Kopaliński Władysław - Słownik Symboli.pdf

(4520 KB) Pobierz
Kopaliński Władysław - Słownik Symboli
49083664.001.png
WŁADYSŁAW KOPALIŃSKI
SŁOWNIK
SYMBOLI
Wiedza Powszechna
Warszawa
Redaktorzy
BOśENA CHICIŃSKA. BARBARA GERS
.1ANUARA SIKORSKA
Okładka, obwoluta, karla tytułowa
BARBARA BAJSAROWICZ
Redaktor techniczny BOGUMIŁ
MARCZAK
Korektorzy
EWA GARBOWSKA ALICJA
MORYS
© Copyright by Wydawnictwo ..Wiedza
Powszechna" Warszawa 1990
Wydawnictwo ..Wiedza Powszechna" — Warszawa 1991 r. Wydanie II. Nakład 49800+200
egz.(oprawa twarda). 49800+200 egz. (oprawa broszurowa). Objętość 52.6 ark. wyd.. 32
ark. druk. Łódzka Drukarnia Dziełowa. 90-215 Łódź. ul. Rewolucji 1905 r. nr 45. Zam.
113/1100/91.
ISBN 83-214-0746-3 dla nakładu oprawionego ISBN 83-214-0872-
9 dla nakładu zbroszurowanego
SPIS TREŚCI
Wstęp .................
7
skróty ..................
10
Tekst słownika (A—Z) .............
13—509
Indeks ..................
510-512
WSTĘP
..śyjemy w świecie symboli, a
świat symboli Ŝyje w nas."
Jean Cheyalier
Termin symbol pochodzi od st.gr. symbolon, oznaczającego pierwotnie niewielki,
rozłamany na pół przedmiot z metalu, kości, wypalonej gliny, drewna, jak np. pierścień
czy tabliczka. Połówki te stanowiły znak rozpoznawczy dla dwóch osób, które łączył
jakiś interes, wiązała umowa, kojarzyło pokrewieństwo, jednoczyły obowiązki
przymierza, przyjaźni, gościnności czy pomocy. Gdy przybywał z odległych stron ktoś
nieznajomy, syn, przyjaciel, wspólnik czy rządca drugiej osoby, przywoŜąc z sobą
połówkę pierścienia czy tabliczki, wystarczyło przypasować do siebie (gr. symballein)
krawędzie obu części, aby mieć pewność, Ŝe przybysz jest godny zaufania.
Wyrazu ,,symbol" uŜywano w róŜnych znaczeniach. I dziś nie przestał być terminem
wieloznacznym. Całkiem z grubsza, praktycznie, symbole dzieli się zazwyczaj na:
1) znaki konwencjonalne (jak flagi, herby, litery, cyfry, znaki fabryczne, drogowe,
matematyczne itd.) oraz
2) przedmioty, pojęcia, wyobraŜenia, przeŜycia związane jakimś wewnętrznym
stosunkiem (współbrzmiące, kojarzące się, mające ,,wspólny rytm") z innym
przedmiotem, pojęciem itd.
Tylko ten drugi rodzaj symbolu jest tu przedmiotem naszego zainteresowania.
Na obszarach tych samych lub pokrewnych tradycji kulturowych czy religijnych
pewne rzeczy, wyrazy i znaki przywoływały w umysłach, uczuciach i wyobraźni
naszych przodków inne rzeczy, wyrazy i znaki. W zjawisku tym istotne jest nie to, jakie
są rzeczywiste związki między tymi rzeczami i pojęciami, ale to, w co wierzono i jak
kojarzono.
Związki te mogą być do dziś Ŝywe i oczywiste w naszej kulturze:
lew symbolizuje królewskość i odwagę; lis — chytrość; dom — schronienie,
bezpieczeństwo; chleb i sól — gościnność. Ale mogą teŜ być dla nas trudne do
zrozumienia, a nawet zgoła niepojęte, gdyŜ gromadzone przed wiekami przez dawne,
często nie istniejące juŜ kultury.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin