Conrad Joseph - Tajfun.pdf - Gimnazjum - clemat

CONRAD JOSEPH

TAJFUN

Przełożyła - Halina Najder

Ile marynarz z masztu wysokiego

Dokoła widzi morza w dzień bezwietrzny -

Tak wielka była Neptunowa sala...

Keats (Endymiom)

Kapitan MacWhirr z parowca „Nan - Shan” miał oblicze, które w świecie

zjawisk fizycznych stanowiło dokładny odpowiednik jego umysłu: nie odznaczało się

ani stanowczością, ani głupotą; nie posiadało żadnych cech wybitnych; było po prostu

zwyczajne, beznamiętne i niewzruszone.

Jego wygląd mógł czasami sugerować co najwyżej nieśmiałość, kiedy

przesiadywał w różnych biurach na lądzie, ze słabym uśmiechem na opalonej twarzy i

spuszczonymi oczyma. Skoro je podniósł, widać było, że są błękitne i patrzą prosto na

rozmówcę. Włosy jasne i nadzwyczaj cienkie obejmowały od skroni do skroni łysą

kopułę czaszki niby kępa puszystego jedwabiu. Natomiast zarost twarzy, koloru

płomiennej marchwi, wyglądał jak szczeć miedzianego drutu przycięta krótko nad linią

ust; i choćby nie wiedzieć jak gładko się ogolił, kiedy tylko poruszył głową, ogniste,

metaliczne błyski przebiegały mu po policzkach. Wzrostu był mniej niż średniego, o

plecach lekko zaokrąglonych, a kończynach zbudowanych tak mocno, że ubrania

wydawały się zwykle odrobinę przyciasne na nogach i ramionach. Jakby niezdolny

pojąć różnicy klimatów na rozmaitych szerokościach geograficznych, nosił zawsze

brązowy melonik, brązowy garnitur i ciężkie czarne buty. Ten portowy strój nadawał

jego krępej postaci wygląd sztywnej, niezgrabnej elegancji. Cienki srebrny łańcuszek

zegarka zwisał na kamizelce, a kiedy schodził na ląd, nieodmiennie ściskał w potężnej,

owłosionej ręce swój elegancki parasol w najlepszym gatunku, ale zazwyczaj nie

zwinięty. Młody Jukes, pierwszy oficer, odprowadzając dowódcę do trapu, zdobywał

się czasami na delikatną uwagę: „Pan pozwoli, panie kapitanie” - i wziąwszy z

szacunkiem parasol, unosił drążek, potrząsał fałdami, w mgnieniu oka dokładnie je

skręcał i oddawał kapitanowi; a minę miał przy tym tak uroczystą, że pan Salomon

Rout, pierwszy mechanik, paląc nad świetlikiem swoje poranne cygaro, odwracał

głowę, aby ukryć uśmiech. „Atak! Ten przeklęty drapak... Dziękuję panu, dziękuję” -

bąkał kapitan serdecznie, nie podnosząc oczu.

Mając tyle tylko wyobraźni, ile trzeba na przeżycie każdego poszczególnego

dnia, był spokojny i pewien siebie: z tego samego powodu nie było w nim ani trochę

zarozumiałości.

Zwierzchnik obdarzony wyobraźnią bywa obraźliwy, wyniosły i trudno go

zadowolić; każdy zaś statek dowodzony przez kapitana MacWhirra był pływającym

siedliskiem zgody i spokoju. Prawdę mówiąc kapitanowi równie trudno byłoby ulec

jakiemuś wybrykowi fantazji, co zegarmistrzowi złożyć chronometr bez żadnych

narzędzi prócz dwufuntowego młota i piły. A jednak nieciekawe życie ludzi całkowicie

pochłoniętych sprawami bieżącej chwili posiada również swoje tajemnice. Na przykład

w wypadku kapitana MacWhirra nie można było w żaden sposób zrozumieć, co

skłoniło do ucieczki na morze tego całkiem udanego syna drobnego sklepikarza z

Belfastu. A przecież to właśnie zrobił, kiedy miał piętnaście lat. Wystarczyło się nad

tym zastanowić, by wyobrazić sobie jakąś olbrzymią, potężną a niewidzialną rękę,

która wsuwa się w ziemskie mrowisko, chwyta za ramiona, uderza głowami o głowy i

pcha nieświadomych ludzi w kierunku niezrozumiałych celów, w strony, o których im

się nawet nie śniło.

Ojciec nigdy mu w gruncie rzeczy nie wybaczył tego głupiego

nieposłuszeństwa. „Moglibyśmy się obejść bez niego - mawiał później - ale mamy

przecież sklep, a to nasz jedyny syn”! Po jego zniknięciu matka bardzo płakała.

Ponieważ nie przyszło mu na myśl zostawić jakąś wiadomość o sobie, opłakiwano go

jako zmarłego, dopóki po ośmiu miesiącach nie przyszedł pierwszy list z Talcahuano.

Był krótki i zawierał stwierdzenie: „Mieliśmy bardzo piękną pogodę podczas rejsu”.

Widocznie jednak w przekonaniu piszącego jedyną ważną wiadomość stanowił fakt, że

tegoż dnia kapitan wciągnął go na listę stałej załogi w stopniu zwykłego marynarza.

„Bo umiem pracować” - wyjaśnił. Matka znowu zalała się łzami, a ojciec wyraził swoje

uczucia słowami: „Tom jest osłem”. Był to zażywny mężczyzna skłonny do

żartobliwych kpin, które do końca życia uprawiał w stosunku do syna, traktując go z

lekkim politowaniem, jak osobę niespełna rozumu.

Wizyty MacWhirra w domu były z konieczności rzadkie, ale w miarę jak mijały

lata, wysyłał rodzicom dalsze listy, zawiadamiając ich o swoich awansach i podróżach

po szerokim świecie. Były w tych listach takie zdania: „okropny jest tu upał” albo „w

dzień Bożego Narodzenia o czwartej po południu napotkaliśmy góry lodowe”. Starzy

rodzice poznali w ten sposób nazwy wielu statków, nazwiska kapitanów, którzy nimi

dowodzili, nazwiska szkockich i angielskich armatorów, nazwy mórz, oceanów,

cieśnin, przylądków, obce nazwy portów drzewnych, portów ryżowych, portów

bawełnianych, nazwy wysp i - imię jego dziewczyny. Nazywała się Lucy. Nie wpadł na

pomysł, by napisać, czy mu się to imię podoba. A potem starzy zmarli.

W odpowiednim czasie nastąpił wielki dzień ślubu MacWhirra, wkrótce po

wielkim dniu, kiedy otrzymał swoje pierwsze dowództwo.

Wszystko to wydarzyło się na wiele lat przed owym rankiem, kiedy w kabinie

nawigacyjnej parowca „Nan - Shan” stwierdził, że barometr, któremu nie miał powodu

nie ufać - spada. Spadek barometru - biorąc pod uwagę precyzję instrumentu, porę

roku i położenie statku na kuli ziemskiej - nie wróżył nic dobrego, ale czerwona twarz

kapitana nie zdradzała wewnętrznego niepokoju. Wróżby dla niego nie istniały i nie

pojmował ich treści, dopokąd nie stanął oko w oko z przepowiedzianym faktem.

„Barometr spada, to nie ulega wątpliwości - pomyślał. - Widocznie gdzieś w okolicy

tłucze się wyjątkowo paskudna pogoda”.

„Nan - Shan” płynął z południa do wolnego portu Fuczou, wioząc towar w

dolnych ładowniach i dwustu chińskich kulisów powracających po kilku latach pracy w

rozmaitych podzwrotnikowych koloniach do swoich wiosek w prowincji Fokien.

Ranek był piękny, oleiste morze falowało gładko bez roziskrzeń, a na niebie

widać było dziwną, białą, mglistą plamę podobną do słonecznej aureoli. Przedni pokład

zapchany był Chińczykami: ciemne ubrania, żółte twarze, warkoczyki, wszystko to

poprzetykane nagością ramion, bo wiatru nie było i panował duszny upał. Kulisi

wylegiwali się, gadali, palili lub stali, gapiąc się za burtę; niektórzy czerpali wodę z

morza i oblewali się wzajemnie. Paru spało na pokrywach luków, a kilka grup, po

sześciu, przykucniętych na piętach otaczało żelazne tace z ryżem i maleńkimi

filiżankami herbaty; każdy zaś z tych obywateli Państwa Niebieskiego wiózł ze sobą

wszystko, co posiadał na świecie - drewniany kuferek z brzęczącym zamkiem i

miedzianymi okuciami na rogach zawierał zdobycze pracy: parę szat ceremonialnych,

kilka pałeczek kadzidła, może nieco opium, jakieś bezwartościowe drobiazgi i

niewielki zapas srebrnych dolarów zarobionych w trudzie na barkach węglowych,

zdobytych hazardem lub drobnym handlem, wydartych pazurami ziemi, wypoconych w

kopalniach, na liniach kolejowych, w zabójczych dżunglach, pod ciężarem ładunków -

nagromadzone cierpliwie, ukrywane starannie, strzeżone zawzięcie.

Około dziesiątej krzyżująca się martwa fala nadpłynęła od strony Cieśniny

Formoskiej, nie wzbudzając zbytniego niepokoju wśród pasażerów, bo „Nan - Shan”

był bardzo szeroki, miał płaskie dno i boczne stępki przeciwprzechyłowe, a w ogóle

znany był jako okręt wyjątkowo stateczny. Pan Jukes, w chwilach wylewności na

lądzie, oświadczał, że „stara krypa jest tak samo solidna jak i śliczna”. Kapitanowi

MacWhirrowi nawet do głowy by nie przyszło wyrażać głośno podobnie wyszukane

pochwały.

Statek był z pewnością dobry, a przy tym względnie nowy. Zbudowano go w

Dumbarton przed trzema laty na zamówienie firmy handlowej w Syjamie, „Bracia Sigg

i Syn”. Kiedy unosił się już na wodzie całkowicie wykończony i gotów do rozpoczęcia

swoich życiowych zadań, właściciele stoczni przyglądali mu się z dumą.

- Sigg prosił, żebyśmy mu znaleźli odpowiedzialnego kapitana, który by zabrał

stąd statek - odezwał się jeden ze wspólników; drugi zaś, po chwili zastanowienia,

odpowiedział: - Zdaje mi się, że MacWhirr jest właśnie na lądzie. - Tak? To wyślij mu

zaraz telegram. To akurat człowiek, jakiego nam potrzeba - bez chwili wahania

oświadczył starszy.

Następnego ranka MacWhirr stanął przed nimi, jak zwykle spokojny;

przyjechał z Londynu nocnym ekspresem, pożegnawszy się z żoną nagle i bez

wylewności. Pani MacWhirr pochodziła z dobrej rodziny, której się kiedyś lepiej

powodziło.

- Obejrzyjmy teraz statek, kapitanie - powiedział starszy wspólnik i trzej

mężczyźni udali się na oględziny wszystkich doskonałości „Nan - Shanu” od dziobu do

rufy i od dna ładowni do szczytów dwóch przysadzistych masztów.

Kapitan MacWhirr zaczął od zdjęcia palta, które powiesił na kotwicznej

windzie parowej, wyposażonej we wszelkie ostatnie udoskonalenia.

- Wuj polecił pana wczoraj listownie naszym dobrym znajomym, wie pan -

Braciom Sigg, i na pewno zatrzymają tam pana na stanowisku - powiedział młodszy

wspólnik. - Będzie się pan mógł szczycić, panie kapitanie, dowodząc najbardziej

sprawnym statkiem tych rozmiarów na wodach chińskich - dodał.

- Napisaliście, panowie? Dziękuję... - bąknął niewyraźnie MacWhirr, na którym

odległa perspektywa takiej możliwości nie zrobiła większego wrażenia niż piękno

rozległego krajobrazu na krótkowzrocznym turyście; a jego oczy spoczywały właśnie

na zamku od drzwi kabiny, do której zbliżył się zdecydowanym krokiem i, energicznie

potrząsając klamką, powiedział swoim cichym, poważnym głosem: - W dzisiejszych

czasach rzemieślnikom nie można ufać. Nowiutki zamek i nie działa. Zaciął się. Proszę.

Proszę zobaczyć!

Skoro tylko wspólnicy zostali sami w swoim biurze po przeciwnej stronie

stoczniowego placu, siostrzeniec zapytał z odcieniem pogardy w głosie:

- Chwaliłeś tego człowieka przed Siggiem, ale co ty w nim właściwie widzisz,

wuju?

Conrad Joseph - Tajfun.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: