PUGP zagadnienia do egzaminu.doc

ZAGADNIENIA

1.Wyjaśnij znaczenie:
a) zasady zrównoważonego rozwoju
b)zasady ochrony wartości wysoko cenionych dla gospodarki przestrzennej
2.Podaj kryteria oceny zrównoważenia kompleksów przyrodniczych(lasu,agrocenozy

,zespołu łąkowego).
3.Podaj kryteria oceny stopnia przekształcenia środowiska przyrodniczego.
4.Podaj klasyfikację obszarów ze względu na stopień naturalności środowiska przyrodniczego.
5.Scharakteryzuj metody oceny krajobrazu.(mamy sobie wybrać jedną)
6.Podaj parametry stabilności biotycznej części(?) krajobrazu.
7.Podaj przykłady oddziaływań antropogenicznych i omów ich skutki dla układu przyrodniczego.
8.Scharakteryzuj metody oceny przekształceń układów antropogenicznych i stopnia synantropizacji.
9.Zasady kształtowania krajobrazu rolniczego.
10.Typy urbanizacji dolin rzecznych-charakterystyka.
11.Przykłady negatywnych zjawisk występujących w środowisku miejskim.
12.Wyjaśnij na czym polega metoda oceny struktury przyrodniczej miasta.
13. Zasady metod przeprowadzania bonitacji punktowej oraz możliwości jej praktycznego zastosowania.(to z netu informacje;|)
14.Podaj przyrodniczej przesłanki gospodarki przestrzennej miasta.
15.Pojemność przestrzenna środowiska i przykłady wskaźników.
16.Miasto z ....( nie wiem co tu miało być;p) : charakterystyka założeń planowania rozwojowego i rozwoju przestrzennego.
17.Propozycje łagodzenia skutków złego planowania.
18.Pojęcie synantropizacji.

…………………………………………………………

OPRACOWANIE

Ad.1.

Zasada zrównoważonego rozwoju

Þ zasada postępowania w sprawach dotyczących rozwoju i zagospodarowania przestrzennego

Paradygmaty (pewniki) ekorozwoju:

•                     ekorozwój jest typem rozwoju społeczno-gospodarczego, jest realizowany przez człowieka i przebiega w technosferze, która musi być traktowana jako część środowiska przyrodniczego;

•                     rozwój międzypokoleniowy: może być realizowany tylko przy zachowaniu równowagi w uwzględnianiu potrzeb przyszłych pokoleń z potrzebami obecnie żyjących ludzi

•                     proces integrujący wszelkie działania człowieka, realizowane w powszechnie przyjmowanych sferach: ekologicznej (przyrodniczej), społecznej i gospodarczej oraz w przenikającej je sferze przestrzennej

•                     prowadzi do maksymalnego zrównania możliwości zaspokojenia potrzeb wszystkich mieszkańców Ziemi

Zasada ochrony wartości wysoko cenionych
 

Wartości wysoko cenione: wartości o zasadniczym znaczeniu dla racjonalnego gospodarowania przestrzenią, w szczególności:

•                     wymagania ładu przestrzennego

•                     walory architektoniczne i krajobrazowe

•                     ochrona środowiska, ochrona zdrowia

•                     dziedzictwo kulturowe i dobra kultury

•                     walory ekonomiczne przestrzeni

•                     prawo własności

•                     potrzeba obronności i bezpieczeństwa państwa

Ad.2

Kryteria oceny Þdostosowane:

1.          do funkcji terenu i jego charakteru przyrodniczego

2.          do realnych możliwości uzyskania niezbędnych informacji

Kryteria oceny zrównoważenia kompleksów leśnych

•           stopień przekształcenia siedliska

•           stopień zgodności fitocenoz z siedliskiem

•           udział fitocenoz w fazach regeneracyjnych i degeneracyjnych

•           wielkość kompleksu, stopień jego fragmentacji i izolacji

•           struktura wiekowa drzewostanów

•           zróżnicowanie siedliskowe kompleksu

•           udział, rozmieszczenie i charakter enklaw nieleśnych, np. jezior, bagien, łąk, agrocenoz itd.

•           stopień zachowania struktury warstwowej fitocenoz

•           udział drzewostanów na gruntach porolnych

•           występowanie masowych pojawów szkodników leśnych

•           występowanie istotnych barier w obrębie kompleksu

•           występowanie, liczebność i trendy populacyjne wybranych gatunków zwierząt

•           sposób prowadzenia gospodarki leśnej

Kryteria oceny zrównoważenia kompleksów łąkowych

•           trwałość użytkowania

•           sposób użytkowania

•           intensywność użytkowania

•           melioracje, ich kierunek, stan techniczny urządzeń

•           charakter siedliska

•           stan szaty roślinnej

Kryteria oceny zrównoważenia agrocenoz

•           trwałość użytkowania rolnego

•           struktura przestrzenna pól

•           obecność zadrzewień i zakrzewień śródpolnych

•           obecność i stan urządzeń melioracyjnych i przeciwerozyjnych

•           przejawy erozji gleb

•           bilans biogenów

•           udział nawożenia organicznego

•           występowanie masowych pojawów szkodników upraw i sposób ich zwalczania

Ad.3

Ocena stopnia przekształcenia środowiska przyrodniczego

1.istnienie lub brak objawów antropogenicznych w elementach abiotycznych:

•           wprowadzenie sieci kanałów melioracyjnych

•           włączenie w odpływ obszarów pierwotnie bezodpływowych

•           przekształcenie torfów w mursze

•           udział form antropogenicznych (nasypów, wkopów)

•           udział terenów o sztucznym pokryciu (zabudowa, beton, asfalt, grunty nasypowe);

2.przekształcenia szaty roślinnej

•           zgodność obecnej roślinności rzeczywistej z potencjalną roślinnością naturalną (zgodność składu gatunkowego z właściwym dla danego siedliska)

•           zachowanie lub brak właściwej danemu zbiorowisku struktury poziomej i pionowej

•           występowanie lub brak procesów sukcesji, degeneracji lub regeneracji

•           bogactwo gatunkowe

•           rola człowieka w kształtowaniu siedliska

•           zakres ingerencji człowieka w skład gatunkowy, w stosunki konkurencyjne i w procesy naturalnej sukcesji

3. bogactwo i zróżnicowanie biotopów dla fauny

4. występowanie lub brak zmian (wpływów) antropogenicznych w powietrzu, glebach i wodach oraz obiektów mogących być źródłem takich zanieczyszczeń

Ad.4

Podaj klasyfikację obszarów ze względu na stopień natężenia środowiska przyrodniczego

1. Tereny naturalne i prawie naturalne

Cechy charakterystyczne:

1.brak terenów zdegradowanych lub degradujących otoczenie

2.udział ekosystemów umiarkowanie przekształconych jest znikomy

3. wyprodukowana biomasa pozostaje zasadniczo na miejscu i obieg materii jest w znacznym stopniu zamknięty

4.zdecydowanie dominują procesy naturalne, udział procesów antropogenicznych jest znikomy.

2. Tereny słabo przekształcone

1.znaczna cześć wyprodukowanej biomasy pozostaje na miejscu

2.sztuczna dostawa biogenów spoza układu jest nieznaczna (niewielkie nawożenie, głównie przez wypas bydła po okresie koszenia, niekiedy nawożenie organiczne i wapnowanie)

3.dominują procesy naturalne, rola człowieka sprowadza się w znacznym stopniu do ich modyfikacji lub ograniczania

3. Tereny umiarkowanie przekształcone

1. wytworzona biomasa jest wynoszona poza układ (plony)

2. biogeny są uzupełniane z zewnątrz (nawożenie, często nawożenie mineralne)

3. na terenach intensywnie użytkowanych łąk skład gatunkowy jest  silnie ograniczony oraz częściowo sztucznie kształtowany (wsiewy gatunków pożądanych) oraz sztucznie kształtowany przez okresową orkę

4. struktura pionowa i pozioma jest znacznie uproszczona

5. różnorodność nisz ekologicznych niewielka

6. znaczna część biomasy jest wynoszona na zewnątrz układu

4. Tereny wyraźnie przekształcone

1. dominują zbiorowiska antropogeniczne

2. udział zbiorowisk spontanicznych jest znacznie niniejszy, a naturalnych i półnaturalnych – znikomy

3. pod względem obiegu materii są to układy otwarte, ich względna równowaga jest uwarunkowana stałą działalnością człowieka

4. zmiany w siedlisku nie są duże lub nieodwracalne, tak że w przypadku ustania działalności człowieka możliwa jest szybka regeneracja i sukcesja zbiorowisk naturalnych

5. Tereny zdegradowane

1.          antropogeniczna degradacja siedliska

2.          zaburzenie funkcjonowania wielu elementów

6. Tereny zdegradowane i degradujące otoczenie

1.          występują obiekty silnie degradujące środowisko,

2.          układy otwarte powodujące przenoszenie zanieczyszczeń poza obręb danej jednostki przyrodniczej, w stopniu powodującym degradację sąsiednich terenów

Charakter i ilość danych o środowisku przyrodniczym decyduje o możliwości zastosowania bardziej lub mniej ostrych kryteriów oceny stopnia przekształcenia środowiska, a także możliwość zastosowania metody ilościowej lub mieszanej - ilościowo-rangowej

Ad. 5

Scharakteryzuj metody oceny krajobrazu.(mamy sobie wybrać jedną)

Cechy krajobrazu

•           krajobraz zajmuje wycinek przestrzeni i można go przedstawić na mapie

•           charakteryzuje się określoną fizjonomią, którą można przedstawić na rysunku lub fotografii

•           jest systemem dynamicznym

•           sposób funkcjonowania zależy od jego części składowych, powiązań między nimi i rodzaju dominujących procesów

•           podlega ewolucji - ma swoją historię

•           elementem krajobrazu jest człowiek (społeczeństwo)

•           krajobraz podlega wpływom antropogenicznym

Metoda krzywej wrażeń Wejcherta(ocena krajobrazu otwartego )

•           przedstawia graficzne napięcia wrażeń i doznań emocjonalnych, jakie występują u obserwatora w trakcie przemieszczania się w wybranej przestrzeni, w określonym czasie

•           oś pozioma = skala czasowa i liniowa oznaczająca kolejne punkty widokowe na trasie poruszania się obserwatora.

•           oś pionowa = napięcia wrażeń, powstające pod wpływem układów o różnych wartościach przestrzennych i znaczeniowych

Przebieg oceny

•           teren podzielić na strefy ograniczone granicami naturalnymi lub będące w przybliżeniu kwadratami o boku ok. l km;

•           zatrzymywać się co 3-5 minut (ok. 200-500 m) i oceniać (w skali punktowej) wrażenia po obu stronach trasy

•           wykonać wykresy krzywych wrażeń

•           zaznaczyć na wykresach miejsca wymagające estetycznego dowartościowania w różnym stopniu (wartości punktowe podane dla skali od 0 do 10 pkt.):

         - dużym - dla rejonów poniżej 4 pkt.

         - średnim - dla rejonów w przedziale 4-7 pkt.

         - zerowym - dla rejonów w przedziale ponad   7 pkt.

•           na mapie terenu wyznaczyć rejony o różnym stopniu zapotrzebowania na dowartościowanie estetyczne

•           parametry przyznawania punktów:

Ø         stopień różnorodności krajobrazu,

Ø         poziom dewastacji,

Ø         nasycenie infrastrukturą

Ø         harmonia kompozycji

•           ocena krajobrazu = suma punktów przyznanych za poszczególne parametry

Ocena subiektywna (własne odczucia)

Metoda Söhngena

•           punktowa ocena wybranych elementów środowiska

•           zwraca się uwagę na elementy naturalne, najistotniejsze z przyrodniczego punktu widzenia

•           uwzględniane grupy elementów krajobrazu:

          - szata roślinną

          - ukształtowanie powierzchni

          - wody powierzchniowe

•           każdy parametr danego elementu może otrzyma od l do 5 punktów

•           suma punktów stanowi wartość elementu ocenianego

•           ...