Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi.pdf

(978 KB) Pobierz

Jak

wspierać

rodziny

z małymi

dziećmi

przykłady inspirujących praktyk

1062416529.967.png

1062416529.1078.png

1062416529.1189.png

1062416529.1300.png

1062416529.001.png

1062416529.112.png

1062416529.223.png

1062416529.334.png

1062416529.445.png

1062416529.472.png

1062416529.483.png

1062416529.494.png

1062416529.505.png

1062416529.516.png

1062416529.527.png

1062416529.538.png

1062416529.549.png

1062416529.560.png

1062416529.571.png

1062416529.582.png

1062416529.593.png

1062416529.604.png

1062416529.615.png

1062416529.626.png

1062416529.637.png

1062416529.648.png

1062416529.659.png

1062416529.670.png

1062416529.681.png

1062416529.692.png

1062416529.703.png

1062416529.714.png

1062416529.725.png

1062416529.736.png

1062416529.747.png

1062416529.758.png

1062416529.769.png

1062416529.780.png

1062416529.791.png

1062416529.802.png

1062416529.813.png

1062416529.824.png

1062416529.835.png

1062416529.846.png

1062416529.857.png

1062416529.868.png

1062416529.879.png

1062416529.890.png

1062416529.901.png

1062416529.912.png

1062416529.923.png

1062416529.934.png

1062416529.945.png

1062416529.956.png

1062416529.968.png

1062416529.979.png

1062416529.990.png

1062416529.1001.png

1062416529.1012.png

1062416529.1023.png

1062416529.1034.png

1062416529.1045.png

1062416529.1056.png

1062416529.1067.png

1062416529.1079.png

1062416529.1090.png

1062416529.1101.png

1062416529.1112.png

1062416529.1123.png

1062416529.1134.png

1062416529.1145.png

1062416529.1156.png

1062416529.1167.png

1062416529.1178.png

1062416529.1190.png

1062416529.1201.png

1062416529.1212.png

1062416529.1223.png

1062416529.1234.png

1062416529.1245.png

1062416529.1256.png

1062416529.1267.png

1062416529.1278.png

1062416529.1289.png

1062416529.1301.png

1062416529.1312.png

1062416529.1323.png

1062416529.1334.png

1062416529.1345.png

1062416529.1356.png

1062416529.1367.png

1062416529.1378.png

1062416529.1389.png

1062416529.1400.png

1062416529.002.png

1062416529.013.png

1062416529.024.png

1062416529.035.png

1062416529.046.png

1062416529.057.png

1062416529.068.png

1062416529.079.png

1062416529.090.png

1062416529.101.png

1062416529.113.png

1062416529.124.png

1062416529.135.png

1062416529.146.png

1062416529.157.png

1062416529.168.png

1062416529.179.png

1062416529.190.png

1062416529.201.png

1062416529.212.png

1062416529.224.png

1062416529.235.png

1062416529.246.png

1062416529.257.png

1062416529.268.png

1062416529.279.png

1062416529.290.png

1062416529.301.png

1062416529.312.png

1062416529.323.png

1062416529.335.png

1062416529.346.png

1062416529.357.png

1062416529.368.png

1062416529.379.png

1062416529.390.png

1062416529.401.png

1062416529.412.png

1062416529.423.png

1062416529.434.png

1062416529.446.png

1062416529.457.png

1062416529.464.png

1062416529.465.png

1062416529.466.png

1062416529.467.png

1062416529.468.png

1062416529.469.png

1062416529.470.png

1062416529.471.png

1062416529.473.png

1062416529.474.png

1062416529.475.png

1062416529.476.png

1062416529.477.png

1062416529.478.png

1062416529.479.png

1062416529.480.png

1062416529.481.png

1062416529.482.png

1062416529.484.png

1062416529.485.png

1062416529.486.png

1062416529.487.png

1062416529.488.png

1062416529.489.png

1062416529.490.png

1062416529.491.png

1062416529.492.png

1062416529.493.png

1062416529.495.png

1062416529.496.png

1062416529.497.png

1062416529.498.png

1062416529.499.png

1062416529.500.png

1062416529.501.png

1062416529.502.png

1062416529.503.png

1062416529.504.png

1062416529.506.png

1062416529.507.png

1062416529.508.png

1062416529.509.png

1062416529.510.png

1062416529.511.png

1062416529.512.png

1062416529.513.png

1062416529.514.png

1062416529.515.png

1062416529.517.png

1062416529.518.png

1062416529.519.png

1062416529.520.png

1062416529.521.png

1062416529.522.png

1062416529.523.png

1062416529.524.png

1062416529.525.png

1062416529.526.png

1062416529.528.png

1062416529.529.png

1062416529.530.png

1062416529.531.png

1062416529.532.png

1062416529.533.png

1062416529.534.png

1062416529.535.png

1062416529.536.png

1062416529.537.png

1062416529.539.png

1062416529.540.png

1062416529.541.png

1062416529.542.png

1062416529.543.png

1062416529.544.png

1062416529.545.png

1062416529.546.png

1062416529.547.png

1062416529.548.png

1062416529.550.png

1062416529.551.png

1062416529.552.png

1062416529.553.png

1062416529.554.png

1062416529.555.png

1062416529.556.png

1062416529.557.png

1062416529.558.png

1062416529.559.png

1062416529.561.png

1062416529.562.png

1062416529.563.png

1062416529.564.png

1062416529.565.png

1062416529.566.png

1062416529.567.png

1062416529.568.png

1062416529.569.png

1062416529.570.png

1062416529.572.png

1062416529.573.png

1062416529.574.png

1062416529.575.png

1062416529.576.png

1062416529.577.png

1062416529.578.png

1062416529.579.png

1062416529.580.png

1062416529.581.png

1062416529.583.png

1062416529.584.png

1062416529.585.png

1062416529.586.png

1062416529.587.png

1062416529.588.png

1062416529.589.png

1062416529.590.png

1062416529.591.png

1062416529.592.png

1062416529.594.png

1062416529.595.png

1062416529.596.png

1062416529.597.png

1062416529.598.png

1062416529.599.png

1062416529.600.png

1062416529.601.png

1062416529.602.png

1062416529.603.png

1062416529.605.png

1062416529.606.png

1062416529.607.png

1062416529.608.png

1062416529.609.png

1062416529.610.png

1062416529.611.png

1062416529.612.png

1062416529.613.png

1062416529.614.png

1062416529.616.png

1062416529.617.png

1062416529.618.png

1062416529.619.png

1062416529.620.png

1062416529.621.png

1062416529.622.png

1062416529.623.png

1062416529.624.png

1062416529.625.png

1062416529.627.png

1062416529.628.png

1062416529.629.png

1062416529.630.png

1062416529.631.png

1062416529.632.png

1062416529.633.png

1062416529.634.png

1062416529.635.png

1062416529.636.png

1062416529.638.png

1062416529.639.png

1062416529.640.png

1062416529.641.png

1062416529.642.png

1062416529.643.png

1062416529.644.png

1062416529.645.png

1062416529.646.png

1062416529.647.png

1062416529.649.png

1062416529.650.png

1062416529.651.png

1062416529.652.png

1062416529.653.png

1062416529.654.png

1062416529.655.png

1062416529.656.png

Spis treści

Wstęp » 3

Copyright©Fundacja Dzieci Niczyje

Fundacja Dzieci Niczyje

ul. Walecznych 59

03-926 Warszawa

www.fdn.pl

Tłumaczenie: Alicja Malczyk, Danuta Zgliczyńska

Korekta: Barbara Małyska

Skład i opracowanie graficzne: Olga Figurska

ISBN 978-83-936366-2-4

Bułgaria | Wczesna interwencja oraz przeciwdziałanie porzucaniu dzieci » 4

1.

2.

Bułgaria | Centrum Matki i Dziecka » 9

Czechy | HoSt — wsparcie dla rodzin wykluczonych społecznie

i dla rodzin potrzebujących » 13

3.

Niniejszą publikację wydano w ramach projektu „Smack free home for every

child” Komisji Europejskiej. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności

za treść niniejszej publikacji.

4.

Litwa | Safe Attachment Family Education (SAFE) » 17

Wydanie niniejszej broszury było możliwe dzięki współfinansowaniu

z Funduszy Wyszehradzkich w ramach projektu „Family support beyond

borders” i środków Fundacji OAK w ramach projektu „Dzieciństwo

bez krzywdzenia”.

5.

Litwa | Efektywny rozwój umiejętności rodzicielskich » 20

6.

Łotwa | Program profilaktyki krzywdzenia i wczesnej interwencji

dla rodzin z grup ryzyka „Guardian Angel” » 23

Publikację przygotowano we współpracy z Paramos Vaikams Centras (Litwa),

Centre „Dardedze” (Łotwa) i Sapi (Bułgaria).

Łotwa | Droga do kompetencji » 27

7.

Łotwa | Wioski dziecięce SOS » 30

8.

Polska | Dobry Rodzic — Dobry Start » 35

9.

Ukraina | Wczesny rozwój dziecka: wspólnie do harmonii » 40

10.

Węgry | Otthon Segítünk Alapítvány — Home-Start Węgry » 43

11.

Zdjęcia na okładce:

© NiDerLander − Fotolia.com, © Zsolt Nyulaszi − Fotolia.com,

© Denis Radavanovic − Fotolia.com, © Michael Kempf − Fotolia.com,

© Anatoliy Samara − Fotolia.com, © goodluz − Fotolia.com,

© Helix2012 − Fotolia.com, © Lisa F. Young − Fotolia.com

1

Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi | przykłady inspirujących praktyk

1062416529.657.png

1062416529.658.png

1062416529.660.png

1062416529.661.png

1062416529.662.png

1062416529.663.png

1062416529.664.png

1062416529.665.png

1062416529.666.png

1062416529.667.png

1062416529.668.png

1062416529.669.png

1062416529.671.png

1062416529.672.png

1062416529.673.png

1062416529.674.png

1062416529.675.png

1062416529.676.png

1062416529.677.png

1062416529.678.png

1062416529.679.png

1062416529.680.png

1062416529.682.png

1062416529.683.png

1062416529.684.png

1062416529.685.png

1062416529.686.png

1062416529.687.png

1062416529.688.png

1062416529.689.png

1062416529.690.png

1062416529.691.png

1062416529.693.png

1062416529.694.png

1062416529.695.png

1062416529.696.png

1062416529.697.png

1062416529.698.png

1062416529.699.png

1062416529.700.png

1062416529.701.png

1062416529.702.png

1062416529.704.png

1062416529.705.png

1062416529.706.png

1062416529.707.png

1062416529.708.png

1062416529.709.png

1062416529.710.png

1062416529.711.png

1062416529.712.png

1062416529.713.png

1062416529.715.png

1062416529.716.png

1062416529.717.png

1062416529.718.png

1062416529.719.png

1062416529.720.png

1062416529.721.png

1062416529.722.png

1062416529.723.png

1062416529.724.png

1062416529.726.png

1062416529.727.png

1062416529.728.png

1062416529.729.png

1062416529.730.png

1062416529.731.png

1062416529.732.png

1062416529.733.png

1062416529.734.png

1062416529.735.png

1062416529.737.png

1062416529.738.png

1062416529.739.png

1062416529.740.png

1062416529.741.png

1062416529.742.png

1062416529.743.png

1062416529.744.png

1062416529.745.png

1062416529.746.png

1062416529.748.png

1062416529.749.png

1062416529.750.png

1062416529.751.png

1062416529.752.png

1062416529.753.png

1062416529.754.png

1062416529.755.png

1062416529.756.png

1062416529.757.png

1062416529.759.png

1062416529.760.png

1062416529.761.png

1062416529.762.png

1062416529.763.png

1062416529.764.png

1062416529.765.png

1062416529.766.png

1062416529.767.png

1062416529.768.png

1062416529.770.png

1062416529.771.png

1062416529.772.png

1062416529.773.png

1062416529.774.png

1062416529.775.png

1062416529.776.png

1062416529.777.png

1062416529.778.png

1062416529.779.png

1062416529.781.png

1062416529.782.png

1062416529.783.png

1062416529.784.png

1062416529.785.png

1062416529.786.png

1062416529.787.png

1062416529.788.png

1062416529.789.png

1062416529.790.png

1062416529.792.png

1062416529.793.png

1062416529.794.png

1062416529.795.png

1062416529.796.png

1062416529.797.png

1062416529.798.png

1062416529.799.png

1062416529.800.png

1062416529.801.png

1062416529.803.png

1062416529.804.png

1062416529.805.png

1062416529.806.png

1062416529.807.png

1062416529.808.png

1062416529.809.png

1062416529.810.png

1062416529.811.png

1062416529.812.png

1062416529.814.png

1062416529.815.png

1062416529.816.png

1062416529.817.png

1062416529.818.png

1062416529.819.png

1062416529.820.png

1062416529.821.png

1062416529.822.png

1062416529.823.png

1062416529.825.png

1062416529.826.png

1062416529.827.png

1062416529.828.png

1062416529.829.png

1062416529.830.png

1062416529.831.png

1062416529.832.png

1062416529.833.png

1062416529.834.png

1062416529.836.png

1062416529.837.png

1062416529.838.png

1062416529.839.png

1062416529.840.png

1062416529.841.png

1062416529.842.png

1062416529.843.png

1062416529.844.png

1062416529.845.png

1062416529.847.png

1062416529.848.png

1062416529.849.png

1062416529.850.png

1062416529.851.png

1062416529.852.png

1062416529.853.png

1062416529.854.png

1062416529.855.png

1062416529.856.png

1062416529.858.png

1062416529.859.png

1062416529.860.png

1062416529.861.png

1062416529.862.png

1062416529.863.png

1062416529.864.png

1062416529.865.png

1062416529.866.png

1062416529.867.png

1062416529.869.png

1062416529.870.png

1062416529.871.png

1062416529.872.png

1062416529.873.png

1062416529.874.png

1062416529.875.png

1062416529.876.png

1062416529.877.png

1062416529.878.png

1062416529.880.png

1062416529.881.png

1062416529.882.png

1062416529.883.png

1062416529.884.png

1062416529.885.png

1062416529.886.png

1062416529.887.png

1062416529.888.png

1062416529.889.png

1062416529.891.png

1062416529.892.png

1062416529.893.png

1062416529.894.png

1062416529.895.png

1062416529.896.png

1062416529.897.png

1062416529.898.png

1062416529.899.png

1062416529.900.png

1062416529.902.png

1062416529.903.png

1062416529.904.png

1062416529.905.png

1062416529.906.png

1062416529.907.png

1062416529.908.png

1062416529.909.png

1062416529.910.png

1062416529.911.png

1062416529.913.png

1062416529.914.png

1062416529.915.png

1062416529.916.png

1062416529.917.png

1062416529.918.png

1062416529.919.png

1062416529.920.png

1062416529.921.png

1062416529.922.png

1062416529.924.png

1062416529.925.png

1062416529.926.png

1062416529.927.png

1062416529.928.png

1062416529.929.png

1062416529.930.png

1062416529.931.png

1062416529.932.png

1062416529.933.png

1062416529.935.png

1062416529.936.png

1062416529.937.png

1062416529.938.png

1062416529.939.png

1062416529.940.png

1062416529.941.png

1062416529.942.png

1062416529.943.png

1062416529.944.png

1062416529.946.png

1062416529.947.png

1062416529.948.png

1062416529.949.png

1062416529.950.png

1062416529.951.png

1062416529.952.png

1062416529.953.png

1062416529.954.png

1062416529.955.png

1062416529.957.png

1062416529.958.png

1062416529.959.png

1062416529.960.png

1062416529.961.png

1062416529.962.png

1062416529.963.png

1062416529.964.png

1062416529.965.png

1062416529.966.png

1062416529.969.png

1062416529.970.png

1062416529.971.png

1062416529.972.png

1062416529.973.png

1062416529.974.png

1062416529.975.png

1062416529.976.png

1062416529.977.png

1062416529.978.png

1062416529.980.png

1062416529.981.png

1062416529.982.png

1062416529.983.png

1062416529.984.png

1062416529.985.png

1062416529.986.png

1062416529.987.png

1062416529.988.png

1062416529.989.png

1062416529.991.png

1062416529.992.png

1062416529.993.png

1062416529.994.png

1062416529.995.png

1062416529.996.png

1062416529.997.png

1062416529.998.png

1062416529.999.png

1062416529.1000.png

1062416529.1002.png

1062416529.1003.png

1062416529.1004.png

1062416529.1005.png

1062416529.1006.png

1062416529.1007.png

1062416529.1008.png

1062416529.1009.png

1062416529.1010.png

1062416529.1011.png

1062416529.1013.png

1062416529.1014.png

1062416529.1015.png

1062416529.1016.png

1062416529.1017.png

1062416529.1018.png

1062416529.1019.png

1062416529.1020.png

1062416529.1021.png

1062416529.1022.png

1062416529.1024.png

1062416529.1025.png

1062416529.1026.png

1062416529.1027.png

1062416529.1028.png

1062416529.1029.png

1062416529.1030.png

1062416529.1031.png

1062416529.1032.png

1062416529.1033.png

1062416529.1035.png

1062416529.1036.png

1062416529.1037.png

1062416529.1038.png

1062416529.1039.png

1062416529.1040.png

1062416529.1041.png

1062416529.1042.png

1062416529.1043.png

1062416529.1044.png

1062416529.1046.png

1062416529.1047.png

1062416529.1048.png

1062416529.1049.png

1062416529.1050.png

1062416529.1051.png

1062416529.1052.png

1062416529.1053.png

1062416529.1054.png

1062416529.1055.png

1062416529.1057.png

1062416529.1058.png

1062416529.1059.png

1062416529.1060.png

1062416529.1061.png

1062416529.1062.png

1062416529.1063.png

1062416529.1064.png

1062416529.1065.png

1062416529.1066.png

1062416529.1068.png

1062416529.1069.png

1062416529.1070.png

1062416529.1071.png

1062416529.1072.png

1062416529.1073.png

1062416529.1074.png

1062416529.1075.png

1062416529.1076.png

1062416529.1077.png

1062416529.1080.png

1062416529.1081.png

1062416529.1082.png

1062416529.1083.png

1062416529.1084.png

1062416529.1085.png

1062416529.1086.png

1062416529.1087.png

1062416529.1088.png

1062416529.1089.png

1062416529.1091.png

1062416529.1092.png

1062416529.1093.png

1062416529.1094.png

1062416529.1095.png

1062416529.1096.png

1062416529.1097.png

1062416529.1098.png

1062416529.1099.png

1062416529.1100.png

1062416529.1102.png

Wstęp

Niniejsza publikacja stanowi przegląd inspirujących działań

mających na celu wsparcie rodzin z małymi dziećmi, przeżywa-

jących trudności, realizowanych w wybranych krajach Europy

Środkowej i Wschodniej.

Publikację przygotowano w ramach dwóch międzynarodowych projektów. Pierwszy z nich to

projekt Daphne nr JUST/2009/DAP3/AG/1122 „Dom bez klapsa dla każdego dziecka”, realizowa-

ny przy wsparciu Komisji Europejskiej przez: Social Activities and Practicies Institute z Bułgarii,

Center Dardzedze z Łotwy i Paramos Vaikams Center z Litwy. Drugi projekt, który przyczynił się

do powstania niniejszej publikacji, nosił tytuł „Wsparcie rodzin ponad granicami”. Realizowany

był przez HoSt Home-Start z Republiki Czeskiej i Home-Start z Węgier, przy wsparciu z Funduszy

Wyszehradzkich. Obydwa projekty koordynowała Fundacja Dzieci Niczyje z Polski.

Projekty przedstawione w niniejszej publikacji ilustrują różne podejścia do wsparcia rodziny,

łączą wsparcie oferowane przez specjalistów, jak i przez wolontariuszy. Wspólną wartością, któ-

rej przestrzegają wszystkie przedstawione projekty, są prawa dziecka do miłości, bezpieczeń-

stwa, szacunku i dzieciństwa bez przez przemocy.

Autorzy niniejszej publikacji mają nadzieję, że będzie ona stanowiła inspirację dla innych or-

ganizacji i instytucji.

2

3

Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi | przykłady inspirujących praktyk

Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi | przykłady inspirujących praktyk

1062416529.1103.png

1062416529.1104.png

1062416529.1105.png

1062416529.1106.png

1062416529.1107.png

1062416529.1108.png

1062416529.1109.png

1062416529.1110.png

1062416529.1111.png

1062416529.1113.png

1062416529.1114.png

1062416529.1115.png

1062416529.1116.png

1062416529.1117.png

1062416529.1118.png

1062416529.1119.png

1062416529.1120.png

1062416529.1121.png

1062416529.1122.png

1062416529.1124.png

1062416529.1125.png

1062416529.1126.png

1062416529.1127.png

1062416529.1128.png

1062416529.1129.png

1062416529.1130.png

1062416529.1131.png

1062416529.1132.png

1062416529.1133.png

1062416529.1135.png

1062416529.1136.png

1062416529.1137.png

1062416529.1138.png

1062416529.1139.png

1062416529.1140.png

1062416529.1141.png

1062416529.1142.png

1062416529.1143.png

1062416529.1144.png

1062416529.1146.png

1062416529.1147.png

1062416529.1148.png

1062416529.1149.png

1062416529.1150.png

1062416529.1151.png

1062416529.1152.png

1062416529.1153.png

1062416529.1154.png

1062416529.1155.png

1062416529.1157.png

1062416529.1158.png

1062416529.1159.png

1062416529.1160.png

1062416529.1161.png

1062416529.1162.png

1062416529.1163.png

1062416529.1164.png

1062416529.1165.png

1062416529.1166.png

1062416529.1168.png

1062416529.1169.png

1062416529.1170.png

1062416529.1171.png

1062416529.1172.png

1062416529.1173.png

1062416529.1174.png

1062416529.1175.png

1062416529.1176.png

1062416529.1177.png

1062416529.1179.png

1062416529.1180.png

1062416529.1181.png

1062416529.1182.png

1062416529.1183.png

1062416529.1184.png

1062416529.1185.png

1062416529.1186.png

1062416529.1187.png

1062416529.1188.png

1062416529.1191.png

1062416529.1192.png

1062416529.1193.png

1062416529.1194.png

1062416529.1195.png

1062416529.1196.png

1062416529.1197.png

1062416529.1198.png

1062416529.1199.png

1062416529.1200.png

1062416529.1202.png

1062416529.1203.png

1062416529.1204.png

1062416529.1205.png

1062416529.1206.png

1062416529.1207.png

1062416529.1208.png

1062416529.1209.png

1062416529.1210.png

1062416529.1211.png

1062416529.1213.png

1062416529.1214.png

1062416529.1215.png

1062416529.1216.png

1062416529.1217.png

1062416529.1218.png

1062416529.1219.png

1062416529.1220.png

1062416529.1221.png

1062416529.1222.png

1062416529.1224.png

1062416529.1225.png

1062416529.1226.png

1062416529.1227.png

1062416529.1228.png

1062416529.1229.png

1062416529.1230.png

1062416529.1231.png

1062416529.1232.png

1062416529.1233.png

1062416529.1235.png

1062416529.1236.png

1062416529.1237.png

1062416529.1238.png

1062416529.1239.png

1062416529.1240.png

1062416529.1241.png

1062416529.1242.png

1062416529.1243.png

1062416529.1244.png

1062416529.1246.png

1062416529.1247.png

1062416529.1248.png

1062416529.1249.png

1062416529.1250.png

1062416529.1251.png

1062416529.1252.png

1062416529.1253.png

1062416529.1254.png

1062416529.1255.png

1062416529.1257.png

1062416529.1258.png

1062416529.1259.png

1062416529.1260.png

1062416529.1261.png

1062416529.1262.png

1062416529.1263.png

1062416529.1264.png

1062416529.1265.png

1062416529.1266.png

1062416529.1268.png

1062416529.1269.png

1062416529.1270.png

1062416529.1271.png

1062416529.1272.png

1062416529.1273.png

1062416529.1274.png

1062416529.1275.png

1062416529.1276.png

1062416529.1277.png

1062416529.1279.png

1062416529.1280.png

1062416529.1281.png

1062416529.1282.png

1062416529.1283.png

1062416529.1284.png

1062416529.1285.png

1062416529.1286.png

1062416529.1287.png

1062416529.1288.png

1062416529.1290.png

1062416529.1291.png

1062416529.1292.png

1062416529.1293.png

1062416529.1294.png

1062416529.1295.png

1062416529.1296.png

1062416529.1297.png

1062416529.1298.png

1062416529.1299.png

1062416529.1302.png

1062416529.1303.png

1062416529.1304.png

1062416529.1305.png

1062416529.1306.png

1062416529.1307.png

1062416529.1308.png

1062416529.1309.png

1062416529.1310.png

1062416529.1311.png

1062416529.1313.png

1062416529.1314.png

1062416529.1315.png

1062416529.1316.png

1062416529.1317.png

1062416529.1318.png

1062416529.1319.png

1062416529.1320.png

1062416529.1321.png

1062416529.1322.png

1062416529.1324.png

1062416529.1325.png

1062416529.1326.png

1062416529.1327.png

1062416529.1328.png

1062416529.1329.png

1062416529.1330.png

1062416529.1331.png

1062416529.1332.png

1062416529.1333.png

1062416529.1335.png

1062416529.1336.png

1062416529.1337.png

1062416529.1338.png

1062416529.1339.png

1062416529.1340.png

1062416529.1341.png

1062416529.1342.png

1062416529.1343.png

1062416529.1344.png

1062416529.1346.png

1062416529.1347.png

1062416529.1348.png

1062416529.1349.png

1062416529.1350.png

1062416529.1351.png

1062416529.1352.png

1062416529.1353.png

1062416529.1354.png

1062416529.1355.png

1062416529.1357.png

1062416529.1358.png

1062416529.1359.png

1062416529.1360.png

1062416529.1361.png

1062416529.1362.png

1062416529.1363.png

1062416529.1364.png

1062416529.1365.png

1062416529.1366.png

1062416529.1368.png

1062416529.1369.png

1062416529.1370.png

1062416529.1371.png

1062416529.1372.png

1062416529.1373.png

1062416529.1374.png

1062416529.1375.png

1062416529.1376.png

1062416529.1377.png

1062416529.1379.png

1062416529.1380.png

1062416529.1381.png

1062416529.1382.png

1062416529.1383.png

1062416529.1384.png

1062416529.1385.png

1062416529.1386.png

1062416529.1387.png

1062416529.1388.png

1062416529.1390.png

1062416529.1391.png

1062416529.1392.png

1062416529.1393.png

1062416529.1394.png

1062416529.1395.png

1062416529.1396.png

1062416529.1397.png

1062416529.1398.png

1062416529.1399.png

1062416529.1401.png

1062416529.1402.png

1062416529.1403.png

1062416529.1404.png

1062416529.1405.png

1062416529.1406.png

1062416529.1407.png

1062416529.1408.png

1062416529.1409.png

1062416529.1410.png

1062416529.003.png

1062416529.004.png

1062416529.005.png

1062416529.006.png

1062416529.007.png

1062416529.008.png

1062416529.009.png

1062416529.010.png

1062416529.011.png

1062416529.012.png

1062416529.014.png

1062416529.015.png

1062416529.016.png

1062416529.017.png

1062416529.018.png

1062416529.019.png

1062416529.020.png

1062416529.021.png

1062416529.022.png

1062416529.023.png

1062416529.025.png

1062416529.026.png

1062416529.027.png

1062416529.028.png

1062416529.029.png

1062416529.030.png

1062416529.031.png

1062416529.032.png

1062416529.033.png

1062416529.034.png

1062416529.036.png

1062416529.037.png

1062416529.038.png

1062416529.039.png

1062416529.040.png

1062416529.041.png

1062416529.042.png

1062416529.043.png

1062416529.044.png

1062416529.045.png

1062416529.047.png

1062416529.048.png

1062416529.049.png

1062416529.050.png

1062416529.051.png

1062416529.052.png

1062416529.053.png

1062416529.054.png

1062416529.055.png

1062416529.056.png

1062416529.058.png

1062416529.059.png

1062416529.060.png

1062416529.061.png

1062416529.062.png

1062416529.063.png

1062416529.064.png

1062416529.065.png

1062416529.066.png

1062416529.067.png

1062416529.069.png

1062416529.070.png

1062416529.071.png

1062416529.072.png

1062416529.073.png

1062416529.074.png

1062416529.075.png

1062416529.076.png

1062416529.077.png

1062416529.078.png

1062416529.080.png

1062416529.081.png

1062416529.082.png

1062416529.083.png

1062416529.084.png

1062416529.085.png

1062416529.086.png

1062416529.087.png

1062416529.088.png

1062416529.089.png

1062416529.091.png

1062416529.092.png

1062416529.093.png

1062416529.094.png

1062416529.095.png

1062416529.096.png

1062416529.097.png

1062416529.098.png

1062416529.099.png

1062416529.100.png

1062416529.102.png

1062416529.103.png

1062416529.104.png

1062416529.105.png

1062416529.106.png

1062416529.107.png

1062416529.108.png

1062416529.109.png

1062416529.110.png

1062416529.111.png

1062416529.114.png

1062416529.115.png

1062416529.116.png

1062416529.117.png

1062416529.118.png

1062416529.119.png

1062416529.120.png

1062416529.121.png

1062416529.122.png

1062416529.123.png

1062416529.125.png

1062416529.126.png

1062416529.127.png

1062416529.128.png

1062416529.129.png

1062416529.130.png

1062416529.131.png

1062416529.132.png

1062416529.133.png

1062416529.134.png

1062416529.136.png

1062416529.137.png

1062416529.138.png

1062416529.139.png

1062416529.140.png

1062416529.141.png

1062416529.142.png

1062416529.143.png

1062416529.144.png

1062416529.145.png

1062416529.147.png

1062416529.148.png

1062416529.149.png

1062416529.150.png

1062416529.151.png

1062416529.152.png

1062416529.153.png

1062416529.154.png

1062416529.155.png

1062416529.156.png

1062416529.158.png

1062416529.159.png

1062416529.160.png

1062416529.161.png

1062416529.162.png

1062416529.163.png

1062416529.164.png

1062416529.165.png

1062416529.166.png

1062416529.167.png

1062416529.169.png

1062416529.170.png

1062416529.171.png

1062416529.172.png

1062416529.173.png

1062416529.174.png

1062416529.175.png

1062416529.176.png

1062416529.177.png

1062416529.178.png

1062416529.180.png

1062416529.181.png

1062416529.182.png

1062416529.183.png

1062416529.184.png

1062416529.185.png

1062416529.186.png

1062416529.187.png

1062416529.188.png

1062416529.189.png

1062416529.191.png

1062416529.192.png

1062416529.193.png

1062416529.194.png

1062416529.195.png

1062416529.196.png

1062416529.197.png

1062416529.198.png

1062416529.199.png

1062416529.200.png

1062416529.202.png

1062416529.203.png

1062416529.204.png

1062416529.205.png

1062416529.206.png

1062416529.207.png

1062416529.208.png

1062416529.209.png

1062416529.210.png

1062416529.211.png

1062416529.213.png

1062416529.214.png

1062416529.215.png

1062416529.216.png

1062416529.217.png

1062416529.218.png

1062416529.219.png

1062416529.220.png

1062416529.221.png

1062416529.222.png

1062416529.225.png

1062416529.226.png

1062416529.227.png

1062416529.228.png

1062416529.229.png

1062416529.230.png

1062416529.231.png

1062416529.232.png

1062416529.233.png

1062416529.234.png

1062416529.236.png

1062416529.237.png

1062416529.238.png

1062416529.239.png

1062416529.240.png

1062416529.241.png

1062416529.242.png

1062416529.243.png

1062416529.244.png

1062416529.245.png

1062416529.247.png

1062416529.248.png

1062416529.249.png

1062416529.250.png

1062416529.251.png

1062416529.252.png

1062416529.253.png

1062416529.254.png

1062416529.255.png

1062416529.256.png

1062416529.258.png

1062416529.259.png

1062416529.260.png

1062416529.261.png

1062416529.262.png

1062416529.263.png

1062416529.264.png

1062416529.265.png

1062416529.266.png

1062416529.267.png

1062416529.269.png

1062416529.270.png

1062416529.271.png

1062416529.272.png

1062416529.273.png

1062416529.274.png

1062416529.275.png

1062416529.276.png

1062416529.277.png

1062416529.278.png

1062416529.280.png

1062416529.281.png

1062416529.282.png

1062416529.283.png

1062416529.284.png

1062416529.285.png

1062416529.286.png

1062416529.287.png

1062416529.288.png

1062416529.289.png

1062416529.291.png

1062416529.292.png

1062416529.293.png

1062416529.294.png

1062416529.295.png

1062416529.296.png

1062416529.297.png

1062416529.298.png

1062416529.299.png

1062416529.300.png

1062416529.302.png

1062416529.303.png

1062416529.304.png

1062416529.305.png

1062416529.306.png

1062416529.307.png

1062416529.308.png

1062416529.309.png

1062416529.310.png

1062416529.311.png

1062416529.313.png

1062416529.314.png

1062416529.315.png

1062416529.316.png

1062416529.317.png

1062416529.318.png

1062416529.319.png

1062416529.320.png

1062416529.321.png

1062416529.322.png

1062416529.324.png

1062416529.325.png

1062416529.326.png

1062416529.327.png

1062416529.328.png

1062416529.329.png

1062416529.330.png

1062416529.331.png

1062416529.332.png

1062416529.333.png

1062416529.336.png

1062416529.337.png

1062416529.338.png

1062416529.339.png

1062416529.340.png

1062416529.341.png

1062416529.342.png

1062416529.343.png

1062416529.344.png

1062416529.345.png

1062416529.347.png

1062416529.348.png

1062416529.349.png

1062416529.350.png

1062416529.351.png

cele programu

1. Wczesna interwencja i przeciwdziałanie porzucaniu dzieci poprzez

świadczenie pomocy kobietom ciężarnym, matkom, młodym kobietom

oraz rodzinom z grupy ryzyka.

2. Zapewnienie opieki w środowisku rodzinnym poprzez tworzenie opieki

zastępczej dla niemowląt oraz dzieci niepełnosprawnych i poprawa ja-

kości opieki przed adopcją.

3. Wspieranie kobiet ciężarnych w wychowaniu dzieci poprzez dostarcza-

nie wiedzy w ramach działania „Szkoła dla kobiet w ciąży”.

1.

Wczesna

interwencja oraz

przeciwdziałanie

porzucaniu dzieci

Bułgaria

grupa docelowa

programu

Kobiety ciężarne, rodzice noworodków, matki nieletnie, matki posiadające

dużo dzieci, rodziny wielopokoleniowe, rodziny z grupy ryzyka, rodzice za-

stępczy i adopcyjni.

funkcjonowanie

programu

1. Wczesna interwencja i przeciwdziałanie porzucaniu dzieci poprzez

udzielanie wsparcia kobietom ciężarnym, młodym kobietom oraz ro-

dzinom z grupy ryzyka.

Głównym celem programu jest wczesna interwencja i przeciwdziała-

nie porzucaniu niemowląt , poprzez wczesną identyfikację potrzeb oraz

czynników ryzyka związanego z porzucaniem noworodków. Aby zrealizo-

wać ten cel, Instytut Działalności i Praktyk Socjalnych (IDiPS) przeszko-

lił zespoły pracowników socjalnych w Shumen, Vidin i Pazardzhik, gdzie

IDiPS prowadzi Ośrodki Pomocy Społecznej dla Dzieci i Rodzin (OPSdDiR).

Pracownicy socjalni z OPSdDiR pracują w zespołach z pracownikami me-

dycznymi oraz pracownikami socjalnymi ze szpitala. Pracownicy socjalni

lub medyczni w szpitalu powiadamiają OPSdDiR, jeśli matka podejmuje

decyzję o porzuceniu dziecka. Zespół OPSdDiR przeprowadza wstępny

wywiad z matkami, podczas którego pracownicy socjalni zachęcają mat-

ki do dzielenia się swoimi myślami i uczuciami związanymi z narodzi-

nami dziecka, jego miejsca w rodzinie, środowiska rodzinnego (bliskiej

i dalszej rodziny), relacji, warunków oraz budżetu rodziny. Pracownicy

socjalni informują matki o ich prawach oraz możliwości otrzymywania

pomocy materialnej i instytucjonalnej. Jeśli po pierwszych spotkaniach

z matkami zostaje potwierdzone ryzyko porzucenia, pracownik socjalny

dokonuje doraźnej oceny zdolności rodzicielskich i sytuacji społecznej

rodziny — angażując potencjalnych partnerów i przedstawicieli z innych

instytucji. Głównym celem jest połączenie środków w jak największym

stopniu, aby przeciwdziałać porzuceniu i zapewnić dziecku szansę wy-

chowywania się w środowisku rodzinnym. Następnie przeprowadzane są

kolejne konsultacje w celu udzielenia matce wsparcia w podjęciu decyzji

o nieporzucaniu dziecka. Jeśli udaje się przeprowadzić działania zapo-

biegające porzuceniu, matka i jej rodzina otrzymują wsparcie podczas

pierwszych lat wychowywania dziecka.

nazwa programu

Wczesna interwencja oraz przeciwdziałanie porzucaniu dzieci

miejsce wdrażania

programu i dane

kontaktowe

Instytut Socjalnej Działalności i Praktyk

Zespół Opieki Społecznej dla Dzieci i Rodzin (ZOSDiR), Shumen

e-mail: ksu_sh@abv.bg

telefon: +35 954 833 124

www.sapibg.org/regional-centers/ksuds-shumen

opis programu

Kobiety ciężarne i matki na oddziale położniczym, które mogą lub chcą

porzucić dziecko, otrzymują wsparcie zespołu interdyscyplinarnego (pra-

cownika socjalnego lub psychologa, doktora, i pediatry). Pomoc jest kon-

tynuowana po narodzinach dziecka. Matka otrzymuje wsparcie w trakcie

pierwszych dni w szpitalu położniczym i po opuszczeniu szpitala, kiedy

wraca do domu z dzieckiem. W przypadku choroby dziecka, zespół projek-

towy angażuje innych profesjonalistów: fizjoterapeutę i fizykoterapeutę.

Matka otrzymuje podstawowe umiejętności rodzicielskie.

Po opuszczeniu szpitala przez matkę zespół nadal udziela jej wsparcia

materialnego i socjalnego. Pomoc materialna (dostępna dzięki wspar-

ciu w ramach projektu „Rodzina dla każdego dziecka”) udzielana jest

w różnych formach. Przykładowo, rodziny otrzymują materiały budow-

lane w celu poprawy ich warunków mieszkalnych i powrotu dzieci do

środowiska rodzinnego. Z matkami z grupy ryzyka pracujemy w zakre-

sie planowania rodziny, czyli informujemy o metodach zapobiegania

niechcianej ciąży. IDiPS organizuje spotkania informacyjne w gminie

Jeśli matka nie jest gotowa do opieki nad dzieckiem, powierza je rodzicom

zastępczym przed oddaniem do adopcji. Dzięki programowi w ostatnim

roku żadne dziecko nie trafiło do placówki opiekuńczej.

4

5

Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi | przykłady inspirujących praktyk

Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi | przykłady inspirujących praktyk

1062416529.352.png

1062416529.353.png

1062416529.354.png

1062416529.355.png

1062416529.356.png

1062416529.358.png

1062416529.359.png

1062416529.360.png

1062416529.361.png

1062416529.362.png

1062416529.363.png

1062416529.364.png

1062416529.365.png

1062416529.366.png

1062416529.367.png

1062416529.369.png

1062416529.370.png

1062416529.371.png

1062416529.372.png

1062416529.373.png

1062416529.374.png

1062416529.375.png

1062416529.376.png

1062416529.377.png

1062416529.378.png

1062416529.380.png

1062416529.381.png

1062416529.382.png

1062416529.383.png

1062416529.384.png

1062416529.385.png

1062416529.386.png

1062416529.387.png

1062416529.388.png

1062416529.389.png

1062416529.391.png

1062416529.392.png

1062416529.393.png

1062416529.394.png

1062416529.395.png

1062416529.396.png

1062416529.397.png

1062416529.398.png

1062416529.399.png

1062416529.400.png

1062416529.402.png

1062416529.403.png

1062416529.404.png

1062416529.405.png

1062416529.406.png

1062416529.407.png

1062416529.408.png

1062416529.409.png

1062416529.410.png

1062416529.411.png

1062416529.413.png

1062416529.414.png

1062416529.415.png

1062416529.416.png

1062416529.417.png

1062416529.418.png

1062416529.419.png

1062416529.420.png

1062416529.421.png

1062416529.422.png

1062416529.424.png

1062416529.425.png

1062416529.426.png

1062416529.427.png

1062416529.428.png

1062416529.429.png

1062416529.430.png

1062416529.431.png

1062416529.432.png

1062416529.433.png

1062416529.435.png

1062416529.436.png

1062416529.437.png

1062416529.438.png

1062416529.439.png

1062416529.440.png

1062416529.441.png

1062416529.442.png

1062416529.443.png

1062416529.444.png

1062416529.447.png

1062416529.448.png

1062416529.449.png

1062416529.450.png

1062416529.451.png

1062416529.452.png

1062416529.453.png

1062416529.454.png

1062416529.455.png

1062416529.456.png

1062416529.458.png

1062416529.459.png

1062416529.460.png

1062416529.461.png

1062416529.462.png

Shumen poświęcone tematyce zapobiegania niechcianej ciąży. W spo-

tkaniach biorą udział przedstawiciele społeczności romskiej, jej przy-

wódcy, mediatorzy ds. zdrowia, przedstawiciele Kościoła etc. Prace

w społeczności są kontynuuowane przez mobilny zespół roboczy. Za-

leżnie od zidentyfikowanych potrzeb dziecka i rodziny, matki otrzymują

indywidualne wsparcie. Niektórym z nich trzeba towarzyszyć podczas

wizyt w innych instytucjach, inne otrzymują informacje i konsultacje

prawne w zakresie pomocy społecznej, ubezpieczenia zdrowotnego oraz

rejetstracji w urzędzie pracy etc.

my spotkania indywidualne z klientami. Na spotkaniach można negocjo-

wać korzystanie z usługi, a kandydaci są informowani o treści programu

szkoleniowego. Podczas szkoleń na spotkaniach z klientami omawiane

są określone kwestie zgłaszane wcześniej przez rodziców adopcyjnych

na spotkaniach indywidualnych ze specjalistami ds. pomocy rodzinie. Po

szkoleniu organizowane są spotkania, na których omawiane są wyniki

oraz informacje zwrotne dotyczące szkolenia. Ośrodek szkoleniowy stał

się jednym z najbardziej popularnych ośrodków w Bułgarii.

3.Wsparcie dla kobiet ciężarnych w wychowywaniu dzieci poprzez do-

starczanie wiedzy w ramach usługi „Szkoła dla kobiet w ciąży”.

W 2011 r. w ośrodku dla matek w Shumen, Vidin i Pazardjiku w konsulta-

cjach wzięło udział ponad 120 matek, a w 2012 r. 110 matek, które przy-

znały, że porzuciłyby swoje nowo narodzone dzieci. Po intensywnej pra-

cy zespołowej u ponad 60% matek odnieśliśmy sukces — matki zmieniły

swoje podejście i podjęły opiekę nad swoimi dziećmi. Zapewniliśmy im

wsparcie materialne, doradztwo oraz pomoc w pierwszych latach wy-

chowania dziecka.

Kolejną istotną częścią programu jest program grupowy „Szkoła dla ko-

biet w ciąży”. Jest to usługa świadczona przez OPSdDiR we współpracy

ze szpitalem położniczym. Przez dwa miesiące przy wsparciu ze strony

specjalistów ze szpitala położniczego, pracowników socjalnych i psycho-

loga, kobiety ciężarne zdobywały wiedzę o wczesnym etapie rozwoju

dziecka, zmianach, które następują przed i po porodzie, przygotowaniu

do szpitala, pierwszym spotkaniu z dzieckiem; uczyły się podstawowych

umiejętności opieki nad dzieckiem oraz znaczenia komunikacji z dziec-

kiem.

2. Zapewnienie opieki w środowisku rodzinnym poprzez stworzenie opieki

zastępczej dla niemowląt i dzieci niepełnosprawnych. Kolejnym krokiem

w procesie przeciwdziałania porzucaniu jest zorganizowanie spotka-

nia roboczego w celu omówienia konkretnych przypadków. Na spotka-

niu obowiązkowa jest obecność przedstawiciela Wydziału ds. Ochrony

Dzieci z miejsca zamieszkania matki, przedstawiciela WOD z miejsca

zamieszkania dziecka oraz przedstawiciela Regionalnego Ośrodka ds.

Opieki Zastępczej etc. Jeśli nie istnieje możliwość sprawowania opieki

nad dzieckiem przez rodzinę lub — według przygotowanej oceny — śro-

dowisko jest nieprzyjazne dziecku, a umiejętności rodzicielskie na bar-

dzo niskim poziomie, ustala się, że dziecko powinno zostać umieszczone

w rodzinie zastępczej. Profil rodziny jest wybierany zgodnie z indywidu-

alnymi potrzebami dziecka. Pracownik socjalny z Regionalnego Ośrodka

ds. Opieki Zastępczej przeprowadza rozmowę z wybraną rodziną zastęp-

czą i przedstawia profil oraz historię dziecka. Rodziny zastępcze są in-

formowane o możliwości otrzymania wsparcia materialnego w zakresie

wyposażenia niezbędnego dla noworodka. Główny pracownik socjalny

ROOZ kupuje wszystko, co jest potrzebne dla dziecka. Rodzic zastępczy

otrzymuje pomoc nawet po umieszczeniu dziecka w rodzinie, w trakcie

sprawowania nad nim opieki. Rodziny zastępcze otrzymują wsparcie

przy przygotowywaniu dokumentacji potrzebnej do ustanowienia opieki

nad dzieckiem.

opis wyzwań związanych

z wdrażaniem programu

Największym wyzwaniem było zmienienie postawy bardzo popularnej

wśród personelu medycznego, według której dziecko powinno być umiesz-

czone w placówce opiekuńczo-wychowawczej, jeśli rodzina nie może wziąć

na siebie odpowiedzialności związanej z opieką nad dzieckiem.

Kolejnym wyzwaniem była zmiana postawy matek odnośnie konieczno-

ści stosowania antykoncepcji. Pomimo trudności towarzyszyliśmy ośmiu

matkom podczas badań medycznych i zabiegów zakładania spirali.

Niemniej jednak mieliśmy problemy ze zmianą postaw dotyczących porzu-

cania dzieci, ponieważ większość kobiet twierdziła, że powodem są proble-

my finansowe i brak wiedzy o wychowywaniu dziecka.

historia sukcesu

programu prezentująca

jego funkcjonowanie

lub prezentacja

przykładowego przypadku

Pierwszy krok we wczesnej interwencji to informacja od pracownika so-

cjalnego lub personelu medycznego szpitala o sygnałach wskazujących na

potencjalne porzucenie dziecka przez matkę.

Pierwszy noworodek został umieszczony w rodzinie zastępczej w Shu-

men 3 marca 2011 r. Do końca sierpnia 2011 r. udało nam się przerwać

procedurę umieszczania niemowląt w placówkach opieki medyczno-so-

cjalnej dla dzieci (POMSdD) w Shumen, a przed końcem 2011 r. 36 dzie-

ci znajdujących się w placówce opieki medyczno-społecznej dla dzieci

w Shumen umieszczono w rodzinach zastępczych. Do końca 2012 r.

31 niemowląt bezpośrednio z oddziału położniczego oddano pod opiekę

rodzin zastępczych. W latach 2011-2012 żadne dziecko nie trafiło do pla-

cówki opiekuńczo-wychowawczej.

Tak się stało w przypadku jednej z matek w gminie Varbitsa. Z matką

przeprowadzono wstępny wywiad. Podczas rozmowy pracownik socjalny

ośrodka zachęcał kobietę do podzielenia się swoimi myślami i odczuciami

związanymi z pojawieniem się nowo narodzonego dziecka, jego miejsca

w rodzinie, środowiska rodzinnego (bliskiej lub dalszej rodziny), związków,

warunków mieszkalnych oraz budżetu domowego. Matka została poinfor-

mowana o warunkach i sposobach składania odpowiednich dokumentów,

w celu otrzymania zasiłku macierzyńskiego i dla bezrobotnych.

Od 2011 r., według przepisów prawnych Bułgarii, szkolenia dla kandyda-

tów na rodziców adopcyjnych są obowiązkowe. W ramach „Szkolenia dla

kandydatów na rodziców adopcyjnych” poza pracą w grupach, realizuje-

Widząc, że matka skłonna jest porzucić dziecko, pracownik socjalny pod-

jął natychmiastowe działanie w celu oceny środowiska, w którym dziecko

6

7

Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi | przykłady inspirujących praktyk

Jak wspierać rodziny z małymi dziećmi | przykłady inspirujących praktyk

1062416529.463.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Jan Paweł II - Teologia małżeństwa.pdf (184 KB)
Chcę się bawić - Praktyczne propozycje zabaw dla małych dzieci.pdf (2485 KB)
Klub dziecięcy. Standardy jakości opieki i wsparcia rozwoju dzieci do lat 3.pdf (2025 KB)
Edukacja małych dzieci- standardy, bariery, szanse. Raport.pdf (4153 KB)
Bo jakie początki, takie będzie wszystko.pdf (6201 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin