Andragogika - notatki ćw dr Machulska.doc

Andragogika:

-          połowa 20 wieku

Dorosłość (Urbański)

Badania M. Sińczuka:

1) Atrybuty zew.doroslosci:

- zalozenie rodziny

- osiagniecie odpowiedniej pozycji materialnej

2) Kompetencja zyciowa:

- cechy- odpowiedzialnosc, samodzielność

- umiejętnośći społeczne: przewidywanie konsekwencji wlasnych działań, radzenie sobie w zyciu, realistyczne spostrzeganie, konformizm i lastycznosc

Kryteria dorosłości , badania A. Jansen

Wybierane:

- odpowiedzialnosc za dzialania

- podejmowanie decyzji w oparciu o przekonanie

- uniezależnienie od rodzicow i innych osob

- partnerskie stosunki z rodzicami

Odrzucane:

- zakończenie edukacji

- rozpoczecie pracy

- malzenstwoo

- rodzicielstwo

Dorosłośc to ok. 2/3 życia

Dorosłośc jako kategoria społęczna- społeczeństwo formułuje wymagania i etykiety, emblematy, które otrzymuje (dochód, forma per pan/i – miana dorosłości)

Dorosłość- kompetencja społęczna związana z posiadaniem zasobów umożliwiających wypełnianie zadań społęcznych

Zadania rozwojego wg Roberta Havighursta (lata 50’):

-          start w rolach rodzinnych (małżonek, rodzic)

-          start w życiu zawodowym (praca zawodowa)

-          start w dzialalnosci spolecznej (znalezienie grupy społęcznej)

Zadania współczen (badania Rubachy, 2000):

-          uniezależnienie się od rodziców

-          zrozumienie świata

-          ustalenie hierarchii wartości

4 modele wchodzenia w dorosłość (Silczuk)

-          syzbsze wchodzenie w dorosłość

1)     wczesne wejście w dorosłośc przy braku wsparcia rodzicó i korzystnej sytuacji gospodarczej

2)     wczesne wejście w d. przy wykorzystaniu wspracia rodziców

-          opóźnione wchodzenie w dorosłość

3)     opóźnione wejście w dorosłośc, brak wspracia rodziców, kryzys na rynku pracy

4)     opóźni.; akceptowane przez rodzicó i szerszą grupę społeczną

Boomerangi:

-          czynniki kulturowe, gospodarcze, więzy rodzinne

Im człowiek dorosły pełni wiecej rol tym latwiej jest go okreslic jako człowieka dorosłego.

Dorosłośc a autonomia:

1)     d bez aà ma np.18 lat, ale nie da się pracowac

2)     a bez dà nastolatka jest matką

Koncepcja kompetencji biograficznej:

Rozwoj po okresie dorastania to efekt uboczny codziennej praktyki życiowej.

Teraz dobre cechy(inne niż w szkole)- refleksyjność, prognozowanie, myslenie relatywistyczne.

Przejaw rozwoju- człowiek staje znającym na rzeczy wspoltworca wlasnej drogi życiowej (zyskuje KB- umiejętność współtworzenie przez jednostkę własnego życia i rozwoju oraz wspomagania rozwoju innych w sposób bardziej systemowy, wiedza + myslenie)

Kierowanie rozwojem doroslych jest podporządkowane kierowaniem zycia. Umiejętność ta to rodzaj mądrości i nie wszystkich można jej nauczyc (nie wszyscy tez jej potrzebuja,np. ci co korzystaja z nadarzonej się okazji). Wymaga tez praktyki.

Mądrość:

- posiadanie dużej wiedzy (gł.praktycznej, nabytej z dosw)

-umiejetnosc trafnej oceny, rozwiązywania problemow życiowych i zawodowych, przewidujące myslenie

Inni dziela na mądrość praktyczna i filozoficzna.

KB-pewna odmiana mardosci, jest dla każdego inna, wyraza specyficzne potrzeby,warunki zycia i doświadczenia

Funkcja KB- zwiekszaniu szans na osiagniecie lub utrzymanie określonej jakości życiowej. Wyraza się w samodzielnych sadach,.lecz także w poszukiwaniu rady i pomocy u innych osob.

Mocny model rozwoju- oznacza rozrost i roznicowanie się ciala oraz doskonalenie jego funkcji prowadzilo to do dojrzalosci organizmu do posiadania potomstwa i opieki nad nim.

Zmiana rozwojowa w modelu mocnym:

-          powszechna

-          konieczna

-          nieodwracalna

-          prowadząca do wyniku ko9ncowego

Slaby model rozwoju- rozwoj spelnia szybko tylko niektóre cechy mocnego modelu rozwoju.

Koncepcja rozwoju Pietrasinskiego

-          rozwój psychiczny (behawioralny) człowieka to względnie trwałe zmiany jego zachowania, które sprzyjają rozwiązywaniu wyłaniających się przed daną osobą zadań w sposób korzystny nie tylko doraźnie, lecz także z punktu widzenia pomyslnego przebiegu jego zycia, jako zlozonej wielowymiarowej calosci.

Pietrusiński

Najwiekszy rozwoj dorosłych którzy:

- rywalizuja ze soba

- robia kariery w dziedzinach szybko idących naprzod

- maja prace wymagające samosterowności

Kompetencja biograficzna (KB)

Kompetencja Autokreacyjna (WA)

Myślenie Biograficzne (MB)

Rozwój człowieka dorosłego

Spontaniczny                                       Intencjonalny

(bezwiedny                                             KB

poprzez praktyke)

                                                          WA     MB

KB- umiejetnosc wspoltworzenia wlasnego zycia i rozwoju oraz wspomagania rozwoju innych osob

WA- informacje ulatwiajace jednostce stawianie się ekspertem w kierowaniu własnym zyciem i rozwojem;  wiedzy autokreacyjnej można nadać formę wiedzy teoretycznej, o walorach ogólnokształcących, mogącej stanowić przedmiot efektywnego nauczaina.

Są to informacje ułatwiające jednostce stawanie się eksprtm w kierowaniu wlasnym zyciem i rozwoje (np. rówieśnicy, pośrednio ideologie ich ale także wiedza z książek)

MB- podejmowanie co jakis czas reflekcji nad wlasnym zyciem i rozwojem; podporządkowane problematyce kierowania zyciem i rozwoje.

Składniki KB:

- wiedza autokreacyjna, wsopmagajaca rozwoj, kierowanie zyciem(wiedza naukowa,potoczna)

-myslenei biograficzne, podporządkowane problematyce kierowania zyciem i rozwojem(uogolninia,spostrzeżenia)

I-indywidualna- w postaci spostrzezen i uogólnień czynionych przez każdego na podstawie doświadczeń

S-spoleczna- w fomie wiedzy zarówno naukowej jak i potocznej –z rodzicow na dzieci

BC- najpierw cele, potem czynnosci (biograficzno-czynnosciowa)

CB- najpierw czynnosci potem cele  (czynnosciowo-biograficzna)

KB

WA             MB

I            S        CB         BC

              Czyn.podmiotowe (rezultat

              Trafia do jednostki)

              Czyn.przedmioto.(rezultat

              Zlokalizowany przez jednost.)

Autokreacja intencjonalna

Nie sprowadza się do tradycyjnego rozumianego samowychowania

Czynności podmiotowe:

-          hedonistyczne (eudajmonistyczne)

-          osobotwórcze (tworzą osobowość)

-          wspomagające (sen,jedzenie)

Efekty osobotworcze to względnie trwale zmiany pozytywne lub negatywne zarówno ciala jak i zachowania,psychiki(pelnej osoby).Czyli np.dieta, pracsa, czas wolny.

E.o. wielokrotnych powtórzeń- „przeuczanie” (czynność nie ulega zapomnieniu i w każdej chwili jest latwo wykonywana

Rodzaje czynności wg prakseologii

- preparacyjne

- wykonawcze

- kontrolne

Zmiany

à MAKRO (np. śmierć kogoś z rodziny)à całe życie ulega zmianie

à MIKRO (np. zmiana i czynności, rozwój małymi krokami)

Zmiany makrostruktury

Repertuar czynności (powtarzalnych, intencjonalnych) danej sooby, w danym odcinku czasu makrostruktury: jakościowe, ilościowe)

- wymuszone przez okoliczność

- wynik naszych wlasnych decyzji

- rozwoj ma charakter uboczny

Zaminy mikrostruktury:

-          jedna lub wiecej spośród dotychczasowych czynności zaczyna przebiegac inaczej;

-          przywrócenie zredukowanej struktury jakiejs rutynowej czynności jej fazy preparacyjnej i kontrolnej

-          -bodziec= nowa sytuacja

-          - nie wymagaja wprowadzenia lub regulowania określonych czynności, mogą zachodzic w ramach danej makrostruktury

W obu przypadkach: zostaje uruchomiony proces uczenie sięnowych zachowan lub wyzbycia starych

Strategie mikro mogą znajdowac kontynuacje w makro i odwrotnie

4 pozycje zycioweg wg T.Harrisa

- ja nie jestem Ok., wy nie jesteście Ok.

- ja nie OK., wy Ok.

- ja Ok., wy nie OK.

-ja OK., wy OK.

Funkcja KB- zwiększenie szans na osiągnięcie lub utrzymanie określonej jakości życia

Cechy rozwoju w koncepcji Pietrasińskiego:

-          jest efektem ubocznym codziennych dzialan

-          może być intencjonalny lub posntatniczny

-          powszechny lub nieunikniony

-          kierowanie wlasnym rozwojem jest podporzadkowane kieraowaniu wlasnym zyciem

KB- odmiana mądrości; KB nie jest umiejetnosacia wyboru JEDYNEJ NAJLEPSZEJ drogi, zwieksza jedynie prawdopodobiensto realizacji przez jednostke istotnych wartości.

Refleksja bez presji, tylko taka dla siebie może doprowazic do rozwoju człowieka, zwieksza zdolność do dalszego rozwoju.

Roznice w uczeniu się ludzi dorosłych i dzieci

Funckej psychiczne uwiklane w proces uczenia się.

Zmiany funkcji psychicznej

-          funkcje niższe (dzieci)à wyższe (dorosli)

wokół funkcji organizuje się aktywność człowieka

-          dz: f.spostrzeganiaà f.pamięci

-          dz: f. Z myśleniem pojęciowym

-          stres: człowieka powraca do wcześneijszych funkcji

Obszary różnic w uczeniu się dzieci i dorosłych