Ćwiczenia –  mózgowie (pień mózgu)

2.Mózgowie (encephalon)

-          tyłomózgowie (rhombencehlon)

= rdzeń przedłużony (myelencephalon)- medulla oblongata

= most (pons)

= móżdżek (metencephalon) - cerebellum

-          śródmózgowie (mesencephalon)

-          przodomózgowie (prosoencephalon)

= międzymózgowie (diencephalon)

= kresomózgowie (telencephalon) – półkule mózowe

Rozwój mózgowia

-          OUN powstaje z zewnętrznego listka zarodkowego tj ektodermy

-          po str.grzbietowej ektoderma ulega zgrubieniu tworząc w płaszczyźnie pośrodkowej tzw. Płytkę nerwową

-          płytka nerwowa rozrasta się i wpukla w kierunku brzusznym tworząc rynienkę nerwową

-          brzegi rynienki zbliżają się do siebie i łączą tworząc cewę nerwową

-          wewnątrz cewa ta ma światło będące zawiązkiem kanału środkowego i komór.

-          Część rdzeniowa cewy nerwowej rozrasta się równomiernie, zaś część mózgowa tworzy trzy rozszerzenia tzw.pierwotne pęcherzyki mózgowe :

= tyłomózgowie

      = śródmózgowie

      = przodomózgowie

-          nierównomierny wzrost tych pęcherzyków ,mały w zakresie śródmózgowia i znaczny

      w zakresie tyło i przodomózgowia prowadzi do powstania wtórnych pęcherzyków

      zarodkowych :

      = rdzeniomózgowia i tyłomózgowia wtórnego (tyłomózgowie)

      = międzymózgowie i kresomózgowie  (przodomózgowie)

Pień mózgu(mózgowia) – nieparzysta cz. mózgowia w przedłużeniu rdzenia kręgowego

                           (bez półkul  mózgu)

-          podobieństwo do rdzenia kręgowego

-          inny stosunek organizacji istoty białej do szarej

-          istota szara

= słupy rdzenia podzielone włóknami istoty białej tworzą jądra 

·         wzdłuż linii pośrodkowej leżą jądra somatyczne (ruchowe)

·         po bokach leżą jądra wegetatywne

·         zewnętrznie leżą jądra czuciowe

Są to jądra nerwów czaszkowych

Prócz tego występują jądra własne pnia mózgu

-          istota biała

= drogi zstępujące (układają się brzusznie w pniu mózgu)

·         układ piramidowy

            część przeznaczona dla jąder ruchowych nerwów czaszkowych

            część przeznaczona dla rogów przednich rdzenia kręgowego

·         układ pozapiramidowy

złożony z szeregu dróg wychodzących z  jąder pnia mózgu i dochodzących do rogów przednich rdzenia kręgowego.

= drogi wstępujące (układają się grzbietowo w pniu mózgu)

    kilkuneuronowe, prowadzące różne rodzaje czucia

= drogi własne

Rdzeń przedłużony  (opuszka)

-          stożek rozszerzający się ku górze

-          na powierzchni przedniej po obu stronach szczeliny pośrodkowej przedniej leżą piramidy ( u dołu łączą się ze sznurami przednimi rdzenia kręgowego)

-          w dolnej części rdzenia przedłużonego włókna piramid ulegają skrzyżowaniu, miejsce to zwane jest skrzyżowanie piramid ,a jego dolna część stanowi granicę między rdzeniem kręgowym a rdzeniem przedłużonym

-          po bokach piramid leżą wyniosłości zwane oliwkami .

-          pomiędzy piramidą a oliwką wychodzą w brużdzie bocznej przedniej nici korzeniowe n.podjęzykowego (XII n.czaszkowego)

-          w bruździe bocznej tylnej wychodą nici korzeniowe n.IX (językowogardłowego) , n.X (błędnego) i n.XI ( dodatkowego ) – korzenie czaszkowe

-          na powierzchni tylnej w dolnej części zachowana jest budowa rdzenia kręgowego ,a więc dwa pęczki sznurów tylnych smukły i klinowaty, które ku górze przechodzą w wyniosłości zwane guzkami jądra smukłego i klinowatego

-          powyżej tych guzków obecne są konary dolne móżdżku ograniczające dolną część dołu równoległobocznego

      Most

-          Powyżej rdzenia kręgowego tworzy wyraźne wybrzuszenie dość szeroko uwypuklone

-          W płaszczyżnie pośrodkowej w wybrzuszeniu tym zaznacza się bruzda podstawna

-          Wiązki włókien biegnące poprzecznie do osi długiej mostu tworzą obustronnie konary środkowe móżdżku

-          Na brzegu dolnym mostu ,na granicy z piramida wychodzą korzenie n.VI (odwodzącego) – bardziej od przodu

-          Na granicy mostu i konara środkowego móżdżku wychodzą korzenie n.V (trójdzielnego)

-          Na granicy mostu,rdzenia przedłuzonego i konara środkowego móżdżku wychodzą korzenie n.VII (twarzowego) i n.VIII (przedsionkowo-slimakowego) – bardziej od tyłu ( wychodzi tu także n.pośredni – gałąź czuciowa n.VII )

-          Część grzbietowa mostu stanowi gorną częśc dołu równoległobocznego rozpiętego między konarami górnymi móżdżku (wychodzą z górnej części mostu śródmózgowia  ) i konarami dolnymi (wychodzą z rdzenia przedłużonego)

W zakresie mostu i rdzenia przedłużonego znajdują się ośrodki nerwowe kontrolujące oddychanie i krążenie krwi.

Śródmózgowie

-          w części brzusznej widoczne są symetryczne konary mózgu , między nimi dół międzykonarowy, w którego głębi zawarta jest istota dziurkowana tylna i gdzie wychodzą korzenie n.III (okoruchowego)

-          w częsci grzbietowej wyróżnia się blaszkę pokrywy (dawnej blaszka czworacza), w zakresie której widoczne są wzgórki górne (podkorowy ośrodek wzroku) i wzgórki dolne (część drogi słuchowej)

-          od każdego ze wzgórków odchodzi bocznie pasmo istoty białej zwane ramieniem wzgórka : ramię wzgórka dolnego dochodzi do ciała kolankowatego przyśrodkowego, zas ramię wzgórka górnego do ciała kolankowatego przyśrodkowego

-          poniżej wzgórkow dolnycb pokrywy wychodzi n.IV (bloczkowy)

Móżdżek

- czynność :

   = odruchowa koordynacja ruchów (narząd równowagii),

   = kontrola postawy i regulacja napięcia mięśniowego mm.szkieletowych

- budowa zewnętrzna : 

   =  robak móżdżku i symetryczne półkule móżdżku

   =  zakręty i szczeliny móżdżku (główne oddzielają tzw.płaciki)

   =  konary móżdżku dolne ,środkowe i górne

   =  płaciki robaka : języczek móżdżku, płacik środkowy, czub, spadzistość, liść robaka,

       guz robaka, piramida robaka, czopek robaka, grudka.

   =  płaciki półkul : przewiązka języczka, skrzydło płacika środkowego, płacik 

       czworokątny, płacik prosty, płacik półksiężycowaty górny i dolny, płacik

       dwubrzuśćowy, migdałek móżdżku, kłaczek

   = płaty móżdżku : płat przedni (móżdżek stary), płat tylny (móżdżek nowy), płat

       grudkowo-kłaczkowy (móżdżek dawny)

- budowa wewnętrzna :

   = istota szara: kora móżdżku oraz jądra móżdżku:zębate, czopowate, kulkowe ,wierzchu

   = istota biała : ciało rdzenne oraz blaszki białe

      * drogi własne (kora-jądra, jądra-jądra, kora-kora)

      * drogi doprowadzające

         -  drogi stare : przedsionkowo-móżdżkowa, rdzeniowo-móżdżkowe

         -  drogi nowe : mostowo-móżdżkowa, oliwkowo-móżdżkowa

      * drogi odprowadzające 

         -  pęczek móżdżkowo-opuszkowy (do przedsionka i tworu siatkowatego)

         -  konar górny móżdżku (móżdżkowo-czerwienna, móżdżkowo-wzgórzowa)

Przodomózgowie

Międzymózgowie

- podwzgórze  :  ośrodek układu autonomicznego – reguluje czynność narządów

                           wewnętrznych i przemiany chemiczne ustroju) :

  = ciała suteczkowate

  = guz popielaty - > lejek -> przysadka mózgowa

  = skrzyżowanie nerwów wzrokowych -> pasma wzrokowe - > korzeń boczny  i korzeń

     przyśrodkowy - > ciało kolankowate boczne i przyśrodkowe

-          wzgórze

= zawiera liczne jądra ,które uczestniczą w przekazywaniu impulsów czuciowych

   (czucie skórne, mięśniowe, wzrok, słuch) do kory mózgu.

-          nadwzgórze

= trójkąt uzdeczki

= spoidło uzdeczek

= szyszynka

= spoidło tylne

-     niskowzgórze