Umundurowanie szwoleżerów.doc

Plansza I



 

Szeregowy polskich szwoleżerów gwardii w ubiorze wielkim-służbowym z lat 1807-1809.

Początkowo pułk wyposażony miał być w dwa mundury kroju polskiego: paradny biały z karmazynowymi dodatkami i granatowo-karmazynowy wielki używany do służby. Stanowiło to pewne odstępstwo od zwyczajów mundurowych epoki, gdzie dla większości jednostek ubiory te były ze sobą tożsame. Białe kurtki nie przyjęły się jednak i już w początkach 1808 r. szeregowi i podoficerowie stawali do parady w mundurach służbowych. Również i oficerowie zrezygnowali wkrótce ze swoich biało-karmazynowych sortów - zwłaszcza, że okazały się one bardzo kosztowne i niezwykle trudne w utrzymaniu. Pozostałością po tym zestawie były karmazynowe spodnie ze srebrnymi lampasami noszone do granatowych kurtek przez oficerów starszych do szefa szwadronu włącznie. Patrz też plansza XVII.

Plansza II



 

1. Czapka szeregowych i podoficerów noszona przez cały czas istnienia pułku
a - od czoła-z kitą i kordonami
b - z boku
c - denko.
2. Czapka oficera młodszego z karmazynową żyłką aplikowaną srebrną nitką.
3. Czapka oficera wyższego z karmazynową żyłką i kwaterami pikowanymi srebrną nitką co 0,5-0,7 cm.

Plansza III



 

Czapka noszona tzw. "sposobem głowy" bez użycia podpinki.

Plansza IV



 

1. Czapka noszona przez szeregowych i podoficerów przez cały czas istnienia pułku. Egzemplarz bez kity i kordonów. Badacze wyróżniają dwa wzory czapek lekkokonnych. Pierwszy, będący w użyciu w początkach istnienia pułku, wyróżniał się niezbyt zgrabną kwaterą i dość masywna budową. Wzór drugi, który wszedł do użycia najprawdopodobniej rok później, był zdecydowanie bardziej elegancki, posiadał wystylizowaną kwaterę, oraz nieco szerszy otok i żyłkę
a - ozdoba na naczelnym rogu czapki najczęściej w formie lwiej głowy z kółkiem do przetykania kordonów
b - sznur naszyty na łączeniu kwatery i denka
c - sznur naszyty na łączeniu kwater
d - kwatera najczęściej o wysokości od 10 do 14 cm
e - kokarda francuska
f - krzyż maltański, według tradycji mający upamiętniać konfederatów barskich
g - ozdoba rogów kwatery czapki
h - haczyk wmontowany w prawy róg kwatery służący do zawieszania podpinki
i - podpinka łańcuszkowa
j - żyłka maskująca łączenie kwater z otokiem, dla szeregowych i podoficerów biała, dla oficerów karmazynowa ze srebrnym ornamentem
k - blacha naczelna
l - otok wykonany z czarnej lakierowanej skóry o szerokości od 7,5 do 8,5 cm
ł - ozdobny guz podpinki, najczęściej w formie głowy lwa
m - daszek
n - okucie daszka.
2. ozdoba rogów kwatery czapki.
3. ozdoba z naczelnego rogu czapki.
4. Żyłka z czapki szeregowych i podoficerów.
5. Kokarda ze srebrnym lub posrebrzanym krzyżem maltańskim, najczęściej o wymiarach 55 na 55 mm.

Plansza V



 

1. Czapka oficerska wzorowana na eksponacie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Egzemplarz pozbawiony kity, kordonów i ze zdekompletowana kokardą.
2. Żyłka z czapki oficerskiej.
3. Splot łańcuszka podpinki.

Plansza VI



 

1. Podczas niepogody i w warunkach polowych czapka chroniona była przy pomocy pokrowca z impregnowanego płótna.
2. Pokrowiec na czapkę oficera.

Plansza VII



 

1. Podoficer starszy polskich szwoleżerów gwardii w ubiorze wielkim-służbowym. Po sposobie umieszczenia dodatków wnioskować można, że przedstawienie dotyczy okresu 1807-1809. Świadczy o tym ulokowanie naramiennika i akselbantów kolejno na ramieniu lewym i prawym. W 1809 r. po uzbrojeniu pułku w lance i zmianie nazwy na 1. Pułk Polskich Szwoleżerów Lansjerów Gwardii szeregowi i podoficerowie zamienili te elementy nosząc od tej pory naramiennik na ranieniu prawym, a akselbanty na lewym.
2. Szabla francuska strzelców konnych gwardii, model 1802, należąca również do uzbrojenia polskich lekkokonnych.
3. Pas główny z przymocowaną do niego żabką bagnetu i rapciami.
4. Bagnet.
5. Plecionki i chwosty kończące kordony przy czapce.
6. Sposób sznurowania dolnej części spodni.

Plansza VIII



 

1. Ostrogi francuskiej kawalerii lekkiej.
2. Klamra z orłem cesarskim od pasa głównego
a - widok z przodu
b - widok z tyłu.
3. Szeregowy polskich szwoleżerów gwardii w ubiorze wielkim-służbowym z lat 1807-1809.