Lean manufacturing.doc

Lean Manufacturing – szczupłe (odchudzone) wytwarzanie.

1.      Lean Manufacturing – wprowadzenie.

    Po przełomie roku 1989 w Polsce dokonały się wielkie przemiany polityczne, społeczne     i gospodarcze. Wprowadzenie demokratycznego ustroju, przejście od systemu centralnie sterowanego do gospodarki wolnorynkowej, czy podjęcie szerokich reform systemowych to osiągnięcia, w efekcie których gospodarka polska ustabilizowała się i otworzyła na świat.

    Mimo to nowe tendencje w zarządzaniu docierały do naszego kraju z opóźnieniem. Podobnie było z koncepcją szczupłego wytwarzania. Brak publikacji na temat Lean Manufacturing w języku polskim oraz praktycznie nieobecność tej tematyki w programach studiów polskich uczelni sprawiła, że polskie przedsiębiorstwa nie miały żadnych informacji na temat wytwarzania zorientowanego na eliminację wszelkiego rodzaju marnotrawstwa i na skracanie produkcyjnego czasu realizacji. Podczas gdy publikacja „Machine that Changed the World” (Maszyna, która zmieniła świat) oraz „Lean Thinking” (Szczupłe myślenie) Wormacka i Jonesa, sprzedawały się w setkach tysięcy egzemplarzy na całym świecie powodując, że coraz więcej firm wchodziło na drogę restrukturyzacji zgodnej z Lean Manufacturing.

    W Polsce pojawiały się pojedyncze artykuły, ale dotyczyły one wybranych pojedynczych aspektów Lean Manufacturing (np. Kanban, JIT (Just In Time), Kaizen ).

    Kiedy w 2000 roku pojawiły się informacje, że przygotowywana jest polska edycja Lean Thinking Womacka i Jonesa, książki, która szczegółowo i w przystępny sposób prezentuje zasady szczupłego myślenia, popierając je licznymi przykładami, praktycy przemysłowi oraz naukowcy zainteresowani tą tematyką mieli nadzieję, że przyczyni się ona do popularyzacji Lean Manufacturing w Polsce. Po ukazaniu się jej w 2001 roku te nadzieje okazały się zagrożone.

Recenzja, jaką nadano polskiemu wydaniu tej książki:

„Odchudzanie firm choć znajduje swoje głębokie uzasadnienie (bo chodzi przecież                   o odchudzanie firm z wszelkiego rodzaju marnotrawstwa), kojarzy się nieszczęśliwie polskim menedżerom a zwłaszcza pracownikom niższego szczebla tylko z jednym – ze zwolnieniami. Przy narastającym bezrobociu raczej odstraszał on niż zachęcał do zainteresowania się filozofią Lean”.

    Wdrożenie Lean może być trudne i wymaga czasu, wysiłku i nie nastąpi zmiana w jeden dzień.

    „Nie ma nic bardziej trudnego do zaplanowania, bardziej wątpliwego do odniesienia sukcesu jak stworzenie nowego systemu. Inicjator zyska wrogość tych, którzy odnoszą korzyści z utrzymania starego i tylko ostrożne poparcie od tych, którzy odniosą korzyści       z nowego systemu” – są to słowa Machiavell’ego wypowiedziane w 1513 roku.

        Lean Manufacturing to nazwa systemu produkcji zapoczątkowanego w firmie Toyota Motor Company, której podstawowym założeniem jest eliminacja czynności, wchodzących w skład procesów produkcyjnych realizowanych w przedsiębiorstwie, nie dodających wartości produktowi będącemu efektem tych procesów. Nazwę wymyślili amerykanie, których zainteresowały innowacyjne metody organizacji pracy w TMC, która odniosła sukces na światowych rynkach. Lean Manufacturing tłumaczony na język polski oznacza „Szczupła (Odchudzona) Produkcja”.

2.      Cele Lean Manufacturing.

    System te w gruncie rzeczy jest filozofią zarządzania, polegającą na nieustannym eliminowaniu marnotrawstwa – czasu, materiału, siły roboczej, energii (Muda w języku japońskim), rozumianego jako wszelkie czynności, procesy czy inwestycje nie dodające wartości do produktu z punktu widzenia Klienta.

Przykładem marnotrawstwa są:

- nadprodukcja,

- czekanie,

- chodzenie – zbyteczne ruchy,

- niezaplanowane postoje maszyn lub linii technologicznych,

- zapasy ponad minimalny stan,

- nadmierny transport produktów,

- niewłaściwe metody wytwarzania,

- braki, zła produkcja,

- przezbrojenia.

    Obniżanie kosztów produkcji jest celem każdego przedsiębiorstwa dlatego Lean Manufacturing chętnie zaczynają stosować polskie firmy z powodzeniem eliminując czynności nie dodające wartości produktowi.

   Termin szczupła produkcja wynika z faktu zużywania mniejszej ilości wszelkich czynników w procesie wytwarzania, niż ma to miejsce w przypadku konwencjonalnej produkcji masowej:

- połowę wysiłku pracy ludzkiej,

- połowę przestrzeni produkcyjnej,

- połowę środków zainwestowanych w oprzyrządowanie i narzędzia,

- połowę czasu pracy inżynierów projektujących nowy wyrób, który wdrażany jest

w o   połowę krótszym czasie.

    Ponadto wymaga ona utrzymywania o połowę mniejszych zapasów, a w rezultacie prowadzi do zmniejszenia o połowę liczby defektów oraz pozwala na zwiększenie asortymentu produkowanych wyrobów.

    Początkowo wydaje się, że transformacja organizacji zgodnie z Lean Manufacturing wymaga radykalnych zmian. Jednak z właściwie przygotowanym planem wdrożenia zmiana przychodzi szybko, powszechnemu zwrot kosztów jest niemal natychmiastowy. Zmiana nie musi być bolesnym doświadczeniem, powszechnemu firmy uczą się jak być elastycznymi i reagować na szybko zmieniający się rynek krajowy czy zagraniczny.

    Wbrew powszechnemu mniemaniu, wdrażanie Lean Manufacturing nie oznacza redukcji  w zatrudnieniu, ale jest nieustannym zwiększaniu wydajności pracy, zmniejszaniu produkcji złych wyrobów, aby umożliwić przedsiębiorstwu konkurowanie z sukcesem na rynku i ciągły rozwój firmy.

    Koncepcja Lean Manufacturing ma zastosowanie we wszystkich działach przedsiębiorstwach, także nie związanych bezpośrednio z produkcją np. sprzedaż, księgowość, dział techniczny itp. Wszędzie tam gdzie zachodzi proces można i trzeba wdrożyć Lean Manufacturing. Często zresztą sukces Lean Manufacturing w obszarach administracyjnych ma krytyczne znaczenie dla powodzenia Lean Manufacturing w całym przedsiębiorstwie.

    W działaniach Lean Manufacturing uczestniczą wszyscy pracownicy przedsiębiorstwa, zaczynając od Prezesa Zarządu a kończąc na operatorach maszyn. Przy pomocy trenerów-specjalistów tworzone są zespoły, które sukcesywnie, krok po kroku analizują istniejące marnotrawstwo (Muda-I, Muda-II), planują ich redukcję i wdrażają zaplanowane działania. Włączając coraz więcej osób w prace zespołowe oraz umożliwiając im czas na rozwiązywanie problemów przedsiębiorstwo przechodzi transformacje swojej kultury pracy  i osiąga sukces we wdrożeniu idei Lean Manufacturing. Jak stwierdził niedawno jeden           z konsultantów Lean Manufacturing to nic innego jak umożliwienie pokochania swojej pracy.

NIE  PRACUJ  CIĘŻKO – PRACUJ  „GŁOWĄ”

3. Narzędzia Lean Manufacturing.

    W polskich firmach produkcyjnych jest przyjęte, że najlepszym sposobem redukcji kosztów jest obniżanie kosztu jednostkowego poprzez zwiększanie wielkości produkcji, a tym samym rozłożenie kosztów stałych na większą liczbę produktów lub redukcję zatrudnienia, przy utrzymywaniu dotychczasowego przebiegu procesów produkcyjnych. Sposoby te nie są skuteczne i napotykają na opory ze strony pracowników produkcyjnych.

    Przebieg usprawniania przedsiębiorstwa zgodnie z koncepcją Lean Manufacturing wymaga zastosowania właściwie wszystkich dostępnych narzędzi, technik, metod czy koncepcji jakie oferuje nauka z zarządzaniu.

    Na szczupłe zarządzanie przedsiębiorstwa składają się cztery filary:

1. Porządkowanie czynności i procesów techniczno-technologicznych i logistycznych,

2. Standaryzacja wszystkich procesów zachodzących w firmie,

3. Integracja procesów w zakresie:

Ø      produkcji,

Ø      produktu,

Ø      kontrahentów,

4. Doskonalenie organizacji i wszystkich jej elementów składowych,

    Na każdy z tych filarów stosowania Lean Manufacturing składa się zestaw narzędzi, metod, technik i koncepcji umożliwiających realizację postawionych przed tymi filarami. Taką koncepcję przedstawia poniższy rysunek1.

Rysunek 1. Przebieg i narzędzia Koncepcji Lean

    Analizując powyższy rysunek można tylko stwierdzić, że proces wdrażania Lean Manufacturing jest skomplikowany i długotrwały. Praces ten został tak skonstruowany, aby stopień trudności nasilał się w miarę doskonalenia procesów. Pozwala to na zrównoważony    i właściwie skierowany rozwój umiejętności zarówno osób prowadzących zmiany jak i całego przedsiębiorstwa. Jednocześnie taka konstrukcja procesu wdrażania pozwala na bezzakłóceniowy przebieg zmian bez chaotycznego wprowadzania radykalnych innowacji.

    Podstawowe zasady Lean Manufacturing to:

• Employee Empowerment – decentralizacja procesów decyzyjnych, delegowanie uprawnień,

szkolenia, motywacja do działań eliminujących nieproduktywne działania, zespoły ciągłej

poprawy

• Standardized Work – standaryzacja i uproszczenie procesów i instrukcji technologicznych,

standardowe warunki pracy (ergonomia, bezpieczeństwo, jakość), efektywność działania,

efekty finansowe

• JIT – redukcja zapasów materiałowych, części i wyroby produkowane tylko i tylko wtedy

gdy potrzebne, tylko niezbędne ilości są produkowane, zasada „pierwszy wchodzi –

pierwszy wychodzi”, zasada „ciągnięcia” od stanowiska do stanowiska (Kanban)

• Quality at the Source – kontrola jakości jest prowadzona na miejscu powstawania, „zrób to

prawidłowo za pierwszym razem”

• Continuous Improvement – ciągły proces poprawy wyżej wymienionych

Wyróżniającym elementem Lean Manufacturing jest opracowana metodyka eliminacji strat.

9 zasad rozwoju Lean Manufacturing