Wspolczesne_teorie_socjologiczne.doc

Współczesne teorie socjologiczne :

- teorie socjologiczne – rozumienie

·         Stefan Nowak – ściele rozumienie – teoria to zespól prawd zebranych i uporządkowanych w pewną logiczną całość

o       prawdy to relacje między pewnymi zdarzeniami, jeżeli A to B

o      

jeżeli mówimy o korelacjach to trzeba zaznaczyć stopień prawdopodobieństwa A         B z prawdopodobieństwem; p = 1, p< 1

·         Jerzy Szacki – to zbiór pojęć i stosunkowo ogólnych twierdzeń o rzeczywistości społecznej

o       Uporządkowanie zastanej rzeczywistości

o       Wytyczne dla dalszych badan – umiejętność zadawania pytań badawczych

- funkcje teorii socjologicznych:

·         Funkcja opisowa – odpowiedz na pytanie : jak jest? – bardzo łatwo jest odpowiedzieć socjologowi na to pytanie

·         Funkcja wyjaśniająca – odpowiedz na pytanie: dlaczego tak jest? – wskazywanie uwarunkowań zmiennych dla pewnych zdarzeń – odpowiedz na to pytanie stanowi pewien problem

·         Funkcja prognostyczna – odpowiedz na pytanie: jak będzie? – bardzo trudno jest przewidzieć na podstawie nawet dokładnych danych jak będzie, gdyż przedmiotem badanym jest istota ludzka – możliwość zmiany zdania, ponadto nie można przewidzieć wszystkich rzeczy, które wpłyną na opinie,   do tej pory żaden z pisanych raportów prognostycznych się  nie spełnił  - raporty rzymskie lata 60, 70

Robert Merton: podzielił prognozy na:

- pojęcie prognozy samospełniającej się – potocznie „krakanie” pod wpływem opinii prognoza zaczyna się spełniać 

                       -  przykład banku, który traci klientów pod wpływem negatywnej opinii jednego ze swoich klientów

- pojęcie prognozy samounicestwiającej się – czasami bywa tak, ze negatywna prognoza mobilizuje społeczeństwo i umiera niespełniona : przykład dbania o ekologie – dzisiaj

Zaożenie metodologiczne : 

·         Teoria scjentystyczna – socjologia, która uważa, że to co sprawdziło się w przyrodzie – naturze – powinno się też sprawdzić w przypadku człowieka,

o       W praktyce to badania ilościowe,

o       chodzi o opis a potem wyjaśnienie

·         teoria humanistyczna – socjologia, która uważa, że żeby zbadać człowieka należy użyć zupełnie innych, swoistych narzędzi np. wywiad pogłębiony

o       w praktyce chodzi o badania jakościowe

o       szukanie przyczyn, motywów w celu zrozumienia

zalożenie epistemologiczne: określa status wiedzy socjologa i jego role w społeczeństwie

·         teoria obiektywistyczna – socjologia jako nauka ma być wolna od wartościowania,

o       socjologowi nie wolno mieć opinii na badany temat

o       określenia Maxa Webera:

·         teoria krytyczna – teorie, które wartościują badaną rzeczywistość  i starają się na nią wpływać

o       jest moderatorem zastanej rzeczywistości

o       bycie krytyką systemu władzy – Touraine – w obronie społeczeństwa, Poucant

ozalożenie ontologiczne: w jaki sposób założenia odpowiadają na pytania jaka jest różnica miedzy społeczeństwem a jednostka

·         teoria mechanistyczna – jednostka jest wytworem społeczeństwa i to właśnie ono determinuje jednostkę

·         teoria woluntarystyczna -  Weber – jednostki w pewnych okolicznościach kształtują społeczeństwo

o       jest to wyjaśnienie subiektywnych znaczeń dla zjawisk społecznych takich jak: kościół – dla każdej jednostki społeczeństwie może mieć on rożne znaczenie

Sztompka zakłada, że każda teoria składa się z trzech poziomów:

I – poziom założeń - Paradygmaty – wg  Burnell’a , Morgan’a – wg paradygmatów teorie dzieli się na:

·         obiektywistyczne – naturalistyczną – socjologię zmiany

·         subiektywistyczne – socjologie ciągłości – teorie integracji, ciągłości, płynności

II- poziom pojęć – wg Sztompki – jest to język teorii, bez twardych definicji sposobów pisania  i może on być:

·         racjonalnego wyboru, teorie matematyczne – ściśle

·         rozwiązłe – teorie Baumana

III- poziom twierdzeń : wg Sztompki – na poziomie twierdzeń teorie dzielą się na:

·         Teorie ogólne

o       Są złożone z twierdzeń uniwersalnych,

o       są teorią  każdego społeczeństwa

o       jest próbą stworzenia takich twierdzeń, które są aktualne i pasują do każdego społeczeństwa

·         Teorie szczegółowe 

o       dotyczy szczegółowych procesów,

o       wycinków społeczeństwa

o       podział socjologii na pola zakresów

o       zarzuca im się nadużycie w myśleniu – zawęzienie wiedzy socjologa do jednej dziedziny, w której stanie się specjalista i będzie tylko w stanie patrzeć na społeczeństwo przez pryzmat swojego zakresu, a także nie odpowie na pytania z ogółu socjologii, a tylko ze swojego zakresu

·         Teorie średniego zasięgu – pojęcie wprowadzone przez Merona

A – socjologia organizacji, B – socjologia rodziny, C – socjologia wojska, D – socjologia grup społecznych

           A                  B

      C               D  

Merton – teoria grup odniesienia – do kogo, z kim i w jakich okolicznościach się odnosimy, odwołujemy,  np. jestem w grupie A i mam cechy gr A,  natomiast aspiruje do tego by należeć do gr B i przejmuje jej cechy

o       Są elementy, teorie, które pasują do różnych typów socjologii, da się je zastosować  w kilku dziedzinach

o       Średniego zasięgu nie jest teorią ogólna bo nie dotyczy całości społeczeństwa, nie jest tez szczegółową, bo nie dotyczy tylko jednej dziedziny

  TEORIE KONFLIKTU  - RALPH  DARENDORF, LENS COSER, G. SIMMEL

1.      G. Simmel zaproponował rozróżnienie konfliktu na :

Niszczący struktury porządku                                                          pozytywny, orzeźwiający, mobilizujący,

Po to by stworzyć coś nowego,                                                                       oczyszczający sytuacje

Radykalna zmiana

DARENDORF:

- zrzeszenie imperatywnie skoordynowane – ZIS 

Związek oparty na władzy – to każda grupa celowa oparta na statusie władzy: są jednostki – zwierzchnicy jednostki podporządkowane

Przyczyną konfliktu wg Drendorfa jest władza/ stanowisko, natomiast celem konfliktu jest zmiana istniejącej władzy

Sytuacje, które prezentują stawki konfliktu wg Darendorfa:

1.      całkowita i radykalna zmiana ludzi i reguł gry

2.      akceptacja do elity władzy, jednostki z podporządkowanej do elity władzy – Alfredo Pareto – koncepcja krążenia elit

3.      przedmiotem konfliktu jest zmiana reguł  a nie osób

4.      przedmiotem konfliktu może być zmiana osób a nie reguł

zależność mechanizmu konfliktu wg Marksa

- quazi grup konfliktowych ( interesy ukryte, jednostki są nieświadome swoich praw i interesów), w                        grupy konfliktowe ( interesy jawne, jednostki są świadome Takie przeobrażenie ma miejsce gdy jednostki stają się świadomi spełniają pewne warunki np. prawo samoorganizowania się, ustrój demokratyczny

Koncepcja nakładania się vs pluralizm konfliktu

Jednostka istnieje w paru organizacjach opartych na władzy:

                                             Organizacja                       organizacja                 organizacja                     organizacja

                                             Ekonomiczna        polityczna               wyznaniowa                       rodzina

                                                           Z                                  Z                                                Z                                Z

                                                P                                           P                                   P                                     P

·         nakładanie się – wówczas gdy jednostka w różnych organizacjach ma tą samą pozycje wtedy konflikt bardzo łatwo rozprzestrzenia się

·         pluralizm – gdy jednostka zajmuje różne pozycje w organizacjach wtedy konflikty się nie nakładają

NOWY DARENDORF :

- każde dobrze urządzone państwo ma 3 główne cele:

·         działać zgodnie z zasadą wolności

·         działać zgodnie z zasada skuteczności

·         działać zgodnie z zasada solidarności

- do polowy lat 70-tych państwom udawało się spełniać równocześnie te 3 cele, natomiast po tych latach już nie, gdyż

...