Biochemia kliniczna białek osocza.doc

Biochemia kliniczna białek osocza

Frakcja gamma-globulin

Stężenie

-          normoproteinemia

-          hipoproteinemia

-          hiperproteinemia

Elektroforeza

Wskazania

-          hipo/hiperproteinemia

-          przyspieszone OB. (obecnie ESR – erythrocyte sedimentation rate)

o        przyspieszają globuliny

o        przyspieszają albuminy

o        brak norm

-          nieprawidłowa skala Arnetha-Schillinga

o        w prawo

o        w lewo – zły znak – nadmierne ‘odmłodzenie’ populacji neutrofili – np. w białaczkach

-          białkomocz (białka o masie cząsteczkowej > 600 kD nie są filtrowane w nerkach, a więc przechodzą białka lekkie np. łańcuchy L immunoglobulin)

-          przewlekłe stany zapalne

-          powiększenie ww. chłonnych

-          bóle kostno stawowe - procesy zapalne lub nowotworowe

-          gorączka, zwłaszcza o nieznanym punkcie wyjścia (tzw. GOK – God Only Knows)

Zasada badania

-          wędrówka naładowanych cząsteczek białka w polu elektrycznym

-          barwienie po rozdziale – zawsze motorem elektroforezy jest wędrówka białek, różnice dotyczą barwienia:

o        na cukry – glikogram (glikoproteiny)

o        na tłuszcze - lipogram (lipoproteiny)

o        na białka – proteinogram (albuminy i globuliny)

Prawidłowy elektroforegram

AUC – Area Under Curve – pole powierzchni pod krzywą – całkowite stężenie białek danej frakcji. Może zmieniać się obraz ale nie pole powierzchni (procentowy stosunek frakcji do siebie). Zmiana obrazu – np. dominacja jednej klasy gamma-globulin nad innymi (wyższy pik)

Gamma globuliny to:

-          immunoglobuliny

-          CRP

-          czynnik XI krzepnięcia krwi

-          prekalikreina

Część immunoglobulin (G,A,M) wędruje we frakcji beta.

CRP – charakterystyka:

-          wiąże wielocukier C Streptococcus pneumoniae

-          pierwsze odkryte białko ostrej fazy

-          m. cz. 115-120 kDa

-          w obecności Ca wiąze się z:

o        fosfolipidami (lecytyna)

o        kwasami nukleinowymi

-          bez Ca wiąże się z histonami

-          funkcja – aktywuje klasyczną drogę dopełniacza

-          hsCRP – high sensitivity CRP – silny predyktor zawału m. sercowego

-          wzrost w ciągu 24-48 h od APR – acute phase reaction

-          przyrost stężenia do 2000 razy

Immunoglobuliny

-          zmiana stężenia w funkcji wieku

o        u niemowląt spada gwałtownie IgG

o        po pierwszym szczepieniu obronnym wzrasta IgG, IgA, IgM

-          IgG – główna

o        800-1000 mg%

o        80% przeciwciał surowicy

o        przeciw bakteriom G(+), wirusom, toksynom

-          IgA

o        150-250 mg%

o        10% przeciwciał surowicy

o        wędruje w fazie beta

o        immunoglobulina sekrecyjna (mleko, łzy, ślina etc)

o        przeciwciała przeciwdurowe, przeciwbłonicze, przeciwinsulinowe, izoaglutyniny

o        wzrost w przewlekłych zapaleniach, sarkoidozie, nowotworach, marskości wątroby

-          IgM

o        50-180 mg%

o        5-10% przeciwciał surowicy

o        pentamer, nie przechodzi przez łożysko

o        pierwsza klasa produkowana w odpowiedzi na antygen, a potem class switching i powstają immunoglobuliny innych klas o identycznej swoistości wobec tego antygenu.

o        przeciwciała w odczynie Wassermana, zimne aglutyniny, izohemaglutyniny, Rf, anty-Rh, przeciw bakteriom G(-)

Zaburzenia frakcji gamma-globulin

-          agammaglobulinemia

o        IgG <200 mg%

o        IgM <20 mg%

o        IgA śladowe

-          hipogammaglobulinemia – dolne granice normy

-          dysgammaglobulinemia – zaburzenia proporcji

-          hipergammaglobulinemia

o        poliklonalna – zmiana pola AUC, kształt podobny do prawidłowego, brak ‘nowego’ piku

§         patogeneza

·         stymulacja różnych komórek organizmu

§         przyczyna

·         przewlekłe stany zapalne infekcyjne i nieinfekcyjne

·         choroby wątroby (marskość, przewlekłe agresywne zapalenie)

·         kolagenozy (SLE, RZS, PAN)

·         choroby autoimmunologiczne (zapalenie tarczycy, cukrzyca typu I)

§         białko całkowite z reguły w normie (6/8 mg/dl)

o        monoklonalna – AUC takie samo, ale potężny pik w gamma-globulinach

§         patogeneza

·         jeden klon gamma-globulin w nadmiarze

§         przyczyny

·         choroby rozrostowe (nowotwory) ukladu odpornościowego:

o  szpiczak mnogi (51% przypadków)

o  makroglobulinemia Waldenstroma (16%)

§   produkcja nadmiaru dużych IgM

§   zatory małych naczyń

o  inne nowotwory złośliwe (4%)

o  białaczki i chłoniaki

o  samoistna, bezobjawowa hipergammaglobulinemia monoklonalna (MGUS)

o  choroba Franklina (łańcuchy ciężkie)

o  szpiczak poronny (tylko z lekkimi łańcuchami)

Komponent M (monoklonalny)

-          IgG (38-69%)

-          IgA, IgM, IgD

-          łańcuchy lekkie

-          fragment Fc

Szpiczak mnogi

-          białko monoklonalne

o        IgG 50-60%

o        IgA

o        łańcuchy lekkie (BJP) 20%

o        IgD

o        IgE

-          dwuklonalne

-          brak białka M

Henry Bence-Jones

-          BJP – Bence-Jones Protein

-          białko monklonalne – w miarę ogrzewania próbki moczu na przemian krystalizuje się i rozpuszcza

-          nie zawsze towarzyszy szpiczakowi

Diagnostyka step-by-step

1.)    Stężenie białka całkowitego – w hipergammaglobulinemii wzrasta

2.)    Elektroforeza białek

3.)    Immunoelektroforeza

·         które białko uległo podwyższeniu

·         z surowicy mono- lub poliklonalnej

4.)    Immunofiksacja

5.)    Stężenie klas immunoglobulin

6.)    Białko Bence-Jonesa w moczu

7.)    Rozmaz krwi obwodowej

8.)    Mielogram

9.)    Diagnostyka różnicowa

·         wątroba (AspAT / AlAT / GGTP)

·         kolagenozy