EKG
U osób z miażdżycą często dochodzi do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, kiedy blaszki miażdżycowe umiejscowią się w naczyniach wieńcowych. Za pomocą EKG można wcześnie rozpoznać obszary niedokrwienia i przez to wnioskować a lokalizacji zwężenia tętnicy wieńcowej, które w późniejszym czasie mogłoby doprowadzić do zawału serca. Jednak ujemny wynik badania nie świadczy braku miażdżycy naczyń sercowych. W razie trudności diagnostycznych wykonuje się „EKG wysiłkowe" czyli badanie EKG wykonywane podczas wysiłku. Badanie to jest znacznie dokładniejsze i pozwala na ujawnienie zmian w sercu niewidocznych w czasie badania spoczynkowego.
Wygodnie układamy się na leżance, a lekarz lub pielęgniarka przypina nam elektrody do rąk, nóg oraz do klatki piersiowej. Prądy elektryczne wytwarzane w mięśniu sercowym są rejestrowane i ocenia się ewentualne nieprawidłowości w jego pracy. Niestety, wynik ekg. nie jest do końca miarodajny; prawidłowy elektrokardiogram nie wyklucza bowiem choroby wieńcowej. Ekg. pozwala zaś wykryć aktualny albo przebyty zawał serca.
Jest bardziej precyzyjnym badaniem niż „zwykłe” ekg. Zaleca się je przy bólach w klatce piersiowej i w czasie rehabilitacji kardiologicznej (np. po przebytym zawale czy wszczepieniu bypassów). Określa wydolność mięśnia sercowego, stopień zaawansowania choroby wieńcowej, umożliwia również wczesne wykrycie zaburzeń rytmu serca i ujawnia niedotlenienie, które wskazuje na przewężenia w naczyniach wieńcowych.Przed badaniem nie wolno nam jeść obfitego posiłku ani palić papierosów. Podczas wysiłkowego ekg. albo chodzimy po ruchomej bieżni, albo pedałujemy, siedząc na stacjonarnym rowerze.Do rąk, nóg oraz klatki piersiowej mamy przypięte elektrody. Jednocześnie aparat założony na rękę mierzy nam ciśnienie tętnicze krwi.
ECHO serca
Badanie to pozwala z ocenić wielkość wszystkich części serca, zbadać kurczliwość poszczególnych ścian mięśnia sercowego oraz pracę jego zastawek i ich budowę, ewentualne zwapnienia spowodowane miażdżycą.
Lekarz przykłada nam głowicę ultrasonografu do klatki piersiowej i widzi na monitorze zmiany w budowie serca i nieprawidłowości w jego pracy. To badanie stosuje się po zawale serca, aby określić rozległość zmian. Można także ocenić stan wszystkich jego części (osierdzia, przedsionków, komór) oraz wykryć np. blizny, tętniaki, skrzepy. Czasem „echo” wykonuje się przez przełyk. Trzeba być wtedy na czczo. Głowicę lekarz wprowadza jak gastroskop i pod kontrolą monitora umieszcza na wysokości serca.
Koronarografia
Jest to najdokładniejsze badanie pozwalające na ocenę zaawansowania miażdżycy i rozpoznanie zwężeń w ich przebiegu mogących doprowadzić do całkowitego zamnkięcia ich światła co doprowadza do zawału serca.
Zwykle przez tętnicę udową lekarz wprowadza specjalny cewnik. Jego drogę obserwuje na monitorze. Cewnik musi dotrzeć aż do serca. Przez niego podaje się tzw. kontrast i co jakiś czas przez nasze ciało przepuszcza wiązkę promieni rentgenowskich. Dzięki temu stają się widoczne zwężenia oraz zatory tętnic wieńcowych. Ta metoda pozwala określić, czy należy wykonać bypassy lub tzw. angioplastykę balonową (udrażnianie tętnic za pomocą specjalnego balonika), czy wystarczy leczenie farmakologiczne. Po badaniu musimy niemal nieruchomo leżeć około ośmiu godzin.
Do klatki piersiowej mamy przypięte minielektrody. Są połączone z aparatem wielkości walkmana przymocowanym np. do paska spodni. Urządzenie nosimy przez całą dobę lub dwie. Cały czas rejestruje ono na taśmie magnetycznej zapis ekg. Đ podczas wysiłku, w stresie i we śnie. W ciągu dnia zapisujemy godziny ważniejszych czynności i ewentualnych dolegliwości. Ta metoda pozwala wykryć objawy niedokrwienia i zaburzenia rytmu serca: skurcze dodatkowe, napadowe częstoskurcze, migotanie przedsionków, trzepotanie komór.
Precyzyjnie bada budowę serca i stan tętnic wieńcowych. Leżymy na specjalnym łóżku, które na kilka, kilkadziesiąt minut wsuwa się do komory, gdzie jesteśmy poddawani działaniu pola magnetycznego. Pamiętajmy, że nasz organizm składa się w dużej mierze z wody, a w niej są atomy wodoru, szczególnie podatne na działanie pola magnetycznego. Pod jego wpływem układają się w tkankach inaczej w miejscach zdrowych, a inaczej w zmienionych chorobowo. Informacje o rozkładzie atomów rejestruje specjalny program komputerowy Đ przetwarza impulsy w obraz serca widoczny na monitorze.
Najpierw dostajemy dożylnie izotop promieniotwórczy i czekamy kilka, kilkanaście minut, żeby został pochłonięty przez mięsień sercowy. Wówczas siadamy lub kładziemy się przed tzw. gammakamerą. Promieniowanie „wychodzące” z serca odbierane jest przez specjalne kryształy umieszczone w głowicy gammakamery i przetwarzane na obraz widoczny na monitorze. W trakcie tego badania można ocenić nie tylko budowę serca i tętnic wieńcowych, ale również pracę mięśnia sercowego. Po badaniu powinniśmy pić sporo wody, herbaty lub soków, żeby szybciej wydalić nagromadzony w organizmie radioizotop.
Lipidogram
Rutynowe badanie stężenia cholesterolu we krwi powinno się rozpoczynać od 20. roku życia.. Podstawowym badaniem jest określenie stężenia cholesterolu całkowitego we krwi, jednak znacznie dokładniejszym i wiarygodniejszym jest wykonanie lipidogramu czyli oznaczenie poziomu cholesterolu całkowitego, frakcji LDL oraz HDL cholesterolu oraz trójglicerydów. Badanie wykonuje się na czczo po 12h powstrzymaniu się od spożywania posiłków oraz picia alkoholu.Stężenie cholesterolu całkowitego we krwi nie powinno być wyższe niż 200 mg/% jednak u osób po zawale serca stężenie cholesterolu całkowitego nie powinno być wyższe niż 190mg/% a u osób po zawale mięśnia sercowego z towarzyszącą cukrzycą nie wyższe niż 175mg/%).
Najważniejsze znaczenie dla rozwoju blaszek miażdżycowych ma oznaczenie frakcji LDL cholesterolu tzw. złego cholesterolu. Poziom cholesterolu LDL we krwi nie powinien być wyższy niż 100mg/%, a u osób szczególnie zagrożonych powikłaniami miażdżycy (osoba po zawale serca i z cukrzycą) nawet poniżej 70mg/%.
Poziom frakcji HDL cholesterolu tzw. dobrego cholesterolu powinien wynosić powyżej 60 mg/%.
Stężenie trójglicerydów we krwi nie powinno przekraczać 150mg/%. Poziom glukozy
Oznaczenie poziomu glukozy u osób zagrożonych miażdżycą ma na celu wczesne wykrycie cukrzycy, która przyspiesza rozwój zmian miażdżycowych. Prawidłowy poziom glukozy we krwi żylnej wykonanej na czczo powinien być niższy niż 100mg%. Przy stężeniu od 100-125mg% niezbędne jest wykonanie krzywej cukrowej, a przy dwukrotnym stwierdzeniu stężenia glukozy co najmniej 126 rozpoznajemy cukrzycę.
RTG klatki piersiowej
Badanie radiologiczne klatki piersiowej pozwala na określenie ewentualnych blaszek miażdżycowych w ścianie aorty lub innych dużych naczyń tętniczych. Badanie to pozwala również na wykrycie ewentualnych zwapnień zastawek serca oraz wielkości przedsionków i komór serca.
AMY22