Podstawy produkcji rolniczej.doc

1.    Czynniki pogody i ich wpływ na plonowanie roślin +3. Przyrządy do pomiarów czynników atmosferycznych 

Czynniki pogody :Klima- tyczne: -promieniowanie (heliogram)  temp powi-trza ,cisnienie(baro- metr) ,wiatr wilgotność opady (pluwiograf). 

2. Charakterystyka układów barycznych (niż, wyż), frontów atmosferycznych i ich wpływ na kształtowanie się pogody 

Wyz-ukł baryczny w którym csnienie wzrasta od zewnatrz do centrum. Pogoda słoneczna, duza roznica temp  miedzy dniem i noc. Front atmosf- powierzchnia styku mas powietrza

4. Czynniki wpływające na kształtowanie się gleb 

Czynniki kształt glebe: skała macierzysta, klimat, woda, org zywe, ukształt terenu, działaln człowieka, czas

5 Najważniejsze typy gleb w Polsce: Czarnoziemy to bardzo żyzne gleby powstałe na podłożach lessowych najbardziej wartościowa pod względem rolniczym gleba, można uprawiać z powodzeniem wszystkie rośliny. Czarne ziemie ???gleby  pobagienne, powstałe z odwodnionych osadów bagiennych i jeziornych. żyzne o dużej zawartości próchnicy. Rędziny -Gleby powstałe ze zwietrzenia skał wapiennych i gipsowych. Mają dużą zawartość wapnia. Gleby bielice - powstałe z gleb piaszczystych w wyniku procesu bielicowania, raczej nie wykorzystywane w rolnictwie, występują w klimacie chłodnym i wilgotnym, stanowią podłoże pod lasy iglaste.

6. Właściwości fizyczne gleb :

gęstosc, porowartosc, plastyczność, strukturalność, pęcznienie, wł. Cieplne i sorpcyjne.

7. Gleby lekkie i ciężkie różnice  

Gleby ciężkie to gleby wytworzone z glin ciężkich i iłów. Cecha to nadmierna zwiężłość, brak przewiwności, brak przepuszczalności oraz bardzo krótki okres umożliwiający właściwe przeprowadzanie uprawy. Stosować bruzdy i głęboka orka.Gleby lekkie- dominującą frakcją są ziarna piasku kwarcowego. Cecha to: duża przepuszczalność, słaba zdolność retencyjna, nadmierna przewiewnąć  powoduje, że gleby są zbyt suche, bardzo ubogi kompleks sorpcyjny i mało urodzajne. Pomóc można przez dodanie materiału gliniastego, iglastego lub lessu.

8. Koloidy glebowe i właściwości koloidów

Koloidy glebowe  czastki gleby o sredn poniżej 0,002mm. Właściwości koagulacji, peptyzacji, elektryczne, sorpcyjne.

9.       Próchnica glebowa: rola próchnicy w glebie, czynniki powodujące zmniejszanie się i zwiększanie zasobności gleb w próchnicę

 Próchnica- obniżenie prochnicy-intensywana uprawa, niewłaściwe nawozenie, brak płodozmianu, wapnowanie.
Próchnica ma bardzo złożoną budowę chemiczną; jest to mieszanina różnych związków organicznych, które podlegają zmianom zależnie od rodzaju roślinności, czynników klimatycznych i właściwości gleby. Z tych powodów w zależności od rodzaju gleb powstają różne próchnice, przy czym są one zawsze wynikiem rozkładu procesów rozkładu i syntezy. Najważniejszymi substancjami w próchnicy są kwasy próchnicowe, a więc kwas huminowy (powstający przy dostępie powietrza), kwas ulminowy (bez dostępu powietrza) i fulkowasy (w glebach kwaśnych).
Próchnica glebowa odgrywa zasadniczą rolę dla gospodarki rolnej. Zawiera, bowiem ważne dla roślin składniki odżywcze, jak: azot, magnez, wapń, fosfor i inne. Składniki te, w miarę tworzenia się próchnicy i mineralizacji substancji organicznych, stają się stopniowo dostępne dla roślin.
Próchnica ma również znaczenie dla wytwarzania się struktury gruzełkowej gleby. Próchnica skleja i cementuje glebowe cząstki w porowate ziarenka i grudeczki. Im więcej w glebie słodkiej próchnicy? (Wysysanej kationami o charakterze zasadowym), tym więcej jest gruzełków i tym są one odporniejsze na rozmywanie przez wodę. Gleba o takiej strukturze jest pulchna, o korzystnych dla rozwoju roślin właściwościach.
Należy podkreślić, że próchnica nadaje glebie ciemna barwę, która przyśpiesza ogrzewanie się gleby. Rozwój i działalność drobnoustrojów w glebie zależy w dużym stopniu od ilości próchnicy, jak również temperatury, wilgotności i innych.
Próchnicy w glebie jest zwykle niedużo; ilość jej waha się do kilku procent do setnych części procentu. Przez stosowanie odpowiedniej uprawy, nawożenia i melioracji rolnik może wpłynąć na szybkość powstawania i ilość tworzącej się próchnicy. Wpływ ten jednak jest ograniczony, gdyż w glebie ustala się stan dynamicznej równowagi, zależny od panujących czynników glebotwórczych. Szczególne trudności występują przy zwiększaniu ilości próchnicy w glebach piaszczystych i suchych, w których mineralizacja substancji organicznej przebiega bardzo szy

10.  Odczyn gleb i regulacja odczynu

Odczyn gleby-podawany w jedn pH; silnie kwaśne, pH <4,5; kwaśne, pH 4,6 - 5,5; lekko kwaśne pH 5,6 - 6,2, obojętne, pH 6,3 - 7,0 zasadowe, pH > 7,0 Wapnowanie zwieksza przysfaj skł pokarmowych, podn odczyn gleby, poprawia strukt gleby, pozytywnie wpływ na mikroorg glebowe.

11 . Klasy i kompleksy glebowe :

Klasyfikacja gleby; I g. orne- najlepsze (czarnoziemy, redziny, brunatne ,mady) IIg. Połozone w gornych terenach  III. A)gleby dobre(gorsze połozenie od kl 1 i 2, w dobrych latach plony zbliżone do 1 i 2kl) III b)srednio dobre (gorsze warunki chem niż w kl3a, gorsze warunki terenowe) IVa; sredniej jakości lepsze (uprawia się wszystkie rosliny ale uzyskuje się najwyżej srednie plony) IVb; sredniej jakości gorsze (tak jak klasa IVa podmokłe , połozone na stokach) V; gleby słabe (małozyzne, suche, kamieniste, za wysokie wody gruntowe) VI; gleby najsłabsze (mało przydatne do uprawy, podmokłe) VI RZ pod zalesienie.  Kompleksy gleby;K 1-pszenny bdb (można uprawiac wszystko glebakl 1 i 2. Buraki pszenica)K2- pszenny dobry (mogą być okresowo suche lub wilgotne gl kl3a i b) K3- pszenny wadliwy (gleby ciezkie kl3b, 4aib, duze wahania plonow, burakow cukr się nie uprawia) K4- zytni bdb (gleby piaszczyste łatwe do uprawy ale mniej zyzne od kompl pszennych, GL kl3a i b, 4a) K5- zytni dobry (gl kl 4a i b lżejsze bardziej przepuszczalne)  K6- zytni słaby ( piaszczyste łatwo przesychaja a plony niskie kl5) K7-zytni najsłabszy(piaszczyste suche mało zyzne plony niskie kl6 i6RZ) K8- zbozowo pastewny mocny( GL kl 5 i 6 zasobne w skł odzywcze srednio zwiezłe lecz zbyt wilgotne) K9 ???pastewny słaby (gl5 i 6 wytworzone z piasku zbyt uwilgotnione  uprawia się rosliny jak w kom,,pl 3) K10 pszenny [Gorski](siega do wys 300-400m n.p.m) K11 ???zbozowo Gorski (uprawiam sie prawie wszystkie rosliny 500-600m) K12- owsiano ziemniaczany (uprawia się owies ziem,niaki zboza jare trawy 500-700m) K13 owsiano pastewny (500-700m owies ziemniaki trawy. Uprawa innych roslin jest zawodna)K14 urzytki zielone. 

12 Żyzność i urodzajność gleb :   Urodzajność gleby ??? zmodyfikowana przez działalność rolnika zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin. Urodzajność jest to cecha określająca wartość produkcyjną gleby. Żyzność gleby - naturalna zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin. Stanowi ona zespół fizycznych, chemicznych i biologicznych właściwości gleby, zapewniających roślinom odpowiednie warunki wzrostu 

13.     Metody hodowli twórczej + hodowla zachowawcza - czym się zajmuje-

HODOWLA to nauka zajmuje się tworzeniem nowych ulepszonych odmian i gatunków roślin oraz utrzymaniem gatunków i odmian istniejących. 
Metody hodowli: a) krzyżówkowa- krzyżowanie gatunków i odmian o korzystnych cechach, wyhodowanie nowych gatunków trwa 6-11 latb) heterozyjna-  wybujałość mieszańców pierwszego pokolenia c) poliploidalna- osobniki o zwielokrotnionej ilości chromosomów  w jądrzed) mutacja- sokowa zmiana e) genetyczna- ingerencja w kod genetyczny, wycinanie fragmentu kodu i wstawianie do innych roślinpoza tworzeniem nowych odmian hodowla zajmuje się też utrzymaniem plonowania istniejących odmian igatunków. Rośliny uprawiane przez człowieka wyradzają się w skutek czego pogarsza się jakość plonu i wielkość, przyczyna tego mogą być:  - zmiany genetyczneb- choroby - niepożądane zapylenie ??? mutacje- zanieczyszczenie materiału siewnego . Utrzymaniem plonowania odmian zajmuje się hodowla zachowawcza. NASIENNISTWO gałąź rolnictwa która udostępnia wyniki pracy hodowców do praktyki. Ustawa nasienna reguluje wszystkie prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia produkcji nasiennej kontroli materiału siewnego i dystrybucji do siewu powinno się używać nasion kwalifikowanych.
14.     Znaczenie hodowli w nowoczesnym rolnictwie-

daje możliwość ogromnej oszczędności energii w różnych postaciach. np.wyhodowanie odmian odpornych na choroby zmniejsza zużycie preparatów chemicznych, a dzięki odmianom dobrze znoszącym warunki przechowywania ograniczane są straty w czasie magazynowania. Postęp biologiczny stanowi zatem rodzaj subsytutu nakładów rzeczowych (energetycznych) i prowadzi do zmniejszenia kosztów produkcji rolniczej. Chociaż hodowla nowych odmian jest kosztowna, to wydatki te są nieporównywalnie małe wobec korzyści osiąganych w procesach produkcyjnych w rolnictwie, powtarzających się cyklicznie z uwagi na specyfikę produkcji rolnej. Upowszechnianie postępu biologicznego w rolnictwie prowadzi do zwiększania efektywności produkcji i może sprzyjać podniesieniu konkurencyjności produktów rolniczych na rynkach
15. Doświadczalnictwo rolnicze:

Jest to dział wiedzy zajmujący się naukowymi metodami rozwiązania problemów rolniczych, a zwłaszcza porównywaniem różnych sposobów produkcji i używanych w niej środków. Zadaniem jest opracowanie metod: zakładania  doświadczeń, zbierania otrzymywanych wyników liczbowych i obserwacji, przeprowadzenia analizy statystycznej wyników i wnioskowania na ich podstawie.

16.  Płodozmian, zmianowanie, następstwo roślin, przedplon, międzyplon, 

Płodozmian to zmianowanie zastosowane w gospodarstwie. Coraz częściej odchodzi się od płodozmianów i zmianowań zastępując  je następstwem roślin. W skutek tego następuje pogorszenie się żyzności gleb i spadek plonów.  Zmianowanie- to następstwo roślin które uwzględnia wymagania przyrodnicze agrotechniczne i ekonomiczne następstwo roślin- to kolejność produkcji roślinnej  przedplon-to roślina uprawiana przed plonem głównym międzyplon - to roślina uprawiana miedzy dwoma plonami głównymi

17.   Układanie zmianowań 

- na pierwszym polu zmianowania najlepiej wstawić roślinę okopowa - unikac następstw tych samych roślin po sobie - przynajmniej raz w zmianowaniu zaplanować nawożenie obornikiem raz na 5-6 lat wapnowanie w przypadku zbóż nie niedopuszczalne jest uprawianie tego samego gatunku po sobie pszenicy po jęczmieniu  - owies może być przedplonem innych zbóż ??? pamiętać że w zmianowaniu len nie może być częściej niż  co 5-6 lat, buraki, koniczyna co 4-5 lat - przynajmniej raz w zmianowaniu uwzględnić zespół uprawek pożniwnych. 
 1. ułóż zmianowanie 5-polowe, zbożowe: ziemniaki++/nawożone obornikiem, pełna dawka++/ pół dawki+/ , pszenica ozima, bobik/ poprawa struktury gleby/, jęczmień jary, owies 2. zmianowanie 5-polpwe na ciężkie gleby: buraki++, pszenica ozima, bobik, pszenica ozima, owies 3.zmianowanie 5-polowe, zbożowe na gleby lekkie: ziemniaki++, żyto, łubin żółty, jęczmień, owies 4. zmianowanie6-polowe, zbożowe i umieścić w nim międzyplon ozimy: buraki , pszenica ozima, owies, groch+[żyto/międzyplon ozimy/, 
Żyto] + kukurydza(ziemniaki), jęczmień. 
5.  zmianowanie4-polowe, wszechstronne: buraki, pszenica jara, groch, owies. 6. zmianowanie 6-polowe, przemysłowe, na ciężkie gleby. Burak cukrowy++, kukurydza, jęczmień browarny, groch, pszenica ozima, pszenżyto. Tytoń, jęczmień jary, owies, len, pszenica ozima, owies 7. zmianowanie 6-polowe, pastewne, na ciężkie gleby: burak pastewny, jęczmień jary+ wsiewka koniczyny czerwonej, koniczyna czerwona, pszenica jara, kukurydza. 8. zmianowanie do zbioru roślin tylko kombajnem, 5-polowe.: rzepak, pszenica ozima, bobik, jęczmień jary, owies
18.    Podstawowe zabiegi uprawowe: orka, kultywatorowanie, bronowanie, wałowanie (jakie zadania spełniają, kiedy należy je wykonywać. Wady i zalety orek. Bezorkowe systemy uprawy roli. 

;  Orka- kruszenie rozdrabnianie , obrocenie gleby, przyspiesza proc wietrzenia, niszczy chwasty i szkodniki. Podział orek; a) ze względu na cel-orka zasadnicza(przedzimowa, podorywka, siewna) orka uzupełniajaca(wiosenna) b)ze wzgl na głębokość; -płytka(do15cm)-srednia(1522) głeboka

(do30) b.głeboka(powyżej 30cm) uprawoweZad orek zasadniczych o. przedzimowa(poprawia strukture gleby, zwieksza retencję wodna, niszczy chwasty szkodniki, przykrywa obornik) podorywka (wykonyw jest po zbiorze roslin , zwalsza szkodniki chwasty, ogranicza parowanie, musi być zabronowana)

Zabiegi o.siewna (przygotowuje role do siewu roslin, niszczy chwasty szkodniki, stwarza warunki do kiełkowania i wschodu, musi być zabronowana) o. wiosenna (należy jej unikac gdyz wysusza glebe) Zabiegi wykonywane w systemie orkowym: a) włókowanie b) bronowanie c) kultywatorowanie d) głęboszowanie Wady uprawy płużnej:  a) niszczenie struktury gleby i jej wierzchniej warstwy ochronnej b) przesuszanie warstwy ochronnej/ warstwy ornejc) przemieszczanie skł pokarmowych w głąb gleby d) naraża glebę na erozje wietrzną i wodną e) zagęszczanie warstwy podornej Kultywatorowanie  miesza glebe głebiej niż brona, spulchnia, niszczy chwasty, działa na głębokość od kilku do kilkunastu cm, moha mieć łapy sztywne lub sprężynowe.Brony- spulchnie wierzchniej gleby, wyrównywanie, niszczenie chwastów przygot do siewu. Rodz bron; -chwastownik(niszczy chwasty) zębate(na gleby ciezkie pierwsze narzedzie do prac) kolczatki (spulchnia glebe napowietrza niszczy skorupę glebowa) -talerzowa(działaniezblizone do pługa, odwraca glebe, zastepuje pługa podorywkowego) Wały-wyrownuja powierzchnie, wgniataja bruzdy, dociskanie darni. Wał kolczatka(rozbija bryły po orce) wał strunowy(spulchnia warstwe wierzchnia, wyrownuje) System bezorkowy-orka jest najdroższym zabiegiem uprawowym, niszczy strukture gleby, wyciaga na powierzchnie gleby nasiona chwastów i kamienie, ułatwa rozwoj perzu, przyspiesza rozkład pruchnicy. Zabieg uprawowy-kazda pojedyncza czynność wyk narzędziem lub maszyna uprawowa.

19.  Zespoły uprawek i uprawki 

...