gierasimiuk_zagrozenia_mechaniczne1.pdf

Józef Gierasimiuk

Zagro Ŝ enia mechaniczne

Spis tre ś ci

1. Wprowadzenie ............................................................................................................................ 3

2. Terminologia ............................................................................................................................... 3

3. Podział zagro Ŝ e ń mechanicznych ............................................................................................... 8

4. Identyfikacja zagro Ŝ e ń mechanicznych ....................................................................................... 8

5. Metody i ś rodki eliminowania zagro Ŝ e ń mechanicznych i ograniczania ryzyka zawodowego

zwi ą zanego z tymi zagro Ŝ eniami................................................................................................... 11

5.1. Rozwi ą zania konstrukcyjne bezpieczne same w sobie (samobezpieczne).......................... 12

5.2. Techniczne ś rodki ochronne ............................................................................................... 15

5.2.1. Osłony .......................................................................................................................... 16

5.2.2. Inne materialne przegrody ........................................................................................... 25

5.3. Urz ą dzenia ochronne.......................................................................................................... 27

6. Uzupełniaj ą ce ś rodki ochronne ................................................................................................. 31

7. Pozostałe ś rodki zmniejszaj ą ce ryzyko zwi ą zane z zagro Ŝ eniami mechanicznymi.................... 34

7.1. Ś rodki zmniejszaj ą ce nara Ŝ enie na zagro Ŝ enia................................................................... 34

7.2 Informacje dotycz ą ce u Ŝ ytkowania....................................................................................... 35

7.3 Inne ś rodki ........................................................................................................................... 35

8. Ocena ryzyka zawodowego wynikaj ą cego z zagro Ŝ e ń mechanicznych..................................... 35

9 Bibliografia ................................................................................................................................. 43

1. Wprowadzenie

W ś ród zagro Ŝ e ń fizycznych wyst ę puj ą cych w procesie pracy, zagro Ŝ enia mechaniczne

stanowi ą specyficzn ą grup ę ze wzgl ę du na sposób oddziaływania na człowieka, ró Ŝ norodno ść i

natychmiastowo ść nast ę pstw. Ze wzgl ę du na rozmiary i konsekwencje nast ę pstw (wypadki i

doznawane

urazy)

zagro Ŝ enia

mechaniczne

nalez ą

najistotniejszych

najcz ęś ciej

towarzysz ą cym procesom pracy.

Zagro Ŝ enia mechaniczne mog ą by ć powodowane przez szeroko rozumiane przedmioty pracy

(maszyny, narz ę dzia, oprzyrz ą dowanie i wyposa Ŝ enie stanowisk pracy lub ich cz ęś ci, a tak Ŝ e –

stosowane lub uzyskiwane w realizowanych procesach technologicznych - surowce, materiały,

półfabrykaty, wyroby gotowe itp. oraz otoczenie), z którymi człowiek współdziała bezpo ś rednio lub

po ś rednio b ą d ź styka si ę w procesie pracy. Urazy mechaniczne ciała człowieka mog ą by ć równie Ŝ

nast ę pstwem takich zdarze ń , jak po ś lizgni ę cie si ę na posadzce czy upadek z wysoko ś ci lub do

zagł ę bie ń . Zagro Ŝ enia mechaniczne najcz ęś ciej natychmiast doprowadzaj ą do urazów, takich jak

np.: przeci ę cia, przekłucia, stłuczenia, zmia Ŝ d Ŝ enia, złamania, lub nawet do ś mierci

2. Terminologia

Aktywne optoelektroniczne urz ą dzenie ochronne (AOPD) - urz ą dzenie, którego funkcja

wykrywania jest spełniana przez optoelektroniczne elementy nadawcze i odbiorcze wykrywaj ą ce

przerw ę

promieniowaniu

optycznym

wytwarzanym

urz ą dzeniu,

spowodowan ą

nieprzezroczystym przedmiotem obecnym w okre ś lonej strefie wykrywania[46]

Czułe wyposa Ŝ enie ochronne (SPE) - wyposa Ŝ enie do wykrywania osób lub cz ęś ci ciała,

przekazuj ą ce odpowiedni sygnał do systemu sterowania w celu zmniejszenia ryzyka w odniesieniu

do osób wykrytych. Sygnał mo Ŝ e by ć wytworzony, kiedy osoba lub cz ęść ciała osoby przekroczy

ustalon ą granic ę — np. wejdzie do strefy zagro Ŝ enia — (wył ą czanie samoczynne) lub kiedy

wykrywana jest obecno ść osoby w z góry ustalonej strefie (wykrywanie obecno ś ci), albo w obu

przypadkach [46]

Czynno ś ci robocze – ka Ŝ da, dowolna czynno ść podejmowana przez pracownika w celu

osi ą gni ę cia rezultatu przewidzianego dla systemu pracy [16]

Dostateczne zmniejszenie ryzyka- zmniejszenie ryzyka, które, uwzgl ę dniaj ą c aktualny stan nauki

i techniki, odpowiada co najmniej wymaganiom prawnym [46]

Informacje dotycz ą ce u Ŝ ytkowania - ś rodek ochronny składaj ą cy si ę z elementów

informacyjnych (np. teksty, wyrazy, znaki, sygnały, symbole, schematy), stosowanych oddzielnie

lub w poł ą czeniu, w celu przekazania u Ŝ ytkownikowi informacji [46]

Komunikat słowny - ustalona, krótka i jednoznaczna, informacja słowna wypowiadana przez

człowieka lub emitowana jako głos ludzki, nakazuj ą cy okre ś lone post ę powanie w celu zachowania

bezpiecze ń stwa i ochrony zdrowia pracowników. [6]

Operator -. pracownik, któremu powierzono zadanie u Ŝ ytkowania maszyny;[7]

Osłona - element lub zestaw elementów konstrukcyjnych słu Ŝą cy do ochrony człowieka przed

niebezpiecznymi lub uci ąŜ liwymi wpływami pracuj ą cych cz ęś ci, mechanizmów i układów

roboczych maszyny lub innego urz ą dzenia technicznego;[6]

Osłona blokuj ą ca - osłona sprz ęŜ ona z urz ą dzeniem blokuj ą cym i systemem sterowania maszyn ą

w taki sposób, Ŝ e s ą spełnione nast ę puj ą ce funkcje

— funkcje maszyny stwarzaj ą ce zagro Ŝ enie, „nadzorowane przez osłon ę , nie mog ą by ć

realizowane do chwili zamkni ę cia osłony;

— otwarcie osłony w czasie, gdy maszyna realizuje funkcje stwarzaj ą ce zagro Ŝ enie, powoduje

wysłanie sygnału zatrzymania maszyny;

— funkcje maszyny stwarzaj ą ce zagro Ŝ enie, nadzorowane” przez osłon ę , mog ą by ć

realizowane w czasie, gdy jest ona zamkni ę ta. Samo zamkni ę cie osłony nie powoduje rozpocz ę cia

realizacji funkcji [46]

Osłona blokuj ą ca z funkcj ą uruchamiania - osłona steruj ą ca - osłona blokuj ą ca w wykonaniu

szczególnym, która, skoro tylko znajdzie si ę w swym poło Ŝ eniu zamkni ę tym, wysyła sygnał do

uruchomienia funkcji maszyny stwarzaj ą cej(-ych) zagro Ŝ enie, bez stosowania oddzielnego

sterowania uruchomieniem tej funkcji. [46]

Osłona blokuj ą ca z ryglowaniem - osłona sprz ęŜ ona z urz ą dzeniem blokuj ą cym i urz ą dzeniem

rygluj ą cym osłon ę oraz systemem sterowania maszyn ą w taki sposób, Ŝ e s ą spełnione

nast ę puj ą ce funkcje:

— funkcje maszyny stwarzaj ą ce zagro Ŝ enie, „nadzorowane przez osłon ę , nie mog ą by ć

realizowane do chwili zamkni ę cia i zaryglowania osłony;

— osłona pozostaje zamkni ę ta i zaryglowana do chwili, a Ŝ zniknie ryzyko, zwi ą zane z

stwarzaj ą cymi zagro Ŝ enie funkcjami maszyny, „nadzorowanymi” przez osłon ę ;

— funkcje maszyny stwarzaj ą ce zagro Ŝ enie, „nadzorowane” przez osłon ę , mog ą by ć realizowane

w czasie, gdy jest ona zamkni ę ta i zaryglowana. Samo zamkni ę cie i zaryglowanie osłony nie

powoduje rozpocz ę cia realizacji funkcji maszyny stwarzaj ą cych zagro Ŝ enie [46]

Osłona nastawna - osłona stała lub ruchoma, która jest nastawiona jako cało ść albo zawiera

cz ęść lub cz ęś ci nastawiane. Nastawienie pozostaje niezmienne podczas danej operacji [46]

Osłona ruchoma - osłona, która mo Ŝ e zosta ć otwarta bez u Ŝ ycia narz ę dzi [46]

Osłona stała - osłona umocowana (np. ś rubami, nakr ę tkami, przez przyspawanie) w taki sposób,

Ŝ e mo Ŝ e by ć otwarta lub usuni ę ta tylko z u Ŝ yciem narz ę dzi lub przez zniszczenie zamocowa ń [46]

Pomieszczenie pracy -

pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym

wykonywana jest praca.

Nie uwa Ŝ a si ę za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszcze ń , w których:

- ł ą czny czas przebywania tych samych pracowników w ci ą gu jednej zmiany roboczej jest

krótszy ni Ŝ 2 godziny, a wykonywane czynno ś ci maj ą charakter dorywczy b ą d ź praca polega na

krótkotrwałym przebywaniu zwi ą zanym z dozorem albo konserwacj ą urz ą dze ń lub utrzymaniem

czysto ś ci i porz ą dku,

- maj ą miejsce procesy technologiczne nie pozwalaj ą ce na zapewnienie odpowiednich

warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania ś rodków ochrony

indywidualnej i zachowania specjalnego re Ŝ imu organizacji pracy,

- jest prowadzona hodowla ro ś lin lub zwierz ą t, niezale Ŝ nie od czasu przebywania w nich

pracowników zajmuj ą cych si ę obsług ą .[6]

Pomieszczenie czasowej pracy - pomieszczenie pracy, w którym ł ą czny czas przebywania tego

samego pracownika w ci ą gu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin. [6

Pomieszczenie stałej pracy - pomieszczenie pracy, w którym ł ą czny czas przebywania tego

samego pracownika w ci ą gu jednej doby przekracza 4 godziny. [6]]

Przestrze ń pracy -

przestrze ń przewidziana dla osoby lub grupy osób do wykonania zadania

roboczego [16]

Rozwi ą zanie konstrukcyjne bezpieczne samo w sobie – ś rodek ochronny, który albo eliminuje

zagro Ŝ enia,

albo

zmniejsza

ryzyko

zwi ą zane

zagro Ŝ eniami,

zmieniaj ą c

wła ś ciwo ś ci

konstrukcyjne lub eksploatacyjne maszyny bez u Ŝ ycia osłon lub urz ą dze ń ochronnych

Ryzyko – kombinacja prawdopodobie ń stwa wyst ą pienia szkody i ci ęŜ ko ś ci tej szkody [46]

Ryzyko resztkowe – ryzyko pozostaj ą ce po zastosowaniu ś rodków ochronnych. [46]

Stanowisko pracy - przestrze ń pracy, wraz z wyposa Ŝ eniem w ś rodki i przedmioty pracy, w której

pracownik lub zespół pracowników wykonuje prac ę . [6]

Stosowanie technicznych ś rodków ochronnych - ś rodek ochronny polegaj ą cy na stosowaniu

osłon lub innych urz ą dze ń ochronnych w celu ochrony osób przed zagro Ŝ eniami, których nie

mo Ŝ na w rozs ą dny sposób wyeliminowa ć , albo stosowany w przypadku ryzyka, którego nie mo Ŝ na

zmniejszy ć za pomoc ą rozwi ą za ń konstrukcyjnych bezpiecznych samych w sobie [46]

Stanowisko pracy - przestrze ń pracy, wraz z wyposa Ŝ eniem w ś rodki i przedmioty pracy, w której

pracownik lub zespół pracowników wykonuje prac ę . [6]

Strefa zagro Ŝ enia, strefa niebezpieczna – ka Ŝ da strefa wewn ą trz i/lub wokół maszyny, w której

osoba mo Ŝ e by ć nara Ŝ ona na zagro Ŝ enie . [46]

Sygnały bezpiecze ń stwa - sygnały ś wietlne i d ź wi ę kowe, komunikaty słowne lub sygnały r ę czne,

przekazuj ą ce informacje istotne dla zachowania bezpiecze ń stwa i ochrony zdrowia pracowników.

[6]

Sygnał d ź wi ę kowy - sygnał akustyczny (d ź wi ę kowy) emitowany przez urz ą dzenie przeznaczone

do tego celu, bez u Ŝ ycia głosu ludzkiego i nie emituj ą ce tego głosu, wskazuj ą cy na zaistnienie oraz

— w razie potrzeby — trwanie i zako ń czenie niebezpiecznej sytuacji. [6]

Sygnał r ę czny ustalony ruch lub układ r ą k i dłoni, słu Ŝą cy do kierowania osobami wykonuj ą cymi

czynno ś ci mog ą ce stwarza ć zagro Ŝ enia dla bezpiecze ń stwa pracowników. [6]

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: