Pochodzenie
Napoleon Bonaparte urodził się 15 sierpnia 1769 roku w Ajaccio na Korsyce. Jego rodzicami byli adwokat Carlo oraz Letycja. Od 1793 roku służył w armii rewolucyjnej. Wsławił się przy oblężeniu Tulonu i dzięki temu został generałem.
Przewrót 18 brumaire'a VIII roku republiki (9 listopad 1799 rok)
Napoleon dokonuje zamachu stanu. Obalony zostaje Dyrektoriat, rozwiązana Rada Pięciuset. Od tego momentu rozpoczynają się rządy konsularne we Francji. Będą trwać do 1804 roku. Napoleon jest pierwszym konsulem, a w 1802 roku obwołany zostaje dożywotnim konsulem.
Okres od przewrotu 18 brumaire'a do ostatecznej klęski Napoleona w 1815 roku nazywany jest epoką napoleońską.
Polityka wewnętrzna Napoleona
· dyktatura
· państwo policyjne
· ujednolicenie i umocnienie administracji
· rozdział Kościoła od państwa, konkordat z Rzymem w 1801 roku
· powstaje Bank Francji -1800 rok, stabilizacja franka
· reorganizacja giełdy
· rozwój przemysłu, handlu
· rozkwit nauki, szkolnictwa
· przebudowa Paryża
· Kodeks cywilny - 21 marzec 1804 rok; równość, wolność, własność, zakaz strajków
· kodeks karny i handlowy
· cenzura obejmująca gazety, książki, teatr, sztuki plastyczne
· rozkwit nauki i szkolnictwa
Francja cesarstwem
18 maja 1804 roku Senat proklamował Napoleona "cesarzem Francuzów". Uroczysta koronacja odbyła się
2 grudnia 1804 roku w katedrze Notre Dame w Paryżu. Koronatem był papież Pius VII, ale koronę na głowę Napoleon sam sobie założył.
Koalicje antyfrancuskie:
- I koalicja, 1793 rok: Anglia, Austria, Hiszpania, Holandia, Królestwo Neapolitańskie, Parma, Państwo Kościelne, Portugalia, Prusy, Toskania
- II koalicja, 1798 rok: Anglia, Austria, Neapol, Portugalia, Rosja, Turcja
- III koalicja, 1805 rok: Anglia, Austria, Królestwo Neapolitańskie, Rosja, Szwecja
- IV koalicja, 1806 rok: Anglia, Austria, Królestwo Neapolitańskie, Prusy, Rosja, Szwecja
- V koalicja, 1809 rok: Anglia, Austria, Hiszpania, Portugalia
- VI koalicja, 1813 rok: Anglia, Austria, Prusy, Rosja, Szwecja
Kampania włoska 1796-1797
W kwietniu 1796 roku Napoleon wyruszył do Włoch. Odniósł tam wiele zwycięstw nad Austriakami, dokonał podboju Lombardii. W czerwcu 1797 roku Francuzi zajęli Republikę Wenecką. Traktat pokojowy został zawarty 17 października 1797 roku w Campo Formio. Na jego mocy Austria zrzekła się Lombardii, Belgii, posiadłości Rzeszy na zachód od Renu. Utworzona zostaje Republika Cisalpińska, zależna od Francji.
Kampania egipska 1798-1799
Zajęte zostają Aleksandria oraz Kair. Francuska flota zostaje jednak zniszczona przez Anglików pod Abukirem.
Druga kampania włoska
W 1800 roku rozpoczyna się druga wyprawa Napoleona do Włoch. Zwycięstwa Francuzów nad Austriakami w bitwach pod Marengo (14 czerwiec 1800 rok) oraz pod Hohenlinden. 9 lutego 1801 roku podpisany zostaje w Luneville pokój z Austrią. Jest to potwierdzenie traktatu z Campo Formio.
III koalicja antyfrancuska - najważniejsze bitwy:
15 październik 1805 rok - klęska Austrii pod Ulm, zajęcie Wiednia przez Napoleona
21 październik 1805 rok - Anglicy pod wodzą Nelsona odnoszą zwycięstwo nad flotą francuską pod Trafalgarem.
2 grudzień 1805 rok - klęska wojsk rosyjsko-austriackich w bitwie z napoleońską armią pod Austerlitz (Sławków). Była to bitwa trzech cesarzy - Napoleon, Aleksander I, Franciszek I
26 grudzień 1805 rok - pokój w Preszburgu. Austria traci Wenecję, Istrię, Dalmację oraz niektóre terytoria niemieckie.
12 lipca 1806 roku Napoleon stworzył Związek Reński - z kilkunastu zależnych od Francji państw niemieckich.
IV koalicja antyfrancuska - najważniejsze bitwy:
14 październik 1806 rok - dwie zwycięskie dla Francuzów bitwy pod Jeną i Auerstadt. Zajęcie Berlina, Prusy całkowicie pokonane
Bitwy pod Iławą (8 luty 1807 rok) oraz Frydlandem (14 czerwiec 1807 rok) między armią francuską a rosyjsko-pruską. Zwycięstwo Francuzów.
Pokój w Tylży:
7 lipca 1807 roku między Francją a Rosją
9 lipca 1807 roku między Francją a Prusami
Napoleon utworzył Księstwo Warszawskie (z ziem zagarniętych przez Prusy w drugim i trzecim rozbiorze Polski), Wolne Miasto Gdańsk, Królestwo Westfalii, do Rosji włączył okręg białostocki.
Księstwo Warszawskie:
22 lipiec 1807 rok - konstytucja Księstwa Warszawskiego:
unia personalna z Saksonią - władca Fryderyk August (miał inicjatywę ustawodawczą i władzę wykonawczą), Sejm - senat i izba poselska - brak inicjatywy ustawodawczej, wybory oparte o cenzus majątkowy
władza wykonawcza - Rada Państwa i Rada Ministrów
jednolite prawa obywatelskie
V koalicja antyfrancuska
1808 rok - wyprawa Napoleona do Hiszpanii.
30 listopad 1808 rok - bitwa w wąwozie Somosierra.
Francuzi zdobywają Saragossę oraz Madryt, gdzie jednak wybucha powstanie. W całym kraju walki z francuskim okupantem toczyć się będą do 1814 roku.
5-6 lipiec 1809 rok - bitwa pod Wagram, zwycięstwo Napoleona nad Austrią
14 październik 1809 rok - pokój w Schőnbrunn z Austrią, która utraciła Triest, Krainę, część Karyntii, Istrię, Salzburg. Obszar Księstwa Warszawskiego został powiększony o ziemie trzeciego zaboru austriackiego.
Po zawarciu pokoju w Schőnbrunn imperium Napoleona znalazło się u szczytu swojej potęgi.
Wyprawa do Rosji:
24 czerwiec 1812 rok - początek wyprawy Napoleona na Rosję
5-7 wrzesień 1812 rok - bitwa pod Borodino, później zajęcie Moskwy przez wojska Napoleona
październik 1812 rok - początek odwrotu wojsk Napoleona z Moskwy. Powodem mróz.
Przeprawa przez Berezynę - dotkliwe straty armii francuskiej
VI koalicja antyfrancuska:
16-19 październik 1813 rok - bitwa pod Lipskiem (tzw. bitwa narodów) - klęska Napoleona.
30 marzec 1814 rok - Paryż poddaje się wojskom sprzymierzonym
6 kwiecień 1814 rok - abdykacja Napoleona i zesłanie na wyspę Elbę. Zachowuje dożywotni tytuł cesarski.
Ostatni zryw Napoleona:
1 marzec 1815 rok - Napoleon opuszcza Elbę i ląduje na południu Francji, a 20 marca wkracza do Paryża. Początek tzw. "stu dni Napoleona".
18 czerwiec 1815 rok - bitwa pod Waterloo. Klęska armii Napoleona zadana przez połączone siły angielskie (Wellington) oraz pruskie (Blűcher) . Napoleon zostaje wysłany na wyspę świętej Heleny, gdzie umiera 5 maja 1821 roku.
Kongres Wiedeński 1814-1815
Cele kongresu: uporządkowanie granic w Europie po klęsce Napoleona
Zasady tworzenia nowego ładu:
restauracja - przywrócenie systemów polityczno-ustrojowych sprzed okresu napoleońskiego
legitymizm - przywrócenie dawnych dynastii na trony, wygnanych w czasie wojen rewolucyjnych i napoleońskich
równowaga europejska - żadne z państw nie może osiągnąć przewagi nad innymi. Orędownikiem takiej koncepcji była Wielka Brytania.
Najważniejszą rolę odegrali:
Minister spraw zagranicznych Austrii - książę Klememns Metternich
Kanclerz Prus Kal von Mardenberg
Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii - Robert Castlereagh
Kanclerz Rosji Karol Nesselrode
Minister spraw zagranicznych Francji - Charles de Talleyrand
Sprawa polska na kongresie:
Z ziem dawnego Księstwa Warszawskiego utworzone zostało Królestwo Polskie, połączone unią personalną z Rosją.
Prusy z dawnego Księstwa Warszawskiego odzyskały departamenty poznański i bydgoski. Z nich utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie. Obszar ten miał autonomię.
Obwód tarnopolski oraz Pogórze z Wieliczką włączono do Austrii. Kraków ogłoszono Wolnym Miastem (tzw. Rzeczpospolita Krakowska) pod protektoratem Austrii, Rosji i Prus. Prusy otrzymały tzw. Wielkie Księstwo Poznańskie.
Sprawa niemiecka na kongresie: utworzenie Związku Niemieckiego składającego się z 34 (później 35) państw i 4 wolnych miast. Na czele stała Austria. Większe znaczenie Prus - otrzymały ziemie polskie oraz część Saksonii, Pomorze Szwedzkie oraz ziemie w Nadrenii i Westfalii.
chrupacz