Audio - Rejestratory Cyfrowe.pdf - audio - cervix

• Audio, współczesne amatorskie

rejestratory cyfrowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63

• DVD, (Prawie wszystko o DVD) . . . . . . . . . .69

A UDI Współczesne amatorskie rejestratory cyfrowe

Samodzielne nagrywanie było niegdyś

podstawowym zajęciem użytkownika

sprzętu Hi−Fi. Płyty własne i znajomych, ka−

sety i taśmy szpulowe, radiowe listy prze−

bojów, wreszcie przysłowiowe „imieniny

u cioci” – wszystko to podlegało proceso−

wi utrwalania na taśmie magnetofonowej.

Kiedy w pierwszej połowie lat osiemdzie−

siątych pojawił się odtwarzacz CD, zrazu

wszystkim wydawało się, że po pierwsze –

jest to urządzenie gwarantujące absolutnie

najwyższą jakość dźwięku, po drugie – że

wraz z płytami CD jest i będzie na tyle

kosztowne, że magnetofon, jako relatyw−

nie tani „koń roboczy”, pozostanie nieza−

stąpiony w większości systemów. Wkrót−

ce jednak okazało się, że oczekiwania co

do jakości były nieco zbyt wygórowane,

odtwarzacze CD mogą bardzo różnić się ja−

kością dźwięku, a pierwsze urządzenia te−

go rodzaju raczej brzmiały gorzej niż lepiej,

natomiast po piętnastu latach życia nowe−

go standardu, mimo wysokich cen płyt CD,

rozpowszechnił się on tak szeroko, że dzi−

siaj spotykany jest w większości syste−

mów Hi−Fi i jest w posiadaniu nie tylko naj−

bardziej zapalonych audiofilów.

Już po kilku latach od wprowadzenia CD

było wiadomo, że nowy standard

„wypalił”, i że wraz z jego początkowo po−

wolną, ale nieuchronną popularyzacją, mag−

netofon kasetowy będzie powoli odchodził

do lamusa. Użytkownicy odtwarzaczy CD,

po zapoznaniu się z nowym urządzniem,

wygodą jego obsługi, większą bezawaryj−

nością, wreszcie wyższą jakością dźwięku,

stwierdzali najczęściej, że posiadany mag−

netofon kasetowy to urządzenie nienowo−

czesne i mało komfortowe pod każdym

względem. Jego jedyną, ale wspaniałą zale−

tą była możliwość nagrywania relatywnie

tanich kaset i tworzenie dostępu do więk−

szych zbiorów muzyki. Gdyby udało się po−

łączyć tę zaletę z jakością dźwięku i wszys−

tkimi udogodnieniami wprowadzanymi

przez technikę cyfrową... Producenci wie−

dzieli, że prędzej czy później będą musieli

odpowiedzieć na takie zapotrzebowanie.

Dla audiofilów, ceniących sobie jakość

dźwięku, wygodę a także swoistą elegan−

cję odtwarzania tylko oryginalnych płyt CD

(jednak największy szyk to odtwarzanie

czarnych płyt...), odtwarzacz CD zastąpił

magnetofon – o ile oczywiście finanse po−

zwalają na kupienie każdej interesującej pły−

ty. Natomiast większości „zwykłych” użyt−

kowników sprzętu Hi−Fi, chcących z muzy−

ką obcować w sposób niekoniecznie bez−

kompromisowy, natomiast trochę oszczęd−

niejszy, odtwarzacz CD uświadomił ana−

chroniczność analogowego magnetofonu

i zalety zapisu cyfrowego, ale niestety mag−

netofonu sam nie zastąpił.

Pierwsze pomysły stworzenia cyfrowe−

go rejestratora, który będzie mógł być użyt−

kowany w warunkach domowych (profes−

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98

AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO

jonalne, studyjne rejstratory cyfrowe istnia−

ły zanim stworzono standard CD), oparły

się na wykorzystaniu nośnika znanego

z techniki analogowej – taśmy magnetycz−

nej. Była to najtańsza technologia, jedno−

cześnie pozwalająca stworzyć analogowo−

cyfrową hybrydę. DCC Philipsa był magne−

tofonem, który standardowe kasety mag−

netofonowe (Compact Casette) potrafił za−

pisywać i odtwarzać zarówno analogowo,

jak i cyfrowo. Konkurencyjny DAT (pomysł

Sony) jest magnetofonem działającym tylko

w sposób cyfrowym, za to premią jest uży−

cie wygodnych, małych kaset. Jednak mi−

mo wprowadzenia techniki cyfrowej, urzą−

dzenia te nie wpisały się na trwale w domo−

we systemy Hi−Fi. DCC w zasadzie już prze−

minął, natomiast DAT znalazł uznanie

wśród profesjonalistów – jako sprzęt sta−

cjonarny i przenośny. Przyczyną niepowo−

dzenia obydwu projektów na rynku Hi−Fi by−

ło najprawdopodobniej zastosowanie trady−

cyjnego nośnika magnetycznego – taśmy –

która podlega szybkiemu procesowi starze−

nia, awariom, jest mało wygodna w użyciu

(długi czas dostępu). Użytkownicy odtwa−

rzaczy CD, „zepsuci” ich zaletami funkcjo−

nalnymi, czekali na coś podobnego również

w dziedzinie rejestratorów. Ciekawe, że

kiedy rok−dwa lata temu pomysł DCC oka−

zał się już raczej przegrany, stary kaseciak

analogowy nadal utrzymywał silną pozycję.

Czyżby rynek mówił więc – żadnych rozwią−

zań połowicznych; albo stare, sprawdzone

standardy, albo coś zupełnie nowego (przy−

pominającego odtwarzacz CD)? Jak się

wkrótce okazało, rynek gotów był zaakcep−

tować innego rodzaju kompromis. Porażka

DCC była prawdopodobnie w dużej mierze

spowodowana brakiem porozumienia mię−

dzy Philipsem i innymi producentami; Phi−

lips nie miał wśród japońskich potentatów

sojuszników, którzy wraz z nim promowali−

by nowe rozwiązanie.

Zanim przebrzmiał pomysł DCC, ok.

pięciu lat temu, Sony rozpoczęło promocję

systemu Mini−Disc. Aby zrozumieć, dla−

czego mini−Disc jest jaki jest, trzeba przy−

pomnieć, że w intencjach jego twórców

powstał jako rozwiązanie mające zastą−

pić... walkmana. Miał być oczywiście urzą−

dzeniem (rejestratorem/odtwarzaczem)

cyfrowym, wraz z wynikającą stąd wyższą

jakością dźwięku i wygodą obsługi, ale

funcjonalność, odporność na wstrząsy

i uszkodzenie, małe wymiary, konieczne

w przypadku urządzeń przenośnych−słu−

chawkowych, były ostatecznie ważniejsze

niż audiofilska superjakość dźwięku. Dla−

tego zdecydowano się na wprowadzenie

małej, 6,5−cm średnicy płytki o pojemnoś−

ci wielokrotnie mniejszej od pojemności

12−cm płyty CD (odpowiednio 140mega−

bajtów i ok. 650 megabajtów); jednak ma−

ła płytka miała być gotowa do przyjęcia ta−

kiej samej porcji muzyki! Cudów nie ma,

gdzieś musi tkwić sztuczka. Psychoakus−

tycy opracowali specjalny system kom−

prescji danych, który „oszczędza” tam,

gdzie nasz słuch jest najmniej wrażliwy,

zachowując pełną rozdzielczość i dokład−

ność w kodowaniu cyfrowym w tych frag−

mentach dźwiękowego spektrum, gdzie

nasz słuch pracuje z pełną czułością. No−

wy system nazwany został ATRAC,

i wprowadzony do pierwszych M−D pięć

lat temu wywołał, mówiąc delikatnie, nie

do końca entuzjastyczne komentarze.

Sam sposób funkcjonowania M−D dobrze

odpowiadał „walkmanowym” warunkom

eksploatacji, ale jakość dźwięku pozosta−

wiała wiele do życzenia. Elektronicy i psy−

choakustycy kontynuują więc swoją pra−

cę, starając się kompresję danych uczynić

mniej bolesną dla naszych uszu. Co roku

powstają więc kolejne wersje systemu.

Postęp jest rzeczywiście znaczący. Skłoni−

ło to firmę Sony do zmiany orientacji

i ideologii przypisanej systemowi M−D. Od

kilku lat Mini−Disc pojawia się nie tylko ja−

ko urządzenie przenośne, ale również

w stacjonarnych, domowych systemach

Hi−Fi. Sony wykorzystało nie tylko popra−

wę jakości dźwięku oferowaną przez no−

we generacje ATRAC, ale również pustkę,

jaka zaczęła się pojawiać na rynku, gdy zni−

kał z niego DCC, a w zamian nie pojawiało

się nic sensownego i z szansami na rozpo−

wszechnienie.

W tym miejscu wypada wyjaśnić, że kło−

poty z określeniem i wprowadzeniem na ry−

nek w pełni zadowalającego (konsumen−

tów) standardu zapisu cyfrowego już od ja−

kiegoś czasu wcale nie wynikają z bariery

technologicznej. Producenci sprzętu Hi−Fi

od lat są zwarci i gotowi, aby zaproponować

w zasadzie wszystko, co można tylko sobie

wymarzyć. Kij w szprychy od dawna wsa−

dza przemysł muzyczny, który na rozpo−

wszechnieniu się „kopiarek” cyfrowych

może tylko stracić. Wiadomo, dlaczego

użytkownicy sprzętu pragną posiadać jak

najlepszy rejestrator cyfrowy – nie po to,

aby nagrywać „imieniny u cioci”, ale aby ko−

piować płyty CD. Każda płyta skopiowana to

jedna mniej płyta sprzedana. Kwestia ochro−

ny praw autorskich i zapobiegania przynaj−

mniej masowemu przekopiowywaniu ha−

mowała upowszechnienie rozwiązania naj−

lepszego dla domowych systemów Hi−Fi –

rejestratora płyt CD (12−cm), nie obarczone−

go kompromisem kompresji danych.

Pierwsze takie urządzenie zaprezento−

wała firma Pioneer trzy lata temu. PDR−05 –

nagrywarka płyt kompaktowych z prawdzi−

wego zdarzenia, była i jest do kupienia za

ok. 5000 zł. To jednak drogo – stwierdzi

większość, i będzie miała rację. Za taką su−

mę można kupić ładną kolekcję oryginal−

nych płyt kompaktowych, zamiast je prze−

grywać. PDR−05 jest urządzeniem pracują−

cym z płytami typu CD−R, czyli nagrywalny−

mi jednokrotnie. Nie mamy więc możliwoś−

ci takich, jakie dawała taśma magnetyczna,

cierpliwie znosząca kolejne kasowania i za−

pisywania. Wynika z tego również problem,

który pojawia się gdy podczas kopiowania

popełnimy jakiś błąd – w żaden sposób nie

możemy go poprawić. Rok temu Pionner

wprowadził nowy rejestrator PDR−05. Jest

to urządzenie tego samego typu co po−

przednie (płyty CD−R), uproszczone w pew−

nych funkcjach, ale znacznie tańsze – ok.

3500 zł. Należy dodać, że obydwa urządze−

nia są jednocześnie pełnowartościowymi

odtwarzaczami płyt CD.

Wreszcie pół roku temu ponownie ode−

zwał się Philips. Po opłakaniu pechowego

DCC, wprowadził urządzenie, które chyba

najpełniej z dotychczasowych odpowiada

zapotrzeboaniom użytkowników domo−

wych systemów Hi−Fi. Jest to, podobnie jak

urządzenia Pioneera, odtwarzacz/rejestrator

płyt CD, ale pracuje zarówno z płytami jed−

nokrotnego zapisu (CD−R), jak i z płytami

wielokrotnego zapisu (CD−RW), które

wreszcie można „katować” tak jak taśmę

magnetofonową. Życie nagrywacza nadal

jednak nie jest łatwe, ponieważ: płyty CD−

RW są nieprzyzwoicie drogie (obecnie kosz−

tują ok. 70 zł; w ich cenę wliczony jest wiel−

ki haracz dla przemysłu muzycznego), płyty

CD−RW praktycznie nie można odtworzyć

na innym urządzeniu niż opisywany Philips

CDR 870. Philips obiecuje, że jego wszyst−

kie przyszłe odtwarzacze CD będą kompaty−

bilne z płytami CD−RW, i że do wprowadze−

nia takiej kompatybilności będzie nakłaniał

innych producentów, ale tymczasem są to

tylko plany (płyty CD−R można odtwarzać na

dowolnym odtwarzaczu CD).

Mimo tych ograniczeń wydaje się oczy−

wiste, że rejestratory CD Pionnera i Philipsa

reprezentują koncepcję znacznie lepiej przy−

stającą do oczekiwań użytkowników domo−

wego sprzętu Hi−Fi, a już na pewno do wy−

sokich wymagań audiofilów (jakość dźwię−

ku!). Nie jest jednak wcale przesądzone, że

właśnie te systemy zwyciężą w konfrontacji

z Mini−Dyskiem. Ten ostatni miał już sporo

czasu, aby szeroko się rozprzestrzenić; nosi−

cielem jest dzisiaj nie tylko Sony, ale wiele

innych japońskich firm. Sony, w odróżnieniu

od Pioneera i Philipsa, udostępniło swoją

technologię innym producentom, przez co

zrobiło z nich w ten sposób swoich konku−

rentów na rynku M−D, ale jednak, co waż−

niejsze, sojuszników w promowaniu nowe−

go systemu. Dlatego wchodząc dzisiaj do

dużego sklepu ze sprzętem Hi−Fi, z pewnoś−

cią natkniemy się na chociaż jeden Mini−

Disc, a PDR i CDR to raczej rarytasy.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98

AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO

Sony MDS JA−30ES.. Cena:: 3400 złł)).. Piiękny,, luk−

susowo wyposażony Miinii−Diisc,, dziiałłajjący

w oparciiu o nowoczesny ATRAC 4..5.. Jest to już

prawiie sam szczyt techniikii M−D – w oferciie Sony

znajjdujje siię jednak jeszcze droższy modell,, MDS

JA−50ES,, nagrodzony przez EIISA jako rejjestrator

cyfrowy roku 1997//98..

utwór można podzielić na dwie

części, wykonać operację od−

wrotną tj. „skleić” dwie ścieżki

w jedną oraz zupełnie dowol−

nie przesuwać względem sie−

bie utwory.

Mimo małych wymiarów

płytki, parametry cyfrowego

zapisu odpowiadają standardo−

wi płyty kompaktowej: 16 bi−

tów z częstotliwością próbko−

wania 44.1kHz; na płytce zapi−

sać można 74 minuty. W jaki

sposób na tak niewielkiej po−

wierzchni udaje się zmieścić

tyle muzyki, co na 12−centy−

metrowym „kompakcie”? Po−

jemność CD wynosi 650 me−

sób zmodyfikować, oraz czyste, gdzie do−

konujemy wielokrotnych rejestracji. Sam

proces zapisu i odczytu w technologii Mini−

disc wygląda następująco: materiał zapisy−

walnej warstewki to stop żelaza, kobaltu

i terbu; metoda zapisu opiera się na „mag−

netycznej modulacji pola” (Magnetic Field

Modulation) – polega ona na jednoczesnym

zapisie wiązką lasera o mocy 4.5mW oraz

głowicą magnetyczną. Aktualnie zapisywa−

ny obszar jest podgrzewany laserem do

temperatury Curie (jest to temperatura,

przy której materiał może być magnetyzo−

wany dość słabym polem – w przypadku

stopu, z którego wykonano warstwę zapisu

dysku, jest to 180°C), podczas gdy powierz−

chnia głowicy magnetycznej styka się z dru−

gą stroną dysku odwzorowując wejściowy

Tajemnice formatu M−D

W 1992 roku firma Sony przedstawiła

propozycję nowego formatu, w którym

nośnikiem jest niewielki, „mini” dysk

o średnicy 64mm, zamknięty w plastyko−

wej obudowie o wymiarach kwadratu 7x7

cm. Takie „maleństwo” mieści 74 minuty

muzyki oraz dodatkowo komplet informa−

cji tekstowych (np. nazwę dysku, tytuły

utworów). Minidisc jest więc znacznie

mniejszy od płyty CD i kasety; ponieważ

jest nośnikiem cyfrowym, daje to dostęp

do wielu atrakcyjnych funkcji użytkowych,

o których dalej, ponieważ płytka jest za−

mknięta w kasecie, nie jest narażona na

uszkodzenia, tak jak płyta CD – wszystko

to tworzy nośnik niezwykle wygodny.

Funkcjonalność systemu M−D nie ma

sobie równych wśród innych systemów

zapisu cyfrowego.

Oprócz nadawania nazw dyskom, po−

szczególnym ścieżkom oraz wprowadzania

daty i czasu rejestracji, format Minidisc ofe−

ruje przydatne, zaskakujące wręcz możli−

wości edycyjne. Skasować można dowolną

ścieżkę (wówczas automatycznie zmniej−

szają się o jeden numery utworów umiesz−

czone za skasowaną ścieżką), lub zawiera−

jący się pomiędzy dwoma, dowolnymi pun−

ktami A−B fragment muzyczny. Jeden

gabajtów, M−D mieści jedynie 140

megabajtów. Potrzebna więc jest

kompresja danych przed ich zapi−

sem. W tym celu opracowano sys−

tem o nazwie ATRAC, wciąż udos−

konalany. Podstawowym założe−

niem użytej w M−D kompresji jest

analiza sygnału wejściowego

z punktu widzenia psychoakustyki.

Działanie systemu opiera się na

wyodrębnieniu składowych dźwię−

ku, na które człowiek jest najbar−

dziej wrażliwy i zakodowanie ich

z dużą dokładnością, poddając części mniej

istotne mocniejszej kompresji.

Równolegle z Sony, produkcją kości AT−

RAC zajmują się inne firmy (np. Sharp, Mat−

sushita/Technics). Dzisiaj generacja 4.5 jest

ostatnim słowem Sony, podczas gdy Sharp

proponuje już numer 5. Nowe wersje są

w pełni kompatybilne z poprzednimi. Pierw−

sze dostępne rejestratory M−D (z układami

ATRAC 1 i 2 ) charakteryzowały poważne

ograniczenia w jakości dźwięku – szum

w przerwach między nagraniami i słyszalne

zniekształcenia w cichych pasażach. Nowe

wersje są znacznie lepsze, w najdroższych

urządzeniach można uzyskać jakość zbliżo−

ną do jakości z tanich odtwarzaczy CD.

Istnieją dwa typy dysków

M−D: nagrane fabrycznie, któ−

rych nie można w żaden spo−

Kenwood DM−5090.. Cena:: 1700 złł.. Jeden z najj−

tańszych rrejjestratorów M−D.. Do ttejj pory rrejjestra−

tory płłyt CD niie potrafiiłły zejjść poniiżejj pułłapu

2000 złł,, dllatego w segmenciie urządzeń taniich

Miinii−Diisc jjest bezkonkurencyjjny..

sygnał, a konkretniej magnetyczne stany

N i S. Kiedy laser minie rozpatrywany ob−

szar, po jego ostygnięciu warstwa zacho−

wuje nadane jej właściwości. Odtwarzanie

odbywa się z wykorzystaniem tego same−

go lasera, pracującego z dziesiątą częścią

mocy oraz efektu Faradaya. Różnice w po−

laryzacji odbitego światła wynikają z rodza−

ju obszaru, na który trafia wiązka. Układ op−

tyczny potrafi odtworzyć na tej podstawie

zarejestrowany kod pól N i S. Technologia

użyta w nośnikach M−D jest więc technolo−

gią magneto−optyczną.

Wykonując pierwsze nagrania zastana−

wiałem się w jaki sposób MD (nagrywar−

ka CD również) rozróżnia początki ście−

żek. Poprzez złącze cyfrowe odbywa się

to automatycznie. W przypadku sygna−

łów analogowych mamy do wyboru dwie

możliwości. Podczas nagrywania począt−

ki utworów mogą być rozpoznawane na

podstawie dwusekundowej ciszy, lub

wstawiane manualnie przez użytkownika

(w przypadku Minidisc podziału na utwo−

ry dokonać można równie dobrze po za−

pełnieniu całego dysku ).

Cena 74−minutowego, czystego M−D

to około 25zł.

TEAC MD−H500.. Rejjestra−

tory M−D są już tak rozpo−

wszechniione,, że występujją

w najjróżniiejjszych standar−

dach wiiellkościiowych ii wzor−

niiczych.. Coraz częściiejj spo−

tyka siię je w systemach

miikro,, miinii ii miidii..

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98

AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO

Phiilliips CDR 870.. Cena:: 2000 złł.. Piierwszy na świieciie amatorskii rejjestrator płłyt wiie−

llokrotnego zapiisu (CD−RW)).. Nagrywa także płłyty CD−R,, używać go można równiież

w prozaiicznejj rollii odtwarzacza CD..

obraz nagrania. Ochłodzona warstwa za−

chowuje nadane jej w procesie nagrywa−

nia właściwości.

Kasowanie płyty CD−RW to proces od−

wrotny do jej nagrywania. Warstwę nie−

krystaliczną należy po prostu doprowa−

dzić do stanu krystalicznego. W tym celu

podgrzewa się ją do temperatury 200

stopni, a więc znacznie niżej niż przy zapi−

sie i utrzymuje tak przez jakiś czas. Kaso−

wanie trwa w praktyce ok. 37 minut (dla

całego dysku), co byłoby czasem raczej

niedopuszczalnym z punktu widzenia

przyszłego użytkownika. Ustalono, więc

iż wystarczy zmienić dane w obszarze za−

wierającym informacje o umiejscowieniu

ścieżek, pozostawiając bez zmian rzeczy−

wisty obraz nagrań. W związku z tym, jak

na pewno domyśla się większość Czytel−

ników, musi istnieć możliwość zapisu na

Tajemnice rejestratorów płyt CD

Rejestratory CD, w odróżnieniu od M−D,

są bardzo podobne do odtwarzaczy CD

(taki sam nośnik, a więc taki sam tran−

sport). W chwili obecnej znane są dwa

rodzaje urządzeń, wprowadzone przez

dwie firmy. Pioneer proponuje urządzenia

o symbolu PDR−05 i PDR−04, będące re−

jestratorami płyt jednokrotnego zapisu,

Philips urządzenie o symbolu CDR 870,

bedące rejestratorem płyt jednokrotnego

zapisu i wielokrotnego zapisu. Jednak jak

narazie płyty zapisu wielokrotnego mogą

być odtworzone praktycznie tylko na

urządzeniu Philipsa. Obydwa rodzaje re−

jestratorów są rownocześnie pełnowar−

tościowymi odtwarzaczami CD.

Występują więc dwa rodzaje czystych

płyt: do pojedynczego zapisu, z oznacze−

niem CD−R, i do wielokrotnego zapisu –

CD−RW.

Obydwa krążki posiadają warstwę od−

bijającą światło. Na CD−R warstwa ta jest

złota, na CD−RW – srebrna. Pozwala to na

łatwą identyfikację płyt. Podstawowa róż−

nica między dwoma typami płyt polega

na innym współczynniku odbicia światła.

W przypadku CD−R wynosi on 40%−70%,

wielokrotnie zapisywalny CD−RW to już

tylko 15%−25%.

Zapis na dysku CD−R odbywa się przez

podgrzanie warstwy zapisu wiązką lase−

rową o mocy rzędu 4−11mW do tempera−

tury około 250°C. Następuje wówczas

zmiana struktury warstwy, która kurczy

się tworząc tzw. jamkę. Zmieniając moc

lasera uzyskujemy obraz zapisu – taki jak

na zwykłej, „gotowej” płycie. Proces ten

wygląda nieco inaczej na dysku CD−RW.

Warstwę zapisu tworzy stop srebra, anty−

monu, indu oraz telluru. W stanie począt−

kowym (czysta płytka) ma on strukturę

polikrystaliczną. Moc lasera, który pod−

grzewa tutaj powierzchnię do temperatu−

ry przekraczającej temperaturę topnienia

(ok. 500−700 stopni) wynosi 8−14mW. Na−

stępuje wówczas topnienie kryształów,

które przechodzą w fazę niekrystaliczną,

a powstające w ten sposób jamki tworzą

istniejących już danych. Proces ten reali−

zuje się łącząc ze sobą technologie kaso−

wania i nagrywania. Zapełnioną już płytę

nagrywa się po prostu ponownie. Wypa−

lane na nowo „jamki” trafiają w miejsca

poprzednio nagrane (nic się wówczas nie

zmienia), lub czyste (następuje zmiana

struktury opisana wyżej). Istnieją jednak

obszary, gdzie poprzedni zapis pozostawił

„jamki”, a nowy sygnał wymaga

„czystych” pól. Taki obszar podgrzewa

się wówczas zgodnie z zasadami kaso−

wania przywracając mu wyjściową struk−

turę krystaliczną.

Odtwarzanie dysków CD−R na zwyk−

łych odtwarzaczach jest możliwe tylko

po „finalizacji” płyty. Co to oznacza?

Sporządzając nagranie zapisujemy jeden

po drugim kolejne utwory. Na nagrywar−

ce można, po zarejestrowaniu kilku ście−

żek odsłuchać efekty naszej działalności.

Gdy zdecydujemy się, że obecna postać

jest postacią finałową i nic już nie bę−

dziemy dogrywać, „finalizujemy” płytę.

Operacja trwa kilka minut i polega na

wpisaniu informacji TOC ( table of con−

tents – tablica zawartości ) o numerach

ścieżek i ich pozycjach do specjalnego

Piioneer PDR−04.. Cena:: 3400 złł.. Drugii

((tańszy)) rejjestrator płłyt jednorazowego

zapiisu (CD−r)),, zaproponowany przez Piio−

neera.. Chociiaż cena wyższa od bardziiejj

wszechstronnego Phiilliipsa,, to urządzeniie

to,, razem z PDR−05,, jjest specjjallniie atrak−

cyjjne dlla audiiofiillów,, gdyż oferujje najjwy−

ższą,, osiiągallną do tejj pory jjakość zapiisu

cyfrowego dlla użytkowniików domowe−

go sprzętu Hii−Fii..

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98

AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO • AUDIO

obszaru płyty. Z tą chwilą dysk nagrywal−

ny staje się zwykłą płytą CD, którą od−

twarzamy na klasycznych odtwarza−

czach i do której nie można już niczego

więcej dograć.

Największym, choć wydaje mi się że

słusznym ograniczeniem systemu jest

zabezpieczenie przed seryjnym kopiowa−

niem. Gdyby układ SCMS, realizujący tę

funkcję nie istniał, amatorska, służąca

przecież głównie do zastosowań domo−

wych nagrywarka audio stałaby się ideal−

nym narzędziem do łamania praw autors−

kich. Mówiąc najkrócej, polega to na tym,

że skopiowana już z oryginalnej płyty ko−

pia na CD−R, lub CD−RW nie da się dalej

powielać. Dotyczy to przegrywania na

drodze cyfrowej. Sygnał podawany przez

wejścia analogowe nie jest już w żaden

sposób kontrolowany.

Płyty CD−R do celów audio kosztują

obecnie 19zł, a CD−RW 79zł. Ceny są wy−

sokie, bowiem wliczono w nie opłaty na

rzecz ochrony praw autorskich. Na testo−

wanych obok nagrywarkach nie można

używać popularnych z zastosowań kom−

puterowych płyt CD−R PRO, które do−

stępne są już za 5zł. Nie można znaczy tu−

taj: sprawdziliśmy – nie da się. Podkreś−

lam to celowo, gdyż wielu znajomych,

mimo licznych zapewnień nie chciało

w to wierzyć.

Redakcja miesięcznika Audio przeprowadziła serię testów rejestratorów cyfrowych (nr 5/98). Zebrane wnioski: Wyraźnie sły−

chać, że starsze wersje układów ATRAC brzmią gorzej od nowych; generalnie rejestratory M−D brzmią na poziomie dwa – trzy ra−

zy tańszych odtwarzaczy CD; ograniczenie jakości dźwięku słychać zwłaszcza w zakresie wysokich tonów (stępienie, mała prze−

jrzystość), i w zakresie przestrzenności dźwięku (panorama stereofoniczna często ograniczona, ściśnięta). Rejestratory CD brzmią

wyraźnie lepiej, prowadzi Pioneer PDR−04 (PDR−05 nie był testowany), na płytach CD−R Philips niewiele mu ustępuje, na płytach

CD−RW jest już nieco gorzej, choć wciąż lepiej niż na większości M−D.

M−D

Za:: Wygoda obsługi, małe wymiary, zabezpieczenie przed uszkodzeniem, duże możliwości „zabawy

w nagrywanie”, duży wybór wśród różnych modeli różnych producentów, wprowadzenie M−D do

samochodowego sprzętu audio.

Przeciiw:: Jakość dźwięku najczęściej niższa niż w przypadku odtwarzaczy CD i rejestratorów CD−RW; rejest−

ratory M−D oczywiście nie odtwarzają płyt CD, więc praktycznie trzeba posiadać równocześnie od−

twarzacz CD i rejestrator M−D.

Zaniim kupiisz:: Sprawdź, czy zastosowany system ATRAC nie jest starszy niż generacji 3,5; w przeciwnym razie ja−

kość dźwięku będzie niska; nowsze generacje układu oferują wyraźnie lepsze brzmienie.

Rejestratory CD

Za:: Wysoka jakość dźwięku (zwłaszcza na płytach CD−R), możliwość odczytu oryginalnych płyt CD (nie

trzeba posiadać oddzielnego odtwarzacza CD)

Przeciiw:: Wysokie ceny nośników CD−RW, jednokrotność nagrania nośników CD−R, mały wybór wśród urzą−

dzeń.

Zaniim kupiisz rejjestrator CD:: Jeżeli nie jesteś audiofilem ceniącym sobie jakość dźwięku ponad wszystko, to M−D dostarczy ci

chyba więcej zabawy.

Połączenia cyfrowe

Aby dokonać rejestracji sygnału cyfrowego, należy sygnał ten do rejestratora dostarczyć – banał. Nie jest jednak obojętne, w ja−

ki sposób to nastąpi. Transmisja danych cyfrowych przebiegać może dwoma rodzajami połączeń – optycznym lub elektrycznym

(najczęściej koaksjalnym). Eksperci zgodnie stwierdzają, że połączenie elektryczne daje generalnie lepsze rezultaty niż optyczne.

Niestety, ani nie wszystkie odtwarzacze CD, ani nie wszystkie rejestratory M−D posiadają połączeniowe gniazda elektryczne (opi−

sywane rejestratory CD na szczęście mają gniazda elektryczne). Brak gniazda koncentrycznego i koniecznośc użycia połączenia

cyfrowego znacznie redukuje potencjał tkwiący w cyfrowym źródle, z którego nagrywamy. Jednak również w obrębie samych kab−

li cyfrowych występują duże różnice w jakości. Kabel to kabel – bedą przypuszczać laicy, i będą się bardzo mylić. Jak stwierdziliś−

my podczas testów, dobry kabel (elektryczny) określa poziom jakości tak daleki od poziomu uzyskiwanego z kablem najsłabszym,

że różnica może być porównywalna do różnicy między dwoma generacjami systemu ATRAC; użycie lepszego lub gorszego kabla

może w dużym stopniu zmienić obraz dźwiękowy. Niestety dobry kabel, jak wszystko co dobre, sporo kosztuje (najlepszy w na−

szym teście – Tara Labs master Digital – 1400 zł/0.6m). Wydatek ten trzeba jednak uwzględnić, zwłaszcza gdy mając na uwadze

wysoką jakość dźwięku myślimy o rejestratorach płyt CD.

Andrzejj Kiisiiell,,

Radosłław Łabanowskii

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98

Audio - Rejestratory Cyfrowe.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: