Na styku dwóch światów - Opus Dei - Etnografia organizacji.pdf

(1813 KB) Pobierz
Szczegó³owy spis treœci „Czêœci Empirycznej”
WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA
UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO
studia dzienne
Przemysław Piątkowski
nr albumu: 185187
NA STYKU DWÓCH ŚWIATÓW:
OPUS DEI – ETNOGRAFIA ORGANIZACJI
praca magisterska
napisana pod kierunkiem
prof. dr hab. Moniki Kostery
Warszawa, 2004
51049514.001.png
Spis Treści
CZĘŚĆ TEORETYCZNA .......................................................................................................2
Problem badawczy..........................................................................................................7
Kultura i inne pojęcia......................................................................................................8
Metoda...........................................................................................................................11
Droga i Uroboros...........................................................................................................14
CZĘŚĆ EMPIRYCZNA .........................................................................................................17
ROZDZIAŁ I „Bohaterowie” ................................................................................................18
Koryntianie....................................................................................................................19
Rzymianie......................................................................................................................23
ROZDZIAŁ II „Apostolstwo” ...............................................................................................28
Zetknięcie......................................................................................................................29
Apostołowanie...............................................................................................................45
ROZDZIAŁ III „Organizacja” ..............................................................................................51
Prałatura personalna......................................................................................................52
Struktura........................................................................................................................54
Rodzaje członkostwa.....................................................................................................60
Funkcjonowanie............................................................................................................65
Indywidualizm a aspekt wspólnotowy..........................................................................70
Początki w Polsce..........................................................................................................73
ROZDZIAŁ IV „Formacja” ..................................................................................................78
Duch Opus Dei..............................................................................................................79
Szczegóły......................................................................................................................86
Mentalność świecka......................................................................................................99
ROZDZIAŁ V „Powołanie” .................................................................................................102
Umowa........................................................................................................................103
Sprawa boska...............................................................................................................108
Interwencja..................................................................................................................112
Kierownictwo duchowe...............................................................................................116
ROZDZIAŁ VI „Zmiany” ....................................................................................................126
Życie osobiste..............................................................................................................127
Otoczenie.....................................................................................................................133
Historie........................................................................................................................141
CZĘŚĆ SPEKULATYWNA ................................................................................................144
Podsumowanie............................................................................................................145
Metafora fortecy..........................................................................................................148
Bibliografia..................................................................................................................153
1
Boże Dzieło.....................................................................................................................3
Część
Teoretyczna
„Ponieważ zamierzamy wyjaśnić, w jaki sposób to, co ma
przyczynę, wypływa z niej, najpierw musimy powiedzieć, czym
jest samo wypływanie. Zasady wypływające bowiem podlegają
innemu podziałowi niż przyczyny.”
Albert Wielki
2
51049514.002.png
1. BOŻE DZIEŁO
...czyli dwa razy po cztery definicje i trochę historii Opus Dei
Aby zgłębić tajemnicę Kościoła, trzeba rozważyć przede
wszystkim jego początek w zamyśle Trójcy Świętej oraz jego
stopniową realizację w historii.
(Katechizm Kościoła Katolickiego, 1994, s.189)
Definicje:
(1) Opus Dei to międzynarodowa instytucja Kościoła katolickiego. Jest złożona z ludzi
świeckich, w większości zamężnych i żonatych, oraz z niewielkiego procenta kapłanów.
Zajmuje się rozpowszechnianiem pełni życia chrześcijańskiego na całym świecie, w pracy i w
rodzinie. Obecnie liczy około 82000 członków, rozsianych po całej kuli ziemskiej. 28
listopada 1982 roku papież ustanowił Opus Dei „prałaturą personalną”. (Romano,
1997/2002, s.27)
(2) Opus Dei to „katolicka agencja usług duchowych” proponująca wszystkim ochrzczonym
„szkolenie” i naukę dogłębnego przeżywania szczególnej duchowości, która jest niczym
innym, jak tylko „normalnym” katolicyzmem. The main stream katolicyzmu. (Messori,
1994/1998, s.180)
(3) Opus Dei to mobilizacja chrześcijan gotowych poświęcić się z radością dla innych, aby
czynić boskimi wszystkie drogi człowieka na ziemi, uświęcając wszelką prawą, uczciwą pracę,
wszelkie ziemskie działania. (...) Jest ono narzędziem w służbie Kościoła, w służbie dusz,
narzędziem, które ma się przyczynić do pokoju i szczęścia wszystkich stworzeń: do dobrobytu
– również materialnego – całego świata. – Święty Josemaria Escriva de Balaguer, założyciel
Opus Dei (za: Romano 1997/2002, s.35 i 38)
(4) Opus Dei to rzeczywistość ukształtowana historycznie, teologicznie i prawnie, która jest
jednocześnie propozycją religijną, społeczną i obywatelską (nie zapominajmy, że
chrześcijaństwo jest religią Boga wcielonego). (ibid. s.8/9)
3
Anty-definicje:
(1) Opus Dei to liberałowie w Kościele katolickim (...), których poglądy są dość bliskie ideom
Friedricha von Hayeka i Miltona Friedmana i bardzo się różnią od przesłania encykliki Jana
Pawła II „Laborem exercens”. (Siennicki, 2002)
(2) Opus Dei to „konserwatywna kuźnia kadr”, mówi się, że to„katolicki klub dla bogatych”.
Liberalna prasa określa ich mianem „mistyków w świetnie skrojonych garniturach i dobrze
dobranych krawatach”. Dziennik „Le Figaro” nazwał ich „jedynymi prawdziwymi
protestantami dzisiejszych czasów”. (ibid.)
(3) Opus Dei to potężna finansowa i biznesowa agenda Stolicy Apostolskiej (Messori,
1994/1998, s.22) oraz prawdziwa, wszechobecna i niezwykle silna tajna organizacja , włoski
wymiar sprawiedliwości robi wszystko, żeby odwrócić uwagę od opusdeistów i skupić ją na
(...) masonach. – Mistrz włoskiej loży masońskiej „Wielki Wschód” przed sądem,
odpowiadając na zarzuty między innymi o korupcję. (ibid.)
(4) Opus Dei to fundamentalistyczna sekta działająca w środowisku katolickim, oficjalnie
część Kościoła katolickiego (Schaefer, 2001), stanowiąca zagrożenie dla społeczeństwa z
uwagi na ryzyko wystąpienia wyzyskiwania finansowego, zjawiska „prania mózgu”, a także
groźbę trwałego odłączenia od rodziny. – według Center for Information and Advice on
Harmful Sectarian Organizations , Belgia (za: Craner, 2001).
Przyznaję, że zestawiając ze sobą te dwie grupy definicji, użyłem dość taniego chwytu
na przyciągnięcie od samego początku uwagi czytelnika do mojej pracy. Ze względu na
ogromną liczbę publikacji, ale i tak zwaną czarną legendę (Messori 1994/1998, s.15-38),
czyli zestawu najróżniejszych poglądów, plotek i pogłosek związanych z Opus Dei, nie
byłoby rzeczą trudną napisanie dziesięciu różnych definicji po każdej stronie. Tym bardziej
ów „chwyt” może wydawać się nie na miejscu, że rozważaniami na temat: czym jest Opus
Dei, zupełnie nie będę się w pracy zajmował. Bo nawet jeżeli czytelnik podziela
antropologiczne podejście do pojęcia kultury ( organizacja jest kulturą , za: Kostera 2003,
s.17), to i tak pozostaje jeszcze jedno zastrzeżenie. Z powodu wąskiej skali moich badań w
żaden sposób nie można uogólniać powstałych w toku pisania wniosków nie tylko na całe
Opus Dei, ale nawet na część polską, czy samą Warszawę i okolice. Niemniej mam nadzieję,
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin