Edukacja międzykulturowa.pdf

Edukacja miêdzykulturowa

spis

treœci

Czym jest uczenie miêdzykulturowe?

Jak uczyæ siê podczas wymiany?

Co s³u¿y edukacji miêdzykulturowej podczas wymian?

Metody pracy podczas wymian

Rola liderów podczas wymiany

Gry - nauczanie miêdzykulturowe

Oczekiwania i obawy

Ja te¿

Wspólny kontrakt

Proste pomys³y jak prze³amaæ bariery jêzykowe

Wieczór miêdzykulturowy

Fazy nauczania miêdzykulturowego

Metafora kamienia

Wyspa MonoMulti - gra symulacyjna

Puzzle ludzkich potrzeb

Skala opinii

Szukanie podobieñstw, odkrywanie ró¿nic

Zegar stereotypów

Z kim chcia³byś zamieszkaæ?

Odkryjmy to miejsce sami

LSD-Learning Space Dynamics

Notatki

SALTO

>>> Edukacja miêdzykulturowa

czym jest?

uczenie miêdzykulturowe

W niniejszej broszurce chcemy przybli¿yæ Wam w przystêpnej formie

Czym jest „uczenie siê”?

czym jest uczenie siê miêdzykulturowe oraz zaproponowaæ kilka

metod pracy podczas wymian m³odzie¿y. Materia³ ten przeznaczony

Uczenie siê przebiega na trzech ró¿nych, lecz wzajemnie powi¹zanych

jest g³ównie dla osób, które nie maj¹ jeszcze wielu doœwiadczeñ

zwi¹zanych z edukacj¹ miêdzykulturow¹. Mamy nadziejê, ¿e ksi¹¿eczka

poziomach: poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym.

ta u³atwi Wam realizowanie projektów wymian oraz przyczyni siê do

tego, aby ich efektem by³o nie tylko spotkanie wielu kultur, ale

Uczenie siê poznawcze oznacza zdobywanie wiedzy lub przyswajanie przekonañ,

np. wiemy, ¿e 3 plus 3 równa siê 6.

przede wszystkim nauczanie miêdzykulturowe.

Uczenie siê emocjonalne jest pojêciem nieco trudniejszym do zrozumienia.

Spróbujmy spojrzeæ wstecz i przypomnieæ sobie, jak uczyliœmy siê wyra¿aæ

swoje uczucia i jak te uczucia zmienia³y siê z up³ywem czasu (to, czego

obawialiœmy siê dziesiêæ lat temu, mo¿e ju¿ dziœ nie budziæ w nas lêku).

Ale co to w³aœciwie jest uczenie siê miêdzykulturowe?

Uczenie siê zachowañ odnosi siê do poziomu, który mo¿emy zaobserwowaæ np.

powitanie kogoœ we „w³aœciwy” sposób.

Pojêcie to bywa ró¿nie deﬁniowane, ale z naszego punktu widzenia - udzia³u m³odych

ludzi w miêdzynarodowych wymianach m³odzie¿y - uczenie siê miêdzykulturowe

Prawdziwy proces uczenia siê obejmuje w³aœnie te trzy poziomy – poziom

oznacza uczenie siê o tym, jak postrzegamy innych ludzi, którzy ró¿ni¹ siê od

nas. Nauczanie to dotyczy nas, naszych znajomych i przyjació³ oraz tego jak

poznawczy, poziom emocjonalny i poziom zachowañ.

razem dzia³amy. Dotyczy tak¿e wiêzi, jakie mog¹ stworzyæ miêdzy sob¹ grupy

m³odzie¿y podczas wymian, a wszystko po to, aby promowaæ równoœæ, tolerancjê

i szanse dla jak najwiêkszej grupy m³odych ludzi.

Aby jednak podczas organizowanej przez nas wymiany stworzyæ warunki

umo¿liwiaj¹ce ten szczególny rodzaj uczenia siê, powinniœmy na pocz¹tku sami

g³êbiej wnikn¹æ w to, co nazywamy edukacj¹ miêdzykulturow¹. Aby to u³atwiæ

zastanówmy siê krótko, czym jest uczenie siê, czym jest kultura i co w zwi¹zku

z tym oznacza termin miêdzykulturowy.

>>> Edukacja miêdzykulturowa

czym jest?

Jak uczyæ siê

podczas wymiany ?

Uczyæ siê mo¿na przypadkowo lub w wyniku zaplanowanego procesu. I faktycznie - wielu rzeczy nauczyliśmy

siê trochê przez przypadek. Jednak nie nauczymy siê niczego z przypadkowego doświadczenia,

je¿eli nie zechcemy go przemyśleæ. Nie mo¿emy o tym zapomnieæ tak¿e podczas realizacji wymian

m³odzie¿y – zw³aszcza, ¿e bardzo czêsto dla wielu uczestników jest to zupe³nie nowe doświadczenie.

Jakie role przyjmujemy?

Nauczanie wi¹¿e siê tak¿e z rolami. Podczas wymian uczenie siê jest procesem, w którym jedni ucz¹ siê od

drugich. Aby jednak tego procesu nie zablokowaæ, jednym z wyzwañ jakie zawsze stoj¹ przed osob¹ organizuj¹c¹

wymiany miêdzynarodowe jest stworzenie atmosfery otwartości. Tylko wtedy mo¿liwe jest uczenie siê od siebie

nawzajem.

Jakie metody mo¿emy stosowaæ?

Ludzie ucz¹ siê najlepiej na skutek swoich doświadczeñ – w sytuacjach wymagaj¹cych zaanga¿owania procesów:

poznania, emocji i dzia³ania.

Jeśli podczas naszych wymian chcemy stworzyæ warunki do uczenia siê, powinniśmy zaproponowaæ metody,

które umo¿liwi¹ podjêcie dzia³añ, ale tak¿e spowoduj¹ refleksjê na wszystkich tych trzech poziomach.

Czym jest kultura? I w zwi¹zku z tym co oznacza termin „miêdzykulturowy”?

Drugim sk³adnikiem pojêcia „uczenie siê miêdzykulturowe” jest kultura. W wiêkszości koncepcji kultury postrzegana

jest ona jako coś, co zosta³o stworzone przez cz³owieka i jest „oprogramowaniem”, którego ludzie u¿ywaj¹

w codziennym ¿yciu. Jednym z najbardziej znanych modeli kultury jest model „góry lodowej”.

>>> Edukacja miêdzykulturowa

czym jest?

g³ównie

w œwiadomoœci

Sztuki piêkne_

Literatura_Dramat_

Muzyka klasyczna_Muzyka pop_

Tañce ludowe_Gry_Kuchnia_

Styl ubierania siê_

Jak widzimy kultura zosta³a tutaj przedstawiona jako góra lodowa: powy¿ej poziomu wody widzimy jedynie

niewielk¹ czêśæ, która wspiera siê na znacznie wiêkszej, ale niewidocznej czêści znajduj¹cej siê poni¿ej. Obrazuje

to fakt, i¿ w kulturze istniej¹ widoczne elementy, np. architektura, sztuka, kuchnia, muzyka czy jêzyk. Te widoczne

elementy kultury s¹ z kolei odzwierciedleniem niewidocznych aspektów kultury, stanowi¹cych potê¿ne fundamenty

czyli np.: historia grupy ludzi, którzy nale¿¹ do danej kultury, ich normy, wartości, podstawowe za³o¿enia dotycz¹ce

przestrzeni, przyrody, czasu itp.

(Trudno jest nam czasami zrozumieæ innych uczestników wymiany tak¿e dlatego, ¿e dostrzegamy jedynie widoczne

elementy ich „góry lodowej”, natomiast nie jesteśmy w stanie zobaczyæ od razu fundamentów, na których opieraj¹

siê obserwowane przez nas zjawiska.)

g³ównie

poza œwiadomoœci¹

Model „góry lodowej” w wymianach m³odzie¿y.

Koncepcje skromnoœci_Pojêcie piêkna_

Idea³y kieruj¹ce wychowaniem dzieci_Rodowody_

Kosmologia_Stosunek do zwierz¹t_

Wzorce stosunków z prze³o¿onymi/podw³adnymi_deﬁnicja grzechu_

Sposoby uwodzenia_Pojêcie sprawiedliwoœci_BodŸce mobilizuj¹ce do pracy_

Koncepcje przywództwa_Tempo pracy_Wzorce grupowego podejmowania decyzji_

Pojêcie czystoœci_Postawy wobec osób bêd¹cych na utrzymaniu_Teoria chorób_

Strategia rozwi¹zywania prblemów_Koncepcja mobilnoœci spo³ecznej_

Porozumiewanie siê wzrokowe_Rola a status wed³ug wieku, p³ci, klasy, pokrewieñstwa itp._

Deﬁnicja szaleñstwa_Istota przyjaŸni_Koncepcja “ja”_Wzorce perepcji wzrokowej_

Jêzyk cia³a_Mimika_Koncepcje logiki i zasadnoœci_Wzorce kontrolowania emocji_

Wzorce prowadzenia rozmowy w ró¿nych kontekstach spo³ecznych_

Koncepcja przysz³oœci i przesz³oœci_Porz¹dkowanie czasu_

Preferowanie konkurencji lub wspó³pracy_Czêstotliwoœæ interakcji spo³ecznych_

Koncepcja dojrzewania_Aran¿acja przestrzeni itp._

Podczas miêdzynarodowych wymian m³odzi ludzie uświadamiaj¹ sobie fakt istnienia kultury, gdy¿ dostrzegaj¹

ró¿nice w sposobie myślenia, odczuwania i dzia³ania ludzi. Z drugiej strony podobieñstwa zaobserwowane na

pierwszy rzut oka, mog¹ opieraæ siê na zupe³nie innych podstawach. Wśród m³odych ludzi ró¿nice kulturowe s¹

czasem mniej oczywiste - w wielu miejscach na świecie m³odzie¿ nosi d¿insy czy s³ucha podobnej muzyki.

Aby zaistnia³o uczenie siê miêdzykulturowe, musimy najpierw uświadomiæ sobie co kryje dolna czêśæ naszej

w³asnej góry lodowej, gdy¿ dopiero wtedy potrafimy rozmawiaæ o tym z innymi, a dziêki temu lepiej rozumiemy

siê wzajemnie i znajdujemy wspóln¹ p³aszczyznê porozumienia. Przygotowuj¹c grupê do wymiany powinniśmy

zaproponowaæ aktywności, które pozwol¹ naszym uczestnikom odkryæ sw¹ w³asn¹ to¿samośæ, zdaæ sobie

sprawê ze swoich ”fundamentów”, a planuj¹c z naszymi partnerami kolejne elementy programu zadbaæ o to,

aby przyczynia³y siê one do odkrywania i zrozumienia tego co ”pod powierzchni¹”.

koncepcja kultury jako góry lodowej

Źród³o: AFS Orientation Handbook, AFS Intercultural Programs Inc, Nowy York, 1984

>>> Edukacja miêdzykulturowa

czym jest?

Co s³u¿y edukacji

miêdzykulturowej podczas wymian?

wspólnej pracy i zabawy mo¿e spowodowaæ wiêksze efekty i zmiany w cz³owieku, ni¿ cykliczne roczne zajêcia.

Ale mo¿e te¿ pojawiæ siê wiele pytañ, na które nie zawsze nasi uczestnicy znajd¹ odpowiedź. Nasze zadanie to

przygotowaæ ich do tego.

Zaufanie i szacunek.

Pod powierzchni¹.

Budowanie zaufania jest podstaw¹ uczenia siê miêdzykulturowego. Jest to warunek swobodnej wymiany pogl¹dów,

przekonañ i odczuæ miêdzy naszymi uczestnikami, ale tak¿e u³atwia wzajemn¹ akceptacjê i zrozumienie. Starajmy

siê wiêc zawsze stworzyæ tak¹ atmosferê, która pozwoli nam s³uchaæ siebie wzajemnie i rozwijaæ w ka¿dym

wiarê we w³asne si³y.

Wiele elementów znajduj¹cych siê „pod powierzchni¹ wody” (zob. „góra lodowa”) pozostaje poza nasz¹

świadomości¹ i nie mo¿emy ich jasno wyraziæ. Takie odkrycia poci¹gaj¹ za sob¹ pewne ryzyko dla naszych

m³odych uczestników, a w kontaktach z innymi ludźmi, powoduj¹ powstawanie napiêæ, z którymi musimy sobie

poradziæ.

Moja w³asna to¿samośæ.

Jeśli widzimy jak odmiennie postrzega siê w ró¿nych kulturach czas, przestrzeñ, stosunki spo³eczne i wiêzi

osobiste to wydaje siê, ¿e elementem w uczeniu siê miêdzykulturowym mo¿e byæ tak¿e konflikt. Zawsze jednak

powinniśmy staraæ siê znaleźæ jego konstruktywne elementy oraz wskazaæ szanse, jakie on stwarza.

Punktem wyjścia w uczeniu siê miêdzykulturowym jest dla nas w³asna kultura, tj. nasze środowisko i nasza

przesz³ośæ. Bardzo czêsto w³aśnie w swoich korzeniach odnajdujemy przeszkody i szanse tego procesu uczenia

siê. Aby umo¿liwiæ nauczanie miêdzykulturowe musimy ci¹gle pamiêtaæ o tym, sk¹d pochodzimy, jak ¿yliśmy

i czego doświadczyliśmy. Jeśli mamy zbli¿yæ siê do innych, musimy najpierw spróbowaæ zrozumieæ siebie. Musimy

o tym tak¿e pamiêtaæ przygotowuj¹c nasza grupê do wymiany. Mo¿e wydawaæ siê to paradoksalne, ale w³aśnie

przy okazji kontaktów miêdzykulturowych m³odzi ludzie znacznie pog³êbiaj¹ wiedzê o sobie, swojej kulturze

i tradycji.

Widzimy wiêc, ¿e uczenie siê miêdzykulturowe to pewien proces, który wymaga dobrego poznania siebie

oraz miejsca, z którego pochodzimy, zanim bêdziemy staraæ siê rozumieæ innych. Jest to proces stanowi¹cy

wyzwanie, poniewa¿ dotyczy bardzo g³êboko zakorzenionych przekonañ o tym, co jest dobre a co z³e, sposobów

porz¹dkowania świata i naszego ¿ycia. Jedn¹ z bardziej interesuj¹cych form pracy z m³odymi ludźmi, w której ten

szczególny rodzaj uczenia siê mo¿e zaistnieæ jest miêdzynarodowa wymiana m³odzie¿y.

Dialog z drugim cz³owiekiem.

Podczas wymian bardzo wa¿ne jest zrozumienie innej osoby. Chodzi o to, byśmy postrzegali siebie i drugiego

cz³owieka jako odmienne istoty, a równocześnie rozumieli, ¿e ta ró¿nica przyczynia siê do tego kim jesteśmy

i jacy jesteśmy. Pamiêtajmy, ¿e w nauczaniu miêdzykulturowym centralne miejsce zajmuje inny cz³owiek – ka¿dy

uczestnik naszej wymiany miêdzynarodowej. Powinniśmy wiêc staraæ siê respektowaæ wolnośæ i decyzje innych,

uznawaæ ich pogl¹dy za równoprawne, natomiast ró¿nice powinny pozostaæ si³¹ konstruktywn¹.

Pytania i zmiana.

Nauczanie miêdzykulturowe jest procesem, w zwi¹zku z czym wi¹¿e siê ze zmian¹. Musimy mieæ świadomośæ

tego, ¿e tworzenie czegoś nowego mo¿e oznaczaæ upadek dotychczasowych idei b¹dź przekonañ. Proces uczenia

siê nigdy nie przebiega bez przerw i po¿egnañ. Pokazuj¹ to w³aśnie wymiany, kiedy tydzieñ dobrze przygotowanej

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: