Występowanie przeciwciał dla herpeswirusów EHV1 i EHV4 w populacji koni na terenie południowo-wschodniej Polski.pdf

(227 KB) Pobierz
230-08.p65
188
Medycyna Wet. 2009, 65 (3)
Praca oryginalna
Original paper
Wystêpowanie przeciwcia³
dla herpeswirusów EHV1 i EHV4 w populacji koni
na terenie po³udniowo-wschodniej Polski
ZBIGNIEW GR¥DZKI, LILIANA BOGUTA
Katedra Epizootiologii i Klinika Chorób Zakanych Wydzia³u Medycyny Weterynaryjnej UP, ul. G³êboka 30, 20-612 Lublin
Gr¹dzki Z., Boguta L.
Seroprevalence of EHV1 and EHV4 in the horse population of the southeastern part of Poland
Summary
The aim of the study was to investigate the seroprevalence of EHV1 and EHV4 in the horse population of
the southeastern part of Poland. Selected horse farms, including breeding farms, stallion herds, purchasing
centers and riding clubs were included in the studies. Blood samples were taken from 650 adult horses and
foals of different age groups from 23 farms. To check for the specific antibodies against EHV1 and EHV4 in
the serum samples, the commercial ELISA test (Svanovir EHV1/4 Ab discriminating ELISA, Svanova Biotech,
Uppsala, Sweden) was used. Specific antibodies against EHV4 were detected in all farms. The percentage
of seropositive horses in particular stables ranged between 75-100% (average 91.8%). The highest percentage
of seropositive horses was detected in the group of young animals between 7-11 months. In other age groups
the percentage of seropositive horses was lower and ranged between 79.8-96.6%. The least seropositive
animals were detected in the group of horses more then 10 years old. It was demonstrated that the farm type
and sex of horses did not influence the serological results. The number of horses in the farm significantly
influenced the serological results (P < 0.05). Specific antibodies against EHV1 were detected in serum samples
taken from 17 out of 23 horse farms. The percentage of seropositive horses (EHV1) in the studied population
was lower in comparison with the percentage of horses positive for EHV4 antibodies and ranged between
5 and 50% (average 13.5%). Specific antibodies against EHV1 were detected only in horses above 1 year of
age. The relationships between the farm type, sex of horses, number of horses in the farm and serological
results were similar to these concerning antibodies against EHV4.
Keywords: horse, herpesviruses, EHV1, EHV4, seroprevalence, ELISA
Herpeswirusy koni EHV1 i EHV4 nale¿¹ do podro-
dziny Alphaherpesviridae w obrêbie rodziny Herpes-
viridae (8, 9, 22). Wirus EHV1 jest g³ówn¹ przyczyn¹
ronieñ u ciê¿arnych klaczy (1, 2). Sporadycznie mo¿e
on wywo³ywaæ zaka¿enia uk³adu oddechowego oraz
zapalenie mózgu i rdzenia koni (23). EHV4 powoduje
g³ównie ³agodnie przebiegaj¹ce zaka¿enia uk³adu od-
dechowego u rebi¹t i m³odych koni, natomiast wyj¹t-
kowo mo¿e byæ przyczyn¹ ronienia (8). Obydwa her-
peswirusy wystêpuj¹ ubikwitarnie w rodowisku byto-
wania zwierz¹t i wykazuj¹ zdolnoæ wywo³ywania trwa-
³ych zaka¿eñ latentnych (3, 21). Zaka¿enia herpeswi-
rusowe s¹ przyczyn¹ znacznych strat ekonomicznych
w hodowli koni (16, 26).
Pomimo ró¿nic w budowie antygenowej pomiêdzy
szczepami EHV1 i EHV4, stymuluj¹ one u zwierz¹t pro-
dukcjê przeciwcia³ w pe³ni reaguj¹cych krzy¿owo (15).
Fakt ten utrudnia interpretacjê wyników badañ serolo-
gicznych, wykonywanych przy u¿yciu konwencjonal-
nych metod diagnostycznych. W latach 90. ubieg³ego
wieku Crabb i wsp. (6, 7) opracowali test ELISA, w któ-
rym jako antygeny w fazie sta³ej wykorzystano fragmenty
glikoproteiny G szczepów EHV1 i EHV4, produkowa-
ne przez genetycznie zmodyfikowane bakterie E. coli.
Antygeny te zawiera³y epitopy typowo-specyficzne,
dziêki którym sta³o siê mo¿liwe wykrywanie oraz ró¿-
nicowanie przeciwcia³ przeciwko EHV1 i EHV4.
Dostêpne na rynku szczepionki przeciwko zaka¿e-
niom herpeswirusowym koni czêciowo ograniczaj¹ ich
rozprzestrzenianie siê w rodowisku, natomiast nie za-
pewniaj¹ pe³nej ochrony przed zaka¿eniem oraz laten-
cj¹ (5). Dlatego podstawowe znacznie dla ochrony przed
skutkami infekcji ma identyfikacja zaka¿onych koni oraz
ich izolacja i ewentualne leczenie (2, 10).
Z danych epidemiologicznych wynika, ¿e zaka¿enia
herpeswirusowe wystêpuj¹ powszechnie w populacji
koni na ca³ym wiecie (11-14, 17, 24). Tak¿e w Polsce
notowane by³y pojedyncze przypadki poronieñ u kla-
czy na tle zaka¿enia EHV1, jak równie¿, wywo³ywane
przez ten wirus, fale ronieñ masowych, stwierdzane
658152134.003.png
Medycyna Wet. 2009, 65 (3)
189
w stadninach hodowlanych (19, 20, 25). Brak jest nato-
miast informacji na temat wystêpowania oraz znacze-
nia herpeswirusa koni typu 4 (EHV4) w kontekcie
wywo³ywania zaka¿eñ górnych dróg oddechowych koni.
Ponadto w warunkach krajowych nie wykonywano do-
tychczas szerzej zakrojonych badañ seroepizootiologicz-
nych, pozwalaj¹cych na okrelenie wystêpowania oraz
stopnia rozprzestrzenienia zaka¿eñ herpeswirusowych
EHV1 i EHV4 w populacji koni.
Celem pracy by³o okrelenie, na podstawie badañ se-
rologicznych, stopnia rozprzestrzenienia zaka¿eñ her-
peswirusowych koni (EHV1 i EHV4) na terenie po³ud-
niowo-wschodniej Polski. Badaniami objêto wybrane
orodki hodowli koni, w tym stadniny hodowlane, sta-
da ogierów, punkty skupu koni rzenych oraz kluby je-
dzieckie.
klaczy. Wiêkszoæ koni by³a natomiast szczepiona przeciwko
grypie i tê¿cowi wed³ug programu immunizacji w³aciwego
dla danej grupy wiekowej. Na podstawie obserwacji klinicz-
nych oraz danych z wywiadu ustalono, ¿e w okresie pobiera-
nia prób do badañ serologicznych oraz wczeniejszym w ¿ad-
nej z ferm nie stwierdzano u klaczy poronieñ powodowanych
przez herpeswirusy. Regularnie natomiast, zw³aszcza w okre-
sie wiosenno-letnim, u zwierz¹t pojawia³y siê infekcje gór-
nych dróg oddechowych o ró¿nym nasileniu i bli¿ej nie usta-
lonej etiologii, które ze wzglêdu na charakter objawów kli-
nicznych kwalifikowano do grupy zaka¿eñ wirusowych b¹d
inicjowanych przez wirusy. Zaka¿enia te dotyczy³y g³ównie
rebi¹t i m³odych koni w wieku do 2. roku ¿ycia.
Krew pobierano do probówek podcinieniowych z aktywa-
torem wykrzepiania i separacji surowicy (Vacuette, Medlab).
Probówki wirowano w temperaturze pokojowej (20-22°C)
przez 15 minut przy 1000 g. Surowicê wykorzystywano do
oznaczeñ bezporednio po uzyskaniu lub porcjowano j¹ i prze-
chowywano do dalszych badañ w temperaturze 20°C.
W badaniach wykorzystano komercyjny zestaw ELISA
(Svanovir EHV1/4 Ab discriminating ELISA, Svanova Bio-
tech, Uppsala, Sweden). Surowice badano testem ELISA zgod-
nie z zaleceniami podanymi przez producenta. Odczytu ab-
sorbancji dokonywano przy d³ugoci fali ë = 450 nm, przy
Materia³ i metody
Próbki krwi pobrano od 650 koni doros³ych i rebi¹t, nale-
¿¹cych do ró¿nych grup wiekowych, pochodz¹cych z 23 ferm.
Dane dotycz¹ce rodzaju fermy, liczebnoci grup, wieku oraz
p³ci zwierz¹t zamieszczono w tabeli 1. Krew pobierano od
zwierz¹t nie szczepionych przeciwko wirusowemu ronieniu
Tab. 1. Pochodzenie materia³u do badañ serologicznych, rodzaje ferm, liczba koni w zale¿noci od p³ci i wieku
L
i
z
b
a
P
³
e
æ
W
i
k
F
e
r
m
a
R
o
d
z
a
j
f
r
m
y
k
o
n
i
F
*
M
c
*
*
M
*
*
*
5
6
m
-
c
y
7
-
1
1
m
-
y
1
-
2
l
t
2
-
1
0
l
t
>
1
0
l
t
I
H
o
d
o
w
l
k
o
n
i
r
z
e
h
n
y
c
3
4
9
2
3
2
1
8
8
5
3
0
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
2
2
1
3
8
1
0
0
5
1
4
3
I
K
o
n
i
r
z
e
n
e
i
r
o
b
o
c
z
e
3
2
1
8
1
1
3
0
0
3
2
9
0
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
2
0
1
0
5
5
0
2
3
1
1
4
V
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
6
8
7
1
2
2
3
7
2
V
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
5
6
7
2
0
1
3
9
2
V
I
S
t
d
o
o
g
i
r
ó
w
1
3
4
0
1
6
1
1
8
0
1
0
1
2
8
8
2
4
V
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
7
7
1
0
0
1
2
3
8
3
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
1
8
3
0
0
0
0
8
3
X
S
t
d
o
o
g
i
r
ó
w
4
2
0
0
4
2
0
0
7
2
5
1
0
X
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
8
4
4
0
0
2
1
5
0
X
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
2
6
4
2
0
1
1
1
0
0
X
I
S
t
d
n
i
a
9
9
7
2
0
2
7
1
4
1
5
2
0
4
0
1
0
X
I
H
o
d
o
lw
k
o
n
i
r
z
e
h
n
y
c
1
2
4
8
0
4
3
1
4
0
X
V
S
t
d
n
i
a
2
8
2
3
0
5
0
1
0
0
1
0
8
X
V
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
4
6
8
0
1
0
2
1
1
0
X
V
I
S
t
d
n
i
a
4
0
3
5
0
5
0
9
9
2
0
2
X
V
I
S
k
u
p
k
o
n
i
r
z
e
h
n
y
c
1
3
8
5
0
0
4
0
2
7
X
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
6
6
9
1
0
1
1
6
8
X
X
K
o
n
i
s
p
o
r
t
ew
4
0
1
8
9
1
3
0
0
1
0
1
6
1
4
X
X
I
K
o
n
i
r
o
b
o
c
z
e
5
2
3
0
0
0
0
3
2
X
X
I
K
o
n
i
p
r
y
aw
t
e
,
d
o
r
e
k
e
a
c
j
7
3
4
0
0
0
0
3
4
X
X
I
K
l
b
j
d
z
i
c
k
i
1
3
8
5
0
0
0
0
5
8
R
A
Z
E
:M
6
5
0
2
7
4
1
4
9
2
2
7
4
0
7
0
8
9
3
3
7
1
1
4
Objanienia: *F klacz, **Mc wa³ach, ***M ogier
-
c
r
658152134.004.png
190
Medycyna Wet. 2009, 65 (3)
u¿yciu czytnika do mikrop³ytek Multiscan RC v1.5-0, Lab-
systems, Helsinki, Finlandia, wspó³pracuj¹cego z programem
Labsystem Genesis v3.00. Uzyskane wartoci korygowano,
pomniejszaj¹c wartoci absorbancji wzglêdem testowego an-
tygenu o wartoci dla antygenu kontrolnego. Wynik reakcji
uznawano za dodatni, je¿eli skorygowana wartoæ absorban-
cji badanej próbki by³a wiêksza od 0,2. Przy wartoci OD
(Optical density) mniejszej od 0,1 wynik uznawano za ujem-
ny. Wartoci OD w przedziale pomiêdzy 0,1 i 0,2 kwalifiko-
wa³y próbkê do ponownego badania, którego wynik uznawa-
no za rozstrzygaj¹cy.
Analiza statystyczna. Uzyskane wyniki poddano analizie
statystycznej przy u¿yciu programu Statistica 5.1. Do bada-
nia zale¿noci pomiêdzy wiekiem zwierz¹t, p³ci¹, liczebno-
ci¹ pog³owia oraz rodzajem rodowiska a liczb¹ wyników
dodatnich testu zastosowano metodê korelacji wg Ko³mogo-
rowa, przy p < 0,05.
Tab. 2. Wyniki badañ serologicznych w kierunku wystêpo-
wania przeciwcia³ przeciwko EHV1 i EHV4 w badanych fer-
mach
L
i
z
b
a
L
i
z
b
a
(
n
)
i
o
d
s
e
t
k
%
)
w
y
n
i
ó
w
d
o
d
a
t
i
h
F
e
r
m
a
z
w
i
r
z
¹
t
E
H
V
1
E
H
V
4
b
a
d
a
n
y
c
h
n
%
n
%
I
3
4
0
0
,
0
3
4
1
0
0
,
0
I
2
2
4
1
8
,
2
2
2
1
0
0
,
0
I
3
2
6
1
8
,
8
3
2
1
0
0
,
0
I
2
0
2
1
0
,
0
2
0
1
0
0
,
0
V
1
6
3
1
8
,
8
1
5
9
3
,
8
V
I
1
5
2
1
3
,
3
1
5
1
0
0
,
0
V
I
1
3
4
1
5
1
1
,
2
1
1
0
8
2
,
1
V
I
1
7
4
2
3
,
5
1
7
1
0
0
,
0
Wyniki i omówienie
Wyniki badañ serologicznych w kierunku wykrywa-
nia przeciwcia³ przeciwko herpeswirusom koni (EHV1
i EHV4) prezentuje ryc. 1 i tab. 2. Jak wynika z danych
przedstawionych na rycinie i w tabeli, we wszystkich
fermach, z których pobierano materia³ do badañ, stwier-
dzono u koni wystêpowanie przeciwcia³ dla wirusa
EHV4. Odsetek koni seropozytywnych w poszczegól-
nych fermach waha³ siê od 75% do 100% (rednio
91,8%). Najwiêkszy odsetek dodatnich seroreagentów
(do 97,1%) stwierdzano w grupie m³odych koni w wie-
ku od 7 do 11 miesiêcy (ryc. 2, tab. 3). W pozosta³ych
grupach wiekowych odsetek koni posiadaj¹cych prze-
ciwcia³a dla EHV4 by³ ni¿szy i wynosi³ od 79,8% do
96,6%. Najmniej dodatnich seroreagentów (79,8%)
stwierdzono w grupie koni starszych, w wieku powy¿ej
10 lat (ryc. 2, tab. 3). Konfrontuj¹c dane przedstawione
na ryc. 1 i 2 z zawartymi w tabeli 1 mo¿na stwierdziæ,
¿e p³eæ koni oraz charakter rodowiska bytowania zwie-
rz¹t nie mia³y zwi¹zku z odsetkiem seroreagentów do-
datnich. Odsetek ten zale¿ny by³ natomiast od wielko-
ci populacji koni w poszczególnych fermach (p < 0,05);
im wiêcej koni przebywa³o w danym rodowisku, tym
wiêcej by³o zwierz¹t posiadaj¹cych przeciwcia³a dla
EHV4.
I
1
1
4
3
6
,
4
1
1
1
0
0
,
0
X
4
2
1
1
2
6
,
2
3
7
8
8
,
1
X
I
8
0
0
,
0
8
1
0
0
,
0
X
I
1
2
6
5
0
,
0
1
2
1
0
0
,
0
X
I
9
9
0
0
,
0
9
5
9
6
,
0
X
I
1
2
1
8
,
3
9
7
5
,
0
X
V
2
8
1
4
5
0
,
0
2
8
1
0
0
,
0
X
V
I
1
4
2
1
4
,
3
1
2
8
5
,
7
X
V
I
4
0
7
1
7
,
5
3
7
9
2
,
5
X
V
I
1
3
0
0
,
0
1
3
1
0
0
,
0
X
I
1
6
3
1
8
,
8
1
4
8
7
,
5
X
X
4
0
2
5
,
0
3
2
8
0
,
0
X
X
I
5
0
0
,
0
5
1
0
0
,
0
X
X
I
7
0
0
,
0
7
1
0
0
,
0
X
X
I
1
3
1
7
,
7
1
2
9
2
,
3
R
A
Z
E
M
:
6
5
0
8
8
1
3
,
5
%
5
9
7
9
1
,
8
%
Specyficzne przeciwcia³a dla wirusa EHV1 stwier-
dzono w surowicy koni pochodz¹cych z 17 sporód 23
badanych ferm (ryc. 1, tab. 2). Odsetek koni reaguj¹-
100%
80%
60%
% wyników dodatnich EHV1
% wyników dodatnich EHV4
40%
20%
0%
I
II
III IV
V
VI VII VIII IX
X
XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII
Ryc. 1. Wyniki badañ serologicznych w kierunku wykrywania przeciwcia³ przeciwko herpeswirusom koni (EHV1 i EHV4)
w 23 fermach
(
100%
80%
% wyników dodatnich EHV1
% wyników dodatnich EHV4
60%
40%
20%
0%
I
II
III IV
V
VI VII VIII IX
X
XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII
658152134.005.png 658152134.006.png 658152134.001.png
Medycyna Wet. 2009, 65 (3)
191
100%
sów w organizmie w formie, w której nie podlegaj¹ one
nadzorowi ze strony mechanizmów obronnych (3, 21).
Z tego wzglêdu coraz wiêkszego znaczenia nabieraj¹
badania z zakresu epidemiologii zaka¿eñ herpeswiru-
sowych, dotycz¹ce wystêpowania oraz rozprzestrzenie-
nia tych infekcji u koni. Wyniki tych badañ mog¹ stano-
wiæ podstawê skutecznego ograniczania transmisji oby-
dwu typów herpeswirusów w stadninach poprzez izola-
cjê zwierz¹t zaka¿onych (10).
W przeprowadzonych badaniach dokonano pored-
niej oceny rozprzestrzenienia zaka¿eñ wywo³ywanych
przez herpeswirusy koni typu 1 i 4 w populacji tych
zwierz¹t w Polsce po³udniowo-wschodniej. Uzyskane
wyniki badañ s¹ zbli¿one do opublikowanych wczeniej
przez zespo³y badawcze w Europie i na wiecie (8, 9,
17). Analiza wyników wskazuje, ¿e podobnie jak w in-
nych krajach tak¿e w Polsce epidemiologia zaka¿eñ
wywo³ywanych przez EHV1 i EHV4 jest odmienna.
Ogóln¹ prawid³owoci¹, niezale¿nie od regionu geogra-
ficznego, jest fakt powszechnego wystêpowania w po-
pulacji koni specyficznych przeciwcia³ przeciwko EHV4
oraz znacznie mniejszy udzia³ procentowy przeciwcia³
przeciwko typowi 1 herpeswirusa. W badaniach w³as-
nych przeciwcia³a przeciwko EHV4 stwierdzono u koni
we wszystkich badanych fermach, natomiast odsetek
zwierz¹t seropozytywnych w poszczególnych stadninach
wynosi³ rednio 91,9%. Tak wysoki odsetek dodatnich
seroreagentów wiadczy o czêstych kontaktach koni
z wirusem, do których dochodzi na drodze transmisji
bezporedniej w przebiegu zaka¿eñ jawnych lub w na-
stêpstwie reaktywacji zaka¿enia ze stanu latencji oraz
drog¹ poredni¹ z udzia³em zakanego aerozolu. Wyni-
ki badañ w³asnych oraz dane pimiennictwa jednoznacz-
nie wskazuj¹, ¿e herpeswirus koni typu 4 jest drobno-
ustrojem szeroko rozprzestrzenionym w populacji tych
zwierz¹t w Polsce i na wiecie. Mo¿na zatem przypusz-
czaæ, ¿e udzia³ tego zarazka w etiologii zaka¿eñ gór-
nych dróg oddechowych koni jest dominuj¹cy. Z uwagi
jednak na ma³o typowe objawy kliniczne, towarzysz¹ce
infekcji, nie wydaje siê mo¿liwa identyfikacja zwierz¹t
zaka¿onych wy³¹cznie na podstawie obserwacji klinicz-
nych. Ponadto warto podkreliæ, ¿e odsetek koni posia-
daj¹cych przeciwcia³a przeciwko EHV4 z regu³y jest
znacznie wiêkszy od liczby przypadków ostrych zaka-
¿eñ dróg oddechowych u tego gatunku zwierz¹t (8, 9).
Te dane wiadcz¹ o czêstym wystêpowaniu zaka¿eñ ty-
pem 4 herpeswirusa koni, przebiegaj¹cych wród s³abo
nasilonych objawów klinicznych lub bezobjawowo.
W przeciwieñstwie do wyników badañ w kierunku
wykrywania przeciwcia³ przeciwko EHV4, w przypad-
ku typu 1 herpeswirusa odsetek seroreagentów dodat-
nich by³ w badaniach w³asnych zdecydowanie ni¿szy
i wynosi³ rednio 13,5%. Podobne wyniki uzyskiwano
w analogicznych badaniach wykonywanych w ró¿nych
przedzia³ach czasowych w innych krajach wiata (8, 9,
14, 17). Badania Nordengrahn i wsp. (17) prowadzone
w Szwecji wykaza³y obecnoæ przeciwcia³ dla EHV1
u kilku do 54% koni w zale¿noci od rodowiska byto-
wania zwierz¹t, wieku oraz pory roku. Swoiste prze-
ciwcia³a przeciwko EHV4 wykazano natomiast u znacz-
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
5-6
miesiêcy
7-11
miesiêcy
1-2 lata 2-10 lat
>10 lat
Ryc. 2. Odsetek koni posiadaj¹cych przeciwcia³a przeciwko
EHV4 w zale¿noci od wieku
Tab. 3. Wyniki badañ serologicznych koni w kierunku wystê-
powania przeciwcia³ przeciwko EHV4 w zale¿noci od wieku
zwierz¹t
O
d
s
e
t
k
z
w
i
r
¹
t
s
e
r
p
o
z
y
t
w
n
y
c
h
W
i
k
b
a
d
a
n
y
c
h
k
o
n
i
E
H
V
4
0
-
m
i
s
i
c
e
n
i
b
a
d
a
n
o
5
-
m
i
s
i
c
y
8
2
,
%
7
-
1
m
i
s
i
c
y
9
7
,
%
1
-
l
t
9
6
,
%
2
-
0
l
t
9
4
,
%
>
1
0
l
t
7
9
,
%
cych dodatnio w poszczególnych fermach by³ znacznie
ni¿szy w porównaniu do odsetka zwierz¹t posiadaj¹cych
przeciwcia³a dla EHV4 i waha³ siê w granicach od 5%
do 50% (rednio 13,5%). Przeciwcia³a dla EHV1 wy-
krywano wy³¹cznie u koni w wieku powy¿ej 1 roku.
Podobnie jak w przypadku analizy serologicznej pod
k¹tem wystêpowania przeciwcia³ dla EHV4, tak¿e w od-
niesieniu do seroreagentów posiadaj¹cych przeciwcia-
³a dla EHV1 nie stwierdzono zale¿noci pomiêdzy od-
setkiem zwierz¹t seropozytywnych a rodzajem rodo-
wiska oraz p³ci¹ i wiekiem koni. Analogiczny, statystycz-
nie istotny, dodatni wp³yw (p < 0,05) na liczbê zwierz¹t
seropozytywnych mia³a natomiast wielkoæ pog³owia
zwierz¹t w danej fermie.
Równoczesne wystêpowanie przeciwcia³ przeciwko
obydwu typom herpeswirusów koni (EHV1 i EHV4)
stwierdzono u 78 zwierz¹t (12%). U 43 koni (6,6%) nie
wykazano natomiast w surowicy obecnoci przeciwcia³
przeciwko EHV1 i EHV4.
Wirusy zakanego zapalenia jamy nosowej i p³uc
(EHV1 i EHV4) odgrywaj¹ g³ówn¹ rolê w etiologii ro-
nieñ klaczy oraz zaka¿eñ dróg oddechowych koni (1, 2,
8, 9). Wyniki badañ opublikowanych w ostatnich latach
przyczyni³y siê do pe³niejszego wyjanienia wielu aspek-
tów z³o¿onej patogenezy zaka¿eñ herpeswirusowych
koni, w tym mechanizmów steruj¹cych zjawiskami la-
tencji i persystencji wirusowej (3, 8, 9, 21). Ca³kowita
eliminacja tych zaka¿eñ nie jest jednak mo¿liwa ze
wzglêdu na zdolnoæ trwa³ego utrzymywania siê wiru-
658152134.002.png
192
Medycyna Wet. 2009, 65 (3)
nie wiêkszego odsetka badanej grupy koni, który wy-
nosi³ u zwierz¹t w wieku powy¿ej 1 roku 99,3-100%.
U rebi¹t stwierdzono w tych badaniach wyran¹ zale¿-
noæ pomiêdzy odsetkiem zwierz¹t seropozytywnych,
posiadaj¹cych przeciwcia³a przeciwko EHV4 a ich wie-
kiem. W okresie utrzymywania siê przeciwcia³ matczy-
nych, trwaj¹cym do 6 miesi¹ca ¿ycia, odsetek ten wy-
nosi³ 75%, w ci¹gu nastêpnych dwóch miesiêcy obni¿a³
siê do 27%, by w dalszym okresie ponownie wzrosn¹æ
do 100%. Podobne wyniki autorzy ci uzyskali w bada-
niach przeprowadzonych w Islandii oraz w Sudanie.
Odsetki zwierz¹t seropozytywnych w obu krajach wy-
nosi³y w odniesieniu do przeciwcia³ przeciwko EHV1,
odpowiednio, 8% i 23%, a w przypadku EHV4, odpo-
wiednio, 99,5% i 95%. Interesuj¹ce dane, odnonie do
rozprzestrzenienia zaka¿eñ wywo³ywanych przez EHV1
i EHV4 opublikowane zosta³y przez badaczy z Austra-
lii (8, 9, 14). W kraju tym do pónych lat 70. ubieg³ego
wieku nie stwierdzano ronieñ na tle EHV1 ani nie pro-
wadzono u koni swoistej profilaktyki z u¿yciem szcze-
pionek, zawieraj¹cych antygeny obydwu typów herpes-
wirusa. Wykorzystuj¹c test ELISA, umo¿liwiaj¹cy ró¿-
nicowanie przeciwcia³ przeciwko typowi 1 i 4 herpes-
wirusa, Crabb i Studdert (7) wykazali obecnoæ prze-
ciwcia³ przeciwko EHV1 tylko w 7 sporód 75 bada-
nych surowic (9%), podczas gdy we wszystkich suro-
wicach (100%) stwierdzono przeciwcia³a przeciwko
EHV4. Cytowane badania mia³y charakter retrospek-
tywny i obejmowa³y losow¹ pulê surowic pobieranych
w latach 1967-1974, tj. w okresie zanim potwierdzono
w Australii pierwszy przypadek ronienia na tle EHV1.
Nowsze badania tych autorów wskazuj¹ na zmianê sy-
tuacji epidemiologicznej w zakresie wystêpowania prze-
ciwcia³ przeciwko typowi 1. W opublikowanych w la-
tach 90. wynikach badañ serologicznych przeciwcia³a
przeciwko EHV1 stwierdzano ju¿ w 30% surowic koni
w wieku powy¿ej 2 lat, natomiast przeciwcia³a prze-
ciwko EHV4 nadal wykrywane by³y u wszystkich ba-
danych zwierz¹t (9). Wykazany w ostatnich latach
w Australii wzrost odsetka koni posiadaj¹cych przeciw-
cia³a przeciwko EHV1 autorzy jednoznacznie wi¹¿¹ ze
wzrostem liczby przypadków ronieñ, maj¹cych miejsce
w przebiegu zaka¿enia typem 1 herpeswirusa.
Wielu autorów wskazuje na wiek zwierzêcia jako
czynnik rzutuj¹cy na wystêpowanie u koni przeciwcia³
przeciwko herpeswirusom. Nordengrahn i wsp. (17) oraz
Breathnach i wsp. (5) uwa¿aj¹, ¿e zale¿noæ ta dotyczy
g³ównie m³odych rebi¹t i zwi¹zana jest z procesem fiz-
jologicznego zaniku przeciwcia³ matczynych oraz prze-
chorowaniem po raz pierwszy zaka¿enia powodowane-
go przez EHV4. Tê opiniê autorzy sformu³owali w opar-
ciu o wyniki badañ serologicznych, przeprowadzonych
w grupie rebi¹t w wieku poni¿ej 4 miesiêcy (17). W ba-
daniach w³asnych nie wykazano natomiast istotnych
ró¿nic, dotycz¹cych odsetka zwierz¹t seropozytywnych,
posiadaj¹cych przeciwcia³a przeciwko herpeswirusowi
typu 4, w grupie wiekowej do dwunastego miesi¹ca ¿y-
cia, jakkolwiek by³ on ni¿szy u rebi¹t 5-6 miesiêcz-
nych w porównaniu do starszych. Uzyskane wyniki s¹
zgodne z opublikowanymi przez Gilkerson i wsp. (14),
którzy badali wystêpowanie przeciwcia³ przeciwko
EHV1 i EHV4 u klaczy oraz ich potomstwa w wieku od
2 do 6 miesiêcy. Odsetek zwierz¹t seropozytywnych
wynosi³ w grupie klaczy i rebi¹t, odpowiednio, 26,2%
i 11,4% w przypadku EHV1 oraz 99-100% w obu gru-
pach w przypadku EHV4. Na tej podstawie autorzy
twierdz¹, ¿e wystêpowanie prawie u wszystkich bada-
nych zwierz¹t dodatnich reakcji serologicznych, wska-
zuj¹cych na kontakt z herpeswirusem typu 4 jest zjawi-
skiem powszechnym, niezale¿nym od wieku.
Prawdopodobieñstwo wyst¹pienia zaka¿eñ natural-
nych w pierwszych miesi¹cach ¿ycia jest wiêksze u re-
bi¹t pochodz¹cych od klaczy nie immunizowanych ni¿
u tych, których matki by³y szczepione przed porodem.
Breathnach i wsp. (5), którzy wykonywali badania u re-
bi¹t pochodz¹cych od klaczy szczepionych przeciwko
EHV4, wykazali, ¿e do zaniku przeciwcia³ biernych do-
chodzi u zwierz¹t w wieku 6 miesiêcy i w tym okresie
najczêciej ulegaj¹ one zaka¿eniom naturalnym. Do
badañ w³asnych selekcjonowano wy³¹cznie rebiêta
pochodz¹ce od klaczy nie szczepionych, u których za-
ka¿enia naturalne mia³y miejsce wczeniej, tj. oko³o
4. miesi¹ca ¿ycia. Tym faktem t³umaczyæ mo¿na roz-
bie¿noci pomiêdzy wynikami badañ w³asnych i opub-
likowanymi przez Nordengrahn i wsp. (17) i Breath-
nach i wsp. (5), dotycz¹ce przypuszczalnego wieku re-
bi¹t, w którym dochodzi do naturalnych zaka¿eñ her-
peswirusem typu 4 w okresie fizjologicznego zaniku od-
pornoci biernej.
W dostêpnym pimiennictwie brakuje danych na te-
mat wystêpowania swoistych przeciwcia³ przeciwko
EHV4 w surowicy koni starszych, w wieku powy¿ej 10
lat. Ten fakt mo¿e byæ zwi¹zany z marginalnym znacze-
niem tych wirusów jako potencjalnych czynników cho-
robotwórczych dla tej grupy wiekowej. Nie mo¿na jed-
nak wykluczyæ roli takich koni jako ród³a zaka¿enia
dla innych zwierz¹t, przebywaj¹cych z nimi w bliskim
kontakcie.
W analizie wyników badañ serologicznych, podob-
nie jak w ocenie bezporednich metod diagnostycznych,
nale¿y braæ pod uwagê udzia³ czynników dodatkowych,
sprzyjaj¹cych transmisji zarazków i szerzeniu siê infek-
cji. W przypadku zaka¿eñ szerz¹cych siê drog¹ inhala-
cyjn¹, do których nale¿¹ infekcje górnych dróg odde-
chowych koni wywo³ywane przez herpeswirusy, ocze-
kiwaæ mo¿na zale¿noci pomiêdzy liczebnoci¹ zwie-
rz¹t w rodowisku a odsetkiem seroreagentów dodat-
nich. Materia³ do badañ w³asnych pobierano od koni
z klubów jedzieckich o niewielkiej obsadzie zwierz¹t,
w których rotacje koni s¹ minimalne, jak równie¿ z du-
¿ych orodków sportowych oraz stadnin hodowlanych,
w których czêsto organizowane s¹ krajowe oraz miê-
dzynarodowe aukcje, pokazy i zawody. Przeprowadzo-
ne badania wykaza³y statystycznie istotn¹ zale¿noæ
pomiêdzy liczb¹ zwierz¹t na fermach i odsetkiem wy-
ników dodatnich w odniesieniu do przeciwcia³ przeciw-
ko obydwu typom herpeswirusa koni. Podobne wyniki
uzyskali Bañbura i wsp. (4), którzy stwierdzili najwiêk-
sz¹ liczbê dodatnich seroreagentów, posiadaj¹cych prze-
ciwcia³a przeciwko EHV1, wród koni pochodz¹cych
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin