Mirosław Krajewski, Vademecum autora i wydawcy prac naukowych
Spis treści (na czerwono ważniejsze rozdziały)
Rozdział I
1.1. Czym jest praca dyplomowa?
1.2. Kryteria naukowości
1.2.1. Kryterium formalne
1.2.2. Kryteria merytoryczne
1.3. Zasady pisarstwa naukowego
1.4. Rodzaje i charakter opracowań naukowych
Rozdział II
2.1. Seminaria dyplomowe, magisterskie i doktorskie
2.2. Wybór promotora
2.3. Harmonogram pisania pracy
2.4. Rozpoznanie i sformułowanie problemu badawczego. Określenie tematu pracy. Prace przygotowawcze
2.5. Zatwierdzenie tematu pracy
2.6. Gromadzenie materiałów
2.7. Sporządzanie notatek (fiszek tematycznych i bibliograficznych)
2.8. Wywiady, relacje, badania ankietowe jako źródła informacji
2.9. Sposoby kompozycji tekstu
2.10. Przykładowe zwroty pomocne w pisaniu pracy
2.10.1. Zwroty służące wprowadzaniu definicji i określeń
2.10.2. Określenia pomocne przy formułowaniu hipotezy badawczej
2.10.3. Zwroty uniemożliwiające powtórzenia i zapewniające porządkowanie wypowiedzi
2.10.4. Sformułowania na rozpoczęcie części pracy, rozdziału, podrozdziału
2.10.5. Przykłady zapowiedzi kolejnego fragmentu (rozdziału) pracy
2.10.6. Przykładowe zapowiedzi wprowadzenia cytatów
2.10.7. Sformułowania pomocne przy zapowiedzi wprowadzenia do tabel, diagramów itp.
2.10.8. Proponowane sformułowania potrzebne do analizy danych
2.10.9. Przykładowe wypowiedzi podsumowujące rozdział
2.10.10. Niektóre przykłady sformułowań do zastosowania przy pisaniu zakończenia pracy
2.11. Przetwarzanie materiałów i systematyzowanie wyników
2.12. Rady dotyczące pisania tekstu naukowego
2.13. Objętość pracy
Rozdział III
WEWNĘTRZNA BUDOWA PRACY NAUKOWEJ
3.1. Układ pracy
3.1.1. Strona tytułowa
3.1.2. Spis treści
3.1.3. Wykaz użytych skrótów
3.1.4. Wstęp
3.1.5. Podział pracy na rozdziały i podrozdziały
3.1.6. Zakończenie
3.1.7. Streszczenie
3.1.8. Bibliografia prac (określonego autora)
3.1.9. Bibliografia. Źródła i literatura
3.1.10. Spis tablic i ilustracji
3.1.11. Załączniki (aneksy)
3.1.12. Indeksy
Rozdział IV
PRZYPISY DO TEKSTU
4.1. Przypisy
4.2. Harwardzki system odsyłaczy
4.3. Ocena sposobów sporządzania przypisów
Rozdział V
PROPOZYCJE REDAKCYJNE I TECHNICZNE
5.1. Zewnętrzny wygląd i forma pracy
5.1.1. Układ tekstu na stronie
5.1.2. Uwagi o budowie i właściwym stosowaniu akapitów
5.2. Wielka i mała litera
5.3. Inne, istotne zasady pisowni
5.4. Numeracja i oznaczanie stron
5.5. Stosowanie innych wyróżnień w tekście
5.6. Użycie cudzysłowu
5.7. Stosowanie cytatów
5.8. Użycie liczb i wzorów w tekście
5.9. Właściwe stosowanie skrótów
5.10. Tablice (tabele), wykresy i rysunki w tekście. Zdjęcia
5.11. Poprawność stylistyczna i językowa tekstu
5.12. Zwroty i terminy obcojęzyczne
5.13. Najważniejsze zasady interpunkcyjne
5.14. Adiustacja tekstu do przepisania
5.15. Przepisywanie z użyciem zestawu komputerowego
5.16. Sprawdzenie pracy po przepisaniu przed oddaniem do oprawy
5.17. Oprawa pracy
Rozdział VI
EGZAMIN DYPLOMOWY
Rozdział VII
PRZEWÓD I OBRONA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
BIBLIOGRAFIA
ZAŁĄCZNIKI
Wybrane wyrazy i zwroty łacińskie przydatne przy pisaniu pracy naukowej
Wykaz terminów i wyrażeń angielskich i ich polskich odpowiedników dotyczących obsługi komputera
Słowniczek terminów przydatnych dla autora i wydawcy
Znaki korektorskie i sposoby wykonywania korekty
Polskie normy dotyczące branży wydawniczej
Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym
Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o tytule naukowym i stopniach naukowych
Kodeks cywilny
Ustawa z dnia 14 lutego 1994 r. oprawie autorskim i prawach pokrewnych
Umowa wydawnicza z autorem
Wyciąg z regulaminu studiów Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekomonicznej we Włocławku dotyczący pisania prac dyplomowych i egzaminu dyplomowego
Karta oceny pracy dyplomowej
INDEKS RZECZOWY
Podsumowuje: Cechą pracy naukowej jest gł. jej element badawczy, odkrywczy lub klasyfikujący, a jej celem może być nawet tylko opanowanie umiejętności opracowania tematu analitycznie i obiektywnie (w pracy doktorskiej to już nie przejdzie, potrzeba czegoś więcej).
Formalne: jasny i przejrzysty styl, jasny i jednoznaczny tytuł, przejrzysty, logiczny i proporcjonalny układ pracy, podstawa źródłowa (jednolite przypisy, kompletna bibliografia), staranny i nowoczesny zapis (???).
Merytoryczne: oryginalność, kompletność, oryginalny temat, odpowiednio sformułowany problem, solidna baza źródłowa, jasna konstrukcja wewnętrzna.
Jest ich 6:
· zasada strukturalizacji (wstęp, rozwinięcie, zakończenie): struktura opisu, wyjaśnienia, uzasadnienia, sprawdzenia;
· źródłowości,
· dostatecznego uzasadnienia twierdzeń (jeśli stawiamy hipotezy, trzeba wyraźnie zaznaczyć, że są tylko hipotezami);
· ścisłości i dokładności (bez języka potocznego, bez nadmiernej ilości zapożyczeń z obcych terminologii);
· obiektywności i rzetelności;
· oszczędności słowa (język ma być jasny i prosty, a zdania krótkie, najlepiej w formie bezosobowej).
Wyniki badań mogą być przedstawiane w różnych opracowaniach naukowych. Należą do nich:
· synteza: łączy różne elementy danej dziedziny wiedzy
· rozprawa: opracowanie podjętej tematyki z określonego punktu widzenia; często nie rozwiązuje do końca problemu
· monografia: praca analityczna, opisująca jedno zagadnienie wszechstronnie i wyczerpująco
· studium: dokładnie omawia dany temat; jeśli jest zbieżne z monografią, mówimy o studium monograficznym
· artykuł naukowy: dotyczy określonego problemu, opiera się na ograniczonych badaniach
· komunikat: przebieg etapu badań empirycznych i ich cząstkowych wyników
· referat: dokument pisemny, który się wygłasza; przedstawia założenia i wyniki badań oraz płynące z nich wnioski; powinien być krótki i pobudzać do dyskusji, ale przedstawiać jasno swój punkt widzenia; nie musi mieć przypisów, ale dobrze, gdy ma bibliografię (potem jest jeszcze o tym, jak się przygotować do jego pisania i wygłoszenia oraz według jakich kryteriów ocenia się referaty)
· sprawozdanie: szczegółowe przedstawienie przebiegu zdarzeń, opis wypadków
· projekt (praca badawcza): opracowanie na podstawie wyników badań teoretycznych lub empirycznych; może być poszerzone o jakąś innowację, udoskonalenie
· materiał z badań: fragment badań, bez wniosków i ujęcia analitycznego
· ekspertyza: opracowanie dotyczące rozstrzygnięć na podstawie badań kwestii spornej; wytwór specjalisty z danej dziedziny
PROCES PISANIA PRACY NAUKOWEJ
Cele seminarium: uczenie problemowego myślenia, udziału w dyskusji, zapoznanie ze źródłami, podanie sposobów ich gromadzenia, poznanie technik sporządzania streszczeń i fiszek, opanowanie techniki pisania pracy naukowej i przygotowanie do samodzielnego jej wykonania.
Najważniejsza na seminarium jest dyskusja. Nie wolno ignorować uwag promotora i kolegów. J
W zasadzie promotorem powinien być tylko profesor. Ważne, żeby był „łatwo dostępny” i zaangażowany. Promotor ma być przewodnikiem na drodze naukowego życia. ;)
Trzeba się, według autora, pochwalić swoją średnią przed promotorem. Nie należy opuszczać seminariów! Trzeba terminowo wykonywać prace! Notować wskazówki! Jeśli mamy jakieś pytania, to powinniśmy je spisać w notatniku, a nie na kartce! (to mój ulubiony rozdział J)
Fazy: 1. prace przygotowawcze i zbieranie materiału; 2. przetworzenie materiału; 3. badania operacyjne; 4. synteza wyników.
Potem jest rozpisane na semestry (cztery), co kiedy robić.
To sobie daruję. Straszne lanie wody – że tytuł ma być zrozumiały, że nie może być plagiatem, że nie może mieć formy pytania i takie tam...
Wydrukowany jest tutaj wzór podania o zatwierdzenie.
Podana lista najważniejszych bibliotek światowych i zasady korzystania z nich. Instrukcje wyszukiwania książek w katalogu internetowym w programie SOWA (taki stary, DOS-owski program, który nawet z mojej biblioteki w Rzeszowie już dawno usunęli). Zaznacza autor, że warto korzystać z bibliografii bibliografii i podaje parę tytułów.
Jak sprawdzić, czy książka się przyda? – trzeba spojrzeć na spis treści i wstęp, a potem na indeks rzeczowy.
Fiszka bibliograficzna zawiera: autora, tytuł i podtytuł, wydawnictwo, miejsce i rok wydania, strony (w przypadku artykułu). Tutaj ze trzy strony przykładów fiszek z różnym zapisem imion itp. trzeba je koniecznie włożyć do koperty! ;)
Fiszka tematyczna:
wewnętrzna numeracja fiszek (ołówkiem)
skrótowy zapis pozycji, czyli autor, tytuł
fragm. pracy mgr, do którego to się nada (ołówkiem)
strona
co się na niej znajduje ciekawego (cytat, streszczenie, refleksje)
jw.
Również trzeba je włożyć do koperty, ale wielkości A5 (bibliograficzne mają być o połowę mniejsze – to zapewne bardzo ważna informacja). Koperty można tytułować np. tytułami rozdziałów. I gromadzić je w pudełkach kartonowych, plastikowe też ujdą.
Nic ciekawego.
· opis: ujęcie statystyczne, ukazuje właściwości przedmiotu czy zjawiska
· opowiadania: ujęcie dynamiczne, chronologiczne
· prezentacja: informuje o faktach, wyjaśnia pojęcia
· argumentacja: przekonuje za pomocą uporządkowanych faktów, prowadzi do konkluzji
Nie będę tego przepisywać... Jest to na stronach 65–67 (gdyby ktoś chciał skserować).
Sposoby przetwarzania materiałów: analiza i synteza, indukcja i dedukcja, ujęcia ilościowe i jakościowe.
Warto przeczytać inne prace o zbliżonej tematyce. Pisać z dużymi odstępami między wersami – na poprawki. Nie powoływać się od razu na numery stron swojej pracy, bo mogą się zmienić – zostawić zapis „s. XXX”. Nie niszczyć fiszek.
Jeśli mamy za mało tekstu, dajmy więcej załączników. J
Strona tytułowa: nazwa uczelni, wydziału, kierunku studiów; autor; tytuł i podtytuł; rodzaj pracy (lic., inż., mgr. itp.); osoba prowadząca; nazwa seminarium; miejscowość, rok napisania i złożenia.
Nie ma kropek na tej stronie, tytuły i stopnie naukowe z małych liter, tytuł może być większy (bold, czcionka 16 lub 18); rodzaj pracy i promotor wyrównane do prawej. Dalej w książce są przykłady.
Spis treści: na drugiej kartce (nienumerowana, ale liczona); wstęp + rozdziały + zakończenie + załączniki.
Wykaz użytych skrótów: zaraz po spisie treści.
Wstęp: (inne nazwy: Wprowadzenie, Uwagi wprowadzające, Słowo wstępne, Słowo wprowadzające) określa założenia i cele pracy oraz sposoby ich osiągnięcia (autor szczegółowo wymienia jego elementy), najlepiej napisać go już po napisaniu pracy.
Podział pracy na rozdziały i podrozdziały: najlepszy jest taki, jaki podał sam autor w swojej książce... „Wstęp” i „Zakończenie” można rozspacjować lub wytłuścić, tytuły rozdziałów można pisać wersalikami bez pogrubienia.
Zakończenie: (inne nazwy: Wnioski, Posumowanie, Uwagi końcowe, Podsumowanie i wnioski, Wnioski końcowe) zwieńczenie zapowiadanego we wstępie problemu, nie może dublować się ze wstępem.
...
tranulcia