P o d k o w y   i   k o p y t a

PODKOWY I KOPYTA

Opracowanie: dr n wet. Radomir Henklewski, lek. wet. Anna Biazik

1. Kopyto prawidłowe widziane z boku – ściana przednia jest nachylona do podłoża pod kątem 45-50° w kończynie piersiowej, w przypadku kończyny miednicznej kąt wynosi 50‑55°

2. Kopyto ostrokończyste – ściana przednia ustawiona jest pod kątem mniejszym niż 45° do podłoża. Kopyto takie występuje u koni, które mają palec pochyły (digitus inclinatus), pęcinę miękką

3. Kopyto przejściowe – kopyto początkowo prawidłowe. Po urazie ścięgna mięśnia zginacza głębokiego palców (m. flexor digitalis profundus) dochodzi do przykurczu tego ścięgna, co powoduje zmianę w ustawieniu kopyta na strome

4. Kopyto strome – kopyto ustawione pod kątem większym niż 55° do podłoża. Jest to kopyto występujące przy stromym ustawieniu palca (digitus declivis), w przypadku kozińca (carpus superficialis), co nazywane jest szczudłowatością

5. Kopyto koślawe – powstaje z kopyta stromego w wyniku postępującego procesu chorobowego dotyczącego ścięgna mięśnia zginacza głębokiego palców (przykurcz)

6. Kopyto wyrosłe – kopyto niepielęgnowane, nierozczyszczone

7. Kopyto prawidłowe widziane z przodu

8. Kopyto skośne – jedna ściana boczna i przedkątna przebiegają ukośnie z góry na dół i pod kopyto, druga ściana boczna i przedkątna mogą przebiegać prawidłowo, ale najczęściej są również skośne. Kopyto takie jest najczęściej spotykane przy postawie zwartej, rozwartej, zbieżnej, rozbieżnej

9. Kopyto krzywe – kopyto ułomne, którego jedna ściana boczna widziana z przodu jest wklęsła, przeciwna zaś wypukła. Może powstać z kopyta skośnego w wyniku nieprawidłowego rozczyszczania i kucia, w tym wypadku jest możliwość częściowej korekcji, lub być następstwem nieprawidłowego przebiegu kończyny

10. Kopyto ścieśnione – kopyto, którego strzałka zanika, ściany przedkątne są do siebie tak zbliżone, że tylna jego część jest zwężona. Kopyto może być obustronnie lub jednostronnie ścieśnione. Podstawowymi przyczynami ścieśniania się kopyt są brak ruchu, wysychanie rogu kopytowego, gnicie strzałek, nieprawidłowe rozczyszczanie i kucie kopyt. Szczególne predyspozycje do ścieśniania mają kopyta ostrokończyste przy postawie odsiebnej i miękkich pęcinach

a)

b)

11. Kopyto ochwatowe – kopyto z charakterystycznymi dla ochwatu zmianami, widocznymi zarówno w kopycie rozczyszczonym, jak i wyrosłym:

• Wachlarzowato rozchodzące się pierścienie
• Poszerzenie linii białej
• Wypukłość przed grotem strzałki
• Zapadnięta korona
• Wygięta ściana przednia kopyta

Dodatkowo w trakcie ruchu obserwuje się charakterystyczny dwutakt, w zdjęciu RTG widoczna jest rotacja kości kopytowej (11a, 11b)

a)

b)

12. Kopyto ochwatowe rozczyszczone – obcięta ściana przednia tak, aby przybrała kierunek ściany prawidłowej, ciągle widoczna wypukła część podeszwy przed grotem strzałki, której nie powinno się strugać (12a, 12b)

a)

b)

13. Kopyto ochwatowe podkute specjalną podkową

a)

b)

14. Jednostronne skostnienie chrząstki kopytowej podkute specjalną podkową – widoczne wyraźne pierścienie na ścianie przedkątnej, które powstają w wyniku nieprawidłowego narastania rogu kopytowego wskutek ucisku kostniejącej chrząstki Celem podkucia jest wyłączanie z obciążenia ściany w miejscu kostnienia chrząstki, co niweluje bolesność i kulawiznę

15. Kopyto o podeszwie płaskiej – podeszwa leży w jednej płaszczyźnie z brzegiem podstawowym kopyta.

16. Kopyto o podeszwie wypukłej – podeszwa wystaje poza brzeg podstawowy puszki kopytowej.

17. Szczelina – pęknięcie rogu puszki kopytowej biegnące pionowo, zgodnie z kierunkiem listewek rogowych. Wyróżnić możemy:

• Szczeliny podstawowe, biegnące od brzegu podstawowego do góry, nie osiągające brzegu koronowego. Nie mają one większego znaczenia, najczęściej występują na kopytach niepodkutych.
• Szczeliny koronowe – zaczynają się one na brzegu koronowym kopyta. Spotykane są najczęściej w kopytach kończyn piersiowych, głównie na granicy ściany przedkątnej i bocznej wewnętrznej połowy kopyta lub na przyśrodkowej ścianie przedkątnej. Szczególne skłonności do tej choroby mają kopyta skośne, krzywe, ostrokończyste, o słabych ścianach przedkątnych.
• Szczeliny podstawowo–koronowe (zupełne) – ciągną się od brzegu koronowego aż do podstawowego kopyta
• Szczeliny wsporowe – widuje się je bardzo rzadko, w kopytach kończyn piersiowych o wygiętych ścianach wsporowych i podsuniętych pod kopyto ścianach przedkątnych. Przyczyny powstawania tych szczelin leżą najczęściej w nieprawidłowym kuciu i rozczyszczaniu kopyt – zbytnim podstrugiwaniu ścian przedkątnych, zbyt ciasnych podkowach, podkowach o nierównej powierzchni nośnej.
• Szczeliny powierzchowne – dotyczą tylko zewnętrznej, rogowej warstwy kopyta
• Szczeliny głębokie – sięgają w głąb ściany rogowej, aż do warstwy rogotwórczej

18. Rozpadlina – przerwa w łączności rogu kopytowego o kierunku równoległym do brzegu podstawowego lub koronowego kopyta. Najczęściej występuje w kopytach kończyn miednicznych wskutek zatratów, przeważnie dotyczy ściany przedniej i przyśrodkowej.

a)

b)

19. Ropowica korony

20. Rzekomy rak kopyta (pododermatitis hypertrophica papillomatosa madescens) – przewlekłe zapalenie tworzywa kopytowego. Proces ten najczęściej toczy się w okolicy strzałki i podeszwy, jednak w zaawansowanych stadiach choroby obejmuje również tworzywo ściany kopyta

21. Podkowa pantoflowa przednia i tylna

• Przodek podkowy
• Ramiona podkowy
• Otwory na podkowiaki
• Zbocze podkowy
• Stok
• Wybuchtowanie
• Rowek podkowy
• Kapturek

22. Podkowa z hacelami odgiętymi z ramion podkowy – obecnie nie używana ze względu na działanie szkodliwe dla kopyt i kończyn (brak amortyzacji przez strzałkę, wstrząsy przenoszone przez stawy, zanik strzałki, przejście kopyta w ścieśnione itp.) oraz niebezpieczeństwo zranienia. Kiedyś stosowana u koni pracujących w celu zapobiegania ich ślizganiu się

a)

b)

c)

23. Podkowa gryfowana (zębcowa) – podkowa, która posiada na przyziemnej powierzchni przodka kawałek sztabki żelaznej lub stalowej. Podkowa obecnie nie używana, zębiec ułatwiał zapieranie się kończyny, jednak punktowe podparcie jakie dawał powodowało chwiejność i dodatkowo nieprawidłowe obciążenie kończyny. Bardzo często dodatkowo podkowy te posiadały hacele odgięte z ramion lub wkręcane. Stosowano podkowy letnie i zimowe, które posiadały ostry zębiec i hacele

24. Podkowa półksiężycowata – sięga ona tylko do połowy kopyta. Grubość podkowy zmniejsza się w kierunku końców jej ramion. Pozwala ona na kontakt ścian przedkątnych i strzałki z podłożem. Stosowana jest najczęściej u młodych koni, u źrebiąt, a także u koni o kopytach ścieśnionych

a)

b)

25. Podkowa wyścigowa – podkowa aluminiowa

26. Podkowa z kabłąkiem i hacelami odgiętymi z ramion podkowy – podkowa stosowana przy kopytach koślawych. Hacele umożliwiają równomierne stąpanie (przedłużają zbyt krótkie ściany przedkątne), zaś kabłąk uniemożliwia stąpanie tylko przodkiem kopyta

27. Podkowa z jednym ramieniem szerszym – podkowa używana przy postawach zbieżnej, rozbieżnej, zwartej, rozwartej. Ramię szersze służy do lepszego i pewniejszego podparcia ściany kopyta mocniej obciążonej

28. Podkowa z przodkiem odkutym w linii prostej – stosowana do kucia koni „ścigających się”

29. Podkowa Einsiedla – podkowa gładka, posiadająca kapturki wsporowe i opadające na zewnątrz ramiona. Używana jest przy kopytach ścieśnionych jedno- (jedno ramię podkowy pochyłe, posiadające kapturek, drugie normalne) lub obustronnie (oba ramiona skośne i zaopatrzone w kapturki)

30. Podkowe de la Broue – podkowa posiadająca pochyłe powierzchnie nośne ramion. Przeznaczona jest do kucia kopyt obustronnie ścieśnionych, pod ciężarem ciała ściany przedkątne ślizgają się i rozchodzą na zewnątrz

31. Podkowa jajowata – używana m. in. przy podotrochleozie w latach 80-tych i 90-tych

32. Podkowa wybuchtowana – używana jest do kucia kopyta wypukłych. Zapobiega ona podbiciu, nie ugniata podeszwy

a)

b)

33. Podkowa z pokrywą z blachy – dawniej używana do kucia przy konieczności zakładania opatrunków na podeszwę. Pokrywa z blachy nie jest umocowana na stałe, dobrze zabezpiecza opatrunek i nie utrudnia jego zmiany

a)

b)

34. Wkładka gumowa Hartmanna (pufer) – odtłok hartmanowski jest sporządzony z gumy wulkanizowanej. Powierzchnia przyziemna posiada dwa płytkie zagłębienia, a powierzchnia przykopytna jest dokładnym odciskiem podeszwy i strzałki. Płytki stalowe umieszczone na obwodzie wkładki wchodzą między powierzchnię przykopytną ramion podkowy a brzeg podstawowy kopyta. Wkładka łagodzi wstrząsy i chroni przed poślizgiem, ostrymi przedmiotami, nabijaniem śniegu

a)

b)

35. Podkowa o cieńszym ramieniu na kopyto z nagniotem

a)

b)

36. Złamany wyrostek wyprostny kości kopytowej

Ostatnie zmiany wykonał 26.02.2008 webadmin