Hydrologia_W4_zjawiska_hydrologiczne_cd.pdf

Hydrologia

Zjawiska hydrologiczne

ciąg dalszy

Studia dzienne

Norbert Szmolke

Huragan

Huragan to wiatr, rodzaj cyklonu tropikalnego o prędkości powyŜej 33 m/s

występujący na Atlantyku i wschodnim Pacyfiku (czasami równieŜ na innych

morzach). Zwykle powoduje znaczne zniszczenia na powierzchni, nad którą

przechodzi. Siła huraganu jest definiowana m.in. za pomocą skali Saffira-

Simpsona.

Choć w ostatnich dziesięcioleciach nie zauwaŜono

wzrostu ogólnej liczby wszystkich huraganów, znacznie

zwiększyła się ilość tych najgwałtowniejszych, które w

pięciostopniowej skali Saffira-Simpsona są zaliczane do

4. i 5. kategorii.

Liczba huraganów 4 i 5 kategorii

SłuŜy ona do oszacowania potencjalnych szkód, powstałych w momencie wejścia

huraganu na ląd. Jest ona stosowana tylko w przypadku sztormów powstałych na

Oceanie Atlantyckim i północnym Pacyfiku na wschód od międzynarodowej linii

zmiany daty. W przypadku innych sztormów stosowane są odmienne metody

oceny.

W 2005 roku nad

ZatokąMeksykańskąi

wybrzeŜem Stanów

Zjednoczonych

przeszły huragany

Katrina i Wilma, z

których pierwszy był

najkosztowniejszym, a

drugi najsilniejszym w

dziejach.

Północny Atlantyk

Wschodni Pacyfik

Ocean Indyjski

Zachodni Pacyfik

116

1975-1989

1990-2004

www.biomasa.org/edukacja

Nazwa

Obszar występowania

Okres

Prędkość wiatru do

Wiatr ciągły

33–42 m/s

119–153 km/h

Potencjalne zniszczenia

Brak większych zniszczeń wśród budynków. Zniszczenia spowodowane głównie przez niezabezpieczone przedmioty, drzewa, przyczepy

kempingowe. PrzybrzeŜne podtopienia oraz niewielkie zniszczenia w portach i marinach.

Huragan Anita

USA, Meksyk

29.09 – 3.09. 1977

280 km/h

Przykładowe zjawiska o takiej s ile

Huragan Agnes, Huragan Danny, Huragan Gaston

Wiatr ciągły

43–49 m/s

154–177 km/h

Huragan Britta

Niemcy, Polska, Rosja, Szwecja, Dania

30.10 – 2.11. 2006

150 km/h

Potencjalne zniszczenia

Zniszczenie pokrycia dachów, drzwi, okien. PowaŜne zniszczenia roślinności, przyczep kempingowych, itp. Zniszczenia w portach i

marinach spowodowane podtopieniami. Niektóre jednostki mogą zerwać cumy.

Huragan Katrina

USA, Kuba, Wyspy Karaibskie

23.08 – 31.08. 2005

280 km/h

Przykładowe zjawiska o takiej s ile

Hurricane Bob, Huragan Bonnie Huragan Frances Huragan Juan

Wiatr ciągły

50–58 m/s

178–209 km/h

Huragan Rita

Bahamy, USA, Kuba, Belize, Meksyk, Nikaragua

17.09 – 26.09. 1977

290 km/h

Potencjalne zniszczenia

Niewielkie zniszczenia mniejszych budynków, z moŜliwością uszkodzeńścian działowych. Całkowite zniszczenie przyczep

kempingowych. Podtopienia w rejonie przybrzeŜnym moŜe spowodować zniszczenie mniejszych budynków i uszkodzenie większych

konstrukcji. MoŜliwość podtopienia terenów połoŜonych w głąb lądu.

Huragan Wilma

Jamajka, Kajmany, Haiti, Kuba, Honduras,

Nikaragua, Belize, USA, Bahamy, Kanada

15.10 – 25.10. 2005

295 km/h

Przykładowe zjawiska o takiej s ile

Huragan Great New England z 1938, Huragan Fran, Huragan Is idore, Huragan Jeanne

Wiatr ciągły

59–69 m/s

210–249 km/h

Potencjalne zniszczenia

DuŜe zniszczenia ścian działowych, moŜliwość całkowitego zerwania dachów z mniejszych budynków. DuŜa erozja nadbrzeŜa.

MoŜliwość podtopienia znacznych obszarów w głąb lądu.

Przykładowe zjawiska o takiej s ile

Huragan Galveston z 1900, Huragan Charley, Huragan Hugo, Huragan Iris

Wiatr ciągły

≥70 m/s

≥250 km/h

Potencjalne zniszczenia

Całkowite zerwanie dachów domów, budynków uŜytkowych i przemys łowych. Całkowite zniszczenie niektórych budynków z

moŜliwością całkowitego rozwiania mniejszych konstrukcji. Powodzie na duŜym terenie. Niekiedy wymagana całkowita ewakuacja

ludności.

Przykładowe zjawiska o takiej s ile

Huragan Camille, Huragan Gilbert, Huragan Andrew, Huragan Dnia Pracy z 1935 roku, ; Huragan Katrina

Huragan Katrina nad Nowym Orleanem

• Czas trwania od 23 sierpnia do 31 sierpnia 2005

• Dotknięte kraje: Stany Zjednoczone, Kuba, wyspy karaibskie

• NajwyŜsza prędkość wiatru:280 km/h

Skutki przejścia huraganu Katrina nad Nowym Orleanem wywołały jedną z największych

katastrof naturalnych w historii Stanów Zjednoczonych, i przy okazji największą, w historii

tego kraju, ewakuację ludności.

30 sierpnia, kiedy huragan o sile 4 w skali Saffira-Simpsona osiągnął ląd, ponad 80% obszaru

miasta zostało zalane, nawet do wysokości 6 metrów.

W wielu miejscach nastąpiło uszkodzenie wałów przeciwpowodziowych, a bardzo wysoka

fala sztormowa wdarła się w głąb lądu.

Główną przyczyną zatopienia tak znacznego obszaru było zapadnięcie się terenu południowej

Luizjany, połoŜonej w delcie Missisipi. Spowodowane było to jej erozją oraz zmniejszeniem

osadzania się nowych warstw mułów rzecznych, na skutek sztucznej regulacji i przegrodzenia

w wielu miejscach rzeki. Dodatkowo, mimo wielu badań dowodzących konieczności

wzmocnienia wałów przeciwpowodziowych, problem ich rozbudowy został zignorowany.

Dodatkowo Nowy Orlean leŜy głównie poniŜej poziomu morza.

Zginęło 1209 osób. Straty materialne oszacowano na pow. 20 mld. dolarów

Przerwanie wału przeciwpowodziowego

Tsunami

Tsunam i to - fala oceaniczna, wywołana podwodnym trzęsieniem ziemi,

wybuchem wulkanu bądź osuwiskiem ziemi (lub dzieleniem się

lodowców); rzadziej w wyniku upadku meteorytu. Rozchodzą się

pierścieniowo od miejsca jej wzbudzenia.

Na pełnym morzu przejście fali tsunami, poruszającej się z wielką prędkością

(do 900 km/h), moŜe być nawet niezauwaŜone, jako Ŝe długość tych fal

dochodzi do kilkuset kilometrów, ale ich wysokość nie przekracza

kilkudziesięciu centymetrów.

Dopiero w strefie brzegowej moŜe ona osiągnąć wysokość kilkudziesięciu

metrów niszcząc nadbrzeŜne miejscowości. Najczęściej występuje w

basenie Oceanu Spokojnego. MoŜe osiągać brzeg jako łamiąca się fala,

ściana wody lub podobnym do przypływu zalaniem.

Przerwanie ciągu kanału

Rodzaje tsunami

Historyczne tsunami

•17 lipca 1998 - trzęsienie ziemi u wybrzeŜy Papui-Nowej Gwinei, 2200 zabitych,

•27 marca 1964 - "trzęsienie wielkopiątkowe" wywołuje tsunami, które niszczy

zachodnie wybrzeŜe Ameryki Północnej,

•1960 - trzęsienie ziemi w Chile wywołuje jedno z najwyŜszych fal tsunami, które

docierają do wybrzeŜy Japonii,

•1946 - trzęsienie ziemi na Aleutach, tsunami atakuje Hawaje i Alaskę, 196 ofiar, po tej

katastrofie powstał system ostrzegania przed tsunami na Pacyfiku, dlatego, Ŝe

Hawajczycy uznali doniesienie o tym, Ŝe wkrótce ma się pojawić tsunami za Ŝart prima

aprilisowy,

•1883 - wybuch wulkanu Krakatau wywołuje fale tsunami na Oceanie Indyjskim i

Spokojnym,

•1755 - trzęsienie ziemi w Lizbonie i wywołane przez nie tsunami niszczy stolicę

Portugalii,

•ok. 1450 p.n.e. - wybuch wulkanu na greckiej wyspie Santoryn,

•6100 p.n.e. i wcześniej - osuwiska Storegga wywołują kilka tsunami w północnej części

Atlantyku.

RozróŜnia się trzy rodzaje tsunami

• lokalne - miejsce wzbudzenia fali znajduje się blisko

wybrzeŜa, a czas jej przybycia wynosi do pół godziny,

• regionalne - fale mogą zagrozić większemu obszarowi

przybrzeŜnemu, czas przybycia do 5 godzin od wzbudzenia,

• ponadregionalne (pacyficzne) - mogą objąć wiele obszarów po

obu stronach Pacyfiku, czas przybycia fali od kilku do

kilkunastu godzin w zaleŜności od odległości.

Najsłynniejsze (najtragiczniejsze) tsunami z 26 grudnia 2004 -

trzęsienie ziemi na Oceanie Indyjskim - zniszczyło wybrzeŜa

kilku krajów Azji i Afryki; ok. 290 tys. zabitych,

Mechanizm trzęsienia Ziemi

•Podwodny wstrząs tektoniczny

•Nagłe osunięcie lub wypiętrzenie fragmentu dna

•Erupcja podwodnego wulkanu

•Asteroida uderzający w ziemię

ruchy tektoniczne.asx

Trzęsienia ziemi pojawiają się, gdy

wzajemny ruch dwóch płyt

tektonicznych zostaje zablokowany- po

jakimś czasie zgromadzona w uskoku

energia zostaje wyzwolona przez

gwałtowne ruchy skorupy ziemskiej.

•Płyty mogą przesuwać się względem siebie

równolegle, trąc o siebie wzdłuŜ uskoku

•Płyty mogą oddalać się od uskoku

•Jedna płyta moŜe być wciągana pod drugą

Przekrój poziomy przez obszar stykania się płyt

tektonicznych

Między trzęsieniami Ziemi

Jedna z wielu p ł yt , która tworzy zewn ę trzn ą pow ł ok ę Ziemi wsuwa si ę pod

kolejn ą . Kiedy p ł yty przesuwaj ą si ę nagle, w miejscu gdzie zwykle nie ma

ruchu, dochodzi do trz ę sienia Ziemi.

Kiedy jedna z p ł yt si ę przesuwa, p ł yta która jest nad ni ą zostaje ś ci ś ni ę ta.

Jej kraw ę d ź jest zawijana w dó ł , podczas gdy pozosta ł y obszar wypi ę trza

si ę ku górze. Ten ruch nast ę puje przez dziesi ą tki lub setki lat, powoli

buduj ą c napr ęŜ enie p ł yty.

Podczas trzęsienia Ziemi

Parę minut później…

Wzd ł u Ŝ kraw ę dzi, gdzie przez lata gromadz ą si ę silne napr ęŜ enia,

nast ę puje p ę kni ę cie i dochodzi do ich roz ł adowania w postaci wstrz ą sów o

ró Ŝ nej intensywno ś ci. Grunt mo Ŝ e p ę ka ć , unosi ć si ę i zapada ć . To

roz ł adowanie napr ęŜ enia powoduje wyprostowanie si ę p ł yty i podniesienie

poziomu dna oceanu, tym samym oczywi ś cie wody nad nim. To daje

pocz ą tek tsunami. Chwil ę potem to wypi ę trzenie opada, obni Ŝ aj ą c w tym

miejscu poziom dna.

Cz ęść mknie w kierunku l ą du nieopodal, staj ą c si ę coraz wi ę ksz ą , zbli Ŝ aj ą c

si ę do l ą du. Inna cz ęść przemierza ocean w kierunku odleg ł ych brzegów.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: