tory (3).pdf

MAKIETA

Tory na makiecie (3)

Wpoprzednichodcinkachzapoznaliśmysięzteoriądotyczącąwyzna

czania łuków bez krzywych przejściowych iz krzywymi przejściowy

mi.Porazatemnapraktycznewykorzystanietejwiedzy.

Tor kole jowy, zarówno wor yginale jak

iwmodelu,jestukładanynatorowisku,na

przygotowanejwarstwiepodsypki.Zatem

zanimzabierzemysiędoukładaniamode

lowegotoru,musimyprzygotować–wzo

remoryginału–podtorzeidolnąwarstwę

podsypki (tę, która woryginale jest niewi

docznaiznajdujesiępodspodempodkła

dów). Jak już proponowałem na łamach

Świata Kolei (patrz nr 3/02) dolną war

stwę podsypki najlepiej wykonać zkarto

nu ogrubości 1,53 mm (dla skali H0).

Grubośćkartonuzależyodklasytoru,któ

ry chcemy naśladować wminiaturze. Dla

torów linii magistralnych ipier wszorzęd

nych grubość podsypki pod podkładami

powinna wynosić 3035 cm, zate m

wmodelu odpowiedni będzie kar ton

ogrubości ok. 3 mm. Na liniach drugo

rzędnych iwtorach głównych dodatko

wychwarstwapodsypkisięga2025cm.

Tam stosować można karton nieco cień

szy. Wreszcie na liniach znaczenia miej

scowego iwtorach bocznych gr ubość

warstwy podsypki wynosi ok. 1320 cm,

zatemodpowiedniebędziewykorzystanie

kar tonu ogrubości 1,52 mm. Powinni

śmy zaopatrzyć się wkarton dobrej jako

ści, spoisty ipozbawiony zanieczyszczeń.

Najlepiej nabyć kilka arkuszy wsklepie

zwyrobami dla ar tystów plastyków. Taki

karton jest co prawda dość drogi (58 zł

za arkusz formatu A0), ale za to jego ja

kość jest bez zarzutu.

Pierwszączynnościąbędziewytrasowa

nieositorunaarkuszukartonu,zgodniezza

sadamipodanymiwpoprzednichodcinkach

cyklu. Na rysunku (rys. 1a) widać, że nasz

przykładowyodcinekskładasięzfragmen

tu prostej, łuku nr 1 (o kierunku prawym),

wstawki prostej, łuku nr 2 (o kierunku le

wym) ikrótkiej prostej końcowej. Oś toru

należy wyznaczyć bardzo dokładnie inary

sować cienką linią na kartonie, używając

dośćtwardegoołówka.

Gdy oś zostanie naniesiona na karton,

należynarysowaćwodległościok.15mm

równolegledoniejdwiedodatkowe,równo

ległe linie. Będą to krawędzie dolnej war

stwypodsypki.Potychliniachnależydoko

nać–używającnp.ostregonożykalubskal

pela cięcia kartonu (rys. 1b). Otrzymamy

pasek zoznaczoną na nim pośrodku osią

projektowanegotoru.Terazmusimyprzygo

towaćarkusztwardejpłytypilśniowejogru

bości3mm.Będzietotorowisko.Używając

klejutypuwikolnaklejamynaniąprzygoto

wany pas kartonu (rys. 1c). Dociskamy go

silnieipodobciążeniem(np.książkami)po

zostawiamydowyschnięcia.

Kolejną czynnością będzie wytrasowa

nienastępnychdwóchliniirównoległychdo

projektowanejositoru.Tymrazemnarysuje

myjenapłyciepilśniowejwodległościoko

ło 2527 mm od osi toru (czyli ok. 10 mm

od krawędzi kar tonowego pasa). Będą to

brzegitorowiska.Wrzeczywistościsątokra

wędziekorpusuziemnego,zatemjeżelipod

Rys.3.Umieszczenieprzygotowanegotorowiska

na makiecie.

S przyjętaszerokośćtorowiska

H x obliczona wysokość klocka podpierają

cegotorowisko

Rys. 1. Wykonaniedolnejwarstwypodsypkiitorowiska

woparciu ozaprojektowany „plan” toru.

a) Wytrasowanieosiprojektowanegotorunaarku

szutektury (kartonie).

b) Wycięciekartonowegopaska–dolnejwarstwy

podsypki.

c) Naklejenie kartonu na płytę pilśniową twardą.

d) Wycięcie paska zpłyty pilśniowej – torowiska.

e) Gotowe torowisko zdolną warstwą podsypki

iwytrasowanąosiąprojektowanegotoru.

Świat kolei 3/2003

MAKIETA

czaswycinaniapłytypilśniowej(najlepiejstoso

wać wyrzynarkę elektryczną jak pokazuje to

rys. 1d) linie cięcia nie wyjdą idealnie równe,

to nic nie szkodzi. Wrzeczywistości brzegi to

rowiskaulegająwczasieeksploatacjiodkształ

ceniominigdyniesąidealnierówne(chyba,że

akurat ukończono naprawę główną podtorza

lubliniakolejowajest„świeżo”zbudowana).

Efektemnaszejdotychczasowejpracypo

winien być, pokazany na rys. 1e, pasek płyty

pilśniowej oszerokości 5055 mm znaklejo

nymnańpasemkartonu,naktórympośrodku

znajdujesięprecyzyjniewyznaczonaprojekto

wanaośtoru.

Kończąc sprawy związane zkształtowa

niem układu geometr ycznego toru wplanie

dodaćnależy,żezarównonaprawdziwejkolei,

jak iwmodelu – na makiecie istnieje czasa

mi potrzeba zastosowania kształtu toru nieco

bardziejskomplikowanegoniżpojedynczełuki

kołowe.Takimiukładamisąłukikoszoweiłuki

odwrotne.Wytyczenietakichukładówmożna

sprowadzićdotzw.„układupodstawowego”,tj.

zastosować opisane już metody wyznaczenia

„rozkładając” układ łuków na łuki pojedyncze.

Dlaporządkunależy,chociaższkicowo,przed

stawić schematy łuków koszowych iodwrot

nych (rys. 2). Łukami koszowymi nazywamy

stykającesięzesobąłukiotychsamychkierun

kach, lecz oróżnych promieniach. Mogą one

posiadaćkrzyweprzejściowelubnie.Łukiod

wrotnetotakżestykającesięzesobąłuki–tyle

tylko,żeokierunkachprzeciwnych.Jeżeliktoś

chciałby rozszerzyć swą wiedzę ogeometrii

toru kolejowego wplanie, to polecam lekturę

podręczników do technikum kolejowego

zprzedmiotudrogikolejoweimiernictwo.

Powróćmy jednak do pracy nad makietą.

Abyprzygotowanetorowiskozdolnąwarstwą

podsypki, posiadające kształt zgodny zzapro

jektowanym„planem”toruumieścićnamakie

cie,należyjeszczenadaćmuodpowiednipro

fil,czyliukształtowaćjeodpowiedniowpłasz

czyźniepionowej.Narysunku(rys.3)pokaza

nowsposóbschematycznyzasadę„podpiera

nia” torowiska drewnianymi klockami. Klocki

takie(oszerokościrównejszerokościtorowiska)

należyrozstawićcookoło1015cm.Najważ

niejszejestdobraniewysokościpodpór,tozna

czyokreśleniewymiaruH x .Jeżelitormaprze

biegać poziomo, wówczas problem praktycz

nie nie istnieje. Wszystkie klocki muszą mieć

taką samą wysokość. Jeżeli jednak chcemy

ułożyćtorzpewnympochyleniem(jakzregu

łymatomiejsceworyginale),tozadaniezaczy

na się komplikować. Jeżeli jeszcze pochylenia

mają się zmieniać na długości budowanego

segmentu makiety, to temat staje się jeszcze

bardziej skomplikowany iwymaga od nas po

siadania pewnej teoretycznej wiedzy okształ

towaniu układu geometrycznego toru wprofi

lu.Teteoretycznerozważaniabędąprzedmio

tem następnego odcinka. Do zapoznania się

znimizachęcamzamiesiąc.

Rys. 2. Układy łuków koszowych iłuków odwrotnych:

a) Łuk koszowy otrzech promieniach bez krzywych przejściowych.

b) Łuk koszowy odwóch promieniach ztrzema krzywymi przejściowymi.

c) Łuki odwrotne bez krzywych przejściowych.

d) Łuki odwrotne zkrzywymi przejściowymi.

Leszek Lewiński

Świat kolei 3/2003

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: