SULLY PROUDHOMME-Poezja.pdf

1901

SULLY PROUDHOMME

Pierwszy laureat literackiej Nagrody Nobla — René

François Armand Proudhomme — urodził się w 1839

roku w Paryżu. Miał wybitne talenty matematyczne i poli-

techniczne, lecz z powodu stanu zdrowia musiał poświę-

cić się pracy urzędniczej i lekturom. I w ten oto sposób,

jako 26-latek debiutował swym pierwszym tomem wierszy

w 1865 roku. W wieku 42 lat został członkiem Akademii

Francuskiej. Zmarł w 1907 roku.

Dziś niemal zupełnie zapomniany poeta, odegrał niema-

łą rolę w literaturze swoich czasów. Należał do pokolenia

parnasistów, które zakwestionowało aktualność romanty-

cznego modelu poezji, a potem z kolei Proudhomme bro-

nił przed modernistami modelu klasycznego, kiedy to jas-

ność, ład i harmonia liryki mogły się przeciwstawiać deka-

denckiemu katastrofizmowi. A więc w polemikach literac-

kich drugiej połowy XIX wieku Sully Proudhomme ode-

grał bardzo istotną, znaczącą rolę. Jego poezja posiadała

ambicje obrazowania podstawowych prawd filozoficz-

nych, głosiła kult miłości i dobra, ładu moralnego, siły ro-

zumu i racjonalnego porządku świata.

Laureat ufundował nagrodę własnego imienia dla mło-

dych poetów francuskich.

Ważniejsze tomy poetyckie: Stańce i wiersze (1865),

Stajnia Augiasza (1866), Włoskie zarysy (1898), Przez-

naczenie (1872), Daremna czułość (1875). Sully Proud-

homme tłumaczył też dzieła klasyczne, m.in. Lukrecjusza,

zajmował się eseistycznym objaśnianiem Pascala, propago-

wał postawy patriotyczne i pacyfistyczne.

Dokąd idą?

Nie idzie w niebo, kto z miłości ginie,

Bo brak tam zmierzchu, co rozkosz osłania,

A boska słodycz w wieczystej dziedzinie

Mniej słodka ustom, niż miód całowania.

Nie płonie także w piekielnej głębinie,

Bo już się spalił płomieniem kochania,

A ból i wzgarda w zwątpienia godzinie

Nad szpon szatana pierś krwawiej rozrania.

Dokąd więc idą i jakie katusze,

Jakie rozkosze czuć mogą te dusze,

Co przeszły mękę i rozkosz miłości?

Niebo i piekło poznały na ziemi,

I wieczność moc swą straciła nad niemi,

Więc z ciałem giną rozwiane w nicości.

Maria

Konopnicka

Na tej ziemi

Na tej ziemi więdną wszystkie bzy;

Ptasia pieśń jest krótka i tęskniąca,

Ja śnię o lecie, co pieśniami drży

Bez końca... bez końca...

Na tej ziemi żar ust gaszą łzy

I motylą pieszczotę wiatr zmącą...

Ja śnię pieszczotę, co na ustach drży

Bez końca... bez końca...

Bronisława

Ostrowska

Szalona

Błądząc, wiejskich się dzieci pyta, we łzach cała,

O kwiat, który widziała przed laty w Germanii,

Drobny, nikły, wykwitły nad brzegiem otchłani,

O zapachu, jak spowiedź miłości nieśmiała.

Od powrotu z tej drogi czar na biedną działa;

Ciągła żałość wspomnienia duszę jej tumani.

Snadź zaklętą, tajemną moc jakąś miał dla niej

Ów kwiat, który w Germanii przed laty widziała...

Mówi, że czuła niebios promieniste dziwy,

Całując jego drobne, roztulone płatki,

Że w woni żył duch jakiś czysty i szczęśliwy.

Różni dla niej po górach za tym kwiatem gonią,

Ale Germania wielka, a ten kwiat tak rzadki,

A ona mrze powoli z tęsknoty za wonią...

Bronisława

Ostrowska

Sen

Rolnik mówił mi we śnie: Dość na moim chlebie

Żyłeś. Sam siej, sam ziemię órz w bruzdy garbate!

Tkacz mi mówił: Sam odzież odtąd rób dla siebie!

A mularz rzekł: Weź kielnię sam i buduj chatę!

I sam przez wszystkich ludzi porzucon tak wrogo,

Szedłem wszędy z tą klątwą ich niemiłosierną,

I gdym o litość błagał niebo — nade drogą

Moją — ujrzałem głodnych lwów parę krwiożerną!

Budzę się, prawdziwości zorzy nieświadomy;

Patrzę: mularz, jak dawniej, buduje nam domy,

Błyszczą zasiane pola, szumi trud warsztatni!

Poznałem moje szczęście: Kto zamieszkał ziemię,

Ten obejść się nie może bez pomocy bratniej,

I odtąd ukochałem całe ludzkie plemię.

Antoni Lange

Ideał

Księżyc lśni w pełni, lazur gwiaździsty

Oświeca ziemi blade miraże:

W powietrzni płynie duch świata czysty,

A ja o gwieździe najwyższej marzę.

Marzę o gwieździe tej niewidzialnej,

Która w oddali nieznanej świeci

I zejdzie do nas z sfery swej dalnej,

By olśnić oczy przyszłych stuleci!

Więc gdy swym światłem błyśnie wspaniałem

Ta gwiazda piękna, jasna, daleka:

Wy jej powiedzcie, że ją kochałem,

O wy, ostatnie syny człowieka!

Antoni Lange

Myśl zgubiona

W myśli słodkich czarów tyle..

Ach, najcudniej nęci ona,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: