Wykład III 21 marca 2009 r
Poziom reguł ma charakter podstawowy. Reguły są pisane i niepisane, wszystkie, które rządzą sprawowaniem władzy. Współcześnie stopień regulacji jest wysoko posunięty Wielka Brytania poszerza zakres regulacji, nie ma konstytucji formalnej, ma charakter konstytucji, ale ta sytuacja też się zmienia. Jeżeli łamie się reguły to mamy deligitymacje na poziomie reguł i nielegalności władzy (……… w sposób nie zgodny). To jest poziom podstawowy (nielegalność). Jeśli jest legalna to sytuacja ulega zmianie tzn, że współcześnie musimy postawić pytanie, czy ta przesłanka jest wystarczająca do akceptacji władzy czyli legalności.
- nie jest wystarczająca i wtedy ogłaszamy drugi poziom legitymizacji – PRZEKONAN i dotyczy on materialnych przesłanek. Tu pojawia się kwestia ustalenia czy władza pojawia się z autorytatywnego źródła – źródło które jest akceptowane, uważa się za właściwe w danym systemie, źródło które akceptujemy z uwagi na ocenę z konkretnej formy pochodzenia władzy.
Przyglądając się władzy stawiamy pewne wymagania:
Czy reguły stanowią właściwe kwalifikacje władzy? Wobec kwalifikacji: trzeba rozdzielnic funkcje od kwalifikacji czysto politycznych od wiedzy fachowej, wtedy inne kwalifikacje decydują.
Kwalifikacje fachowe: np. minister jest od nadania kierunku, a nie do szczegółowych sytuacji.
Reguły musza zapewnić kwalifikację ale również ochronę pewnych wartości cech szczególnych i przede wszystkim trzeba podkreślić, że na I miejscu stawia się wymagania ażeby reguły zapewniały były podporządkowane realizacji dobra wspólnego, interesu powszechny. Reguły SA oceniane właśnie przez społeczeństwo, te kryteria szczegółowe SA formułowane przez NARÓD.
Oraz POZIOM 3 – to poziom czynnego przyzwolenia, ostatni etap, na tym poziomie dokonujemy głosując za, albo odmawiamy poparcia glosując przeciw. To jest efekt oceny dwóch pierwszych poziomów, to tylko efekt końcowy oceny.
Można wyodrębnić 2 kwestie:
1. ocena wyrażona w wyborach (możemy odmówić, przyznać w sposób formalny………….. poparcie zmienić stanowisko do wcześniejszych wyborów)
- to wywołuje konkretny efekt polityczno-prawny. Zgodnie z założeniami demokratycznymi systemu w wyborach następuję, które mogą być alternatywne i kadencyjne. Alternatywne – muszą być oparte o zasadę konkurencji (rzeczywista), kadencyjne – prawem określonym odstępach czasu a nie odrzucany, takie formy jak plebiscytarne formy działania na rzecz władzy (jest w plebiscycie za i przeciw nie ma konkurencji) .
Nie możemy brać pod uwagę tylko sformalizowanie wyborów, trzeba uwzględniać tez inne sposoby ujawniania opinii. Te wszystkie formy jak manifestacje w miejscach pracy musza być odrzucone dla partii politycznej podstawową formą są wybory.
Chodzi o różne sposoby ujawniania opinii publicznej, jej stanowiska.
Drugi aspekt opinii publicznej związany jest z tzw. Demokracją uczestnictwa i bardzo silne powiązane ze społeczeństwem obywatelskim, Stopień upodmiotowania społeczeństwa jest bardzo wysoki i prawa i obowiązki obywatela , skarga konstytucyjna, odpowiedzialność państwowa za działanie władzy publicznej w tym odpowiedzialność za naruszenie ustawodawcze.
Mając do dyspozycji tak wiele środków mówimy że nie mamy upodmiotowienia, władza sobie rządzi a my tak sobie tylko żyjemy.
W tych państwach gdzie społeczeństwo jest dobrze zorganizowane gdzie może samodzielnie w sposób skuteczny ujawniać swoje stanowisko nie tylko w wyborach, tam oczywiście ta ocena działania władzy nie jest ograniczona tylko do wyborów i opinia publiczna ma szanse skutecznie oddziaływać – to jest społeczeństwo obywatelskie bo ono jest zdolne stanowić swoista przeciwwagę dla władz.
Grupa zorganizowana jest silnym partnerem i stanowi realna siłę przy założeniu że charakteryzuje się wysokim poziomem kultury.
Społeczeństwo obywatelskie wyłania władze na zasadzie „dyskursu społecznego”.
Po II wojnie światowej.
Cechy społeczeństwa:
- wolność człowieka
- wolność od państwa, która umożliwia samodzielne zorganizowanie się z ze względu na rożne cele, także cele polityczne lub powiązane z politycznym.
Działania przez grupy społeczne są niezależne od aktywności władzy nie pochodzi z jej inspiracji, są wynikiem własnej aktywności społecznej.
To pewna aktywność nabyta, przyswojona wynikająca z poczucia wspólnoty interesów. Ta wielkość interesów jest konsekwencja pluralizmu społeczeństwo wolne – pluralistyczne, mamy różne interesy i każde z tych interesów chcemy ochronić , czyli zrealizować w związku z tym powinniśmy się zorganizować.
Stąd pojawia się wielość organizacji, mamy wolność tworzenia organizacji, mamy wolność od państwa.
Stąd pojawia się idea obywatelskości
Obywatelskość – oznacza zdolnośc człowieka do samoograniczenia, rezygnacji z części ambicji na rzecz interesu wspólnego, a dokonuje się to przez samoograniczenie.
To jest pomysł europy zachodniej – obywatelskość, ograniczenie np. oznacza że zamiast dwóch partii mamy jedna, która trwa i mamy jednego prezesa.
Wolność daje mi szanse do tego co robić powinnam a obywatelskośc jest podporządkowaniem dobru wspólnego.
Społeczeństwo obywatelskie – które ma na celu obywateli…………….
Społeczeństwo czy potrafi intensywnie uczestniczyć , stanowić kierunek rozwoju instytucji, skutecznie naciskać na określony kształt i treść?
Np. lobbing – to instytucje służąca interesom społeczeństwa tym bardziej skuteczna będzie …………….. społeczeństwa dobrze zorganizowana a to są instytucje które służą dialogowi pomiędzy władza a społeczeństwem.
O konieczności tworzenia inst.. społ. Obywatelskiego – przesądza nasza obecność w Unii Europejskiej i proces globalizacji. To decyduje o akceptacji władzy, te współczesne procesy zmieniające zorganizowanie państw i władzy również dotyczy Polski . Musi się zadbać o jego udział we władzy.
Na poziomie III wyróżniamy swoje stanowisko akceptacji
- brak udziału, czyli niska frekwencja dowodzi o braku akceptacji systemu w ogóle.
WNIOSKI:
O legitymizacji władzy przesądza legalność i zakres społecznej akceptacji, czynnikiem który ma bardzo ważne znaczenie jest ocena skuteczności działania władzy w dziedzinie ochrony interesów materialnych człowieka.
Od połowy XIX w przez Państwo opiekuńcze są 2 istotne instytucje chroniące go przed upadkiem, gdy następuje naruszenie reguł- (to wszystkie przypadki naruszenia nielegalnego)
Np. władza wydała dokument niezgodny z prawem musi nastąpić sanacja np. sąsiad zabrała mi pół pola).
Istotnym instrumentem sanacji i tych zjawisk działania nielegalnego jest – sadownictwo (dokonuje sanacji nielegalnych rozstrzygnięć) jeśli sądy działają źle to i system. Sądy uzdrawiają system nielegalności pod warunkiem że są sprawne.
Druga gwarancja demokratycznego systemu – jest cywilna kontrola nad armią (Armia musi być podporządkowana władzy cywilnej). W innym przypadku, jeśli tak nie jest to system jest niedemokratyczny.
Podstawa współczesnej demokracji – jest legitymizacja wyborcza , ale mamy inne formy sprawowania władzy np. monarchiczne (Wielka Brytania, Hiszpania) i te dodatkowe formy które mają charakter historyczny wzmacniają system, wzmacniają zasadę suwerenności narodu która jest podstawowa przesłanka LEGITYMIZACJI WŁADZ.
Naród jest władzą najwyższą. W wymienionych przykładach legitymizacja władzy jest wzmocniona przez zasadę monarchiczności tzn. pozytywnie oddziałuje na stopień poparcia.
Zasada suwerenności narodu jest wzmocniona poprzez zasadę Monarchiczności, wzmocnienie poprzez interpretacje emocjonalną.
II przykład oddziaływania deklarowana jest przesłanką suwerenności narodu a defacto duże znaczenie w europie maja rządy wojskowych np. okres międzywojenny rewolucja w portugalii, zasad kierowniczej partii komunistycznej.
- To sa przykłady stosowania zasady suwerenności narodu jako przesłanki legitymizacji władzy. W innych krajach należących do różnej kultury i ogólnej również takim czynnikiem który działa ograniczająco na suwerenność narodu jest podporządkowanie w DOKTRYNIE RELIGIJNEJ. Np. Islam
TYPOLOGIA DEMOKRACJI
1. Niełatwo jest ustalić co to jest demokracja, jak ja badać wg. Jakich kryteriów , wg jakich przesłanek i stawia się pytanie czy mamy zmierzać w takim kierunku, żeby stworzyć sobie pojecie demokracji takie, aby można było porównać demokracje w różnych krajach.
Pojawia się koncepcja ameryk politolog DEAHLE i on zaproponowała aby przyjąć kryteria proceduralne które są porównywalne, maja charakter mierzalny.
KRYTERIA:
1. założył, że rządy wynikają z wolnych wyborów
2. że sa oparte o autentyczna rywalizacje wyborczą
3. wybory są otwarte
ad1. wolne wybory polegają na tym, ze jest szeroki dostęp do kandydowania, choć najczęściej w praktyce pojawiają się partie jako wyłączne podmiotu uprawnionego do zgłaszania kandydatów.
Ad2. autentyczna rywalizacji wyborcza – chodzi o wybory alternatywne oparte o konkurencję
Ad3. otwarte wybory – to takie w których tzw. Bariery uczestnictwa stoją na niskim relatywnie poziomie.
4 typy demokracji:
a) pseudodemokrację
b) demokrację ograniczoną
c) demokracje nieskonsolidowaną
d) demokracje skonsolidowaną
Dodatkowym elementem, ale o bardzo istotnym znaczeniu współcześnie jest kwestia ZINTEGROWANIA ELIT POLITYCZNYCH
Elita – grupy ludzi, które potencjalnie rządzą, obejmuje stanowiska ma dostęp do centrum decyzji i je podejmuje.
Elita dzieli się na istotne znaczenie dla spoistości elity i skuteczność , dlatego wyodrębniamy w systemie demokratycznym 2 typy elit:
- elitę sfragmentyzowaną
- elitę zintegrowaną normatywnie
Natomiast dla systemu niedemokratycznego:
- elitę zintegrowaną ideologicznie
np. Perelarska np. charakteryzuje się istnieniem jednej dominującej frakcji, która narzuca ideologię własną chronioną przymusem państwowym, pozostałe frakcje nie maja żadnej możliwości ujawniania swojego stanowiska.
Elita zfragmentaryzowana dzieli się na:
- relatywnie dużo frakcji, często skłóconych, jedna lub więcej frakcji mogą podważać system jako taki. To znaczy ze dążą do obalenia systemu całkowitej jego likwidacji w związku z tym rządy są mało stabilne mało skuteczne. Charakterystyczny jest niski poziom KONSENSUSU NORMATYWNEGO – dotyczy systemu wartości, rozwiązań
Elita zintegrowana normatywnie – wysoki poziom konsensusu normatywnego (żadna frakcja nie występuje przeciwko założeniom systemu) frakcji jest relatywnie mało, rządy są stabilne.
Jeśli złożymy te założenia elity z definicją demokracji to dostajemy TYPOLOGIE DEMOKRACJI
WYKŁAD IV 04.04.09
Proces demokratyzacji
Jak powstaje demokratyzacja skonsolidowana?
Porozumienie elit jako podstawa demokratyzacji.
1. Porozumienie elit poprzedzające modernizacje ta forma przekształceń jest charakterystyczna dla Wielkiej Brytanii i Szwecji i dotyczy okresu tzw,. Poprzedzającego modernizację.
Model ewolucji historycznej
Porozumienie elit – stabilna demokracja ograniczona→
↨ kooptacja nowych grup – demokracja skonsolidowana
Wykluczenie nowych grup ↨– demokracja nieskonsolidowana
- pseudodemokracja
Porozumienie elit – taka sytuacja społeczna, która stabilizuje grupę społeczna zdolna do porozumienia. Jest punktem wyjścia.
Ograniczona demokracja – charakteryzuje się że tylko cześć społeczeństwa zgodnie z ………………. Prawem wyborczym korzysta z wyborów. Nie dopuszcza wszystkich obywateli wg ……………. Do władzy, ale się przekształca i tworzy ………… nowych grup, poprze reformę prawa wyborczego.
Kooptacja???/// nowych grup – toczy się do momentu wprowadzenia powszechnego prawa wyborczego.
Demokracja skonsolidowana – musi się charakteryzować – racjonalnością elit, elity są zdolne do porozumienia się to jest podstawa ich działania.
Stabilna demokracja ograniczona – może skrócić w innym kierunku niż ko……… nowych grup i pójść odwrotnie wykluczając nowe grupy ; …………….w demokracje nieskosolidowaną i pseudodemokracje
II przekształcenie systemu autorytarnego w demokratyczny
Nacisk elit i mas na zmianie władzy upadek systemu autorytarnego
porozumienie elit demokratycznej brak porozumienia elit, kontynuacja masowej
w skali masowej mobilizacji
↓ ↓
stabilizacja i instytucjonalizacja polaryzacja elit i mas
↓ ↓ ↓ ↓
demokracja skonsolidowana demokracja pseudodemokracja powrót
nieskonsolidowana do autoretyzmu
Punkt wyjścia to system autorytarny następują w nim zmiany i elita zaczyna naciskać na władze ten nacisk elity może być bardzo skuteczny i ostatecznie prowadzi do upadku systemu autorytarngo.
Możliwość po upadku systemu autorytarnego:
1. Porozumienie elit i demokratyzacji w skali masowej( realne sa możliwości w braniu udziału w sprawowaniu władzy przez człowieka)
2. brak porozumienia elit:
- kontynuacja masowej stabilizacji
- charakterystyczna dla systemu autorytarnego
- powrót do autoratyzmu.
Brak porozumienia elit – system się załamie i sa 2 wyjścia:
- możliwe jest przekształcenie się także systemu w demokracje nieskonsolidowaną pseudodemokrację.
- Jeżeli występuje porozumienie to następuję stabilizacja i instytucjonalizacja
Instytucjonalizacja – powołanie tych instytucji powołanych do sprawowania władzy np. partie polityczne, grupy interesów.
Etapem ostatecznym jest demokracja skonsolidowana, ale nie jest ona końcem zmian – jest tylko punktem wyjścia do dalszych zmian.
Demokracja skonsolidowana - musi uwzględniać różne formy reprezentacji interesów. Tym rozwiązaniem podstawowym jest działanie parlamentu, a w którym to działają partie polityczne. Partie polityczne walczą o władze, obok tego jest cały system różnych interesów, obok tego również jest kształtowane społeczeństwo.
Wnioski:
Zmiany w sposobie funkcjonowania społeczeństwa mówi, że system …………… nie jest wystarczający do reprezentowania interesów. (specyfika bardzo widoczna s Stanach Zjednoczonych sejm i każdy parlament wobec okoliczności zewnętrznych nie jest w stanie być reprezentatywny w każdym zakresie dużej potrzeby. Europa jest poddana podobnym prawom zwłaszcza o charakterze globalnym!
Dawno gdy się tworzyły partie polityczne to na miarę ……………………..
Partie polityczne reprezentują ważne interesy i …………….
Zadaniem państwa jest kształtowanie w taki sposób żeby drogi uregulować ………………. ścieżki , które ujawniają wszystkie interesy.
Pozostają nam partie polityczne ale uzupełniany jest system partyjny o drugi model: zorganizowanych grup interesów.
...
Aguuul6