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie

głównych części.

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

III. STYL (maksymalnie 3 punkty)

− jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona

leksyka, 3

− zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka. 1

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

IV. JĘZYK (maksymalnie 10 punktów)

− język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne:

słownictwo, frazeologia i fleksja,

− język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo,

frazeologia i fleksja,

− język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości

poprawne składnia, słownictwo i frazeologia.

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

V. ZAPIS (maksymalnie 2 punkty)

− bezbłędna ortografia;

poprawna interpunkcja (nieliczne błędy),

− poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia);

na ogół poprawna interpunkcja.

Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY

0-4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: