David Morrell - Podwójny Obraz.pdf - David Morrell - marcin23.14

DAVID MORRELL

PODWÌJNY OBRAZ

Scan – dal

Nowe releasy

Stirlingowi Silliphantowi (19181996).

Za Route 66 , Naked City i wszystkie inne

wspaniałe rzeczy, które napisałeś, a które spowodowały,

że zechciałem zostać pisarzem.

Drogi przyjacielu, osiągnąłeś to, do czego dąży każdy

prawdziwy pisarz – zmieniłeś czyjeś życie.

Pojęcia „zrobić zdjęcie” i „sfotografować” nie są wymienne:

pierwsze odzwierciedla postawę zdobywczą, drugie przyjmującą.

Kiedy fotograf stanie się jednością z otaczającym światem,

można użyć pojęcia „stworzyć fotogram”, a określa ono stan w którym

zacierają się granice pomiędzy obiektem zewnętrznym a aktem twórczym.

Stieglitz powiedział mi kiedyś:

„Kiedy fotografuję, to tak jakbym się kochał!”

ANSEL ADAMS

JEDEN

Jama śmierdziała gliną, pleśnią i moczem. Miała niecały metr szerokości, nieco ponad

dwa długości i mniej niż metr głębokości. Jak płytki grób. Coltrane leżał tu od trzydziestu sześciu

godzin. Pod sobą miał gumowaną pałatkę, nad głową rozpiętą nylonową płachtę w kolorze ziemi,

zamocowaną uschłymi gałęziami i przysypaną dla kamuflażu sosnowymi igłami. Dwieście

metrów poniżej, u stóp lesistego zbocza, na którym się ukrywał, pojawiły się pojazdy. Najpierw

wąskim duktem wjechało na pustą polankę sześć wielkich ciężarówek, za nimi, z odbijającym się

dalekim echem łoskotem, pojawiły się spychacz i koparka. Kiedy konwój stanął obok mierzącego

jakieś piętnaście na trzydzieści metrów prostokąta niedawno przekopywanej ziemi, podmuch

wiatru sypnął na zmarznięty grunt śniegiem.

Coltrane z niepokojem spojrzał na spływające w dolinę coraz ciemniejsze chmury

i pomodlił się chwilę. Byłoby straszne, gdyby po tylu godzinach czekania pogoda obróciła się

przeciwko niemu. Uniósł jeden z czterech leżących przed nim aparatów, wyregulował

teleobiektyw i zaczął fotografować. Z ciężarówek zeskakiwali uzbrojeni w broń maszynową

mężczyźni w poszarpanych zimowych ubraniach, każdy z nich uważnie rozglądał się po

otaczających zboczach. Choć Coltrane dołożył wszelkich starań, by go nie odkryto, to kiedy

kierowali wzrok w jego kierunku, drętwiał. Ze strachu, że go zauważono, pochylił głowę

i przywarł do dna jamy. Kiedy mężczyźni obserwowali teren oddalony od jego kryjówki, Coltrane

odetchnął i wrócił do robienia zdjęć. Operatorom spychacza i koparki wydawał rozkazy

mężczyzna, który miał klatkę piersiową jak baryłka, twarz niczym połeć surowej wołowiny,

pałąkowate nogi, szopę czarnych włosów i sumiaste wąsiska.

Mam cię, draniu! Coltrane, niezdolny do opanowania podniecenia i uszczęśliwiony

naciskał spust migawki. W Tuzli członek komisji ONZ rozłożył przed nim mapę i wskazał

kilkanaście nowych miejsc, które zamierzano przebadać – oczywiście dopiero po tym jak

inspektorzy skończą przyglądać się tym, którymi zajmują się aktualnie. Plan pracy zależał

w znacznym stopniu od pogody, która – jako że kończył się listopad – robiła się coraz gorsza. Ale

zanim inspektorzy dotrą do wszystkich podejrzanych miejsc, ci których komisja mogłaby

oskarżyć, zdążą usunąć wszystkie obciążające ich dowody.

Z planowanych do inspekcji miejsc Coltrane wybrał to najbardziej odcięte od świata,

i jedynie dzięki umiejętności posługiwania się kompasem oraz wojskowej mapie udało mu się nie

zgubić w trakcie trudnego marszu przez niezliczone strumienie i górskie grzbiety. Kiedy

obciążony dwoma plecakami dotarł do tego zbocza, skrył się w krzakach i odczekał dwie

godziny, obserwując nieprzyjazną okolicę. Sprawdzał, czy ktoś go zauważył. Dopiero po

zapadnięciu zmroku zrobił sobie prymitywną kryjówkę i wycieńczony wpełzł do jamy. Miał

ochotę zasnąć od razu, ale wiedział, że musi przedtem coś zjeść: kanapki z serem i podeschnięte

kiełbaski, które przyniósł w plecaku. Zanim jednak zabrał się do kolacji, sprawdził aparaty.

Przez cały następny dzień i następną noc nie wychodził z lodowatej kryjówki, poruszał się

tylko by wziąć sobie kolejnych kilka kiełbasek, i popić je kawą z termosu czy przekręcić się na

bok, by oddać mocz do plastikowej butelki. Co jakiś czas ogarniało go zwątpienie i nabierał

przekonania, że marnuje czas i przyszedł nie tam, gdzie trzeba nic się tu nie będzie dziać i może

sobie iść. Obskurny bar w Tuzli, w którym przesiadywali jego koledzy fotoreporterzy, teraz

wydawał mu się nawet przytulny. Coltrane nie mógł jednak znieść myśli, że podda się

zniecierpliwieniu. Poddawanie się w ogóle nie leżało w jego naturze. Teraz rozpierała go radość,

że wytrzymał. Nie tylko robił znakomite zdjęcia tego, ale także dokumentował uczestnictwo

w zbrodniczym procederze człowieka uznawanego za podejrzanego numer jeden.

DRAGAN ILKOVIČ. Cóż za idealne nazwisko dla potwora.

Skurwiel postawił karabin przy burcie ciężarówki i oparł dłonie na szerokich biodrach, by

z satysfakcją przyglądać się, jak spychacz zaczyna orać ziemię. Podjechała koparka. Czując jak

serce wali mu o pałatkę, Coltrane robił zdjęcie za zdjęciem, szczęśliwy, że przyniósł ze sobą

cztery aparaty, każdy z innym obiektywem i filmem innej czułości – dwa z czarnobiałym, dwa

z kolorowym – dzięki czemu nie będzie musiał marnować czasu na zmianę rolek.

Jeden z mężczyzn trzymających karabin krzyknął i gorączkowo wskazał coś, co odkopał

spychacz. Ilkovič podbiegł do tego miejsca, równocześnie wydając rozkazy operatorowi koparki.

Coltrane nie mógł dostrzec, co poruszyło ludzi na dole, widział tylko kłębiący się tłum, po chwili

jednak mężczyźni się rozdzielili i kilku z nich podbiegło do jednej z ciężarówek, by pomóc

wyładować resztę sprzętu. Kiedy Coltrane spojrzał znowu w wizjer teleobiektywu – zamarł

przerażony.

Widział ciała. Plątaninę niezliczonych ciał. Trupy musiały być wrzucane do masowego

grobu w pośpiechu, więc teraz nie można było rozpoznać, która noga należy do którego tułowia,

która ręka do którego ramienia a który kark do której głowy. Pod wpływem ciężaru spychacza

w dole powstała miazga. Ubrania zetlały, a ciało zdążyło odpaść od kości, toteż z gęstej gnijącej

masy wystawały szare kości i pozbawione ust zęby, szczerzące się do nieba w cichym wiecznym

cierpieniu.

W czasie wojny ta okolica wschodniej Bośni została wyznaczona na kontrolowaną przez

siły ONZ strefę bezpieczeństwa dla Muzułmanów. W poszukiwaniu ochrony spłynęło tu –

z miejsc odległych nawet o kilkaset kilometrów – piętnaście tysięcy ludzi, w efekcie czego teren

stał się niezwykle ważnym celem dla Serbów, którzy otoczyli go i zaczęli intensywnie

ostrzeliwać, zmuszając siły międzynarodowe do tego aby się wycofały. Ku zaskoczeniu

obserwatorów, Serbowie po zajęciu strefy puścili wolno dzieci. Zgwałcili za to wszystkie

kobiety – przy istniejących animozjach zmuszenie muzułmańskich kobiet do urodzenia serbskich

dzieci było gorsze niżby odebrano im życie. Jeśli zaś chodzi o mężczyzn… Z każdym zdjęciem

do ust Coltrane`a napływała żółć, jednak nieprzerwanie fotografował to, co zostało z Muzułman,

których Serbowie załadowali na ciężarówki, zawieźli do dalekich dolin, wykopali jamy w ziemi,

ustawili nad nimi szeregiem i masowo mordowali.

Podobno niektóre jamy zawierały do czterystu zwłok. Aby wymordować taką liczbę ludzi

trzeba było wielkiej nienawiści i determinacji. Serbowie przygotowali się do tego zadania. Kiedy

ostatni stojący nad dołem Muzułmanin został zabity strzałem w tył głowy, spychacze zasypywały

doły i sprawę uznawano za załatwioną – sprawnie i gładko. Tyle tylko, że po zakończeniu wojny

i podzieleniu Bośni na rejony serbskie, chorwackie i muzułmańskie, w ONZ zaczęto mówić

o zbrodniach przeciwko ludzkości. W Holandii powstał międzynarodowy trybunał i nagle wielu

serbskich dowódców, podobnych do Dragana Ilkoviča, trafiło na listę poszukiwanych zbrodniarzy

wojennych. Musieli więc posprzątać.

Ryk uruchomionego silnika zwrócił uwagę Coltrane`a na potężną maszynę, którą

mężczyźni wyładowali z ciężarówki. Z jednej strony urządzenie miało wielki lejek, z drugiej

otwór wylotowy – przypominało stosowany przez służby oczyszczania miasta rozdrabniarkę do

likwidacji złamanych gałęzi i przewróconych drzew. Po chwili Coltrane zrozumiał, że Dragan

Ilkovič przywiózł z jednej z pobliskich kopalń rozdrabniarkę skał. Koparka wrzucała w wielki

lejek kości, a z otworu wylotowego wystrzeliwał na ciężarówkę strumień okropnego granulatu,

który miał wylądować w kopalnianym szybie. Jak podejrzewał inspektor komisji ONZ, z którym

rozmawiał Coltrane, proceder taki trwał od pewnego czasu, nikt jednak nie był w stanie nic

udowodnić.

Do dziś, z furią pomyślał Coltrane. Kątem oka zauważył, jak szybko ciemnieją i gęstnieją

chmury. Pojedyncze płatki śniegu zbiły się w białe obłoczki. Musiał się spieszyć. Zrobił zbliżenie

Ilkoviča, przekręcił obiektyw na szeroki kąt i w tym momencie poczuł, że staje mu serce.

Kamuflująca jego kryjówkę pałatka została zerwana.

Ktoś złapał go za ręce i pod pachy. Usłyszał gardłowe głosy. Został wyciągnięty z jamy

tak gwałtownym szarpnięciem, że ledwie zdążył złapać paski aparatów. Obrócono go i stał twarzą

w twarz z dwoma potężnymi, wściekłymi mężczyznami w zimowych kurtkach. Szukających

intruzów żołnierzy musiały ściągnąć trzaśnięcia migawek aparatów, które – rezonując

w zamkniętej jamie – spowodowały też, że Coltrane nie usłyszał zbliżających się kroków.

– Dobra, chłopaki, spokojnie. – Nie miał najmniejszej nadziei, że go rozumieją. Nawet

jednak jeśli ton jego głosu przekazywał im intencję, nie mieli najmniejszego zamiaru się

uspokajać. Popchnęli go. Coltrane próbował dalej. – Słuchajcie, tylko tu biwakuję. Nie

zamierzam nic złego. Może wezmę swoje rzeczy i sobie pójdę?

Mężczyźni zdjęli z ramion karabinki szturmowe.

Niejeden raz, zwłaszcza na początku swej kariery – w Nikaragui, potem w Libanie

i Iraku – miał do czynienia z uzbrojonymi ludźmi, którym nie podobało się, że robi zdjęcia.

Zawsze ich zainteresowanie skupiało się na aparatach, ale ci tutaj nie zwracali na nie uwagi.

Kiedy unosili broń, sprawiali wrażenie, że koncentrują się jedynie na jego klatce piersiowej.

Boże drogi… Nie zastanawiając się, zareagował. Udając, że zatacza się do tyłu, obrócił

się kawałek wokół własnej osi jakby chciał odzyskać równowagę, tyle tylko że nie przerwał ruchu

lecz wirował dalej, by zrobić pełen obrót i ponownie stanąć z oboma mężczyznami twarzą

w twarz, równocześnie robiąc zamach trzymanym za pasek najcięższym aparatem. Kiedy

David Morrell - Podwójny Obraz.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: