09 2008.pdf
(
395 KB
)
Pobierz
237412080 UNPDF
20
www.wyborcza.pl
wychodzi24godzinynadobę
Gazeta Edukacja
Wtorek23września2008
1
GazetaWyborcza
1
www.wyborcza.pl
Sprawdzianszóstoklasisty
Szóstoklasisto!
Dziśdrukujemypróbnytestpopodstawówceprzygotowanyprzezekspertów„Gazety”.
Podobnynapiszeszwkwietniu.Sprawdź,czegojeszczemusiszsięnauczyć
Czaspracy:60minut
Lód
TekstI
– uważaMarkSerreze.I niebędziemyw staniejej
powstrzymać,nawetjeślizarazzmniejszymyemi
sjęgazówcieplarnianychuwalnianychdoatmo
sfery,główniepodczasspalaniapaliwkopalnych
– ropy,węglai gazu.A natosięzresztąmimowy
siłkówUniiEuropejskiejniezapowiada.
Naukowcyoddawnapodkreślają,żeArktyka
jestjednymz regionówzieminajbardziejwrażli
wychnazmianyklimatu.Bopodczasgdybiały
lódodbijaprawiecałepromieniowaniesłonecz
ne,ciemnemorzepochłaniajebardzochętnie.
Mniejszakrawokółbiegunapółnocnegooznacza
corazszybsządegradacjępokrywylodowej.Przy
pominatowęża,któryzjadaswójwłasnyogon.
DlategoArktykaciąglezaskakujenaukowców.
Ciężkoimprzewidzieć,cosiętamstanie.– Jeszcze
kilkalattemuuważaliśmy,żelódznikniez bieguna
północnegoktóregoślatapomiędzyrokiem2050
a 2100– mówiSerreze.– Ostatniozrewidowaliśmy
naszeszacunkii mówiliśmyo roku2030.Dzisiaj
sądzimy,żedojdziedotegodużowcześniej.
..............
Klimatsięzmieniai jakzawszejedninatym
przegrają,a inniwygrają.NaDalekiejPółnocy
stratyponiosąniektóregatunkizwierząt.Tragicz
nymożebyćlosniedźwiedziapolarnegowyspe
cjalizowanegow polowaniachnafokiwychylają
cesięspodkrydlazaczerpnięciapowietrza.Cięż
kobędzienarwalowi**,któryjestspecjalistąw ło
wachpodkrą.Kiedytazniknie,jegoterytorium
stanieotworemdlainnychdrapieżników.
Wprzypadkuludziwielkichzagrożeńspowo
dowanychociepleniemArktykiniewidać.Do
zmianystylużyciazostanąpewniezmuszeninie
którzyInuici(zwaniteżEskimosami)nadalpro
wadzącytradycyjnymyśliwskitrybżycia(polują
m.in.nanarwale).Alezatoocieplenieotworzyno
we,szybszemorskieszlakihandlowe.Zyskamy
teżdostępdosurowcównaturalnych(ropy,gazu
i prawdopodobnie– metalii kamieniszlachetnych)
ukrytychpoddnemMorzaArktycznego.
1
Arktykabezlodu?
WamerykańskimNarodowymCentrum
Śniegui Loduw Boulderw Koloradonaukow
cyobstawiajązakład:czywewrześniuz biegu
napółnocnegoznikniecałylód.– Zakładyna
„tak”i na„nie”rozkładająsięrówniutko– śmie
jesięMarkSerrezezatrudnionyw Centrum
nastanowiskustarszegobadacza.
Odwilżnabiegunie
OddawiendawnaArktykażyjew rytmie
dwóchprzesileń– marcowegomaksimum
i wrześniowegominimum.W marcu,kiedyna
szapółkulazaczynawychodzićz zimowych
mroków,lodowiskoskuwająceMorzeArktycz
neosiąganajwiększerozmiary.W tymrokuroz
rastającasięprzezcałązimębiałapowłokapo
kryłaponad15mlnkm
2
wódopływającychbie
gunpółnocny.Twardymmostempołączyłaze
sobątrzykontynenty:Europę,Amerykęi Azję.
Zimąlódnietylkozdobywanoweterytoria,
ale– coważniejsze– puchnie.Dziękitemupo
wstajegrubana56mwielosezonowapowło
kazdolnaprzetrwaćletniemiesiące.A wewrześ
niu,kiedyarktycznabielkurczysiędomini
malnychrozmiarów,wielosezonowylódstaje
sięostatniąredutą*,jądrem,wokółktóregozi
mąodbudujesiępowłokapokrywającacałąAr
ktykę.Takprzynajmniejbyłodotejpory.
Zdanych,którymidysponująnaukowcyz Bo
ulder,wynikabowiem,żeod1978 r.,kiedyobej
mowała16,5mlnkm
2
,zimowapokrywalodowa
Arktykikurczysięśrednioo 44tys.km
2
narok.
Podobnytrendwidaćlatem.16wrześniaze
szłegorokulodowapokrywaarktycznaosiąg
nęłahistoryczneminimum– 4,13mlnkm
2
.Tak
mikroskopijnejkrynieobserwowanow Arkty
ceodrozpoczęciapomiarówsatelitarnych
30 lattemu.Wcześniejszyrekordz września
roku2006zostałpobityażo 1,19mlnkm
2
!
Dlaczegokrólujecienizna
Zrokunarokzmniejszasięteżgrubośćar
ktycznegolodu,coosłabiacałąpokrywę.Lód
wielosezonowyzajmujedziśledwieskrawek
morza.Królujekruchakrajednoroczna,cien
kanatrzymetry,a częstoledwienajedenmetr.
Kiedyśkażdegoarktycznegolataznikałooko
łopołowypokrywylodowejuformowanejzi
mą.Zeszłegolatarozpłynęłasięprawiecała.
Gdzieszukaćwinnego?– Odwilżw Arktyce
toprawdziwysymbolglobalnegoocieplenia
2.CojestcentralnymmiejscemArktyki?
A.NarodoweCentrumŚniegui Loduw Bo
ulder.
B.Biegunpołudniowy.
C.Biegunpółnocny.
D.MorzeArktyczne.
3.Cosiędziejez pokrywąlodowąArktykipo
przesileniumarcowym?
A.Przestajesięzwiększać.
B.Zaczynasięzmniejszać.
C.Przestajesięzmniejszać.
D.Zaczynasięzwiększać.
4.Jakąnajmniejsząpowierzchnięloduodno
towanow Arktyce?
A.1,19mlnkm
2
B.15mlnkm
2
C.16,5mlnkm
2
D.4,13mlnkm
2
5.Lódw Arktycejestobecniepoważnieza
grożony, ponieważ
A.zmniejszasiępowierzchnialoduwielose
zonowego.
B.latemznikalód,któryzdołałsięodbudo
waćzimą.
C.lódjednorocznymazaledwieod1do3m
grubości.
D.lódjednorocznyodbudowujesięwokół
wielosezonowego.
6.Coprawdopodobniejestprzyczynązagro
żenialoduw Arktyce?
A.Corazbardziejwydłużającesięlatoi krót
szazima.
B.Częstewyprawypolarneniszczącepokry
węlodową.
C.Ekspansjaczłowiekaw celuzdobyciaro
pynaftowej.
D.Zmianaklimatuspowodowanaglobalnym
ociepleniem.
7.To, cosiędziejew Arktyce, przypomina
wężazjadającegowłasnyogon, ponieważ
A.immniejjestlodu,tymszybciejgoubywa.
B.lódodbijaprawiecałepromieniowaniesło
neczne.
C.Arktykajestjakwążwrażliwanazmianę
klimatu.
D.w Arktycewężepotrzebujądożycialodu.
8.Zniknięcieloduw Arktycebędziemiało
najgorszeskutkidla
A.fok.
B.niedźwiedzi.
D.narwali.
C.Eskimosów.
9.Sprzedostatniejczęściartykułuusunię
totytuł(wykropkowanemiejsce).Który?
A.Zmianaklimatu
B.Znikającylód
C.Stratyi zyski
D.Samekorzyści
10.Jakąogólnąodpowiedźnatytułowepy
taniedajetreśćartykułu?
A.Tocałkiemwykluczone.
B.Tomożliwebardzoszybko.
C.Toobecnieraczejniemożliwe.
D.Tomożliwew odległymczasie.
11.Jakicelmajązamieszczonepodartyku
łemprzypisy?
A.Objaśniająznaczeniaużytychw tekście
trudnychwyrazów.
B.Wyjaśniająstosunekautoradoopisanych
w tekściezjawisk.
C.Zawierająpoglądyodmienneodwyrażo
nychw tekście.
D.Sąinformacjamidodatkowymi,niezwią
zanymiz tekstem.
*reduta– umocnionypunktw liniiobrony, zwyklewysunięty
w kierunkunieprzyjaciela
**narwal– niewielkiwielorybz charakterystycznymspiralnym
ciosem
N
A PODSTAWIE
: T. U
LANOWSKI
, „G
AZETA
W
YBORCZA
”
(02.07.2008)
Zadaniaod1.do12.odnosząsiędotekstuI.
1.O cozałożylisięnaukowcyz Boulder?
A. Czyglobalneocieplenierozpuścilódw Ar
ktyce.
B.Czyw przyszłościlódz Arktykizupełnie
zniknie.
C. Czylódznikniez Arktykijużw lecie2008r.
D. Czyrazemz lodemz Arktykizniknązwie
rzęta.
1
www.wyborcza.pl
wychodzi24godzinynadobę
Partner
radiowy:
Gazeta Edukacja
21
www.wyborcza.pl
1
Gazeta Wyborcza
1
Wtorek23września2008
12.Skądpochodziartykuł?
A.Z książkinaukowej.
B.Z poradnikaekologicznego.
C.Z przewodnikapolarnego.
D.Z prasycodziennej.
13.Ktośpowiedział, żeuczonyzajmujący
sięlodemtoglacjolog.Gdziemożnatospraw
dzić?
A.Tylkow fachowejksiążcepoświęconejna
uceo lodzie.
B.W encyklopediipowszechnej.
C.W słownikujęzykapolskiego.
D.W bibliotecznymkatalogualfabetycznym
podliterą„g”.
15.Lądystanowią10/21powierzchniArkty
ki.JakąpowierzchnięzajmująlądyArktyki?
A.11 000000km
2
B.10 000 000km
2
C.1 100 000km
2
D.1 000 000km
2
16.Abytemperaturępodanąw stopniachCel
sjusza(
o
C)wyrazićw stopniachFahrenheita(
o
F),
należyliczbęstopniCelsjuszapomnożyćprzez
1,8i dodać32.IlestopniFahrenheitamaizoter
malipcanalądzieArktyki?
A.18
B.40
C.41
D.50
17.Najstarszewieścio Arktycepochodząod
GrekaPyteaszaz Massalii(obecnieMarsylia)
z około330rokup.n.e., czyli
A.zI połowyIIIw.p.n.e.
B.zIIpołowyIIIw.p.n.e.
C.zI połowyIVw.p.n.e.
D.zIIpołowyIVw.p.n.e.
TekstII
Arktyka,
regionwokółpółnocnegobiegu
nageograficznegow strefiepolarneji subpo
larnejobejmującyprawiew całościOcean
Arktycznyz wyspamiorazpółnocnączęść
Eurazjii AmerykiPółnocnej.Powierzchnia
21 mln km
2
, granice Arktyki jako kra iny
geograficznoprzyrodniczejwyznaczazarys
izotermylipcawynoszącejnalądzie10°C,a na
morzu5°C;przebiegtejizotermynalądzie
zbiegasięz liniąpołudniowychobrzeżystre
fytundry.
20.Ileminutupływaod21:42dopółnocy?
A.138
B.198
C.218
D.222
22.Bryłaloduo objętości1dm
3
waży
0,92 kg.
a)Bryłaloduważy46g.Oblicz,ilecm
3
ma
objętośćtejbryły.
b)Ileważybryłaloduo objętości25cm
3
?Ma
sębryłypodajw dekagramach.
TekstIII
Wsobotę7czerwca2008rokuo godzinie21:42
polskawyprawazdobyłanajwyższyszczytAr
ktykiGunnbjornsFjeld(3694mn.p.m.).Poraz
pierwszyszczyttenzdobyli16sierpnia1936ro
kuczłonkowiebrytyjskoduńskiejwyprawyWa
geri Coultards.
21.Uzupełnijtabelęokreśleniamiumieszczo
nymiw ramcepodtabelą.
Opisprocesuzmiany
stanuskupieniawody
Nazwaprocesu
Przejściezestanuciekłego
wstanstały
23.Napiszopowiadanie, któregoakcjabę
dziezwiązanaz lodem.Wcześniejzapiszw pun
ktachplantegoopowiadania.
PLANOPOWIADANIA
...................................................................................................
.................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
OPOWIADANIE
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
Przejściezestanuciekłego
wstangazowy
HTTP
://
ENCYKLOPEDIA
.
PWN
.
PL
/
HASLO
.
PHP
?
ID
=4019356
Przejściezestanustałego
wstanciekły
Zadaniaod18.i 19.odnosząsiędotekstuIII.
sublimacja
Zadaniaod14.do16.odnosząsiędotekstuII.
18.Ilelatmijaw 2008rokuodzdobyciapo
razpierwszyGunnbjornsFjeld?
A.62
Bezpośrednieprzejście
zestanugazowegowstały
resublimacja
14.PowierzchniaArktykijestrówna(1ha=
10 000m
2
)
A.2 100 000000ha.
B.210 000000ha.
C.21 000000ha.
D.2 100 000ha.
B.64
C.72
D.74
19.Rysywznosząsięnawysokość2499m
n.p.m.Jakajestróżnicawysokościnajwyższego
szczytuArktykii najwyższegoszczytuPolski?
A.1213m B.1205m C.1195m D.1185m
topnienie parowanie skraplanie krzepnięcie
Bezpośrednieprzejściezestanustałegow gazowy
Przejściezestanugazowegow ciekły
Odpowiedzi
IV.Poprawnośćjęzykowa (dotyczyplanuiopowiadania)
Dopuszczalne2błędy.
0 1
Kluczodpowiedzidozadańzamkniętych
V.Poprawnośćortograficzna (dotyczyplanuiopowiadania)
Do2błędów2pkt.
3błędy1pkt.
Nrzadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.
Poprawna
odpowiedź
0 2
C C B D A D A B C B
A D
C
A
B
D D
C
C
A
VI.Poprawnośćinterpunkcyjna (dotyczyplanuiopowiadania)
Do2błędów2pkt.
3błędy1pkt.
0 2
SCHEMATOCENIANIA
Uwaga,punktyzakryteriaIII VIprzydzielamytylkowtedy,gdyzakryteriumIIzostał
przyznanyconajmniej1punkt.
Kryteriaisposóbpun
ktowania
Liczba
punktów
21.
Opisprocesuzmianystanuskupienia
wody
Nazwaprocesu
Kartot
ekazadań
1.
Czytanie
Wyszukiwanieinformacjiwtekścieprasowym
1
Przejściezestanuciekłegowstanstały
krzepnięcie
Wnioskowanienapodstawieinformacjiwtekście
prasowym
Przejściezestanuciekłegowstangazowy
parowanie
2.
Czytanie
1
Przejściezestanustałegowstanciekły
topnienie
Wnioskowanienapodstawieinformacjiwtekście
prasowym
Przejściezestanugazowegowciekły
skraplanie
3.
Czytanie
1
Bezpośrednieprzejściezestanustałegow
gazowy
sublimacja
0 2
4.
Czytanie
Wyszukiwanieinformacjiwtekści eprasowym
1
Bezpośrednieprzejściezestanugazowego
wstały
resublimacja
5.
Czytanie
Wnioskowanienapodstawieinformacjiwtekście
prasowym
1
Poprawneuzupełnienie56komórektabeli2pkt.
Poprawneuzupełnienie34komórektabeli1pkt.
Poprawneuzupełnieniemniejniż3komórektabeli 0pkt.
6.
Czytanie
Wyszukiwanieinformacjiwtekścieprasowym
1
Wnioskowanienapodstawieinformacjiwtekście
prasowym
7.
Czytanie
1
22.a
I.Opisaniesytuacjizzadania 1pkt.
Np.1dm
3
:(0,92kg:46g)
II.Zamianajednostek
Zamianajednostekobjętości
1pkt.
Zamianajednostekmasy1pkt.
Np.1000cm
3
:(920g:46g)
8.
Czytanie
Wyszukiwanieinformacjiwtekście prasowym
1
9.
Czytanie
Wnioskowanienapodstawieinformacjiwtekście
prasowym
1
0 4
10.
Czytanie
Wnioskowanienapodstawieinformacjiwtekście
prasowym
1
11.
Korzystaniezinformacji Określaniefunkcjiprzypisu
1
III.Wykonanieobliczeń 1pkt.
1000cm
3
:20=50cm
3
Posługiwaniesięsk róconymopisembibliograficznym
podtekstem
12. Korzystaniezinformacji
1
22b.
I.Opisaniesytuacjizzadania 1pkt.
Np.92dag:(1dm
3
:25cm
3
)
II.Zamianajednostek
Zamianajednostekobjętości1pkt .
Zamianajednostekmasy
1pkt.
Np.92dag:(1000cm
3
:25cm
3
)=
13.
Korzystaniezinformacji Wskazywanieźródłainformacji
1
Wykorzystywanie
wiedzywpraktyce
14.
Wykonywanieobliczeńdotyczącychpola
1
0 4
15.
Rozumienie
Rozpoznawaniecharakterystycznychcechiwłasności
liczb
1
III.Wykonanieobliczeń 1pkt.
92dag:40=2,3dag
16.
Rozumienie
Rozpoznawaniecharakterystycznychcechiwłasności
liczb
1
Uwagiogólnedozadań22.ai22.b:
1.Jeżeliuczeńrozwiązałzadanieinnąmetodąniżwskazanawschemaciepunktowania,
należyokreślićczynnościrównoważnedoczynnościwymienionych
wschemacie.
2. Zakażdepoprawnerozwiązaniezadaniauczeńotrzymujemaksymalnąliczbępunktów.
3. Jeśliuczeńzapisujetylkoodpowiedź,tonieotrzymujepunktów.
17.
Rozumowanie
Umieszczaniedatwprzedziałachczasowych
1
18.
Rozumowanie
Obliczanieupływuczasumiędzywydarzeniami
1
Wykorzystywanie
wiedzywpraktyce
19.
Wykonywanieobliczeńdotyczącyc hdługości
1
Wykorzystywanie
wiedzywpraktyce
20.
Wykonywanieobliczeńdotyczącychczasu
1
Rozpoznawaniecharakterystycznychcech
iwłasnościprzemian
23.
I.Napisanieplanuopowiadaniaodpowiadającegojegotreści
0 1
21.
Rozumowanie
2
II.Pisanienatematwformieopowiadania (dotyczytylkoopowiadania)
Pracanatemat,treśćoryginalna,ciekawa,stylbarwny,żywy 2pkt.
Pracanatemat,aleschematyczna,pozbawionao ryginalności1pkt.
Pracanienatemat0pkt.
Rozumowanie
Opisywaniesytuacjiprzedstawionejwzadaniu
2
0 2
22.
Wykorzystywanie
wiedzywp raktyce
Wykonywanieobliczeńdotyczącychobjętości
imasy
6
Pisanienatematwformieopowiadania
3
Przestrzeganienormkompozycyjnych
2
III.Kompozycja (dotyczytylkoopowiadania)
Bezbłędna,bardzodobrzedopasowanadotreści 2pkt.
Nieznaczneusterkikompozycyjne 1pkt.
Kompozycjachaotyczna(bałagan) 0pkt.
Pisanie
23.
Przestrzeganienormjęzykowych
1
0 2
Przestrzeganienormortograficznych
2
1
Przestrzeganienormin terpunkcyjnych
2
Plik z chomika:
Danto
Inne pliki z tego folderu:
01a 2007.pdf
(925 KB)
01 2007.pdf
(925 KB)
zima_kryteria.pdf
(94 KB)
zima.pdf
(346 KB)
z_zycia_szkoly_kryteria.pdf
(77 KB)
Inne foldery tego chomika:
Egzamin 3-klasisty
Egzamin gimnazjalny
Kangurek matematyczny
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin